Ağaç Etimolojisi

[Halit Togay]

Pazırık - Altaylardan Bir Halının Öyküsü [Hazırlayan: E. Fuat Tekçe], 1993, 305 S., Kültür Bakanlığı Yayınları: 1542, Sanat-Sanat Tarihi Dizisi: 64-5.
Kitap buydu galiba.
Şimdi gagılladım halıyı bulan rus Rudenko hep İran halısı olduğunda israr etmiş. daha sonraki batılı ve slav kaynakların hiçbiri de Türk halısı olmayı yakıştıramamışlar.

[Billur Korkmaz]

Kendimi bir an tarih dersinde sandım..

[Halit Togay]

Orijinal Mesaj Sahibi Billur Korkmaz

Kendimi bir an tarih dersinde sandım..

Aslında tarih değil etimoloji dersindeydik ancak konu biraz dallandı ve budaklandı.

[Billur Korkmaz]

Badincan: patlıcan, Farscadan.
Badinc: hindistancevizi, Farscadan.
Bagat ve Bagıstan: bahce, üzüm bağı, Farscadan.
Bagban: bahcevan, Farscadan.

[Billur Korkmaz]

Benefşe: Yine Farscada isim olarak menekşe çiçeği olmakla birlikte, sıfat olarak mor anlamında kullanılmakta.
Benefşezar: menekşe tarlası.

[Billur Korkmaz]

Bişe: meşe, Farscada.
Bişezar: meşelik, meşe ormanı.

[Billur Korkmaz]

Arapçada Bakl: yenebilecek hertürlü yeşil bitki anlamında. Bakliyat kurusu demek ki..

[Halit Togay]

İstifade etmenize sevindim.
Dediğiniz gibi hayvan isimleri Türkçe'de daha fazla bunun istisnası deniz balıkları, nerede ise tamamı Rumca'dan geçmiştir. Rumca'dan gelmeyen üç tanesi gümüş, kalkan ve hamsidir. Tatlısu balıkları çoğunlukla Türkçe'dir. Hele at ve atla ilgili kelimeler var ki bunlar deryadır. Aynı eskimo dilinde karın 40 adı olduğu gibi Türkçe'de de atın her rengi her yaşı akrabalıkları hastalıkları lekeleri gibi konularda çoğu şimdi hafızalardan çıkmış pek çok kelime var.
Bitki isimlerinin nereden geldiğini anlatan yeni bir kitap çıktı; evime dönünce künyesini tam olarak yazacağım.

[dedeefendi]

Orijinal Mesaj Sahibi Halit Togay

İstifade etmenize sevindim.
Dediğiniz gibi hayvan isimleri Türkçe'de daha fazla bunun istisnası deniz balıkları, nerede ise tamamı Rumca'dan geçmiştir. Rumca'dan gelmeyen üç tanesi gümüş, kalkan ve hamsidir. Tatlısu balıkları çoğunlukla Türkçe'dir. Hele at ve atla ilgili kelimeler var ki bunlar deryadır. Aynı eskimo dilinde karın 40 adı olduğu gibi Türkçe'de de atın her rengi her yaşı akrabalıkları hastalıkları lekeleri gibi konularda çoğu şimdi hafızalardan çıkmış pek çok kelime var.
Bitki isimlerinin nereden geldiğini anlatan yeni bir kitap çıktı; evime dönünce künyesini tam olarak yazacağım.

İstifâde ne demek? Sizler sâyesinde çevremdeki güzellikleri görmeyi öğrendim...Yaşadığımız çevrede hayatımızı renklendirecek öyle güzel ağaçlar var ki...Hepsinden bîhaber yaşıyordum,görmeden geçiyordum.Hepsini ağaç olarak biliyordum.Adını söylemek yoktu.Kargaya,serçeye,güvercine,kumruya kuş demek,nasıl doğru değilse,cennetin kapısı mesabesindeki ağaçlara isimleriyle hitab etmemek o kadar yanlıştır.İşte beni bu yanlıştan kurtardınız.

Ben edebiyat öğretmeniyim.Edebi eserlerimizde ağaçların ve bitkilerin çok fazla yeri var.Hele hele Dîvân edebiyatı tamamen çiçeklerin ve ağaçların edebiyatıdır desek yeridir.Onları anlayabilmek için ağaçları bilmemiz tanımamız gerekiyor.Bunu bir vesile sayıp ağaçların peşine düştüm,sizler sayesinde çok güzel bilgiler edindim.Ne sorsam cevabını aldım.Çok teşekkür ederim...

[Halit Togay]

Orijinal Mesaj Sahibi dedeefendi

İstifâde ne demek?
Yararlanmak demek. Faide kökünden-Arapça.
Ben de sizin gibi eski kelimelerin unutulmaması, nüansların kaybolmaması, renklerini unutmamamız ve hatta bazen yeni manalar yüklemek maksadıyla zaman zaman eski karşılıklarını kullanıyorum.

.Hepsinden bîhaber yaşıyordum,
cennetin kapısı mesabesindeki
hitab etmemek o kadar
Ben edebiyat öğretmeniyim.
Edebi eserlerimizde
Bunu bir vesile sayıp
.Ne sorsam cevabını aldım.Çok teşekkür ederim...

Faideli olabildiysek ne saadet.

[dedeefendi]

Orijinal Mesaj Sahibi Halit Togay

Faideli olabildiysek ne saadet.

Konuşurken ,yazarken kelime seçerim.Ancak sizin belirttiğiniz kelimeleri,inanın,seçmedim.Dilime yerleşmiş kelimeler.Eski edebiyatla çok ilgilendiğim için olsa gerek,dilime yerleşmiş ...
Açıkçası rahatız oluyor da değilim.Kulağa çok hoş geliyor eski kelimeler.

[Halit Togay]

Bitkilerin Serüveni Michel Lis Troya Yayıncılık
Bitki adlarının nereden geldiğine dair epice malumat var.

[Todor]

Zerdali: Zer sarı, alü ise erik demek Farsçada.

Kaynak: daha önceki maddeler.

[Halit Togay]

Şimşir: Farsça şimşad: şimşir ağacı, şemşir: kılıç demek. İkisi karışmış bir anlam kayması oluşmuş ve şimşir kılıç yerine şimşir ağacı olmuş. Halk ağzında tozak. Yunanca pyksos (piksos okunuyor Latince'si buksus a olan ses yakınlığına dikkat). İngilizcesi boxwood kullanılışına işaret ediyor galiba.

[sukranayalp]

Çok değerli bir hocamız olan Sn. Faik Yaltırık, şimşirin, kesitinde görünen dört köşeden dolayı boxwood olduğunu söylemişti.

Acaba pyksos kelimesi de kutu veya dört köşe anlamını taşıyor mu?

[Halit Togay]

Orijinal Mesaj Sahibi sukranayalp

Çok değerli bir hocamız olan Sn. Faik Yaltırık, şimşirin, kesitinde görünen dört köşeden dolayı boxwood olduğunu söylemişti.

Acaba pyksos kelimesi de kutu veya dört köşe anlamını taşıyor mu?

Şimdi şuradaki şimşiri kesip köşelere baksam şahane olur ama şimşire yazık olacak.
Aslında benim fikrim:

[Halit Togay]

Orijinal Mesaj Sahibi sukranayalp

Acaba pyksos kelimesi de kutu veya dört köşe anlamını taşıyor mu?

Pyksos buksusla ve boxla fonetik olarak yakın. Şimşirin İngilizcesinin kutu ile anlamsal ilgisi olması gerekmiyor. Kanımca fonetik bir yakınlık sözkonusu.

[sukranayalp]

Piksel kelimesi pyksos'tan türemiş olabilir.
Piksel, bilgisayar ortamında, ekran çözünürlüğüne göre görüntünün görülen en ufak kare parçacıklarına denir.
Buxsus-box-piksel-pyksos burda kesişiyor olabilirler.

Aşağıda böyle bir kanepe örneği..

[Halit Togay]

Orijinal Mesaj Sahibi sukranayalp

Piksel kelimesi pyksos'tan türemiş olabilir.
Piksel, bilgisayar ortamında, ekran çözünürlüğüne göre görüntünün görülen en ufak kare parçacıklarına denir.
Buxsus-box-piksel-pyksos burda kesişiyor olabilirler.

Aşağıda böyle bir kanepe örneği..

http://tr.wikipedia.org/wiki/Piksel
pix picture'ın, el elementin kısaltılmışıymış. Yani piksel picture element (resim elementi) demekmiş.

[sukranayalp]

Bir resmin piksel yoğunluğunu yani, PPI (Pixcel Per Inches) 1 inç karede
(1 inç = 2.54 cm) bulunan piksel sayısı.

[Halit Togay]

İngilizce etimoloji sözlüğüne baktım box, pyxos tan geliyormuş.