Forumda Türkçenin doğru kullanımı hakkında

[Cumhur Tonba]

Teşekkürler Sayın Malbman
Bir çok arkadaş ya tohum dikiyor, ya da fide-fidan ya da çelik ekiyor. Muhtemelen büyük bir çoğunluğu dikkatsizliktendir ama yine de tohumları ekelim, fide-fidan ya da çelikleri de dikelim derim ben.

Bir kavram kargaşasıda küspe ve posa kelimelerinde yaşanıyor.
Küspe: Yağlı tohumların artıkları( Ayçiçek, mısır, kolza vs.)
Posa. Pancar, elma, üzüm vs. artıklarıdır.

[Todor]

Fidan, fide dikilir, tohum ekilir. Bu konu TDK sözlüğünde de yanlış geçiyordu ama Sayın Yücel Özlem'in dikkat çekmesi sonucu hata düzeltildi. Önceki sayfalarda bu konunun yer alması gerekli.

[Zeytinci]

Sağdaki ABC butonu çalışmıyor. İngilizce metinlerde bunu kullanıyoruz. Kullanırken de doğrusunu öğreniyoruz. Bunun türkçe olanı var mıdır?

''Fesfese'' yazmışım ''vesvese'' galiba doğrusu.

[Sûz-i Dilârâ]

Ben de forumda gördüğüm bir yanlışa dikkat çekmek istiyorum.

Özel bir isim yapım eki aldığında bu tırnak işaretiyle ayrılmaz.

Örnek;

Van, yapım eki olan -lı, -li aldığında bu kelimenin kökü artık Vanlı olmuştur.

Vanlı - doğru
Van'lı - yanlış

Bir başka yanlış ise özel isimlere çoğul eki eklendiğinde o artık özel isim olmaktan çıkmış, cins isim olmuştur. Burada da ek, tırnak işareti ile ayrılmaz.

Örnek;

Vanlılar - doğru
Vanlı'lar veya Van'lılar - yanlış.

Dil isimleri (Türkçe, Arapça, İngilizce), millet isimleri (Türk, Çeçen, Alman), din isimleri (Hristiyanlık, Müslümanlık, Budizm), şehir adları, dağ, dere, tepe, deniz, göl, ırmak vs. isimleri, büyük harfle yazılır. Örn; Ağrı Dağı, Van Gölü, Ege Denizi, Menderes Nehri vs.
Bu konuda duyarlı olmak isteyip bilgi sahibi olmayan üyelere ve Türkçe'ye ufak bir katkım olsun.

[celalsungur]

Orijinal Mesaj Sahibi Sûz-i Dilârâ

şehir adları, dağ, dere, tepe, deniz, göl, ırmak vs. isimleri, büyük harfle yazılır. Örn; Ağrı dağı, Van kedisi, Van gölü, Ege denizi, Menderes nehri, Konya şehri vs.
Bu konuda duyarlı olmak isteyip bilgi sahibi olmayan üyelere ve Türkçe'ye ufak bir katkım olsun.

http://www.tdk.gov.tr/TR/BelgeGoster...CFAB512C425173

Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar: Ağrı Dağı, Aral Gölü, Çanakkale Boğazı, Dicle Irmağı, Ege Denizi, Erciyes Dağı, Fırat Nehri, Tuna Nehri, Van Gölü, Zigana Geçidi, Süveyş Kanalı.


Benim de azıcık katkım olsun.

[Sûz-i Dilârâ]

Bugün bu sayfaya taktım. Hassas olduğum bir konu. Yalnız bir hata gözüme çarptı. Ukalalık gibi algılanmasın ama;

"Forumda, Türkçe'nin doğru kullanımı hakkında" olması gerekiyor doğrusu.

[malina]

Orijinal Mesaj Sahibi Sûz-i Dilârâ

Bugün bu sayfaya taktım. Hassas olduğum bir konu. Yalnız bir hata gözüme çarptı. Ukalalık gibi algılanmasın ama;

"Forumda, Türkçe'nin doğru kullanımı hakkında" olması gerekiyor doğrusu.

02-03-2007 tarihinde konuşmuşuz

[Sûz-i Dilârâ]

Celal Bey, inanın ben yazdığım şekilde biliyorum doğrusunu. Özellikle o kısma dikkat çekiliyor sadece isim olarak (Ağrı) verilen kısım büyük yazılır cins kısım (dağı) küçük harfle. Afedersiniz TDK bağlantısı gözümden kaçmış, bir bakayım.

[Sûz-i Dilârâ]

Emir büyük yerden. TDK böyle yazılacak diyorsa böyle yazarız.

Peki Van kedisi hangi kısma giriyor? Çok iyi hatırladığım bir ÖSS hazırlık kitabında aynen yukardaki şekilde yazılması gerektiği yazıyordu.

[Penelophe]

Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Müslümanlık, Hristiyanlık, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Aydınlı, Konyalı, Bursalı, Ahmetler, Mehmetler, Yakup Kadriler, Türklerin, Türklüğün, Türkleşmekte, Türkçenin, Müslümanlıkta, Hollandalıdan, Hristiyanlıktan, Atatürkçülüğün.

Kaynak

[celalsungur]

Verdiğim link Türk Dil Kurumunun, Yazım Kılavuzu bölümünün ''Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler'' alt başlığına ait.
Bu foruma katılmadan evvel ben de farkında değildim böyle bir linkin varlığından.

Yazım Kılavuzu Linki:http://www.tdk.gov.tr/TR/BelgeGoster...AC10DE3DF29AC6


UYARI: Kurum, kuruluş, kurul ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz: Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dekanlığına, Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğüne, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanlığının; Bakanlar Kurulunun, Danışma Kurulundan, Yürütme Kuruluna; Mavi Köşe Bakkaliyesinden, Gimanın.

(''Türk Dil Kurumunun'' yazarken kesme işareti var mı diye yine aynı kaynağa baktım.)


İyi niyetli katkılarınız için kendi adıma teşekkür ederim.
Yukarda verdiğiniz örneklerden bir bölümünü ben de yazınızı okuyunca öğrendim.

[Sûz-i Dilârâ]

Çok enteresan. Daha neler öğreneceğim kim bilir? Doğru bildiğim yanlışlardan biri daha çıktı ortaya. Bizim Vanlı örneği de varmış orda. Bu da gösteriyor ki ne ben ne de diğer üyeler bu sayfaları yeterince okumuyoruz ki ben 2007'de yapılmış bir uyarıyı 2009'da tekrar yapmak gereği görüyorum üyeler de o tarihten bu yana aynı hatayı yapmaya devam ediyor. Ne diyelim sizin işiniz de çok zor ama en azından konuya duyarlı olup uyarıları dikkate alanlarda düzelme oluyor ki bu da dilimiz açısından bir kazanç.

[celalsungur]

18. Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde özel adlar büyük harfle başlar: Antep fıstığı, Brüksel lahanası, Frenk gömleği, Hindistan cevizi, İngiliz anahtarı, Japon gülü, Maraş dondurması, Van kedisi.


Bunu da şimdi öğrendim: 28 Aralık 1982'de göreve başladı. Lale festivali 25 Haziranda başlayacak.

[Sûz-i Dilârâ]

Çok teşekkür ederim Celal Bey, şöyle kızarmış bir yüz ifadesi yok ki kullanayım. Bir de hassasım diye geçinirim -geçiniriz-. Lafa gelince mangalda kül bırakmayız, icraatta da böyle duvara toslarız. Ne içler acısı bir durum. Her işimiz de böyle. Sanırım sorun da burda; savunduklarımız, bildiklerimiz ve yaptıklarımız arasındaki büyük uçurum.

[celalsungur]

Biz bir takım oyunu oynuyoruz, lütfen böyle düşünmeyin.

[Sûz-i Dilârâ]

Sadece bu konu için değil, genel anlamda kastetmiştim. Böyle düşünmek istemiyorum ama gördüklerim ve yaptıklarım böyle düşünmeye sevkediyor. Ama şu da var tamamen umutsuz da değilim.

[seleste]

Şiddete tandansım vallahi dertten
Şiddete temayülüm vallahi dertten
Şiddete meylim vallahi dertten
Şiddete meyyalim vallahi dertten
Şiddet eğilimim vallahi dertten
Şiddete eğilimim vallahi dertten

Şiddete yönelimim vallahi dertten
Şiddete yönelmem vallahi dertten sayın cevviz'in önerisi

Ne diyorsunuz arkadaşlar ?

[seleste]

Bu forumun en sevdiğim yönlerinden biri Türkçemize gösterilen özeninin forum girişinde kalmaması. Beni yazım kurallarına özen gösterilmemesi kadar rahatsız eden bir konu da Çeviri Türkçesi konuşulması.

Ali henüz okuldan gelmedi. DOĞRU
Ali henüz okuldan gelmiş değil. YANLIŞ (" Ali hasn't come yet" cümlesinin çevirisi)

İngilizcede bir eylemi olumsuz yapmak için, değil anlamına gelen "not" sözcüğü kullanıyoruz.
Türkçede "değil " sözcüğü değil, olumsuzluk eki olan -me , -ma kullanıyoruz.

Basit aslında değil mi ?

* Oyuncular henüz (daha henüz !!! ) sahaya çıkmış değil. YANLIŞ
* Oyuncular henüz sahaya çıkmadı. DOĞRU

** Neden böyle konuştuğunuzu anlamış değilim. YANLIŞ
** Neden böyle konuştuğunuzu anlamıyorum. DOĞRU

[MetinT]

Orijinal Mesaj Sahibi seleste

Bu forumun en sevdiğim yönlerinden biri Türkçemize gösterilen özeninin forum girişinde kalmaması. Beni yazım kurallarına özen gösterilmemesi kadar rahatsız eden bir konu da Çeviri Türkçesi konuşulması.

Ali henüz okuldan gelmedi. DOĞRU
Ali henüz okuldan gelmiş değil. YANLIŞ (" Ali hasn't come yet" cümlesinin çevirisi)

İngilizcede bir eylemi olumsuz yapmak için, değil anlamına gelen "not" sözcüğü kullanıyoruz.
Türkçede "değil " sözcüğü değil, olumsuzluk eki olan -me , -ma kullanıyoruz.

Basit aslında değil mi ?

* Oyuncular henüz (daha henüz !!! ) sahaya çıkmış değil. YANLIŞ
* Oyuncular henüz sahaya çıkmadı. DOĞRU

** Neden böyle konuştuğunuzu anlamış değilim. YANLIŞ
** Neden böyle konuştuğunuzu anlamıyorum. DOĞRU

"Neden böyle konuştuğunuzu anlamış değilim" cümlesinin doğrusu "anlamadım şeklinde olmalı bence.

[N.Hel]

Orijinal Mesaj Sahibi seleste

Şiddete tandansım vallahi dertten
Şiddete temayülüm vallahi dertten
Şiddete meylim vallahi dertten
Şiddete meyyalim vallahi dertten
Şiddet eğilimim vallahi dertten
Şiddete eğilimim vallahi dertten

Ne diyorsunuz arkadaşlar ?

ek:
Şiddete yönelimim vallahi dertten
Şiddete yönelmem vallahi dertten


Nedense "Şiddet'e meyyalim .." olmazmış gibi geldi.

"Şiddete tandansım .." içinde bir tane bile Türkçe kökenli sözcük içermediği, tamamen Arapça, Farsça ve Fransızca kökenli sözcüklerden oluştuğu için sevimsiz geldi.

Bildiğim kadarıyla şiddet, vallahi, temayül ve meyil Arapça; tandans Fransızca; Dert Farsça kökenli. Yani her durumda yabancı kökenli bir sözcük kullanılacak. Tam Türkçe söylemek istesek ("Kaba güce eğilimim tanrı için sıkıntıdan" belki?) büyük olasılıkla kulak alışık olmadığı için sırıtacak. Bu durumda bir uzman "bu doğrudur" deyinceye kadar, benim için konuşmanın ritmine, ortamın ahengine göre hangisi çıkarsa ağızdan o doğrudur.

[MetinT]

Üyelik isimlerinin altında rütbe gibi "ağaç dostu" falan yazıyor ya, bunlardan ağaç sever bitişik olarak "ağaçsever" şeklinde yazılmış. Forum yöneticilerimizden bunu bir ara düzeltmelerini rica ediyorum. Dilimiz konusunda duyarlı tüm arkadaşlara teşekkürler.

[malina]

Orijinal Mesaj Sahibi metintezcan54

Üyelik isimlerinin altında rütbe gibi "ağaç dostu" falan yazıyor ya, bunlardan ağaç sever bitişik olarak "ağaçsever" şeklinde yazılmış. Forum yöneticilerimizden bunu bir ara düzeltmelerini rica ediyorum. Dilimiz konusunda duyarlı tüm arkadaşlara teşekkürler.

Kitapsever kelimesi kullanılıyorsa, neden ağaçsever kullanılmasın?

[hassoman]

Orijinal Mesaj Sahibi malina

Kitapsever kelimesi kullanılıyorsa, neden ağaçsever kullanılmasın?

Bileşik isimlerin bitişik mi , ayrı mı yazılması gerektiği gerçekten karmaşık bir konudur.

Belirlene kurallara göre bileşik kelimeyi oluşturan kelimelerden her biri eski anlamını koruyorlarsa bunlar ayrı yazılıyor. Çam fııstığı, elma şekeri, boşnak böreği gibi... Bu durumda bana göre ağaç sever ayrı yazılması gerekir.

[MetinT]

Orijinal Mesaj Sahibi malina

Kitapsever kelimesi kullanılıyorsa, neden ağaçsever kullanılmasın?

sn malina ve diğer arkadaşlar:
"Ağaçsever" konusunda tamamen haklısınız. O an gözüme takıldı. Bir an hiç düşünemedim bitişik yazılabileceğini. Sonradan aklıma geldi bir sınav sırasında. Deneme sınavında yazım hatası sorusu çözerken cevabı buldum. Bir şıkda da "vatansever" kelimesi vardı ve doğru olarak alınmış. Anında burayı hatırladım Bunu ben forumda böyle yazdım ama demek ki bitişik yazılabiliyormuş diye. Bu arada dilimize bu kadar önem vermeniz gerçekten beni çok sevindiriyor.
Malum artık dilimiz o kadar yozlaştı ki özellikle elektronik ortamda... İnsan arkadaşına mesaj atarken "gidicem" yerine "gideceğim" diye yazınca sanki komik bir şey yapmış gibi düşünülüyor maalesef.

[seleste]

Orijinal Mesaj Sahibi cevviz

ek:
Şiddete yönelimim vallahi dertten
Şiddete yönelmem vallahi dertten


Nedense "Şiddet'e meyyalim .." olmazmış gibi geldi.

"Şiddete tandansım .." içinde bir tane bile Türkçe kökenli sözcük içermediği, tamamen Arapça, Farsça ve Fransızca kökenli sözcüklerden oluştuğu için sevimsiz geldi.

Sayın Cevviz,

"şiddete meyyalim ... " yanlış elbette. Meyyal : meyletmiş(kişi) demek. Çiçeklere meyyalim gibi. Meyletmek fiili ile kullanılacaksa, şiddete meylim denmesi gerekirdi.

Şiddete tandansım ...... tamamen şakaydı

Yönelimim ve yönelmem eklemeleri için teşekkürler. Bulalım şunun doğrusunu.

[jineop]

Sevgili Arkadaşlar
Yıllardır sanal ortamlar ,türkçemi o kadar bozmuş ki, bunu buraya başladıktan sonra sevgili Sabah'ın ısrarlı ama tatlı baskısıyla başladığım türkçeyi doğru kullanma çabası sırasında ne kadar zorlandığımı görünce anladım.Şimdi farkında olmadan her yerde yapabildiğim kadar düzgün yazma-konuşma çabasına girmiş buldum kendimi.Buna sebep olduğu için sevgili Sabah ve Ağaçlar.net ailesine teşekkür etmek istiyorum. Ve sizi gönülden destekliyorum. Sevgiler

[Balıkcı]

880. mesaja cevaben temayülüm kullanılması uygun olur, diyeceğim.

Bu, hem mana bakımından hem de kulağa daha hoş gelmesi açısından doğru görünüyor.

Türkçeye başka dillerden gelip, yerleşmiş, alışılmış kelimeleri, yabancı diye nitelemek ve dışlamak doğru değil.

Kanaatimce, temayül, yönelmeyle tam olarak karşılanamıyor.
Sözlüklerde böyle yazılabilir.
Sözlükle çeviri yaptığımızda, google tercümesi gibi garip bir dil ortaya çıkar ya, işte bu da onun gibi bir şey olur.
Belki sözlük anlamı olarak eğilim, temayüle daha uygun düşer.

Ağaç sever, ağaçsever meselesinde ise görüşüm, ikinciden yana.

Birincide ağaç özne, sever fiil, öyle değil mi?

İkinci ise gizli öznenin sıfatı oluyor.

Galiba hepimiz dilbilgisinden sınıfta kalacağız.
Biraz daha çalışalım bakalım.

Sitedeki bu yaklaşımın, düşünemeyeceğimiz kadar büyük bir iş ve hizmet olduğuna inanıyorum.

Malina'ya teşekkürler.

[malina]

Dergilerin son sayfasına bakın. (Yüklenmesi için beklemeniz gerekir) Böyle bir duygu ile ağaçsever biçiminde yazmayı tercih etmiştim.

[hassoman]

Sevgili malina,
Şimdi, merak ettim kitap sever sözcüğünü taradım; kitapsever yazan da var kitap sever olarak da... Yani, ortada kural var, ama yerleşmiş değil anlaşılan...

[MeyveliTepe]

Yazarı, ağaçları seven insanları tek bir kelime ile ifade etmek istemiş ise kim buna karşı koyabilir ki? Üstelik, "ağaç sever" ve "ağaçsever" yazım şekillerini ayrı ayrı seslendirdiğimde bana kesinlikle aynı şeyi ifade etmedi. İkincisinin uyandırdığı duygu ve sıcaklık birincisinde yok