Türkiye'nin HES Gerçeði

[Serpent]

Sayýn pria,

Verdiðiniz linki inceledim. Geniþ çaplý bir eleþtri/açýklama yazmak için þu ara pek vaktim yok. Ancak vakit bulunca yazacaðým.

Üzülerek belirtmeliyim ki bu makaleyi yazanlar belki bilmeyerek, belki bilerek kafalarý bulandýrýyorlar. Konunun uzmaný olmayanlarýn bile anlayabileceði basit bir örnek vereceðim.

… DSÝ ile þirketler arasýnda imzalanan Su Kullaným Hakký Anlaþmasý Yönetmeliði (Anonim, 2009b), derelerden alýnabilecek su miktarýnýn ortalama
akýmýn %90’ýna kadar çýkabileceðini belirtmektedir. Bu durumda, ilk olarak bu akarsu
sistemlerine baðlý olan bitki örtüsü (dere kenarý vejetasyonu) ile sucul canlýlarýn habitatlarý
olumsuz þekilde etkilenecektir. Bu etki, yaðýþýn ve dolayýsý ile dere akýþýnýn azaldýðý kurak
dönemlerde çok daha ciddi olacaktýr. Bu gibi kurak dönemlerde derelerdeki su miktarýnýn
minimum seviyelere düþmesi Su Kullaným Hakký Anlaþmasý Yönetmeliðinde (Anonim,
2009b) belirtilen “Nehirde son on yýllýk ortalama akýmýn %10 undan daha az akým olmasý
halinde suyun tamamý doðal hayatýn devamý için mansaba býrakýlacaktýr“ maddesi
açýsýndan tartýþýlmasý ve açýklýða kavuþturulmasý gereken bir durumdur.

Basit bir iki hesap yapalým. Bir derenin ortalama akýmý 50 m3/s, gözlenmiþ en büyük akýmý 150m3/s ve gözlenmiþ minimum akýmý 3 m3/s olsun. Rakamlarý atmasyon yazdým.

Makaledeki ifadeye bakarsanýz enerji için alabileceðin maksimum su 45 m3/s (50 x 0,90)oluyor. Demek ki makale sahipleri öncelikle yönetmeliðin ne dediðini kendileri anlamamýþlar. Halbuki böyle bir tesis tahminen 70-80 m3/s debi için projelendirilir.

Can alýcý noktaya gelirsem. Yönetmelik diyor ki en az 5m3/s (50 x 0,10) suyu enerji için almadan dere yataðýna býrakacaksýn. Söz gelimi 15 m3/s geliyorsa bunun 10 m3/s lik kýsmýný enerji için kullanabilirsin ve 5 m3/s suyu hiç ellemeden dere yataðýna býrakacaksýn. Eðer gelen su eðer 4 m3/s ise bu suya hiç ellemeden doðrudan dere yataðýna býrakacaksýn. Bu konu açýklýða kavuþturulmalýymýþ. Bunun açýklýða kavuþturulacak nesi var?

Derede kendi halinde gelen su o tesis olsa da olmasa da 4 m3/s ise kim ne yapabilir?

Daha bunun gibi bir sürü çeliþkili ifade var.

Ben yapýlan tesisler tümüyle masumdur demiyorum. Ancak, bilimsel bir makale yazýyorsanýz, öncelikle doðru bilgileri vereceksiniz ondan sonra eleþtrilerinizi yapacaksýnýz. (Tabii ki bu sözlerim makale sahipleri için). Ayrýca verilen zararlarla ilgili nicelik bildiren bilgiler olmalý. Aksi takdirde o makale bilimsel makale olarak sýnýflandýrýlamaz.

Saygýlarýmla..