Berberis vulgaris (Kadin Tuzluğu) (Karamuk)

[inci gül]

BÖLGESEL İSİMLERİ

Diken üzümü, Karamuk, Sarıçalı, Çoban tuzluğu, İt tuzluğu, Ekşimen, Garamık, Zibike, Çoban ekmeği, Tavşan ekmeği, Kızamık

DÜNYADA VE TÜRKİYEDE YETİŞTİĞİ YERLER

• Berberidadaceae familyasından olup 200 türü vardır.
• Ormanların açıklık yerlerinde ve çitlerde yetişen, yaz kış yeşil veya yazın yeşil dikenli çalı formunda dikenli bir ağaççıktır.
• Kuzey yarımküre’nin ılıman bölgelerinde ve Avrupa’da sıkça görülür. Yazın yeşil olanlar Asya, Avrupa ve az miktarda Kuzey Amerika’da, hardem yeşil olanlar Orta ve Güney Amerika’da doğal olarak bulunurlar. Ülkemiz de ise İstanbul ve Trakya’da,değişik bir tipi de Karadeniz bölgesinde, yazın yeşil olan bazı türler doğal olarak yaşamaktadır.

KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

• *Şeker, *Meyve Asidleri, *Mineraller, *Berberin, *Oksiberberin, *Reçine, *Tanen, *Balmumu, *Nişasta, *Palmatin.
• Bu bitkinin terkibindeki boyar madde Berberin’dir. Kuvvetli bir antiseptiktir.
• Kadın tuzluğunun kök ve yapraklarında, kolombamin alkaloitler ile kelidonik asit ve tanen bulunur. Reçine, müsilaj, ayrıca berberin, oxycantin, palmatin, jatrorhizin gibi alkaloidler içermektedir.
• Kökleri %1,5 berberin alkaloiti içerir.
• Yapraklarında %0,2 berberin alkoloiti, %2,6 pirokatehin isimli antikor, %5,2 katran , %2,8 organik asitler (elma,limon) bulunur.
• Meyvalarda C vitamini bulunmaktadır. Antikor madedeşeri, karotinoitler içerir. Bitkinin meyveleriyle şurup ve reçel yapılır.
• Kabuklarında % 0,5 berberin, %1,5 antikor maddeleri , % 1,1 katran bulunur.

BİTKİSEL ÖZELLİKLERİ

• Kadıntuzluğugiller familyasının örnek bitkisidir. Mayıs-Haziran ayları arasında, sarı renkli, kokulu çiçekler açan, 1–3m boyunda, dikenli, çalı görünüşünde, seyrek ormanlarda yetişen bir ağaçtır. Kökü acı, yaprakları ve meyvesi tatlıdır.
• Yaprak dizilişleri sarmal, tek veya buket halindedir.Yaprakları açık yeşil renkli, oval biçimli, kısa saplı , derimsi yapılı, kenarları kızılımsı renkli, batıcı ve dişli olur.
• Çiçekler alkım veya bileşik salkım **** çok az olarak tek tek bulunur. 6 çanak, 6 taç, 6 erkek organ, 1 dişi organa sahiptir. Renkleri sarıdır. Çiçekleri olgunlaşınca, erkek organları çabukça dişi organların üzerine kapanarak tozlaşmayı sağlar. Sonra bu dişi çiçekler kırmızı **** siyah renkli, oval biçimli, uruk ve ferahlatıcı tadı olan meyveleri oluşturur. Bitki, bu meyvelerden döktüğü tohumlarıyla çoğalır. Meyve üzümsü, kırmızı-sarı veya siyah renklidir. Kısa sürgünlerin altında, boyları yaprakların yarısı kadar olan 2-3 tohumlu, uzunca, oval şekilli, ateş kırmızı renkte **** vişne renginde olup ekşi bir lezzete sahiptir. Meyvelerinde bol miktarda c vitamini vardır.
• Yapraktan değişmiş 3’lü dikene sahiptir.
• Odunu karakteristik olarak sarı renklidir.
• Berberis’lerin herdem yeşil olan türleri, alaca gölge yerleri, humuslu, nemli, süzek toprakları sever.
• Yazın yeşil olan türler ise güneşli olanları sever.Kuru topraklarda da gayet iyi gelişirler.

HASADI

• Kadın tuzluğu bitkisinin gövde **** kök kabukları için; ilkbahar başında ya da sonbaharın sonuna doğru toprağı kazılıp bitkinin kökü çıkarılır ve soyularak kabuğu alınır. Gözde kabukları da aynı dönemlerde bitki soyularak alınır. Bu kabuklar gölgelik bir yerde özenle kurutulur. Kurutulduktan sonra kullanılacak hale gelir.
• Yaprakları ilk çıktığı zaman taze iken dalında yenile bilir.Meyveler kızardıktan sonra dalından yenir **** toplanıp şurup veya reçel apılarak enmektedir. Kurutulmuş meyvelerinden de çay yapılarak yararlanılmaktadır.

[inci gül]

ŞİFASI

• İştah açıcıdır, kusmayı önler, harareti söktürür, hazım bozukluklarını giderir, öksürüğü keser, diş çürümelerini ve ağız içi yaralarını iyileştirir. Modern herbalistler çok hassas olan boğazları ferahlatmak için kullanılır.
• Siyatik, romatizma ve eklem ağrılarını giderir. İshal ve peklik için, siroza karşı vücutta meydana gelen şişlik üzerine kullanılmaktadır.
• Kuvvet verici, damar daraltıcı, ateş düşürücü ve müshil olarak kullanılmaktadır.
• Kolera, dizanteri, vajinal maya enfoksiyonları, üriner enfeksiyonlarda mikroorganizmaları öldürdüğü; zararlı mikroorganizmaları yenerek bağışıklık sistemini güçlendirdiği; iskorbüt, kansızlık, işitme hastalıklarında şifalı olduğu açıklanmıştır.
• Kan dolaşımını düzene sokar.
• Malarya’ya (sıtma) karşı iyileştirici etki yapar.
• Meme, bağırsak, akciğer, rahim kanserlerine karşı önleyici ve tedavi edici özellikleri vardır.
• Kalp romatizmasına iyi gelir, sinir yorgunluğunu ve üzüntüyü giderir. Anormal kalp çarpıntısına karşı etkisi vardır.
• Karaciğer (karaciğer zafiyetine, karaciğer yetersizliğine) hastalıklarını iyileştirir. Karaciğerin işlevlerini düzenleyen en iyi ilaçlardan biridir.
• Safra kesesi hastalıklarını iyileştirir. Safra kesesi yangısı ve safra kesesinde taş bulunması durumlarında safra akışını artırarak safrayı söktürmektedir.
• Mideye kayan sülüğü düşürür. Mideyi kuvvetlendirerek mide zafiyetine şifalı olmaktadır.
• İrileşmiş dalağı küçültme gibi ilginç bir işlevi bulunmaktadır.
• Rahim iltihaplarında, bağırsak iltihaplarında, tümörleri bastırmakta, küçültmekte, mafsal iltihaplarını kurutmaktadır.
• Tadı acı olan ve bedeni güçlendiren bir tonik ve müshildir. Bu iki etkisiyle zayıf, bitkinlikten ve peklikten şikayeti olan kişileri güçlendirirken bağırsaklarının temizlenmesini de sağlar. Bağırsak sistemini baştan sona kadar uyararak, harekete geçirmektedir (tembelliğini ortadan kaldırmaktadır).
• Haricen kullanıldığında bakterileri öldürmektedir.
• Almanya’da konjuktivite uygulamalarında kullanılmaktadır. Bir infusion’da temiz bir pamuk tamamen ıslatılarak konjuktivite için compress yapılmalıdır.
Ruslar geleneksel olarak, yüksek kan basıncını tedavi etmede kullanmaktadırlar

! UYARI:

Hamileler kadın tuzluğu bitkisini kesinlikle KULLANMAMALIDIR

HAZIRLANMA ŞEKLİ

• Bütün bu önemli yararları sağlamak üzere, kadın tuzluğu bitkisinin gövde **** kök kabukları alınır. Bunun için ilkbahar başında **** sonbaharın sonuna doğru toprağı kazılıp bitkinin kökü çıkarılır ve soyularak kabuğu alınır. Gözde kabukları da aynı dönemlerde bitki soyularak alınır. Bu kabuklar gölgelik bir yerde özenle kurutulur. 1 tatlı kaşığı kurumuş kabuk1 bardak suya konulup su kaynama noktasına kadar ısıtılır. 10-15 dakika soğumaya bırakılır. Böylece hazırlanan dekoksiyondan günde 3 kez birer bardak içilir.
• Günlük dahilen kullanılacak meyve miktarı 50 g’ı geçmemelidir. Bir fincan suya kök kabuğunun tozundan yarım çay kaşığı hesabı ile 15-30 soğultulduktan sonra, günde bir fincan (daha fazla içilmemelidir) içilir.
• Meyvelerinden şurup ve reçel yapılmakta, kurutulmuş meyvelerinden de çay yapılarak yararlanılmaktadır.

YAN TESİRİ

• Kadın tuzluğunun, normal şartlarda herhangi bir yan tesiri yoktur.Fakat ölçülü kullanılmadığında tehlikeli bir bitki olabilir, ölçülü kullanılması gerekir.
• Yüksek dozu kusmaya, nabız düşüklüğüne ve çarpıntıya (seğirme) sebep olur.
• Fazla kullanılırsa zehirlenme, baş dönmesine neden olur.

TELAFİSİ

• Fazla kullanılmamalıdır.
• Kusmak iyidir, kustuktan sonra nane kaynatılıp içilir.

TAVSİYE

• Kadın tuzluğu, baharatçılarda bulunabilir.
• Eğitimini almış yetkili kişilerden kullanma tarifini isteyiniz.

[mbkavusturan]

teşekkürler

[dal]

Bu bahçelerde kullandığımız kırmızı renkteki yaprakları olan berberis'te bu karamık mı oluyor acaba yoksa başka bir cinsi mi?

[isolet]

Bu bitkiyi nasıl elde edebilirim. Ben buldum eskişehirde de kökünden mi sökmem lazım yoksa dalından ekince olur mu. Yoksa tohum mu daha iyidir?

[botanik2009]

Bitkinin internetten bulduğum bir kaç resmini kopyalıyorum. Bitkiyi nerden bulabiliriz araştırıyorum.

[ozlemoz]

ben berberis fidanını geçen hafta fidanistanbul.com sitesinden aldım 9 lira 50-60 cm boyunda. bakalım nasıl bişey çıkacak...

[Emre Kuzu]

http://www.esflora.com/index.php?cPath=17_30
Bu sitede 3 çeşit berberis fidanı satılıyor.

[Emre Kuzu]

Ayrıca ben tohumdan yetiştirmeyi deneyeceğim elimde bir kaç tohum var.
Çimlenirse yazarım

[Emre Kuzu]

BERBERİS YETİŞTİRİCİLİĞİ (Kadın Tuzluğu)

Yaz kış yeşil veya yazın yeşil dikenli çalı formunda olan bir bitkidir. Yazın yeşil olanlar Asya, Avrupa ve az miktarda da olsa Kuzey Amerika’ da yetişir. Her dem yeşil türler ise Orta ve Güney Amerika’ da doğal olarak bulunur.

Besin eksiklik belirtilerini www.tarimmarketi.com daha geniş inceleyebilirsiniz.



Yaprak dizilişleri sarmal, tek veya buket halinde; yapraklar basit, parlak yapıdadır. Çiçekler çoğunlukla salkım veya bileşik salkım ya da çok az da olsa tek tek bulunur. 6 çanak, 6 taç, 6 erkek organ ve 1 dişi organa sahiptir. Çiçekleri sarı renklidir. Meyveleri üzümsü, kırmızı-sarı veya siyah renklidir.


Üretimi
İlkbaharda alınan yeşil çelikler ile yaz sonunda alınan yarı odun çeliklerin köklendirilmesi ile üretilir.


Ekolojik İstekleri
Berberislerin her dem yeşil olan türleri alaca gölge yerleri, humuslu, nemli ve süzek toprakları sever. Yazın yeşil olan türler ise güneşli alanlardan hoşlanır. Toprak istekleri bakımından fazla seçici değildirler, kuru topraklarda da yetişebilir.


Peyzajda Kullanımı


Yol kenarı çalışmalarında, park bahçelerde gruplar halinde kullanıldıkları gibi tek başına da kullanılabilir.

Çatı, teras, balkonlarda yetişebilen türleri de vardır. Aynı zamanda dar bahçeli ev ve blokların önünde kullanılır.




Önemli Türleri
Berberis thungbergii: 1–2 m kadar boylanabilen, yazın yeşil, sık dallı çalı formundadır. Dalları kızıl-kahverengi, köşeli ve dikenlidir. Yaprakları yumurta veya ters yumurta şeklinde ve 1–2,5 cm uzunluğundadır. Kenarları düz, üstü yeşil alt yüzü ise mavimsi-yeşil renklidir.

Sonbaharda yaprakları kızıl veya portakal rengini alır. Çiçekler sarı renkli ve 3-5 tanesi bir aradadır. Meyveleri kırmızı renkli, 1 cm uzunluğunda ve elips biçimindedir. Japonya’ da doğal olarak bulunur. Süs bitkisi olarak en çok yetiştirilen kültür formu Berberis thunbergii atropurpurea’ dır. Yaprakları kırmızı-kahverengi olup ters yumurta şeklindedir. Berberis julianae; her dem yeşil, 2 m kadar boylanabilen, dikenleri kuvvetli olan bir çalıdır. Yaprakları neşter biçiminde, kenarları dişli dikenlidir. Çiçekler sarı ve buket halindedir.

Yetişme istekleri bakımından fazla seçici değildir. Yarı gölge ve güneşli alanlarda, asit ve alkali topraklarda drenajı iyi olmak şartı ile yetiştirilebilir. Üretimi bölme, çelik ve tohum ile olur. Tohum ile çoğaltma daha çok her dem yeşil türlerde uygulanır. Her dem yeşil olmayan türlerin tohumları ekilecek olursa renklerde açılma meydana gelir.


Çelikle üretimde çelikler değişik zamanlarda alınabilir. Berberis thunbergii atropurpurea ve onun nana (bodur) formunda eylül-ekim aylarında alınan çelikler soğuk yastıklarda köklendirilebilir. Bunun için o yıl ki sürgünlerden 4-5 göz bulunan çelikler hormon ile muamele edildikten sonra köklendirme yastıklarına dikilir.


Bir diğer çelik alma zamanı ise Temmuz ayıdır. Temmuz ayında 2 göz ihtiva eden yeşil çelikler %8’ lik toz IBA ile muamele edilerek soğuk yastıklara dikilir. Köklenme oranı yaklaşık 1 ay içinde % 75-90’ dır. Köklenen çeliklerde o yıl içersinde gelişme görülmez. Pişkinleşen çelikler ilkbaharda açık alanlarda iyi hazırlanmış ve muhafazalı bir yere dikilir.

kaynak: http://www.getakimya.com/berberis_yetis.htm

[k_donmez]

Bahçemden berberis thunbergii görüntüleri. Bugünlerde çiçekleri var. Kışın yaprak döküyor. Baharla birlikte kızıl yapraklar geliyor. Sonra bu güzel minik çiçekler, ardından da küçük kırmızı meyveler. Çok güzel bir bitki. Kızıl rengi çimin üzerinde güzel bir görünüm sağlıyor.

[Safranlı]

çok güzelmiş

[ifteri]

Panoramio - Photo of güvem ağacı (karamuk)
Malesef bu sayfada karamuk harici her berberis çeşidi var sanırım. Ortaokul ve liseyi samsun Ladikte yatılı okudum. Okulumuzun 16000 dönüm arazisi vardı. İçinde ve etrafındaki ormanda çeşitli yabani yemişler vardı. Çoğu bana yabancıydı arkadaşlardan öğrendiğim karamuk linkteki resimde olan. Türkiyenin bazı illerinde gördüm ve adı aynı idi. Ame mesale yalova Termalde yaban mersini diye satılıyor.
Bir Bilen'in bu konuya bir el atıp netleştirmesi gerek galiba.

[mrduran]

Sayın İnci Gül;

Çok teşekkürler efendim. Çocukluğumda bol bol yediğim bu meyveyi, en son, Soma-İvrindi yayla yollarında yemiştim. Sayenizde, ilk fırsatta, yetiştirme çabasına girişeceğim.

Tekraren teşekkür ve saygılarımı sunarım efendim.

[Muda]

Park ve bahçelerde olduğu kadar doğal olarak da bulunmakta olan çalı. Önceden çektiğim hoşuma giden birkaç fotoğraf.

[Lathspell]

İki tane berberis konusu var sanıyorum, ikisi de çok aktif değil ama bilgi amaçlı olarak buraya da yazayım:
Bir forumdaşımız İran'dan zahmet etti getirdi sağolsun, çekirdeksiz türünün meyvelerinden. Lezzeti çok hoş, (ekşi severler için) kuru yaban mersininin tatlılığı baya bir azaltılmışı gibi. Yetiştirmeyi planlıyorum bakalım yeyip bitirmeden ekmeyi başarabilirsem. Fakat yaptığım araştırmalarda bu bitkinin kahverengi buğday küfünün bir numaralı konakçısı olduğunu ve bu hastalığa bağlı büyük oranlardaki ürün kaybından sonra ve 1950'li yıllarda Amerika'da resmen soykırıma uğratıldığını öğrendim. Gerçi mantar ilaçları ile konu çözülmüş olabilir ama yine de birilerinin mahsulüne zarar vermekten de korkmuyor değilim. Buğday tarımını hiç bilmiyorum ama sonuçta herkes ilaç kullanmak istemeyebilir.

[lilpar76]

İster yaprak ve çiçek rengi ,ister de formuyla olsun, çok ilgimi çeken bir çalı. Bahçeme dikmeği pilanladığım bitkilerden...

[yarenimex]

Orijinal Mesaj Sahibi Lathspell

İki tane berberis konusu var sanıyorum, ikisi de çok aktif değil ama bilgi amaçlı olarak buraya da yazayım:
Bir forumdaşımız İran'dan zahmet etti getirdi sağolsun, çekirdeksiz türünün meyvelerinden. Lezzeti çok hoş, (ekşi severler için) kuru yaban mersininin tatlılığı baya bir azaltılmışı gibi. Yetiştirmeyi planlıyorum bakalım yeyip bitirmeden ekmeyi başarabilirsem. Fakat yaptığım araştırmalarda bu bitkinin kahverengi buğday küfünün bir numaralı konakçısı olduğunu ve bu hastalığa bağlı büyük oranlardaki ürün kaybından sonra ve 1950'li yıllarda Amerika'da resmen soykırıma uğratıldığını öğrendim. Gerçi mantar ilaçları ile konu çözülmüş olabilir ama yine de birilerinin mahsulüne zarar vermekten de korkmuyor değilim. Buğday tarımını hiç bilmiyorum ama sonuçta herkes ilaç kullanmak istemeyebilir.

Dikeceğiniz yerde ve hemen bitişiğinde buğday tarlası yoksa sorun olmaz. Genellikle tarlaları ayıran an dediğimiz sınırlar üzerinde veya tarlalara bitişik yol kenarlarında, hendeklerde olursa sorun yaratıyor. Ben de başlangıçta tereddüt ettim ama bahçem tarlalara biraz mesafeli olduğu için diktim iki adet (berberis vulgaris) kadın tuzluğu. Üç yıldan bu yana kimseden şikayet duymadım.