Forumda Türkçenin doğru kullanımı hakkında

[maki01]

Ayağıma yapışmış sakız için beni, başıma vurarak ya da azarlayarak uyaracaksa , uyarmasın lütfen

[Güler]

Sevgili drhegeli, sorunuz maki01'e, ve arkadaşımız size kendi düşüncesini yazacaktır.
Eğer bana sormuş olsaydınız; "Metnin duygusal yoğunluğu, onu Türkçe yazım kurallarına uymaktan muaf tutar mı?"

Cevabım, hayır olurdu, ancak mesajın ilk yazım hali nasıldır bilemiyorum.
Bizler burada yeni üyelerimizi karşılarken-onlara hoş geldiniz derken, lütfen güzel Türkçemizi doğru kullanmaya, imlâ kurallarına uymaya özen gösteriniz diyoruz.

Ufak tefek ihlâllerin üzerinde çok durmuyor ancak blok halinde yazılan yazıları okurken çektiğimiz zorlukları, hele bu blok yazılarda hiç noktalama işareti yoksa, anlamakta zorluk çektiğimizi söylüyoruz.

Pek çok kere " Forumunuzda Türkçeye gösterdiğiniz özen için üye oldum" diye yazan üyelere rastlamışımdır.

Eğitim düzeyi yüksek olan, meslekleri eğitmen olan bir çok arkadaşımız bile maalesef bu hususlara moderatör arkadaşımız Sakaki'nin oğlu 10 yaşındaki Karahan kadar özen göstermiyorlar.

Eminim ki bu bilmemekten değil, yazılan mesajın okunmadan gönderilmesinden kaynaklanıyor veya ehemmiyet verilmiyor.

(Pardon, ben yazana kadar çok mesaj yazılmış, son okuduğum drhegeli'nin mesajıydı)

[maki01]

Önünde boşluk bırakmamıştım aslında alıntılayarak baktım, yine de göremedim.

Moderasyonda görev almış olmam hata yapmamam anlamına gelmiyor. Elbette bilgi eksikliğinden ya da yazım (typing) sırasında yanlış tuşa basmamdan kaynaklanan hatalarım vardır. Elimden geldiğince özen göstermeye çalışıyorum, hatalarımı nedense mesajı gönderdikten sonra fark ediyorum. Bu bazen anlam bozukluğu da olabiliyor, gönderdikten sonra üçüncü kez okurken farkına varıyorum ve dönüp düzeltiyorum.

Evet, ben de Türkçemizin doğru kullanılmasını istiyor ve kendime de hatırlatmak üzere imzama ekliyorum.

Farklı bir şey anlatmaya çalıştım, başaramadım sanırım

[pamuktopu]

Kalabalık bir meydandayken, dişimde domates olduğu ahaliye ilan edilse ve tüm dikkatler üzerime çevrilse çok utanırım

[malina]

Orijinal Mesaj Sahibi pamuktopu

Kalabalık bir meydandayken, dişimde domates olduğu ahaliye ilan edilse ve tüm dikkatler üzerime çevrilse çok utanırım

Kulağına söylediklerimiz de oluyor ama bazen aldığımız cevapları buraya yazmaya ben utanırım...

[pamuktopu]

Orijinal Mesaj Sahibi malina

Kulağına söylediklerimiz de oluyor ama bazen aldığımız cevapları buraya yazmaya ben utanırım...

Sayın malina,
Bu mesajı sizi kastederek yazmadım. Dişteki domates örneği size ait olduğu için gerçekten de öyle anlaşılmış. Hoşuma gittiği için o örneği kullandım.

Bu sayfayı en başından inceleyince de, özellikle de kişiselleşmiş tartışmalara katılmanın, konuyu uzatmak dışında bir yararı olmadığını yine sizden öğrendim.

Saygı ve sevgilerimle..

[Adalet Yağcı]

Bu konuya fazla yakın olmak istemiyorum aslında, özelden veya açıktan uyardığımız arkadaşlarımız alınıp kırılabiliyorlar çünkü.
Ne var ki, basit yazım kurallarına uymak bu kadar da zor değil, özellikle eğitimli arkadaşlarımız için.

Üyeliğimin ilk zamanlarında bir kaç kelimeyi yanlış kullanıyormuşum, "çünkü" yerine "çünki" gibi meselâ.
Sayın Yücel Özlem bana yanlış kullandığım kelimelerin doğru yazılışlarını örnekleyerek bir mesaj gönderdi.

Bir hayli "çünki"li mesaj yazmışım, mesajlarımdaki yanlış kullandığım kelimeleri bir bir tarayıp düzelttim.
Sayın Özlem'in bu uyarısından da çok mutlu oldum, hiç mi hiç alınmadım.
Bu vesile ile kendisine tekrar teşekkür ederim.

Yanlış bilip yanlış yazmak hepimizin yapabileceği bir şey, ancak doğruyu görüp yanlışta ısrar etmek ve de savunmak gereksiz alınganlık gibi geliyor bana
Saygı ve sevgilerimle.

[loveforlife]

Orijinal Mesaj Sahibi Adalet Yağcı

Üyeliğimin ilk zamanlarında bir kaç kelimeyi yanlış kullanıyormuşum, "çünkü" yerine "çünki" gibi meselâ.
Sayın Yücel Özlem bana yanlış kullandığım kelimelerin doğru yazılışlarını örnekleyerek bir mesaj gönderdi.

Bir hayli "çünki"li mesaj yazmışım, mesajlarımdaki yanlış kullandığım kelimeleri bir bir tarayıp düzelttim.
Sayın Özlem'in bu uyarısından da çok mutlu oldum, hiç mi hiç alınmadım.
Bu vesile ile kendisine tekrar teşekkür ederim.

Yanlış bilip yanlış yazmak hepimizin yapabileceği bir şey, ancak doğruyu görüp yanlışta ısrar etmek ve de savunmak gereksiz alınganlık gibi geliyor bana
Saygı ve sevgilerimle.

"Çünkü" kelimesi dilimize Farsça'dan geçmiştir. Bu bağlacın aslı "içün ki" ye dayanır. Eskilerde bu şekilde kullananları da çoğumuz biliriz. Dilimizde ünlü uyumuna uyarak "çünkü" halini almış olsa da, diksiyon kurallarında "çünki" olarak telaffuz edilmesini öneririz. Yani yazarken değil ama söylerken "çünki" demek doğru olandır. Çünkü bilinenin aksine Türkçe, yazıldığı gibi okunan bir dil değildir. Dünyada kullanılan tüm diller gibi yazılış ve söylenişleri farklıdır.

Bu da bir diksiyon eğitmeninin dipnotu olsun...

Saygılar, selamlar...

[MeyveliTepe]

Adalet hanım, sizin "çünki"leriniz güzeldi, size has bir uslûp oluşturuyordu ve bana göre Türkçe yanlışı da değildi

Forumda, yan yana gelen sözcüklerin anlamlı, düzgün cümleler oluşturması, bunların temel noktalama işaretleri ve basit imla kurallarının uygulanmasıyla okunur olması, paragraflara dikkat edilmesi asgari olarak beklenmesi gereken bir şey. Fazladan anlatılan şey her ne ise, daha da kolay okunabilmesini sağlamak mümkün tabii.

[pamuktopu]

Zaten domates değil maydanozmuş. Çok güldüm kendime.

[Güler]

Çalışma hayatında pekçok kişiye, makamlara yazı yazdığımdan ben de sayın kelimesini hiç yadırgamadan çok kullanırım.

agaclar.net'e üye olduktan bir müddet sonra buradaki çoğu arkadaşın benden yaşça küçük olduğunu gördüğümden yerine göre sevgili, yerine göre sayın ibaresini kullanırım.

Burada kimseye abla, veya abi gibi hitaplarda bulunmam ama bana abla demelerinden, hele küçük üyelerin teyze demelerinden de rahatsızlık duymam.

Sayın kelimesi hem nazik bir hitap tarzıdır hem de aradaki mesafeyi korur, sen tabirinden de rahatsızlık duyarım. Burada yazıştığım ve çok samimi olduğum bir iki kişiden başkasına sen diye hitap etmemişimdir. Belki de bu bir alışkanlık da olabilir.

(Oğlum da aynen sizin gibi çok erken yaşlarda internetle tanıştı, daha Türkiye'de internet başlamamıştı, sanırım yurt dışı kanalları üzerinden bu işi yürütüyordu, ama sizin gibi moderatörlük filan yaptığı yoktu tabii. Onun o zamanki bağımlılığı beni bilgisayardan adeta nefret ettirmişti, işte bu yüzden şimdi bana hiç yardımcı olmaz " sen treni kaçırdın" der.)

Forumda bir aile ortamı içinde olmuş da olsak, ben de birbirimize karşı saygılı hitaplar kullanmaktan yanayım.

[Adalet Yağcı]

Sevgili loveforlife;

Öğrenmenin yaşı olmadığını savunanlardanım, bu gün sizden "yeni bir şey" öğrendim ve bu çok değerli bir "şey".
Doğru yazım kuralları ne kadar önemli ise doğru "diksiyon" da o denli önemli benim için.

Dilerim ki "Diksiyon" konusunda bizlere yardımcı olabileceğiniz bir başlık açarsınız, sizden öğreneceğimiz pek çok şey vardır.
Vaktiniz olduğunda bunu bir düşünün

Bir de soru; "Bazen" - "Bazan" doğru yazılışı ve söylenişi, bu konuya da bir açıklama yazarsanız çok sevinirim.

[s.serdar]

Türkçeyi doğru kullanabilmenin ve yazabilmenin olmasa olmaz şartlarından birisinin de, kitap okumak olduğuna inanırım. Gençleri hep az kitap okudukları için eleştirmişliğim çoktur. Kitap pahalı diyenlere de kütüphaneler ne güne duruyor! Kütüphaneye öğretmen ödev verdi diye gidilmez. Boş kaldıkça kafanızı lütfen kütüphanelerin birinde içeri sokunuz dedim.

Türkiyenin en büyük kütüphanelerinin den biri olan Milli Kütüphane'nin internet sitesindeki bu sayfayı ve Yöneticilerin resimlerini ve mail adreslerini görünce bu söylediklerimin tümünü geri alıyorum. Aman artık önünden bile geçmeyin diyorum.

[biyosistemci]

''Diline sahip çıkmayan millet yok olmaya mahkumdur.'' (Allah korusun)

[birnefestoprak]

Siklikla gordugum bir yazim yanlisi turu var. C harfi ç yapilarak kelime yaziliyor. Yoresel agizdan kaynaklanan birsey gibi de durmuyor. Nedenini bilen varsa bilgilendirebilir mi?

Ornek:

cevap yerine çevap
geciktim yerine geçiktim

[loveforlife]

Orijinal Mesaj Sahibi birnefestoprak

Sıklıkla gördüğüm bir yazım yanlışı türü var. C harfi ç yapılarak kelime yazılıyor. Yöresel ağızdan kaynaklanan bir şey gibi de durmuyor. Nedenini bilen varsa bilgilendirebilir mi?

Örnek:

cevap yerine çevap
geciktim yerine geçiktim

Dilin doğru kullanılması konusunda çok hassas olduğumdan mıdır bilmiyorum ama aynı konu beni de çok rahatsız ediyor. Bu işin eğitimini de veriyor olmama rağmen bir açıklama bulamıyorum. Özellikle bazı üyelerin ısrarla bu hatayı yaptığını üzülerek ve hayretler içinde görmekteyim. Sıçak, çümle, inçi, vb... Bunlar ne ola ki?

[s.serdar]

Orijinal Mesaj Sahibi birnefestoprak

Siklikla gordugum bir yazim yanlisi turu var. C harfi ç yapilarak kelime yaziliyor. Yoresel agizdan kaynaklanan birsey gibi de durmuyor. Nedenini bilen varsa bilgilendirebilir mi?

Ornek:

cevap yerine çevap
geciktim yerine geçiktim

Sanırım Türkçe'nin yazıldığı gibi okunan bir dil olarak algılanmasından kaynaklanıyor olabilir. Diğer bir ifade ile ağzımızdan çıkan kelimeyi, gramerini bilmeden yazıya dönüştürmeye kalkmanın bir sonucu da olabilir diye düşünüyorum.

[Sakaki]

Orijinal Mesaj Sahibi s.serdar

Sanırım Türkçe'nin yazıldığı gibi okunan bir dil olarak algılanmasından kaynaklanıyor olabilir. Diğer bir ifade ile ağzımızdan çıkan kelimeyi, gramerini bilmeden yazıya dönüştürmeye kalkmanın bir sonucu da olabilir diye düşünüyorum.

Yöresel şivenin yazıya dökülmesi gibi birşey sanırım

[Güler]

Sevgili loveforlife, diksiyon hocası olduğunuz için size danışmakta fayda görüyorum.

TV.de izlediğim dizilerde sık sık rastladığım bir cümle oluyor.

-Tabii ki hayır.

Örneğin: Sen ona aşıksın galiba
- Tabii ki hayır.

Buradan ona aşık olmadığı çıkıyor ama tabii ki olumluluk belirten bir kelime olarak kullanılmaz mı daha ziyade?
Burada katiyyen kelimesinin kullanılması daha doğru olmaz mı?

[s.serdar]

Bir farklı yaklaşım getireyim...



Buna ne diyorsunuz ?

[loveforlife]

Orijinal Mesaj Sahibi s.serdar

Bir farklı yaklaşım getireyim...

Eklenti 459621

Buna ne diyorsunuz ?

Bizim konumuzun sizin yazdığınızla alakası olmadığı görüşündeyim. Sonuç olarak bu görüntü de beni rahatsız ediyor. Benim için önemli olan dilimizi elimden geldiğince korumak. Siz bu şekilde karıştırabilirsiniz harfleri, sizin tercihinize de saygı duyarım. Ancak kelimelerin yanlış kullanılmasına benim isyanım.

[MeyveliTepe]

Örneğin: Sen ona aşıksın galiba
Yanıt 1: - Tabii ki hayır.
Yanıt 2: - Katiyyen.

İki yanıt arasında anlam farkı yok mudur?

[MeyveliTepe]

"şiddetle tavsiye ediyorum!" söylemi Türkçeye "strongly recommended" söyleminden gelen bir anlam. Aslında tam karşılığı "kuvvetle tavsiye edilen" şeklinde. Bu anlama gelen bir deyim sanırım Türkçede yok, ifade gereksinimi sebebiyle söylenir olmuş. "Şiddet" sözcüğünün "kuvvet" yerine kullanılması tartışılır tabii, çünkü "şiddet", "kuvvet"in kapsadığı biçimlerden sadece birisi.

[MeyveliTepe]

Bir soru da ben sorayım. Son yıllarda Türkçeye yeni bir zaman ilave edildi ve kulağımı fena halde tırmalıyor. İngilizcede normalde çok az kullanılan "future continous" diye bir zaman var. Özetle, gelecekte devam ediyor (süreklilik anlamında) olan fiiller için kullanılır. Şimdi sanki bir moda gibi olur olmaz her şey için "yapıyor olacağım", "ediyor olacağım" kalıbıyla cümleler kuruluyor (çokça pazarlama ağzı gibi). Ne dersiniz?

[birnefestoprak]

Dediginiz gibi bu zamanin kullanildigini hic gormedim (esimden de duymam-duymam demeyeyim de cok cok az kullanir). Soyle olabilir:

Ogrenci: Onumuzdeki hafta Sali gunu musait misiniz?
Hoca: I'll be traveling between Monday and Wednesday (Pazartesi-Carsamba arasi yolda olacagim)

Ama Turkce edebiyata iyi giderdi (simdi aklima gelmiyor ama ornekleri vardir herhalde). Ornegin Ahmet Hasim'den ozur dileyerek soyle yapabiliriz:

Agir agir cikacaksin bu merdivenlerden,
Eteklerinde gunes rengi bir yigin yaprak
Ve bir zaman bakiyor olacaksin semaya aglayarak...

Orijinal Mesaj Sahibi MeyveliTepe

Bir soru da ben sorayım. Son yıllarda Türkçeye yeni bir zaman ilave edildi ve kulağımı fena halde tırmalıyor. İngilizcede normalde çok az kullanılan "future continous" diye bir zaman var. Özetle, gelecekte devam ediyor (süreklilik anlamında) olan fiiller için kullanılır. Şimdi sanki bir moda gibi olur olmaz her şey için "yapıyor olacağım", "ediyor olacağım" kalıbıyla cümleler kuruluyor (çokça pazarlama ağzı gibi). Ne dersiniz?

[MeyveliTepe]

Orijinal Mesaj Sahibi birnefestoprak

Ogrenci: Onumuzdeki hafta Sali gunu musait misiniz?
Hoca: I'll be traveling between Monday and Wednesday (Pazartesi-Carsamba arasi yolda olacagim)

Bu örnek gayet makul. İki farklı zaman (Pazartesi - Çarşamba) belirtilerek aralarındaki yapılacak eylem, anlam olarak süreklilik ifade eden (yolda) sözcüğü kullanılmış.

Kulaklarımı tırmalayanlar aşağıdaki gibi kullanımlar.

Soru: Geçen senenin satış rakamlarını ne zaman vereceksiniz?
Yanıt: Geçen senenin satış rakamlarını gelecek ay veriyor olacağım.

[nkutsay]

Orijinal Mesaj Sahibi MeyveliTepe

Bir soru da ben sorayım. Son yıllarda Türkçeye yeni bir zaman ilave edildi ve kulağımı fena halde tırmalıyor. İngilizcede normalde çok az kullanılan "future continous" diye bir zaman var. Özetle, gelecekte devam ediyor (süreklilik anlamında) olan fiiller için kullanılır. Şimdi sanki bir moda gibi olur olmaz her şey için "yapıyor olacağım", "ediyor olacağım" kalıbıyla cümleler kuruluyor (çokça pazarlama ağzı gibi). Ne dersiniz?

Biz 2005 te yurtdisina gittik 2009 da donduk. O 4 yilda ne olmussa olmus bize gore herkes dediginiz gibi konusmaya baslamisti. Ilk aylarda esimle hayrete dusmustuk. Hala da kulagimi tirmaliyor bu kullanim.

Ingilizceden ceviriler yuzunden garip kaliplar ve kullanimlar giriyor hayatimiza. Biz "ama bu haksizlik" derdik simdiki cocuklar "ama bu hic adil degil" diyorlar.

[Güler]

Cevaplar çok güzel, teşekkür ederim. (Bilgileniyorum)

Zamanımızda gençlerin çok kullandığı bir cümle var (gerçi bunu C.Sıtkı Tarancı da bir şiirinde kullanmış); korkunç güzel.

Ben kullanmam, ama düşünceleriniz nedir?

[Sakaki]

Dilimizin doğru kullanılmasının kesinlikle arkasındayım ama sn birnefestoprak'ın dediği gibi, bunlar edebiyatta kullanıldığında güzel şeyler ortaya çıkabildiği gibi dilin zenginliğini de artırır diye düşünüyorum.

Güler hanımın verdiği "korkunç güzel" örneği günlük kullanımda kulağı tırmalayabilir ama bu ve benzer hatalar yerinde ve bilinçli ve/veya edebi yapıldığında bence dilimize birşey kaybettirmez, kazandırır. Bu yine iyisi, ben daha kötü örnekler de biliyorum gençlerce kullanılan, örneğin "Manyak güzel", ne demekse...

Belki bu örnekler yüzünden dilimizin günlük kullanımı deforme olmaya başlar tezini savunan çıkacaktır, fakat dilimizi doğru kullanmaya çalışmak ile dilimizin zenginleşmesine karşı olmak arasında bazen ince bir çizgi olduğunu da unutmamak gerekiyor.

[loveforlife]

Orijinal Mesaj Sahibi Sakaki

Dilimizin doğru kullanılmasının kesinlikle arkasındayım ama sn birnefestoprak'ın dediği gibi, bunlar edebiyatta kullanıldığında güzel şeyler ortaya çıkabildiği gibi dilin zenginliğini de artırır diye düşünüyorum.

Güler hanımın verdiği "korkunç güzel" örneği günlük kullanımda kulağı tırmalayabilir ama bu ve benzer hatalar yerinde ve bilinçli ve/veya edebi yapıldığında bence dilimize bir şey kaybettirmez, kazandırır. Bu yine iyisi, ben daha kötü örnekler de biliyorum gençlerce kullanılan, örneğin "Manyak güzel", ne demekse...

Belki bu örnekler yüzünden dilimizin günlük kullanımı deforme olmaya başlar tezini savunan çıkacaktır, fakat dilimizi doğru kullanmaya çalışmak ile dilimizin zenginleşmesine karşı olmak arasında bazen ince bir çizgi olduğunu da unutmamak gerekiyor.

Dilimiz kazanmıyor, ne acıdır ki kaybediyor!

Bir dilin zenginliği;
1. Söz sayısına,
2. Çağdaş bilim, teknik ve sanat kavramlarını eksiksiz olarak anlatabilmesine,
3. Gelecekte yaşanacak bilimsel gelişmeleri, icatları, yenilik ve aygıtların anlam ve kavramlarını adlandırıp anlatmak için gereken sözcükleri kolayca üretebilmesine bağlıdır.

Türkçe; köke ek alan, sondan eklemeli köklü bir dildir. Sondan ekleme yaparak tek bir kökten 60-70 kelime türetilebilir. (Bir deneyelim bakalım kaç kelimede takılıp kalıyoruz) Dilimiz bu özelliğiyle bir zamanlar 600 bin civarında kelime hazinesine sahip zengin bir dildi. Zamanla bu sayı 50 bin dolayına indi. Bunların yaklaşık yarısının da yabancı kökenli olduğunu düşünürsek, geriye yaklaşık 25 bin kelime kalmıştı. TDK son yıllarda yaptığı çalışmalarla bu sayıyı mesleki kelimelerle birlikte 100 binin üzerine çıkardı. Üstelik böylesine güzel(!) kullandığımız Türkçemizde yaklaşık 6400 Arapça, 5400 Farsça, binden fazla İngilizce ve yüzlerce başka dillerden alınmış kelimelerle bu rakama ulaşılabiliyor ne yazık ki!

Peki kaç kelimeyi kullanıyoruz günlük hayatta? Yapılan araştırmalar gösteriyor ki, kültür seviyesi en yüksek seviyede olanlar dahi ortalama 300-400 kelimenin üzerine çıkamıyor! Ne kadar az sayıda Türkçe kelime kullandığımız rakamsal verilerle ortada...

Şimdi böyle uydurma ve doğru olmayan kelimelerle mi kurtaracağız dilimizi?