jinekolog1959 / Ankara Polatlı'da bir Ceviz Bahçesi

[jinekolog1959]

Bu bekleme sürecinde boş duracağıma bari çiftçiliğe biraz ısınayım dedim. Ormandan açılmış arazilerde bahçe kurulmadan önce 2 yıl tarla bitkileri yetiştirilmesi öneriliyordu. Benim hazine arazisinin üst bölümünde hiç tarım yapılmamıştı. 2012 baharında toprağı sürdürüp tam alanda nohut ektirdim. Böylelikle hem toprakta azot tutulumunu arttırmayı, hem tarlanın yaklaşık yarım dönümlük meşe çıkartılan bölümünde kök mantarı riskini azaltmayı, hem de Murat’ın ödenmekte olan maaşlarını çıkarmayı umuyordum. Cevizci olamasam da şimdilik nohutçu olmuş, oldukça iyi bir verim almama ve üstelik o yıl nohutun iyi para etmesine rağmen sezon sonunda bir şey kazanamamıştım. Ürün tüccara marketteki satış fiyatının üçte birine satılabiliyor, alınan para tohum, mazot, ilaç, yoldurma, makine ile ayıklama masraflarını ancak karşılıyordu. Murat’ın maaşlarını çıkaramasam da tarımla tanışmış, çiftçilerin içinde bulundukları açmazı görmüştüm. O kış evde bolca nohut tükettik, bizden ceviz bekleyen eşe dosta , konu komşuya ‘şimdilik cevizimiz yok, bununla idare edin’ diyerek nohut dağıttık.

Köye yakın mesafede bir eski dere yatağından kamyonlarla kum çekildiğini görmüştüm. Gidip oradaki kumlardan biraz numune alarak toprak analizine gönderdim. Sonuç %90 kum, %5 silt ve %5 kil şeklinde geldi. Bu kumu arazimin ıslahında kullanabilirdim. Gene Avşar’a en yakın köyde hayvancılık yapılıyor ve köylüler ahırlardan, ağıllardan çıkardıkları gübreleri bahçelere, yol kenarlarına yığıyorlardı. Bunlar kimi 5, kimi 10 yıl beklemiş, bildiğimiz manada fenni olarak yakılmamış koyun ve sığır gübresi yığınlarıydı. Gübre olarak belki çok değerleri yoktu ama mükemmel bir organik madde deposuydular ve killi toprağımı ıslahta kullanılabilecek harika bir silah olabilirlerdi. Köylüler sırf bahçeleri, yol kenarları temizlensin diye ücret istemeden vereceklerdi. O yaz ilk aşama olarak 20 tonluk kamyonlarla 10 kamyon dolusu kumu ve 13 kamyon çiftlik gübresini tarlanın bir kenarına çektirdim. Mesafe yakın olduğundan sadece makul bir nakliye masrafıyla bu işi kotarmıştım.

Temmuz ayında Denizli’deki Ekiz Fidancılık ile anlaştım. Tüplü fernor ve fernette fidan siparişlerimi verdim, kaporamı yatırdım.

Bekleyiş sürüyor, tahsis konusunda hiçbir ilerleme olmuyordu. Tahsis olmadan çitleme, çukurları açma gibi işlere başlamam anlamsızdı. Sonunda o sonbaharda da dikim yapamayacağımı anlayıp fidan siparişlerimi iptal ettim.

O kış Amerika’dan Ramos’un ‘Walnut Production Manual’ adlı baba kitabını getirtip satır satır hatmettim. İnternette Türkçe ve İngilizce dillerinde ceviz üzerine yazılmış ne kadar yazı, reklam, makale, dergi özeti, araştırma bulabildiysem okudum. En çok çit dikimi, killi toprak ıslahı, Chandler, Howard ve Fernor üzerinde araştırma yaptım. Trakya’da killi toprakta ve bozuk orman arazisinde kurulmuş ve başarılı olamamış bir bahçede başarıyı engelleyen faktörlerin neler olabileceğini sahibiyle e-mail ile yazışarak analiz etmeye çalıştım. Sn. Selami Bayrak’ı yerinde ziyaret ederek ve e-mail ve telefonla görüşerek killi topraklarda ‘kanalda sırt dikimi’ ve ‘çukurda tepe dikimi’ yöntemlerinin in detaylarını öğrendim. Sn.Yaşar Akça’yı Tokat’ta ziyaret edip, kendi kurduğu ve Tübitak’ın desteklediği ceviz deneme bahçesini birlikte gezme şansım oldu. Bu arada cevizlerin mükemmel geliştiği bu bahçede toprak bünyesinin %40 kil, %40 silt ve %20 kum içerdiğini öğrendim.

Cevizde arazi seçimi kadar önemli bir diğer husus tür seçimiydi. Ekiz Fidancılık’tan Sn.Ramazan Ekiz, beni öncelikle Chandler’e yönlendirmiş, Konya Kadınhanı’nda kurdukları büyük Chandler bahçesini de, rakım ve iklim özelliklerinin Polatlı’ya benzerliği nedeniyle referans göstermişti. Bahçenin sorumluluğunu alan Ziraat Mühendisi ile zaman zaman telefonla görüşerek bilgi alıyordum. O sonbaharda sanıyorum 3 yaşında olan fidanlarında koparmadan bıraktıkları cevizlerin hasatını yapmışlardı ve 20 Ekim’de kopardıkları cevizlerin içlerinin hala sütlü olduğunu, tam olgunlaşamadıklarını söylemişti. Dediğine göre olgunlaşma için 2 haftalık bir süreye daha ihtiyaçları vardı ve bu koparılan cevizler muhtemelen kuruyunca iç büzüşmesi göstereceklerdi. Aynı dönemde tesadüfen bahçeyi gezmiş olan Sn. Yaşar Akça da bu durumu teyit etmiş ve vejetasyon süresinin Chandler’e yetmediğini söylemişti. Durumu tekrar değerlendirdim. Ekim sonu ve Kasım başında başlayacak yağışlar yolu ve tarlayı balçıklaştırabilir, araziye ulaşımı, traktörle çalışmayı, hasat ve hasat sonrası serme-kurutma işlerini çok zorlaştırabilir, hatta tümüyle engelleyebilirdi. Benim Ekim ayı sonlanmadan tüm işleri bitirip tarladan çıkmam gerekiyordu. İki hafta erken hasat çok kritik önemde olabilir, tüm sezonun mahsulünü kurtarabilirdi.

Bir de mutlak kış soğuklarına dayanım yönünden Chandler ve Fernor arasında kıyaslama yapılması gerekiyordu ama böyle bir çalışmaya rastlayamamıştım. Yalnızca Romanya’da yapılmış bir çalışmada Fernor’un -22.7 derecelik kış soğuklarında herhangi bir hasar görmediğini okumuştum. Polatlı tarihinde rastlanmış en düşük ısı ise -21.5 derece ölçülmüştü.

Benim Chandler riskini almak istememem ve tahsis gecikmesi nedeniyle Fernor siparişlerini iptal etmem üzerine Sn. Ramazan Ekiz Chandler kalitesinde meyve veren, verimi çok iyi olan ve Chandler’den ortalama 2 hafta önce hasat edilen Howard ile bahçe kurmamı, daha küçük cüssesi nedeniyle çit dikimine de çok uygun olacağını, istersem yeteri kadar aşı kalemi tedarik ederek aşılama yapabileceğini söyledi. Gerçekten de aklıma çok yatmıştı. Ama Sn.Akça’ya konuyu danıştığımda sıcak bakmadı. Howard da sonuçta Chandler’in çok yakın akrabası olan bir Kaliforniya çeşidiydi ve Polatlı’nın 1200 rakımlı Çile Dağı’nın kış soğuklarına dayanabileceği çok şüpheliydi. Sonunda gene Fernor’da karar kıldım.

(Devam edecek)