Sulama sistemi + Çim ekimi + Şelaleli Süs Havuzu

[mesutcan]

Sayın Sariefe ve Sayın Cemo, çok teşekkürler iyi dilekleriniz için. İnşallah her adımı aktarmaya çalışacağım buradan.

Kolaylıklar diliyorum.

Öncelikle bu sprink nasıl bir şey onu anlatmaya çalışayım. İki çeşit sprink var. Spray ve Rotor. Spray sprink'ler suyu bir şemsiye gibi istediğiniz açıda istediğiniz mesafede sürekli atıyor. 5 metreye kadar atımlarda kullanabilirsiniz. Rotor sprinkler ise ince bir şerit şeklinde suyu atıyor ancak yavaş şekilde de dönmeye devam ediyor. Bunda da istediğiniz mesafeye ve açıya göre atımı sağlayabilirsiniz. Bu sistem daha büyük bahçelerde ve futbol sahalarında kullanılıyor. 20, 30 metreye atanı var.

Bu sprink 10 santimden 20 santime kadar boyu olan 2, 3 santim çaplı bir silindir. Malzemenin toprak üstünde kalan küçük bir kafası var. Bu silindirin içine dolan su, içerdeki daha küçük bir silindire basınç yapıyor ve bu iç silindiri 5, 10 santim yükseltip ucundaki çok iyi ayarlanmış fıskiyeden su çıkışını sağlıyor. Yani en temel gereksinim su basıncı. İp gibi akan bir su hattında bu spreyleri kullanamazsınız. Bu uçtaki suyu atan küçük kısma nozul diyoruz. İç silindirin üzerine vidalanarak takılan küçücük birşey. Sprink gövdeleri ve nozullar ayrı ayrı değerlendiriliyor piyasada. Siz bahçeniz için aynı boy gövde alırsınız ve atım alanlarına göre farklı nozullar kullanırsınız. Ben 4 inch'lik (1 inch = 2,54 cm) sprink gövdeler kullandım. Nozulları da farklı farklı aldım.

Nozulları kabaca üç grupta anlatayım.

1. Ayarlanabilir daire biçimde atan nozullar.
2. Önceden ayarlı daire biçimde atan.
3. Özel şekillerde atan nozullar.

Ayarlanabilir daire nozullar 0 ile 360 derece arasında bir açıyla daire biçiminde atım yapabiliyor. Önceden ayarlı daire olanlar ise 90, 180, 270 ya da 360 derece gibi önceden ayarlanmış ve açıları değiştirilemeyen atımlar yapıyor. Ben aldım ama siz almayın. Yavaş yavaş onları da ayarlanabilir nozullarla değiştiriyorum. Çünkü debileri ayarlananlara göre çok düşük oluyor. Dengesizlik yapıyor. Özel nozullar ise gerçekten özel işler yapıyorlar. Örneğin dikdörtgen şeklinde ya da oval şekilde atım yaptırabiliyorsunuz. "Nasıl olur yahu" diyerek aldığım halde 9 metre x 1,5 metre bir dikgörtgen alanı mükemmel şekilde suladığını gördüm bu özel nozulların. Benim bahçemde de var. 5 numaralı mesajdaki planda önde ve yanda bu daire biçimli nozulların sulama alanlarını görebilirsiniz.

Buraya Word belgesi ekleyebilir miyim bilmiyorum ama ben normal bir upload sitesine upload edip linkini vereyim:

http://rapidshare.com/files/43463029...rey_Sprink.doc

Yukarıdaki dosyada Hunter marka nozulların detayları var. Bu tür tabloları tüm markalar için bulabilirsiniz. Ben bir katalogdan faydalanmıştım. Elimizde evimizin planı ve nozul performans tabloları olduğuna göre sulama sistemini tasarlamaya başlamak için tek bir işimiz kaldı, suyunuzun debisini ölçmek.

[mesutcan]

Bahçenin debisini özel debi ölçerlerle ölçebilirsiniz. Birazcık formül araştırmasıyla bunu nozul özellikleri tablosundaki rakamlarla karşılaştırabilirsiniz. Ancak ben debi ölçere sahip olamadığım için su akışının normal olduğu bir günde kendi bulduğum kaba yöntemle ölçmeye çalıştım.

Bahçemde su çıkışının olduğu yerde bir de bahçe musluğum var. Debi ölçmek için bunu kullandım. 5 lt su bidonunu bu muslukla kaç saniyede doldurabildiğimi ölçmeye çalıştım. Tabi bidona giren su bidondaki havayı da hızla çıkardığı için köpürmeler oluyor ve bir anda bidondan su taşıyor. Kapatıp herşeyin sakinleşmesini bekledikten sonra görüyorsunuz ki bidonun yanlızca yarısı dolmuş. bu iş için suyun tazyiğini düşük tutmaya çalıştım ve kalın bir boru kullandım. Neredeyse 5 cm çapında. musluktan çıkan su bir metre kadar boyu olan bu borudan sakince akıp bidona doldu. Bu da köpürmeyi engelledi. Bir kaç kez ölçüm yaptım ve ölçümlerin ortalamasını aldım. Merak etmeyin, tüm suyu düzgünce komşumun bahçesindeki çiçekler üzerinde kullandım. 5 litre suyu 10 saniyede doldurabildim. Bu da demek oluyor ki saniyede yarım litre su sağlıyor benim şebekem.

Nozul performans tablolarında bir nozulun hangi açıda saatte kaç metreküp çektiğini bulabilirsiniz. Örneğin 10' (10 feet = 3 metre) ayarlanabilir dairesel nozulu 90 derecelik açıyla çalıştırmak isterseniz 0,09 m3/saat suya ihtiyaç duyacaktır. Bu da dakikada 1,5 litre demek. Benim sistemim dakikada bana 30 litre verebiliyor. Demek ki ben aynı anda 20 adet bu nozuldan kullanabilirim. Ama hepsinin 90 derece olması koşuluyla.

Okuyunca bana da karışık gibi geldi. Ama hiç karışık değil. Normalde bu hesap için mühendislere bir sürü para veriyorsunuz ama bunu kesinlikle kendiniz yapabilirsiniz. Çok basit. Öncelikle bahçe planınızdaki ölçülerinize göre nozulları yerleştirin plana. Sonra nozulların ihtiyaçlarını toplayın. Ben bu hesabı yaptığımda tüm bahçenin aynı anda sulanabilmesi için dakikada 80, 85 lt gibi bir debiye ihtiyacım olduğunu gördüm. Buradan da anladım ki bahçemi üç kerede sulayabileceğim. Yani üç ayrı sulama bölgesi. Bu işin dilinde buna zone (ingilizce bölge demek zaten) diyorlar. Bir de küçük bostanlığıma damla sulama borusu getireceğimi de düşünürsek toplam 4 zonda sulama işim çözülecek olduğunu gördüm.

[mesutcan]

Yukarıdaki planda tüm nozullar yerleştirilmiş, borular çekilmiş ve zonlar belirlenmiş olduğunu görüyorsunuz. Ön bahçe, yan bahçe ve arka bahçe şeklinde üç zone oldu. Bir de küçük bostanlığım için damla sulama zonu. Kullandığım nozulların ne olduklarını da yazdım. Mesela 8QMPR şu demek. 8 feet atan, quarter (çeyrek yani 90 derece atan) MPR (sabit dairesel) nozul. 12AP de 12 feet atan Adjustable (açısı ayarlanabilir) dairesel nozul. 9SST ise 9 feet eninde atan dikdörtgen şeklinde özel nozul.

Açılarına ve cinslerine göre gereksinim duydukları toplam debiyi hesapladım. Çizimde gördüğünüz "LPS" ölçütü tamamen benim salladığım bişey. :P Böyle bir birim var mı, varsa adı bu mu bilmiyorum. Saniye başına litreyi kastediyorum burada. Görmüş olduğunuz gibi 0,38 lps, 0,386 lps ve 0,33 lps zon ihtiyaçları var. Benim şebeke debim ise 0,5 lps idi. Biraz hata payı olsun ve düşük debili günlerde de sistem çalışsın diye bu şekilde bölüştürdüm.

[mesutcan]

Planda her şey doğru görünürken çok büyük bir hata yaptığımı bahçeme çiçekleri dikmeye başlarken farkettim arkadaşlar. Ne olur siz boruları kenarlardan yani çiçekleri dikeceğiniz hatlardan geçirmeyin. Çiçekleri dikerken boruları patlatmamak için resmen arkeolojik kazı yapmak zorunda kalıyorsunuz. Bu bahçenizin peyzaj planına göre değişse de sanırım en doğrusu bahçenin ortalarından (yani dokunulmayacak çim ve yürüme alanlarından) geçirerek boruları döşemek. Ama en çok çiçeklendirme yapılacak kenarlardan değil. Benim tecrübem bu oldu.

Plan program tamamlandıktan sonra asıl işe geldik. Bahçenin üzerinden bir inşaat geçtiği için bahçedeki inşaat pisliğini ve işe yaramaz toprağı aldırdım. İki işçi iki günde halleti. 4 traktör toprak çıktı bahçeden. Spreyin boyu 10 cm. Altına takılan diğer borularla birlikte 20 cm kadar bir derinliğe ihtiyaç duyuyor. Çim için de bu kadar lazım olduğunu düşünerek ve tretuvardan da 10 santim aşağıda olsun diye bahçe zeminini tretuvar seviyesinden 25, 30 santim aşağıya inecek kadar kazdırdım. Sizin hazır bahçeniz varsa sadece boru hatlarının geçeceği yerleri bu kadar kazmanız yeterli.

Bu kazı işleri sonucunda bahçenin görüntüsü şöyle oldu:









Boruları yerleştirmek bahçede toprak olmadığı için çok zor oldu. Sık sık küçük tahta parçalarıyla toprağa sabitlemem gerekti boruları. Plandaki gibi güzel görünmedi anlayacağınız.

[mesutcan]

Kullandığım boru 20'lik kangal boru oldu. Bu işlerde standart gibi birşey. 20 mm çapında bir boru. Sonra kaplin dirsekler ve T'ler kullandım. Bunlar damla sulama sistemlerinde de kullanılan ve elle sıkabileceğiniz aparatlar. İlk başta acaba bir sucu mu çağırsam diye korkmuştum ancak sevgili eşim ve ben hepsini kendi ellerimizle hallettik. Hatta ben yerlerini tayin ederken çoğunu eşim halletti diyebilirim.

Bu arada bahçe aydınlatmasını bahçe duvarı tarafından yapacağım için duvar kenarına parantez şeklinde borular yerleştirdim. Hepsinin ucu dışarı bakacak şekilde. Bu borular tüm bahçeyi dolandı. İçerisinden 2, 3 kablo rahat geçecek şekilde. Ah keşke bunu da biraz bahçe ortasından çıkarsaymışım da yine çiçek ekimini zorlaştırmasaymışım.

Örnek olarak karşıda duvara dayalı olan boruları görüyorsunuz. Bunların uçları halen dışarıda duruyor böyle. Sanırım en son iş bu olacak.



Aşağıda Spreyin takılacağı yeri ve bir kaç aparatı görüyorsunuz.



Aparatları takarken spreylerin takılacağı uçları streç filmle sarmaya çalıştım ki üzerine tonlarca toprak atılırken içi kirlenmesin, temiz kalsın. Çok faydasını gördüm bu işlemin.