Ağaç Etimolojisi

[Halit Togay]

Çotuk: Kesilen ağacın toprakta kalan kütük kısmı ve kökleri. Omca ile aynı . Ama etimolojisi konusunda malumat yok.

[Halit Togay]

Taflan: Yunanca daphne kelimesi bu kelimenin kökeninde yeralsa gerektir. ses benzeşimi zaten açıktır. Arapça difla. Aramice dafrana ardıç demek.

[Halit Togay]

Ağaçdaş:

Bu kelimeyi ve manasını aşağıdaki bağlantıda izah ettim.


http://www.agaclar.net/forum/showthr...6464#post66464

[Halit Togay]

Çöğür: Çoğunlukla meyve ağaçlarının dibinde dökülen tohumlardan birarada çıkan bir karış civarında boyu olan fidancık.

[Halit Togay]

Mertek: Ermenice martag dan , çatı kirişi , tavana dayanan uzun direk.

[Halit Togay]

Aluç veya Alıç: Farsça alu:erik, aluçe:erikçik.

[Halit Togay]

Zakkum: Arapça zaqqum. Kuran'da geçen acı meyveli ağaç. zqm:zorlukla yutma

[Mine Pakkaner]

Halk arasında zıkkım. Hatta ilenmek için "zıkkımın kökünü yiyesice".

[mustafakazar]

Orijinal Mesaj Sahibi Halit Togay

Atkestanesi: aesculus hippocastaneum hippos:at , castaneum malum. Bu ağaç da İstanbul'da görüldükten sonra bir batılı tarafından taksonomiye yerleştirilmiş. Türkçe ismi de Latince'ye arkasından da horsechestnut olarak İngilizce'ye geçmiş. Türkçe'de bitkilerin işe yaramazlığını belirtmek için kullanılan isimlerden biri olan at ile sıfatlandırılmış. Benzeri bitkiler it-üzümü , eşek-hıyarı .. Bitkilerin işe yaramazlığını bildiren hayvan ismiyle nitelenmiş başka bitki biliyorsanız yazarmısınız?

Kuşburnu----Konyanın Taşkent ilçesinde İtburnu, Konyanın Taşkent ilçesi Bolay kasabasında Öküz G..tü olarak isimlendirilir.
Ayrıca daha çok küçük elmalar Eşşek Elması olarak isimlendirilir,elmanın yendikten sonra geriye kalan koçanına da Elma Eşşeği denir.
Yine konya Taşkent te daha çok ilkbahar aylarında kayaların dibinde çalılıkların arasında bulunan ham halinde ve pişirildiğinde(harika çorbası olur) bile insanın boğazını ısırgan gibi dalayan ilan(yılan) otu bulunur.Biraz büyükçe bir erik çeşidi olarak da Deve Eriği çeşidi bulunur.

[Todor]

Muzun etimolojik kökeni hakkında bir bilgi var mı?

[Halit Togay]

Arapça ve Farsça'da da muz olarak söyleniyor. Belli ki bu iki lisandan birinden almışız.

[Erguvan Muhibbi]

Mine hanımın son mesajındaki İlenmek kelimesini herkes bilemeyebilir.
Benim doğduğum topraklarda* ilenmek çok kullanılan bir kelimedir.
Beddua yani kötü dua, kötü dilek manasınadır.
*Taşkent ( Bakınız ağaçlar net te arayınız)

[gece]

Kuşburnu (rosa canina), çocukken yabani güllere "köpek gülü" derdik (Trakya), rosa canina da bildiğim kadarıyla köpek gülü demek, büyüklerimiz gibi sözcüğün kökeni konusunda net bilgi veremeyeceğim ama benzerlik ilginç...

gece
pseudo* etimolog!


*pseudo, benzer anlamında kullanılmıştır, aman diyorum...

[Halit Togay]

Orijinal Mesaj Sahibi gece

Kuşburnu (rosa canina), çocukken yabani güllere "köpek gülü" derdik (Trakya), rosa canina da bildiğim kadarıyla köpek gülü demek, büyüklerimiz gibi sözcüğün kökeni konusunda net bilgi veremeyeceğim ama benzerlik ilginç...
gece
pseudo* etimolog!
*pseudo, benzer anlamında kullanılmıştır, aman diyorum...

Pseudo : sahte, yalancı, taklitçi .
Sevgili gece sana başka nitelendirme bulalım istersen.

[tourkana]

Orijinal Mesaj Sahibi Todor

Muzun etimolojik kökeni hakkında bir bilgi var mı?

"banan" kelimesinin Arapça'da "parmak" anlamında kullanıldığını,ve ingilizce'ye banana nın buradan geçtiği okumuştum...
bir de araplar muza "MUSA" adını vermişler...

"Halit Bey,ben bu MAN ekini ya da ismini çok merat ettim ,araştırdım ama hiçbirşey bulamadım...hem kelimelerde hem isim ve soyadlarda çok kullanılıyor,ama bununla ilgili hiçbir karşılık yok...mesela MANSIZ,KARAMAN,ORMAN,ATAMAN,SALMAN....bilginiz var mı acaba?

[Sebahattin]

Latincesi 'Musa cavendishi', belki burada da etimoloji için bir ipucu olabilir.

[Halit Togay]

Orijinal Mesaj Sahibi Sebahattin

Bununla ilgili bir kaynak ya da kitap var mı? Ya da bu bilginin kaynağı nedir? Bunu daha önceden duymuştum ama yazılı bir metinde henüz rastlamadım.

Bkz: Nişanyan

[Halit Togay]

Orijinal Mesaj Sahibi tourkana

"Halit Bey,ben bu MAN ekini ya da ismini çok merat ettim ,araştırdım ama hiçbirşey bulamadım...hem kelimelerde hem isim ve soyadlarda çok kullanılıyor,ama bununla ilgili hiçbir karşılık yok...mesela MANSIZ,KARAMAN,ORMAN,ATAMAN,SALMAN....bilginiz var mı acaba?

Salman Arapça fatih demek diğerleri Türkçe. Salmanı hariç tutalım. Ama gene de ben de bilmiyorum.

[Halit Togay]

Kenger: Yabani enginar.

[Halit Togay]

Enginar: Yunanca kinara, kynara, ankinara. Farsça kengerle aynı fonetiği paylaşıyor.

[sabah]

hüdayınabit: Kendiliğinden yetişen (bitki), tdk

Yanılmıyorsam ilk Gürkan Ceylan'ın kitabında görmüştüm.

Hüda Allah biliyoruz, nabit de nebattan dönüşme mi?

[nil]

Orijinal Mesaj Sahibi Halit Togay

Orman: Or: yer , oturulan yer , durulan yer yurt konak . man:eki ile. Man eki kirman değirmen gibi kelimelerde bulunuyor. Acaba eski türkler bozkırlarla birlikte ormanı da mı yurt bellemişlerdi?

Sevgili Halit,

Vakit buldukça konu başlıklarını karıştırıyorum foruma üye olduğumdan beri. Bu başlıktaki mesajları da ancak okuyabildim. Çok güzel bir konu açmışsın yine, teşekkürler.

ORMAN sözcüğünün kökenini hiç düşünmemiştim bugüne dek. OR çapraz bulmacalarda karşılaştığım bir sözcüktü yalnızca ('müstahkem mevki' diye sorulurdu, yanlış hatırlamıyorsam) ve bunu da 'orman' ile ilişkilendirmemiştim. Demek oturulan yer, durulan yer, yurt, konak demekmiş asıl.

"Eski Türkler bozkırlarla birlikte ormanı da mı yurt bellemişlerdi?" diye soruyorsun. Ne derler, çok isabetli bir soru. Ben de yakın zamana dek bilmiyordum, yeni öğrendim (Türklerin Tarihi - Pasifik'ten Akdeniz'e 2000 yıl, Jean-Paul Roux; Kabalcı Yayınları) ki Türklerin anayurdu Orta Asya bozkırları değil, bugün Sibirya diye anılan topraklarmış.

Türkler sık ormanlık bir arazide (Sibirya çam ormanları=taygalar) yaşamışlar ilkin. Bu dönemin, tarihin neresine düştüğü bilinmiyor şimdilik. Türklerin kültürü bu ortamda oluşmuş. Önce mitolojileri sonra masalları da kurt, ayı, geyik gibi ormanda yaşayan hayvanlarla dolu imiş zaten. Geyiği kutsal bilmişler örneğin. Sonradan Altay dağlarında yaşarken ölülerini gömdükleri mezarlar açıldığında (Pazırık kurganları), ölenin atını da yanına gömdükleri, bunu yaparken atlara geyik maskesi ve boynuzları taktıkları görülmüş falan. (Bu arada, Pazırık'ın bu güne dek mezar ve kalıntılarda çıkan en eski halının da bulunduğu yer olduğunu söylemeden geçemeyeceğim. Bu şahane bir halıdır ve geyik motifleri yanında, göbeğinde de ezoterik inanca özgü -sonradan Tibet elyazmalarında görülen- önemli bir motifi içermektedir, bir bak derim: http://www.klasikhali.com/pazyryk.asp

Neyse, vakit buldukça uzattım; O sıralarda ormanda geçen ilk devirlere ilişkin kültür Türklerin geleneklerinde capcanlı yaşamakta imiş demek ki. Ne kadar güçlü bir kültürmüş ki, bugün de hala yaşamaktadır. Anadolu'da bazı yerlerde geyik öldürmenin kişiye hayırlı gelmeyeceği söylenir mesela. Geyik motifinin Türk tasavvuf edebiyatında da önemli bir yeri olduğunu lise bilgilerimizden hatırlayabiliriz.

İşte böyle. Türkler ormana anayurt demişler besbelli. Sonradan düzlüklere inmişler (Sibirya'da zamanında Karasuk denilen bir yerde yapılan kazılarda bulunan ve M.Ö. 1200 ile M.S. 700 yılları arasına tarihlenen mezarlarda brakisefal kafataslarında bir artış görülmüş olmasına bakarak, Türklerin taygalardan çıktığı tarihin bu sıralar olabileceğini ileri sürüyor tarihçiler). İlkin bugünkü Moğolistan'da yaşamışlar uzun zaman, o sırada Çin'e akınlar yapmışlar, bir yandan batıya yayılmaya da başlamışlar fakat. Anladığım kadarıyla bozkırda göçebelik falan da hiç yapmamışlar (zaten tarihçiler artık yazları serin yerlere, kışları da ılıman yerlere, ama aynı yerlere gidip-gelen insanlara göçebe demiyor).

Sevgiler,

Nil

[Halit Togay]

"Pazırık Kurganı'nın Türklere ait olduğu kesin değil" diye biliyorum.

[nil]

Orijinal Mesaj Sahibi Halit Togay

"Pazırık Kurganı'nın Türklere ait olduğu kesin değil" diye biliyorum.

Bunu ilk kez duyuyorum. Kim ileri sürmüş bu düşünceyi, öğrenebilir miyim?

[Halit Togay]

Tayga: Rusça ve Moğolca çam ormanı.

[Halit Togay]

Orijinal Mesaj Sahibi nil

Bunu ilk kez duyuyorum. Kim ileri sürmüş bu düşünceyi, öğrenebilir miyim?

Yazılı kaynak gösteremeyeceğim. Bu yalnızca akılda kalmış bir kırıntı bilgi. Pazırıkla ilgili evde güzel bir kitabım var, okuyalı 5-6 sene oldu tekrar bakmam lazım.

[nil]

Orijinal Mesaj Sahibi Halit Togay

Yazılı kaynak gösteremeyeceğim. Bu yalnızca akılda kalmış bir kırıntı bilgi. Pazırıkla ilgili evde güzel bir kitabım var, okuyalı 5-6 sene oldu tekrar bakmam lazım.

Adı "Pazırık" olan, bez ciltli, kuşe kapaklı bir kitapsa elindeki (şu anda kitap elimde değil, kitabın kimliğiyle ilgili hatırlayabildiklerim ise yalnızca bu kadar ne yazık ki), o kitaptan bende de var, ve orada böyle bir kuşkudan asla bahsolunmaz. Sevgili Halit, hafızanı bir daha yoklasan?

[Halit Togay]

Kalın karton kapaklı atlas boyunda renkli resimli bir kitap ama bu "Pazırıktaki halı Türklere ait midir" bilgisi yalnızca bu kitapta değil, başka kaynaklar da bu kuşkuyu taşıyor.

[Halit Togay]

Pazırık - Altaylardan Bir Halının Öyküsü [Hazırlayan: E. Fuat Tekçe], 1993, 305 S., Kültür Bakanlığı Yayınları: 1542, Sanat-Sanat Tarihi Dizisi: 64-5.
Kitap buydu galiba.
Şimdi gagılladım halıyı bulan rus Rudenko hep İran halısı olduğunda israr etmiş. daha sonraki batılı ve slav kaynakların hiçbiri de Türk halısı olmayı yakıştıramamışlar.

[Billur Korkmaz]

Kendimi bir an tarih dersinde sandım..