Ceviz (Juglans) Yetiştiriciliği

[SZT]

"Bir diğer husus ise AŞI sendromu diye nitelendirebileceğimiz sorundur. “Aşısız hiçbir meyve ağacı olmaz” mantığı CEVİZ’ i olumsuz etkileyen handikaptır. Bitkilerde aşı iki nedenle yapılır. İlki; kötü ve ekonomik olmayan bir cinsi, iyi ve ekonomik artıları olan bir başka cinse çevirmek için yapılır ki bu işlem son derece mantıklıdır. İkincisi ise köken itibari ile birbirlerine benzeyen, anacının ekonomik olarak değer taşımadığı türlerin aşılanarak ekonomik değeri olan türlere çevrilmesi içindir. Örneğin; yöresel ismi ile melengiç (sakızlık) ağacının aşılanarak. Antep Fıstığına dönüştürülmesidir. Görüldüğü gibi her ikisi için de yapılan masraf, harcanan zaman ve her türlü teknik mücadele, mantıklıdır. Fakat APOMİKTİK özelliklere sahip ceviz cinsleri için, az önce sayılan müdahalelerin hiç birine gerek yoktur. Çünkü yapılan her çalışma zaman ve para gerektirmektedir. APOMİKS özelliğine sahip ceviz cinsleri, kendi kendine meyve tutma yeteneğine sahip, anacının özeliklerini sergileyen cinslerdir. Bundan dolayıdır ki; bu cinsler aşı gerektirmez."

Arkadaşlar merhaba,

Burada oldukça deneyimli ve birikimli arkadaşlar var. Bu nedenle sorma ihtiyacı hissettim. Yukarıdaki alıntı için ne düşünürsünüz? Yeni bir bahçe kurarken aşılı fidan kullanımı avantaj değilmidir? Avantaj ise nedir bunlar? Yoksa "aşılı fidan" belli amaçlarla pompalanan bir tarım efsanesi midir?

[Sebahattin]

Öncelikle tartışmanın ya da söylediklerimin yanlış yöne çekilmesini istemediğimi belirtmem gerek.

Msaygin için bulunduğum öneride ağaçlandırma ya da düşük beklenti içerisinde olanlar için tohumdan dikmenin de bir alternatif olduğunu belirttim sadece. Bunu insanoğlu yüzyıllardır zaten yapmış ve halen de yapılıyor. Ağaç büyütme işinin en basit ve en kolay metodu budur. İlla aşılı ağaç dikeceksiniz diye bir zorlama ya da kesin bir kural zaten yoktur ve kimse de böyle bir kısıtlama yapamaz.

Bununla birlikte eğer ticari amaçlı ya da bahçecicilik amaçlı ceviz yetiştirecekseniz bunun en rasyonel yolu aşılı fidanlarla bahçe tesis etmektir. Modern dünya artık sonuçlarını öngöremeyeceğiniz ya da yatırımın geri dönüşümünü garantilemeyen çabaları kaldırmıyor.

[Sebahattin]

Söz konusu iddianın kaynağını verse idiniz belki biraz daha ciddi boyutta tartışabilirdik ama ben şu an için şu kadarını söyleyeyim;

1- Cevizlerde tohum ile klonal çoğaltmaya imkan sağlayan apomiksizin olduğu bildirilmekle beraber bu özelliği gösteren ağaçlardaki tüm meyveler apomiktik olmaz. Bu nedenle apomiktik meyveler oluşturan bir ağaçtan güvenle tohum alıp aynı bitkilerin oluşmasını bekleyemezsiniz.

2- Ayrıca bir ağacın ya da çeşidin apomiksiz özelliği gösterip göstermediği de iyice incelenmeden söylenmemelidir. Malesef söz konusu yazıyı yazan ya da apomiksiz iddiasında bulunan kişi bunu ispatlamamıştır. Daha da üzücü olan şey bu durum kavram kargaşası yüzünden ortaya çıkmıştır. Malesef homogami (cevizlerde erkek çiçeğin dişi çiçeği dölleyebilecek şekilde uygun tarihlerde gelişmesi) ile apomiksiz karıştırılmaktadır. Homogami tipi çiçeklenme gösteren ağçlarda aynı ağacın erkek çiçeği dişi çiçeğini dölleyebilir fakat bu durumda da heterezigot özellikler gösteren bir tohum oluşur. Yani tohumdan çıkan bitkiler ana ağaca ve birbirine benzemezler. Apomiksiz ise ağacın dişi çiçeklerinin döllenme olmadan meyve oluşturmasıdır ki bu durumda tohum ana bitki ile aynı genetik özellikleri gösterir, çimlendiğinde ana bitkiye benzeyen bitkiler oluşturur.

3- Türkiye'de belirlenmiş ya da apomiksiz olduğu kesin bir çeşit ya da ağaç bulunmamaktadır.

4- Keşke apomiktik ceviz ağaçları ya da çeşitlerimiz olsa da sadece tohum ile bunları hızlıca ve kolayca çoğaltabilsek.

5- Apomiksiz olduğu iddia edilen Kaman ceviz tiplerinin apomiksiz olmadığı yapılan bir çalışma ile ispatlanmıştır ve sonuçları yakında resmi olarak açıklanacaktır.
Bkz. :
http://www.ceviz.gen.tr/haberler.php...r&hid=59&kid=4

6- Anaç ve çeşit kısımlarının farklı olması meyvecilikte bütün türlerde (tartışmasız ceviz de dahil) genel olarak avantajlı bir durumdur. Amerika'da ceviz yetiştiriciliğinde türler arası doğal melezler anaç olarak kullanılmakta ve çok farklı toprak yapılarında ve kuvvetli gelişmeye imkan sağlayan bir yetiştiricilik yapılabilmektedir. Değişken toprak şartlarına üst derecede uyum için uygun bir anaç atmosfer şartlarına uyum sağlamak için uygun bir çeşit ve bunların iyi uyuşması mükemmel sonuçlar doğurur. Meyvecilerin yapmaya çalıştıkları da büyük ölçüde budur.