Fermantasyon Yoluyla Domates Tohumu Nasıl Elde Edilir?

[birnefestoprak]

Bildigim kadariyla Turkiye'de domates tohumlarinin hasadinda genelde tohumu kurutma yontemi kullaniliyor. Biz, asagida asama asama anlatmaya calistigim kuflendirme yontemini kullaniyoruz. Pek bilinmeyen bu yontemi hasat sirasinda dikkat edilmesi gereken konulardan da bahsederek resimlerle ozetlemeye calistim:

1) Eger domatesleri hasat etmeden once sigara ictiyseniz, bitkiyi yetistirme doneminde Tutun Mozaik Virusu'ne kapi acmamak icin ellerinizi sabunlu suyla iyice yikamayi ihmal etmeyin.

2) Tohum hasadi yapilirken genelde bitkinin en cabuk olgunlasan ilk meyvelerinden saglikli ve iri olanlari secilir. Biz, tohum hasadi icin meyvelerin saglikli olmasi disinda bir kriter uygulamiyoruz. Irili ufakli, gec ya da erken olgunlasan meyvelerin tohumlari hep beraber toplanip birbirine karistiginda bitki cesidi daha saglikli temsil ediliyor diye dusunuyoruz.

3) Isleme baslamadan once, etrafta daha onceden hasat edilmis domates tohumu bulunmamasina ve etrafin temiz olmasina dikkat ediyoruz. Boylelikle farkli tohum cesitlerinin birbirine karismasini onluyoruz.

4) Tohumunu alacagimiz meyveleri hasat ettikten sonra genislemesine ikiye kesiyoruz.






5) Ikiye kesilmis domatesleri posalarini cikaracak sekilde sikarak ustune tohumunu almak istedigimiz cesidin adini yazdigimiz cam bir kavanozun ya da plastik bir bardagin (biz genellikle plastik bardak kullaniyoruz) icine domates sulariyla birlikte tohumlari aktariyoruz. Eger sizin tohumunu almak istediginiz domates fazla sulu degilse ya da meyve sayisinin azligindan dolayi tohumlari icinde tutacak miktarda sivi karisim elde edemeyecekseniz, karisimi sulandirmak icin su eklememenizi tavsiye ediyoruz. Cesitli kaynaklar, eklenen suyun hem fermentasyon surecine zarar verdigini hem de tohumlarin cimlenmesini tesvik ettigini savunuyor. Boyle bir durumda tohumlari yine kurutarak hasat edebilirsiniz.





6) Geriye kalan posayi yemekler icin sos yapiminda veya sicak komposta karistirarak degerlendiriyoruz. Bardagin icine aktardigimiz, icinde tohumlarin da bulundugu domates suyunu fermantasyona ugramalari icin birkac gun bardagin icinde agzini kapatmadan bekletiyoruz. Domatesi sikarken bu sivi karisimin icine ufak tefek domates parcalari da karisacaktir, bu parcalari temizlemek ve tohumlari tek tek ayirmak icin ugrasmayacagiz. Siviyi ve tohumlari icine aktardiginiz kabi gozden uzak bir yerde tutmanizda fayda var cunku kokusu ve goruntusu rahatsiz edebilir.

[birnefestoprak]

7) Bardagin tutuldugu ortamin sicakligina bagli olarak, fermentasyon sureci 2-3 gun icinde tamamlanacaktir. Biz, sicakligin ve tohumlarin bardagin icinde tutulma surelerinin surec sonunda elde edilecek tohumun temizligine etki ettigini gozlemledik. Kaynaklara gore fermentasyon suresince ortam sicakligi, tohumlarin cimlenme ozelliginin azalmasinin onune gecmek icin 21°C'nin altina dusmemeli ve 28°C'nin ustune cikmamali. Bunun disinda yine surece zarar vermemek icin tohumlari 4 gunden fazla bardagin icinde tutmamanizi da tavsiye ediyoruz.

Fermentasyon tamamlandiktan sonra karisimin ustunde asagidaki resimde de gorulen bakteriyel tabaka olusacaktir. Bu tabaka olustugunda, tohumlari temizleme vakti gelmis oluyor.



8) Bu asamada, once bakteriyel tabakayi kaldiriyoruz. Bunun icin bir catalin ya da cop sisin ucunu kullanabilirsiniz. Biz, genelde elimiz de alistigi icin catal ucunu kullaniyoruz. Tabakayi kaldirdiktan sonra atiyoruz. Bunu yapmadan once, eger varsa, tabakanin altina yapismis tohumlari da bardaga aktariyoruz.



9) Bakteriyel tabakayi kaldirdiktan sonra, bardagin icine su ekliyoruz. Dibe cokmeyip su yuzune cikan tohumlari cimlenme ozellikleri olmadigi icin fazla suyla birlikte lavaboya dokecegiz. Benzer sekilde, 6. asamada bahsettigimiz ve karisimin icinde asili halde duran kucuk domates parcalarini da atiyoruz. Bardagin icine birkac kez su doldurup bu islemi tekrarlayacagiz. Burda dikkat etmeniz gereken bardagi birden boca etmemeniz. Bardagin dibinde ekime elverisli bircok tohum oldugunu unutmayin.



10) Yikama islemini tamamladiktan sonra, bardagin altina bir suzgec yerlestirerek tohumlari suzgece aktariyoruz. Suzgeci muslugun altina tutup elimizle tohumlari ileri geri ittirmeden sadece suyun basinciyla yikiyoruz. Yine tohumlara zarar vermemek icin suyun sicak olmamasina dikkat edin. Tohumlar yikanirken, ayni zamanda daha once temizlenmeyen kucuk domates parcalarinin da kolayca temizlendigini goreceksiniz.

[birnefestoprak]

11) Suzgecin ustunde kalan tohumlari hemen plastik ya da kagit bir tabaga sert sekilde ve suzgeci tabagin disina tasirmadan silkeleyerek aktariyoruz. Bu asamada tabagi, tohumlarin kururken yapismayacaklari bir malzemeden secmenizde yarar var.



12) Tohumlari iyice kurumalari icin 4-5 gun kadar tabakta hava sirkulasyonunun iyi oldugu bir yerde bekletiyoruz. Kurutma suresince, tohumlarin icinde bulundugu tabagi kalorifer peteginin ustune veya baska herhangi bir isi kaynaginin yakinina koymazsaniz cok iyi olur. Sicaklik degisimleri ve/veya yuksek isi, tohumlarin bozulmasina neden olabilir.





13) Sira, tohumlari etiketleyerek saklamaya geldi. Eger ayni cesit domatesten farkli tarihlerde tohum aldiysak, bu tohumlari birbirine karistirmayip ayri ayri paketlerde etiketleyecegiz. Bunun bircok faydasi var. Bunlardan bir tanesi, eger capraz tozlasmaya ugrayan meyveler varsa, bu meyveleri sonraki yetistirme sezonunda belirleme imkanini saglamasi. Tohumlarinizi serin, kuru ve isik gormeyen bir ortamda saklarsaniz cimlenme omurlerini uzatmis olursunuz. Artik ekime hazirlar...


Fermentasyon yonteminin yararlari

1) Bu yontemin pratikte sagladigi yararlardan birisi, domates tohumlarinin etrafindaki jel tabakasinin surec sonunda tohumdan kolayca ayrilir hale gelmesi. Normalde, tohumlarin meyveden cikartilip oldugu gibi kurutulmasi islemindeyse bu mumkun olamiyor. Fermentasyon yontemiyle son derece temiz ve domates parcalarindan ayrilmis tohumlar elde ediyoruz.

2) Bu yontemin, domates yuzeyinde asagidaki resimde gorulebilen yaralara (Corynebacterium michiganense) yol acan patojenlere karsi etkili oldugu biliniyor.



Yararlanilan Kaynaklar

Navazio, J., 2012. The Organic Seed Grower: A Farmer's Guide to Vegetable Seed Production. Chelsea Green Publishing, VT, USA, ISBN: 978-1933392776.

[maki01]

Paylaşımın için çok teşekkürler sevgili birnefestoprak, ellerinize sağlık

Fermentasyon süresince bardağın ağzı açık mı kalıyor?

[birnefestoprak]

Evet.

Orijinal Mesaj Sahibi maki01

Paylaşımın için çok teşekkürler sevgili birnefestoprak, ellerinize sağlık

Fermantasyon süresince bardağın ağzı açık mı kalıyor?

[birnefestoprak]

Bu arada TDK, soz konusu sozcugu "fermantasyon" seklinde veriyor fakat bu, Turkce bir sozcuk degil. Bir de hem Ingilizce'de, hem de Fransizca'da "fermentation" olarak geciyor (Turkce'ye Fransizca'dan gecmis). TDK bunu neden "fermantasyon" olarak almis bilemiyorum (sozcugun okunusuyla ilgili bir nedeni olabilir). Aslinda TDK'ya hep uyarim ama dogrusunun "fermentasyon" oldugunu dusunerek sozluge bakmadim.

[maki01]

Türkçenin doğru kullanımı konusunda gösterdiğiniz hassasiyet için teşekkür ederim. Doğru yazdığımdan emin olamadığım için TDK Güncel Türkçe Sözlüğüne baktım, "fermantasyon" dilimize kazandırılmış.

[miralay]

Bence bu şekilde tohumun mevsimine kadar stoklanması doğru değil zira doğaya rağmen değil doğayı taklit ederek başarıya ulaşılabilir anında ekilmeyecek ise tohum bu yolla çıkartmak, başarı yüzdesini düşürmekten dayanımını azaltmaktan başka bir işe yaramayacaktır.
Tavsiyem;
Meyveyi parçalamadan uygun koşullar sağlanarak bütün olarak saklamak,
Bu esnada tohumun canlı meyveden beslenmeye devam etmesi sağlıklı ve taze kalması sağlanır,
Ekimin yapılacağı zaman fermantasyona başvurmak.

[birnefestoprak]

Tohumlarinin cimlenme oranlari tutarli sekilde yuksek olan, cok saglikli tohumlar satan guvenilir tohum sirketlerinin ve evinin bahcesinde sebze yetistiren insanlarin on yillardir kullandigi bir yontem bu. Dogaya ragmen yapilan herhangi bir islem yok. Bu bir alternatif yontem ve ben hep bu yontemi kullaniyorum, kisisel olarak cok memnunum. Fermentasyon isleminden uzun sure sonra ektigim tohumlarda bile hicbir sorun yasamadim.

Not: Bu yontem cok acayip bir yontem, mutlaka uygulayin gibi bir tavsiyede bulunmuyorum. Hep kullandigim bir yontem oldugu icin uygulama asamalarini resimleyip gostermek istedim. Bu basligi, tamamen bilgilendirme amacli actim. Konuyla ilgili herhangi bir iddiam yoktur, bir tez de ileri surmuyorum.

Orijinal Mesaj Sahibi miralay

Bence bu şekilde tohumun mevsimine kadar stoklanması doğru değil zira doğaya rağmen değil doğayı taklit ederek başarıya ulaşılabilir anında ekilmeyecek ise tohum bu yolla çıkartmak, başarı yüzdesini düşürmekten dayanımını azaltmaktan başka bir işe yaramayacaktır.
Tavsiyem;
Meyveyi parçalamadan uygun koşullar sağlanarak bütün olarak saklamak,
Bu esnada tohumun canlı meyveden beslenmeye devam etmesi sağlıklı ve taze kalması sağlanır,
Ekimin yapılacağı zaman fermantasyona başvurmak.

[MeyveliTepe]

tdk.gov.tr "fermantasyon" yazılımı için de bir anlam belirtmemiş, sadece fransızca fermentation kelimesinin karşılığı olduğunu belirtmiş. Buna göre Türkçede böyle bir kelime yok.

Buna karşın tdkterim.gov.tr'de "fermentasyon" bk.mayalanma, "fermantasyon" bk. mayalanma şeklinde yer almış. Burada her iki yazım da geçmesine rağmen ikisinde de "bakınız mayalanma" diyerek ingilizce ve fransızcada "fermentation" sözcüğünün Türkçe karşılığının mayalanma olduğunu belirtmiş oluyor.

Kişisel kanım ise "mayalanma" sözcüğünün "fermentation" sözcüğünün karşılığı olmadığı. Mayalanma mayalarla gerçekleşen bir olay, oysa fermentasyon bakterilerle gerçekleşiyor.

[ciroz]

Geçtiğimiz sene, salatalık tohumlarını fermentasyon yöntemini kullanarak ayırmıştık. Fotoğrafını aradım ama bulamadım, çekmeyi unutmuşuz herhalde. Yöntem birebir aynı, sadece üzerinde oluşan bakteriyel tabaka salatalık için daha jölemsi bir tabaka.
Kışı sebzelikte geçirdiler. Bu seneki çimlenme oranlarını ve gelişimlerini paylaşırız.

[candem]

toplamda 1 hafta da tohum elde edebiliyorsun, çok güzel, ben bu kadar kolay olabileceğini düşünmemiştim.
çok teşekkürler paylaşım için.

sayın ciroz salatalıklar ilgili de sizden haber bekliyoruz.
fotoğraflarlar beraber başlık altında toplarsanız çok fazyadalı olacağını düşünüyorum..

herkese kolay gelsin. bol hasatlar..

saygılarımla.

[birnefestoprak]

Sn ciroz'un yaptigi gibi salataliklara ek olarak karpuz ve kavunda da ozellikle organik tohum satan sirketlerin cok uyguladiklari bir yontem. Yalniz tabii bu meyvelerde tohumu tutacak siviyi olusturabilmek icin, butun meyvelerin suyunu sikmak gerekiyor. Evinin bahcesinde kendi kullanimi icin karpuz/kavun yetistirenler meyveyi yemek isteyecekleri icin tohumu kurutma yoluna gidiyorlar. Aldiginiz ticari tohum tohumu ekerken islattiginizda kayganlasiyorsa, tohumu kurutarak elde etmisler demektir.

[miralay]

Orijinal Mesaj Sahibi MeyveliTepe

Ne demek istediğinizi anlamadım, tohumları çıkartmadan, "uygun koşullar sağlanarak" 2-3 sene domates olarak mı saklansın diyorsunuz? Siz öyle mi yapıyorsunuz? Bir resmi varsa makbule geçerdi.

Anlamadığınız halde neden böyle "2-3 yıl tohum bekletme" gibi bir anlamı olabileceği ihtimalini dile getirdiniz?

Biz öyle yapmıyoruz biz Tohum zamanı hasat edip ekim mevsimine kadar "uygun koşulları sağlayarak" muhafaza ediyoruz.

Tam olarak hangi evrenin resmini/kanıtını talep ettiğinizi netleştirir iseniz eleştiri ve yorumlarınıza memnuniyetle sunarım.

[birnefestoprak]

Ne evreninden bahsediyorsunuz? Tohumu meyveden cikardiktan sonra toprakla bulusturana kadar gecen sureci resimlerseniz (veya resimlediyseniz), kullandiginiz yontem o resimler araciligiyla net anlasilabilir. Sizin daha once yazdiginiz asagidaki cumlelerden nasil bir yontem kullandiginiz anlasilmiyor:

"Meyveyi parçalamadan uygun koşullar sağlanarak bütün olarak saklamak,
Bu esnada tohumun canlı meyveden beslenmeye devam etmesi sağlıklı ve taze kalması sağlanır,
Ekimin yapılacağı zaman fermantasyona başvurmak."

Meyveleri hasat ettikten sonra, bir dahaki yetistirme sezonuna (sezonla sonraki senenin ilkbaharini mi kastediyorsunuz?) kadar butun halde mi sakliyorsunuz?

Orijinal Mesaj Sahibi miralay

Anlamadığınız halde neden böyle "2-3 yıl tohum bekletme" gibi bir anlamı olabileceği ihtimalini dile getirdiniz?

Biz öyle yapmıyoruz biz Tohum zamanı hasat edip ekim mevsimine kadar "uygun koşulları sağlayarak" muhafaza ediyoruz.

Tam olarak hangi evrenin resmini/kanıtını talep ettiğinizi netleştirir iseniz eleştiri ve yorumlarınıza memnuniyetle sunarım.

[miralay]

Orijinal Mesaj Sahibi birnefestoprak

Ne evreninden bahsediyorsunuz? Tohumu meyveden cikardiktan sonra toprakla bulusturana kadar gecen sureci resimlerseniz (veya resimlediyseniz), kullandiginiz yontem o resimler araciligiyla net anlasilabilir. Sizin daha once yazdiginiz asagidaki cumlelerden nasil bir yontem kullandiginiz anlasilmiyor:

"Meyveyi parçalamadan uygun koşullar sağlanarak bütün olarak saklamak,
Bu esnada tohumun canlı meyveden beslenmeye devam etmesi sağlıklı ve taze kalması sağlanır,
Ekimin yapılacağı zaman fermantasyona başvurmak."

Meyveleri hasat ettikten sonra, bir dahaki yetistirme sezonuna (sezonla sonraki senenin ilkbaharini mi kastediyorsunuz?) kadar butun halde mi sakliyorsunuz?

Evre kelimesini yanlış mı kullandım?
Kainat anlamında değil aşama, merhale manasında kullandım.

Kısaca anlatmaya çalışıyım;
-Tohum ihtiva eden meyve toplanır.
-Stok koşulları sağlanır ekim dönemine kadar saklanır.
-Ekim zamanı katlama çeşitli hızlandırıcı işlemlere tabi tutulup çimlendirmeye hazır edilir.(fermantasyon dahildir)
- Çimlenmeye alınır.

[birnefestoprak]

Meyvelerin toplanmasiyla ekim donemi arasinda ne kadar sure geciyor?

[birnefestoprak]

(Sözünü ettiğiniz çimlenme garantili firmaların sağlık ve hijyen koşulları sağlayamayacınızdan hareketle) demissiniz, hangi hijyen kosullarindan bahsediyorsunuz?
Asagiya ekledigim resimler, cok iyi bir organik tohum sirketi olan High Mowing Seeds'in hijyenik tohum toplama yonteminin asamalarini gosteriyor. Maalesef domatesle ilgili resim yok. Ilk iki resim hiyar, 3. ve 4. resimler karpuz tohumlarinin elde edilmesini gosteriyor. Resimleri kitaptan taradigim icin cok net degiller.

[birnefestoprak]

"Sebze yetiştiren insanlar nitelik ve verim amaçlı değil birim mesaiden maksimum verimi alabilmek, nicelik bakımından iş yükü azaltmak amaçlı bu yöntemi kullanır yinede tohum üzerindeki zarı yok edecek kadar fermende etmezler tohumların elekten geçebileceği kadar zira çıkan posayı salça yapar insanlar küflendirmeleri mantıklı mı?"

yukardaki ifadeniz dogru degil cunku bu sirketler tohum zardan ayrilana kadar fermente islemine devam ediyor. Benim yontemi anlatirken soyledigim gibi, fermentasyon islemini uzatirsaniz cimlenme oranlarina zarar verebilirsiniz. Bunun belli sicaklik kosullarinda ne kadar sureyle devam ettirilmesi gerektigi uc asagi bes yukari belli ama tohumu toplayan kisi bu iste tecrubelendikce zaten zamanlamayi nasil ayarlayacagini bilir.

"Doğaya rağmen yapılan işlem şu; Sizin yaptığınız katlama tabir ettiğimiz uygulama tohum çimlenmeye alınmadan evvel yapılmalı stoğa alınırken değil."

bu ifadeye gore, tohumlarinin cimlenme oranlariyla ilgili olarak bugune kadar hicbir sorun yasamadigim tohum sirketlerinin tohum toplama/saklama yontemlerinin yanlis oldugunu mu soyluyorsunuz? Bu sirketlerden tohum aldiginiz zaman uzerinde sonraki sene icin paketlendigini yazar. Yani 2014 yilinda alip ekeceginiz tohumu 2013 yilindaki hasattan elde edip paketlerler. Meyveyi saklayip 2014 yilinda fermentasyona ugratmak ve bu noktadan sonra satisa sunmak gibi bir durum soz konusu degil.

[birnefestoprak]

Yanlis bilgi vermeye devam ediyorsunuz. Yukardaki resimde lejandi keserek vermistim, simdi ekliyorum.



Lejand cok net okunmuyor olabilir, asagiya ayrica aktarayim:

Lejand basligi: Watermelon seed extraction, fermentation, and cleaning (Karpuz tohumlarinin cikarilmasi, fermentasyonu ve temizlenmesi)

A) Extracting watermelon seed and pulp by hand (karpuz tohumlarinin ve etinin cikarilmasi)
B) The collected mass of seed and pulp (tohumlar ve posa bir arada)
C) Tom Stearns of High Mowing Seeds with containers of FERMENTING watermelon seed (High Mowing Seeds'den Tom Stearns FERMENTE OLAN karpuz tohumlariyla birlikte)
D) Spray-washing watermelon seed over a wire mesh screen (karpuz tohumlari elekte yikanirken)
E) The washed seed drying on the wire screen (yikanmis tohumlar elek ustunde kururken)

C, D ve E asamalarinda belirtilen resimler de asagida:


Bu arada A, B, C, D ve E asamalari tek bir yontemin asamalari, yani birbirinden ayri ayri zamanlarda izlenmis yollar degil. A'dan baslayarak E'ye kadar devam ediliyor. C asamasinda fermente olan tohumlar, daha sonra fermente olduklari kaptan fermentasyon islemi tamamlandiktan sonra cikarilip D asamasinda yikaniyor. Yani tohumlar karpuzun icinden cikarilip direk olarak yikanmiyor.

Orijinal Mesaj Sahibi miralay

Sn. birnefestoprak mesele tohum yani doğa büyük şirketlerin hiperoptik basküler dondurucu kullandığını idda etmiyorum

Elbette siz ben nasıl tohum elde ediyorsak şirketler de öyle elde ederler doğal olmak şartı ile aksi söz konusu değil, verdiğiniz resimlerde frementasyon çürütme yok zaten tohumlar yıkanmakta olduğu görünüyor. Bu adamların sırrı stoklamada ambalajı esnasında tohumları havasız ortamda steril bir şekilde saklamaları ile açıklanabilir. Ve siz bu hijyeni evde sağlayamazsınız.

Ben çoğu zaman etrafta bulamayız veya toplarlar yüksek fiyat vermeye kalkarlar hiç uğraşmam sertifikalı tohumlar alır kullanırım ambalajları havasız sterildir alır açarız içerisinde katlama kiti (pasif bakteri kültürü) olan bir ambalaj daha çıkar kullanma talimatına uygun şekilde bakteri kültürünü tohum ile birbirine karıştırır nemlendiririz sizin yaptığınız gibi bu bakteri tohum zarına hücum eder verimi arttırır.

[birnefestoprak]

Bir de hala hijyenden bahsediyorsunuz. Ben size diyorum ki, ben bu yontemi kullaniyorum, kisisel olarak cok iyi sonuc aliyorum, memnunum. Bu yontemin asamalari sunlar sunlar diyerek usenmiyorum baska insanlar da ogrensin diye tek tek resimlerini cekiyorum ve buraya ekliyorum. Bunun arkasindan siz diyorsunuz ki, "...bu hijyeni evde saglayamazsiniz."

Bakin burda yonteme getirilmis bir elestiride bulunmuyorsunuz, ben yontemden cok memnun oldugumu belirttigim halde bana nerdeyse "memnun olamazsin" diyeceksiniz. Burda amac yontem hakkinda bilgi vermek, kimseye "bu en ustun yontemdir" diyerek birseyi empoze etmek degil.

Nasil tohumu kurutmak bir yontemse, fermentasyon yoluyla tohum elde etmek de baska bir yontem. Siz de lutfen kendi yaptiginiz sekliyle tohum elde etme yonteminin sureclerini asama asama 8 ay icin resimleyin, sadece yaziyla yazdiginizda kafa karisikligina yol aciyor.

[miralay]

Orijinal Mesaj Sahibi birnefestoprak

Yanlis bilgi vermeye devam ediyorsunuz. Yukardaki resimde lejandi keserek vermistim, simdi ekliyorum.

Eklenti 377609

Lejand cok net okunmuyor olabilir, asagiya ayrica aktarayim:

Lejand basligi: Watermelon seed extraction, fermentation, and cleaning (Karpuz tohumlarinin cikarilmasi, fermentasyonu ve temizlenmesi)

A) Extracting watermelon seed and pulp by hand (karpuz tohumlarinin ve etinin cikarilmasi)
B) The collected mass of seed and pulp (tohumlar ve posa bir arada)
C) Tom Stearns of High Mowing Seeds with containers of FERMENTING watermelon seed (High Mowing Seeds'den Tom Stearns FERMENTE OLAN karpuz tohumlariyla birlikte)
D) Spray-washing watermelon seed over a wire mesh screen (karpuz tohumlari elekte yikanirken)
E) The washed seed drying on the wire screen (yikanmis tohumlar elek ustunde kururken)

C, D ve E asamalarinda belirtilen resimler de asagida:
Eklenti 377610

Bu arada A, B, C, D ve E asamalari tek bir yontemin asamalari, yani birbirinden ayri ayri zamanlarda izlenmis yollar degil. A'dan baslayarak E'ye kadar devam ediliyor. C asamasinda fermente olan tohumlar, daha sonra fermente olduklari kaptan fermentasyon islemi tamamlandiktan sonra cikarilip D asamasinda yikaniyor. Yani tohumlar karpuzun icinden cikarilip direk olarak yikanmiyor.

Yanlış bilgi vermiyorum kestiğiniz resimler ile fermente edildiği görünmüyor tespitini yaptım. Siz ev ortamında uyguladığınız yöntemi profesyoneller ile kıyas edemezsiniz şartlarınız eşit değil.

Orijinal Mesaj Sahibi birnefestoprak

Bir de hala hijyenden bahsediyorsunuz. Ben size diyorum ki, ben bu yontemi kullaniyorum, kisisel olarak cok iyi sonuc aliyorum, memnunum. Bu yontemin asamalari sunlar sunlar diyerek usenmiyorum baska insanlar da ogrensin diye tek tek resimlerini cekiyorum ve buraya ekliyorum. Bunun arkasindan siz diyorsunuz ki, "...bu hijyeni evde saglayamazsiniz." Bakin burda yonteme getirilmis bir elestiride bulunmuyorsunuz, ben yontemden cok memnun oldugumu belirttigim halde bana nerdeyse "memnun olamazsin" diyeceksiniz. Burda amac yontem hakkinda bilgi vermek, kimseye "bu en ustun yontemdir" diyerek birseyi empoze etmek degil. Nasil tohumu kurutmak bir yontemse, fermentasyon yoluyla tohum elde etmek de baska bir yontem. Siz de lutfen kendi yaptiginiz sekliyle tohum elde etme yonteminin sureclerini asama asama 8 ay icin resimleyin, sadece yaziyla yazdiginizda kafa karisikligina yol aciyor.

Hijyeni evde sağlayamazsınızdan kastım örneklerini savurduğunuz ticari profesyonel şirketler ile sizin ve eviniz ortamı şartlarının eşitsizliğidir.

Ben kaç mesajdır uygulamanıza eleştirilerimi sıralayıp izah etmeye uğraşıyorum fakat siz eleştiride bulunmuyorsunuz diyorsunuz

Neresi kafanızı karıştırmakta birnefestoprak siz evde mutfağınızda bir işlem yapıyorsunuz o adamlar bu işi için imar ettikleri tasarladıkları tesislerde ben diyorum ki bu mevzu ekimden evvel yapılabilir bakteri yolu ile yapıyoruz zaten köyler dahi yapıyor bunu ama stoklamak doğru değil bu kadar basit. Artık biraz düşünseniz genel olarak tohumların insanın var oluşundan evvel bitkilerin üreme şekilleri üzerine kafa yorsanız örnek verdiğiniz şirketler ile kendi şartlarınızı mukayese etseniz...

[birnefestoprak]

Soru 1: Yukardaki resimlere ve altlarinda yazan aciklamalara gore karpuz tohumunun cikarilmasinda fermentasyon yontemi kullanildigini kabul ediyor musunuz, etmiyor musunuz?

Soru 2: Hijyenle neyi kastediyorsunuz? Hijyen kelimesini burda hangi anlamda kullaniyorsunuz? Yukardaki resimlerde hijyen acisindan ne gibi bir onlem alinmis?

Uyguladigim yontem tohum sirketinin (bunlar kucuk olcekli, isini durust yapan tohum sirketleri bu arada) uyguladigi yontemle ayni, tek fark benim kucuk olcekte uyguluyor olmam. Tesis olarak kullandiklari sey de bildiginiz cop tenekesi. Karpuzu meyveleriyle birlikte cop tenekesine aktariyorlar, islanmasin diye de kapali bir ortamda fermentasyon tamamlanana kadar muhafaza ediyorlar. Sonra yikayip kurutuyorlar. Burdaki konu basligi domatesle ilgiliydi ama karpuz icin fermentasyon suresine domatesten daha fazla dikkat etmek gerekiyor, tohumlar uzun sureli olarak sivi icinde tutulursa cimlenme oranlari dusecektir.

Insanoglu, deney yaparak, bilimsel yontemi ve icgudulerini izleyerek yeni yontemler gelistiregeldi, bundan sonra da buna devam ediyor. Tohumu kurutarak da saklayabilirsiniz, fermentasyonla da saklayabilirsiniz; baska sekillerde de saklaniyordur. Bakin karpuz icin fermentasyon yonteminin, cucurbitlerde asagida resmi gorulen hastaliga neden olan bakteriyle (Acidovorax avenae subsp. citrulla) mucadelede de etkin oldugu biliniyor.

Orijinal Mesaj Sahibi miralay

Yanlış bilgi vermiyorum kestiğiniz resimler ile fermente edildiği görünmüyor tespitini yaptım. Siz ev ortamında uyguladığınız yöntemi profesyoneller ile kıyas edemezsiniz şartlarınız eşit değil.



Hijyeni evde sağlayamazsınızdan kastım örneklerini savurduğunuz ticari profesyonel şirketler ile sizin ve eviniz ortamı şartlarının eşitsizliğidir.

Ben kaç mesajdır uygulamanıza eleştirilerimi sıralayıp izah etmeye uğraşıyorum fakat siz eleştiride bulunmuyorsunuz diyorsunuz

Neresi kafanızı karıştırmakta birnefestoprak siz evde mutfağınızda bir işlem yapıyorsunuz o adamlar bu işi için imar ettikleri tasarladıkları tesislerde ben diyorum ki bu mevzu ekimden evvel yapılabilir bakteri yolu ile yapıyoruz zaten köyler dahi yapıyor bunu ama stoklamak doğru değil bu kadar basit. Artık biraz düşünseniz genel olarak tohumların insanın var oluşundan evvel bitkilerin üreme şekilleri üzerine kafa yorsanız örnek verdiğiniz şirketler ile kendi şartlarınızı mukayese etseniz...

[miralay]

Orijinal Mesaj Sahibi birnefestoprak

Soru 1: Yukardaki resimlere ve altlarinda yazan aciklamalara gore karpuz tohumunun cikarilmasinda fermentasyon yontemi kullanildigini kabul ediyor musunuz, etmiyor musunuz?

Soru 2: Hijyenle neyi kastediyorsunuz? Hijyen kelimesini burda hangi anlamda kullaniyorsunuz? Yukardaki resimlerde hijyen acisindan ne gibi bir onlem alinmis?

Uyguladigim yontem tohum sirketinin (bunlar kucuk olcekli, isini durust yapan tohum sirketleri bu arada) uyguladigi yontemle ayni, tek fark benim kucuk olcekte uyguluyor olmam. Tesis olarak kullandiklari sey de bildiginiz cop tenekesi. Karpuzu meyveleriyle birlikte cop tenekesine aktariyorlar, islanmasin diye de kapali bir ortamda fermentasyon tamamlanana kadar muhafaza ediyorlar. Sonra yikayip kurutuyorlar. Burdaki konu basligi domatesle ilgiliydi ama karpuz icin fermentasyon suresine domatesten daha fazla dikkat etmek gerekiyor, tohumlar uzun sureli olarak sivi icinde tutulursa cimlenme oranlari dusecektir.

Insanoglu, deney yaparak, bilimsel yontemi ve icgudulerini izleyerek yeni yontemler gelistiregeldi, bundan sonra da buna devam ediyor. Tohumu kurutarak da saklayabilirsiniz, fermentasyonla da saklayabilirsiniz; baska sekillerde de saklaniyordur. Bakin karpuz icin fermentasyon yonteminin, cucurbitlerde asagida resmi gorulen hastaliga neden olan bakteriyle (Acidovorax avenae subsp. citrulla) mucadelede de etkin oldugu biliniyor.

Eklenti 377636

Cevap 1: Fermantasyon ile alıyoruz yazıyor ise fermantasyon ile elde ediyorlardır.

Cevap 2: Sterilizasyonu kast ediyorum yukarıdaki görselleriniz reklam sunumdur geçtiğimiz günlerde salça reklamlarında domatesi fırça ile temizleyip tek tek sprey ile suladıklarını ima eder bir film dönüyordu nasıl yani çikolata reklamları inekten sağılan süt kazanda fındıkla karıştırıp haydee çikolata oldu naapak inanak mı ? Bakınız bakteri yolu ile elde ettiğiniz tohumu temizce saklamasanız bozulur ve bu canlılar gözle görülmezler görüyorsunuz bardağın dibinde bir koloni var düşünün gözle görülemeyen yaratıklar gözle görünebilecek kadar çoklar

Sözün özü; Fermantasyon doğru bir uygulamadır doğanın insan müdahalesine gerek kalmadan kendi yaptığı bir uygulama sizin yaptığınız bu sürece insan katmaktan ibarettir. Yaptığınız bir katlamadır çimlendirmeden hemen önce yapılması gerekir stoklayacak iseniz tohumun dışında bulunan doğal zırhını parçalamak onu değişkenlere karşı savunmasız hale getirmek yanlış.

[birnefestoprak]

Sn miralay, benim burda yayinladigim seyi sanki baska birseymis gibi sunmaya devam ediyorsunuz. Kitaptan alintilamama karsin "reklam sunumdur" diyorsunuz, yine yanlis bilgi veriyorsunuz. Tohumlara ek bir sterilizasyon uygulanmiyor.

Kitabin yazari siradan, bu isle alakasiz birisi degil, Dr. John Navazio. Organik tohum uretiminde ve tohum saklanmasinda uzman bir isimdir. Bu yayinladigi kitap da dogru ve yansiz bilgi vermek uzere hazirladigi bir yayin. Fotograflarin cekildigi yer de cok guvenilir, kucuk olcekli bir organik tohum sirketi, yani oraya kurmaca bir set hazirlanip sanki tohumu oyle cikartiyorlarmis gibi yapiyor degiller. Gercekte tohumu almakta hangi surecleri izliyorlarsa, onu resimlemisler. Kitabi alirsaniz 218, 219, 246, 247 ve 323 no'lu sayfalari incelemenizi tavsiye ederim. Aslinda internetten de bircok kaynak bulabilirim ama ben kitap sevdigim ve bu kitap isini bilen birisi tarafindan yazildigi icin bu ornegi verdim.

Hic fayda saglamayacak bir konuda devamli birseyler soyleyip kafa karistiriyorsunuz. Ozet olarak tekrar edeyim:

1) Ben domates tohumlarimi fermentasyon yontemiyle elde edip kurutuyorum.
2) Kuruttugum tohumlari sonraki sene ekim zamani geldigi zaman yerlerinden cikartip ekiyorum. Bu yontemle sakladigim tohumlari iki sene sonra ve sonrasinda kullandigim zamanlar da oldu, sonuclar benim kisisel beklentilerimi karsiladi.
3) Domates ve cucurbit tohumlarini fermentasyon yontemiyle elde edip satan tohum sirketlerinden satin aldigim tohumlarda da kendi tohumlarimdakine benzer sonuclari elde ettim.
4) Kendi tohumlarimdan urettigim bitkilerde verim ve bitki sagligi bakimindan cok iyi sonuclar aldim.
5) Ben iyi sonuclar aldim diye siz ya da bir baskasi mutlaka kullanmali diye bir cikarimim yok. Herkes kendisine en uygun dusen yontemi kullanmakta serbest ama eger fermentasyon yonteminin nasil uygulandigi merak ediliyorsa, bilgi amacli olarak yukarida adimlarini vermis oldum.

Sterilizasyondan ne kastettiginizi hala soylemediniz. Eger bundan kastiniz tohumun icinde bulundugu karisima hidroklorik asit eklenmesiyse bu, organik tohum uretimine karsi dusen bir uygulama ve konumuzla bir ilgisi yok. Tekrar edeyim: Burda verdigim orneklerde ve yukarda resimlerle gosterdigim orneklerde herhangi bir sterilizasyon islemi uygulanmamaktadir. Sirket, tohumu elde ettikten sonra, sonraki sene icin satisa sunar. Yani tohum 2012 yilinda cikarildiysa, tohum paketi ustune "2013 icin paketlenmistir" yazar. Bunun nedeni de tohum elde etme islemi bittigi anda, zaten cogu yerde ekim mevsiminin gecmis olmasidir. Alici, sonraki sene ekmek uzere tohumu alir. Satici, tohumu satisa sunmasinin uzerinden 1 sene gectikten sonra da tohumlarin fiyatlarini dusurup elinden cikarir (veya cesitli sekillerde dagitir) cunku zamanla tohumun, hangi yontemle elde edilirse edilsin, cimlenme orani duser. Dongu devam eder ve sonraki sene yeni tohumlar hasat edilerek satisa sunulur.

[birnefestoprak]

Yanlis bilgilendirme yapiyorsunuz, soylediginizin yanlis oldugu ortaya cikinca da konuyu degistirip marketlerdeki fasulyelerden bahsediyorsunuz. Ne alakasi var? Defalarca geleneksel tohum sirketlerinden tohum satin aldim. Isi yongali pakette tohum satan tek bir sirketle karsilasmadim, cimlenme oranlariyla ve tohum kalitesiyle ilgili de hicbir sorun yasamadim.

Paketleme konusunda da bilginiz dogru degil. Burda tohum paketi olarak geri donusum kagidindan yapilmis zarflar kullanilir. Bu zarflarin agzi zamklidir, tohumu doldurup agzini kapatirlar; cogu zaman da paketleme makineler tarafindan degil insanlar tarafindan yapilir. Paketlerde de hava ve isik gecirmezlik gibi bir ozellik soz konusu degil.

Bakin ABD'nin ve bence dunyanin en iyi geleneksel tohum sirketlerinden birisi olan Baker Creek Heirloom Seeds'ten bir paketleme goruntusu (paketlemede kullanilan malzemeye dikkat edin):



Kendi uyguladigim usulde benim kisisel beklentilerim acisindan bir hata yok. Sizin bu konu basligindaki ve genel olarak baska konularda kullandiginiz uslup cok hatali yalniz.

[MeyveliTepe]

Domatesten tohum alıp saklamanın muhtelif metodları var. Bunların içinde tohumunu almadan domatesi bir bütün olarak saklamak pek rastladığım bir metod değil. Pratik uygulanabilirliği de tartışılır. Sebze dolabının aylarca tıka basa domates ile dolu olmasını gerektirir ki, suyu akmış, ezilmiş domatesler +4 derecede olması durumunda dahi aylar süren saklama süresi içinde kendi sıvısında fermente olur ve bu fermentasyonun süresi çok uzun olacağı için çekirdeklerin çimlenme özelliklerini yitirmesi de kuvvetle muhtemel (bkz. 1)

Olgunlaşmış domateslerden çekirdekleri çıkartıp gölgede kuruttuktan sonra nemsiz, havasız ve ışıksız, oda sıcaklığı veya daha serin bir ortamda saklanması en çok uygulanan ve en başarılı yöntemdir.

Olgun domateslerde çekirdekler bir jel tabaka ile kaplıdır. Bu tabaka çimlenme engelleyici (growth inhibitor) özelliğe sahiptir. Çekirdekler çıkarıldıktan sonra çekirdekleri çevreleyen bu jel tabaka muhtelif şekillerde çıkartılır.

Bir yöntem, akan su altında süzgeç içinde sürtünme suretiyle tabakanın çıkarılması. Bu yöntem ustaca yapılmaz ise tohumlara zarar verebilir. Bir diğer yöntem de 1-2 gün boyunca çekirdekleri domatesin suyunda fermente etmek. Böyle yapıldığında jel tabaka dekompoze olarak parçalanır ve çekirdekler temiz bir şekilde ortaya çıkar ve bu şekilde kurutulup, yine nemsiz, havasız, karanlık ve serin bir ortamda markalanıp saklanır.

Tomates tohumlarının fermente edilerek çıkarılması oldukça eski bir yöntem. Pek çok kaynakta nasıl yapılacağı anlatılır (2,3). Bu yöntemin sonuçları ve etkileriyle ilgili bir çok bilimsel çalışma ve bunlara ait makaleler de mevcut(1,4). Bazı önemli kitaplara girmiş (5).

Buralarda da görüldüğü gibi, ticari olan veya olmayan domates tohumu elde edilmesinde fermentasyon en çok kullanılan yöntem. En fazla 3 günlük (tercihan 2 gün) fermentasyonun temiz tohumlar elde edilmesi, zayıf ve güçlü tohumların ayırd edilebilmesi, tohumların bazı patojenlerden ari hale getirilmesinde pratik ve emniyetli bir yöntem.

Ben kurutmaya almadan önce ayrıca 20 dakika sirkeli suda bekletiyorum. Bu da tohumdan taşınan bazı yanıklık hastalığı patojenlerine karşı fazladan koruma sağlıyor.

(1) The effect of seed extraction methods on seed quality of two cultivar's tomato (Solanum lycopersicum L.)

(2) Saving Tomato Seeds - University of California -Agriculture & Natural Resources Cooperative ExtensionSanta Clara County

(3) Saving tomato seeds using fermentation - Daves Garden

(4) Assessing the Effects of Fermentation Time on Tomato -Clarion University of Pennsylvania

(5) G.N.Agrios, Plant Pathology, 5.Basım, sayfa.297
"An example of fermentation treatment is tomato seed freed from Xanthomonas campestris pv. vesicatoria, the cause of bacterial spot of tomato."

[birnefestoprak]

Estagfurullah, nasil istiyorsaniz oyle yazarsiniz, benim bir ogretici konumum yok ama konu ozunden kopup bu noktaya niye geldi? Konuya ilk mesajiniza

"Bence bu şekilde tohumun mevsimine kadar stoklanması doğru değil zira doğaya rağmen değil doğayı taklit ederek başarıya ulaşılabilir anında ekilmeyecek ise tohum bu yolla çıkartmak, başarı yüzdesini düşürmekten dayanımını azaltmaktan başka bir işe yaramayacaktır."

seklinde baslamissiniz ki acikladigim yontemin hicbir ise yaramadigi izlenimi yaratiyor ama yontem cok uzun zamandir kullanilan bir yontem. Bakin, hic bir ise yaramiyor ve hatta cok yanlis bilgiler de iceriyor olabilir ama o durumda dahi kullandiginiz usluba gore karsilikli elestirel sekilde konuyu tartisarak ve soru/cevaplarla devam edebiliriz. Ben kendi beklentilerimden bahsediyorum cunku kendi uygulamamda sorun yasamiyorum, cok memnunum; konuyu okuyacak olanlara bakin diyorum ben boyle bir yontem kullaniyorum, ki benim uydurdugum birsey degil, size de ayrintilarini vereyim eger kafaniza yatarsa bilginiz olsun. Siz daha once de ifade ettiginiz gibi usulde bir hata bulduysaniz, kendiniz onu duzelterek uygulayabilirsiniz hatta bir yanlislik varsa, bu konunun benim yazdigim ilk mesajinda duzeltmeye de gidebiliriz ama bana benim surekli kullanip bir sorunla karsilasmadigim yontemin hatali oldugunu soylediginiz zaman ben dogruyu soylemiyorum gibi bir anlam cikiyor.

Orijinal Mesaj Sahibi miralay

Estağfurullah efendim niye yönlendirme yapayım maksadım teşbih ile açıklamaya çalışmak sözlerimi çürütür tek kelam şahsınızın "ben memnunum..", "benim beklentilerim.." ile temellendirdiğiniz kişisel gözlemleriniz.

Fasulyenin ne alakası var kendisi özünde amacı üreme olan bir tohumdur ve tohumu doğrudan gıda olarak tüketim malzemesi olarak kullandığımız pazarlama ve ambalaj teşbihi dir kusura bakmayın.

Mevcut şartlar ve bugün insanlara ve doğaya gelecekte bizden sonra yaşayacak insanlığa olan sorumluluğumuz var ki buradaki kanaatler onlara mirastır diye düşünüyorum "kendi uyguladığım usül doğru" diyerek değil en doğrusu nedir olarak yaklaşmak gerekir.

Sizin uyguladığınız usüle diyecek bir şeyim yok bu saatten sonra ama kendi hassasiyetlerim açısından doğru bildiğim veya doğru bildiğimi sandığım şeyleri doğrusu ile çürütülüp en doğrusu ile düzeltilene kadar söylemeye devam edeceğim. Sn birnefestoprak üslubum konusunda gereken eleştiriyi yaparsanız hatalarımı görmek ve düzeltmek beni memnun eder.

[birnefestoprak]

Fermentasyon suresi hakkinda haklisiniz, dikkatli olmak gerek. Burda yetistirme sezonu uzun oldugu icin, ben kisin da domates yetistirebiliyorum ve her ne kadar disarda domateslerin olgunlasmasina yetecek kadar sicaklik oluyorsa da, kapali ortamdaki sicaklik fermentasyonun hemen gerceklesmesine yetecek kadar cok olmuyor. Yani fermentasyon, kisin daha uzun surede gerceklesiyor. Tavsiye edilen optimum sure 2-3 gun sizin dediginiz gibi.

Orijinal Mesaj Sahibi MeyveliTepe

Domatesten tohum alıp saklamanın muhtelif metodları var. Bunların içinde tohumunu almadan domatesi bir bütün olarak saklamak pek rastladığım bir metod değil. Pratik uygulanabilirliği de tartışılır. Sebze dolabının aylarca tıka basa domates ile dolu olmasını gerektirir ki, suyu akmış, ezilmiş domatesler +4 derecede olması durumunda dahi aylar süren saklama süresi içinde kendi sıvısında fermente olur ve bu fermentasyonun süresi çok uzun olacağı için çekirdeklerin çimlenme özelliklerini yitirmesi de kuvvetle muhtemel (bkz. 1)

Olgunlaşmış domateslerden çekirdekleri çıkartıp gölgede kuruttuktan sonra nemsiz, havasız ve ışıksız, oda sıcaklığı veya daha serin bir ortamda saklanması en çok uygulanan ve en başarılı yöntemdir.

Olgun domateslerde çekirdekler bir jel tabaka ile kaplıdır. Bu tabaka çimlenme engelleyici (growth inhibitor) özelliğe sahiptir. Çekirdekler çıkarıldıktan sonra çekirdekleri çevreleyen bu jel tabaka muhtelif şekillerde çıkartılır.

Bir yöntem, akan su altında süzgeç içinde sürtünme suretiyle tabakanın çıkarılması. Bu yöntem ustaca yapılmaz ise tohumlara zarar verebilir. Bir diğer yöntem de 1-2 gün boyunca çekirdekleri domatesin suyunda fermente etmek. Böyle yapıldığında jel tabaka dekompoze olarak parçalanır ve çekirdekler temiz bir şekilde ortaya çıkar ve bu şekilde kurutulup, yine nemsiz, havasız, karanlık ve serin bir ortamda markalanıp saklanır.

Tomates tohumlarının fermente edilerek çıkarılması oldukça eski bir yöntem. Pek çok kaynakta nasıl yapılacağı anlatılır (2,3). Bu yöntemin sonuçları ve etkileriyle ilgili bir çok bilimsel çalışma ve bunlara ait makaleler de mevcut(1,4). Bazı önemli kitaplara girmiş (5).

Buralarda da görüldüğü gibi, ticari olan veya olmayan domates tohumu elde edilmesinde fermentasyon en çok kullanılan yöntem. En fazla 3 günlük (tercihan 2 gün) fermentasyonun temiz tohumlar elde edilmesi, zayıf ve güçlü tohumların ayırd edilebilmesi, tohumların bazı patojenlerden ari hale getirilmesinde pratik ve emniyetli bir yöntem.

Ben kurutmaya almadan önce ayrıca 20 dakika sirkeli suda bekletiyorum. Bu da tohumdan taşınan bazı yanıklık hastalığı patojenlerine karşı fazladan koruma sağlıyor.

(1) The effect of seed extraction methods on seed quality of two cultivar's tomato (Solanum lycopersicum L.)

(2) Saving Tomato Seeds - University of California -Agriculture & Natural Resources Cooperative ExtensionSanta Clara County

(3) Saving tomato seeds using fermentation - Daves Garden

(4) Assessing the Effects of Fermentation Time on Tomato -Clarion University of Pennsylvania

(5) G.N.Agrios, Plant Pathology, 5.Basım, sayfa.297
"An example of fermentation treatment is tomato seed freed from Xanthomonas campestris pv. vesicatoria, the cause of bacterial spot of tomato."

[MeyveliTepe]

Sn.Miralay, +4 derecede de bakteri faaliyeti olur. İsterseniz +4 derecede (söz gelimi) iki hafta durmuş bir sıvıdaki aktif ve fermente edici (lactobacillus) bakterilerin videosunu çekip burada yayınlayabilirim.

Hiç bir domates tohumu saklama prosesinde tohumların etrafındaki jel tabakayı da saklama prosesi yok. Bu tabakayı almadan da kurutabilirsiniz, ekim esnasında biribirine yapışmış tohumlarla uğraşırsınız, bir-iki gün daha geç çimlenir, ama yine de çimlenir. Kendi adıma jel tabaka tarafından top haline gelmiş 8-10 tohumu açmak için uğraşmak istemem. İngilizce takip ediyorsanız mesajımdaki 2 numaralı referansa bakın;

"If you’re going to trade seeds with other people, it’s considered good etiquette to ferment your seeds" (Şayet başkalarıyla tohum paylaşımı yapacaksanız tohumları çıkarırken fermente etmiş olmanızın iyi bir etik olduğu düşünülür" diyor.

Orijinal Mesaj Sahibi Miralay

Meyvelitepe fermantasyon bakteri faaliyeti ise bu koşulları sağlamak ve sürdürmek patojenler den nasıl ari hale getirilmiş oluyor düşünüyorum gözle göremeyeceğim kadar küçük yaratıklar çok uzaktan görebileceğim buyurun şu manzara

Mesajımdaki 1 ve 5 numaralı referanslar size bu konuda bilgi verir. İsterseniz dahası da var. Neyse ki gözle görülemiyecek kadar küçük yaratıkların (ki bana göre dünyanın esas hakimi onlardır) hepsi kötü değil.