Şebboy (Erysimum, Matthiola)

[özlem11]

Evet tohum ekilince güneş görmesi şart.Bende özenmemiştim.Hemde bahçe toprağına. Üstüne çok az toprak attım.Saksıyı sulayıp poşet bağladım. Güneş gören yerde durdu. Suyunu kontrol ettim. O kadar. Şuan 2 tanesi yaşıyor. Biri yarım metre oldu.Çiçek açtılar.Heryeri tomurcuk...

[Buket Aknar]

Bu da bugün görüntülediğim bej renkli (yoksa sarı mı demeliyim?) şebboyum. Çok güzel kokuyor.

[Pyskhe]

Buket Hanım ,

çiçeğiniz coşmuş

[mirabel]

Orijinal Mesaj Sahibi Buket Aknar

Bu da bugün görüntülediğim bej renkli (yoksa sarı mı demeliyim?) şebboyum. Çok güzel kokuyor.

Merhaba Buket Hanım,
Şebboylarınız muhteşem görünüyor, tebrik ederim. Ben katmerli şebboy tohumu elde etmek istiyorum.Katmerli şebboyumla yalınkatın rengi aynı olmak zorunda mı acaba? Tohumlar rengarenk mi olur? Yanıtlarsanız çok mutlu olurum. Bu arada bej şebboy hiç görmemiştim. Kokusu da en az görüntüsü kadar muhteşem olmalı...

[sercan1969]

ŞEBBOY YETİŞTİRİCİLİĞİ


Brassicaceae ( turpgiller) familyasında yer alan şebboyun yabanilerine daha çok Avrupa’ nın güney kesimindeki çayırlık ve kayalık alanlarda rastlanır. Sarı ve turuncunun çeşitli tonlarındaki hoş kokulu çiçekleriyle çok sevilen bir süs bitkisidir.

Şebboy, diğer kesme çiçeklerin çoğundan daha erken çiçeklenen iki ya da çok yıllık ir bitkidir. Serin iklimli yerlerde yetişen bitki ortalama 50 cm’ ye kadar boylanır. Dallanmış dik gövdesi şerit biçiminde, grimsi yeşil, sert yapraklar taşır.

Dalların ucunda kümeler oluşturan dört taç yapraklı çiçekleri vardır. Tümüyle açtığında çevreye hoş bir koku verir. Şebboy çiçeklerinin kokusu taşıdığı uçucu yağdan ileri gelir.

Değişik renklerde katmerli ya da yalınkat olmak üzere bodur, boylu, yaprakları tüylü ve tüysüz türleri vardır.

Yalınkat türleri (mathiola annua) kesme çiçekçilikte tercih edilmez. Daha çok bahçelerdeki düzenlemelerde kullanılırlar.

Şebboy Fide Üretimi
Kesme şebboy yetiştiriciliğinde katmerli ve uzun saplı çeşitler kullanılır. Tüm yıl boyunca şebboy üretimi yapmak mümkündür. Yaygın olarak mart sonundan hazirana kadar olan dönemde daha fazla yetiştirilir. Kış dönemlerinde kasım ve aralık ayında da şebboy yetiştirmek mümkündür.
En çok üretimi yapılan şebboy çeşidi mathiola incana (katmerli şebboy)’dır.

Tohum Ekimi
Şebboy tohumları viyollere tek tek atıldıkları gibi tohum kasalarına da atılabilirler. Ancak tohum kasalarına atılmaları pek tercih edilmez. Tohumların atımında kullanılan viyoller daha büyük gözlüdür. Bunun sebebi, bitkiler hızlı gelişme göstereceklerinden sıkışma meydana gelmemesidir. Genellikle 104 gözlü viyoller kullanılır. Viyolller torf ile doldurulur. Doldurma sırasında gözlerin sık doldurulmamasına dikkat edilmelidir. Ancak gevşekte doldurulmamalıdırlar. Viyoller ilaçlı su ile sulanırlar. Tohumlar tek tek viyol gözlerinin tam ortasına gelecek şekilde ekilirler. Bunların üzeri hafifçe kapatılır ve daha sonra çimlenme yerlerine konulurlar. Sıcaklığının 15-18 0C olduğu çimlendirme ortamında üniform ve hızlı bir çimlenme görülür. Tohumlar çimlenir çimlenmez sıcaklık 10 0C’ ye düşürülür. Eğer tohum ekilen ortamın sıcaklığı 20 0C’ yi geçerse çimlenmede problemlerle karşılaşılır. Bazen katmerli ve yalın şebboy tohumları bir arada olabilir. Kışın yapılan şebboy yetiştiriciliğinde tohum ekimi sırasında sıcaklık 10 0C altında olur. Eğer sıcaklık 10 0C’ nin altına düşmezse fideler çimlendikten sonra 2-3 gün 7-8 0C’ lik depolara bırakılır. Bu sıcaklıklarda bazı fidelerde fark edilecek şekilde koyu yeşil renk ortaya çıkar.

Bu koyu renkli olan fideler yalınkat açacak olan fidelerdir. Bu fideler diğerlerinin yanından hemen çekilerek uzaklaştırılırlar. Diğer kalan fideler ise dikilecek olan katmerli şebboy fideleri olarak kalır.

Fidelerin Bakımı
Şebboy fideleri viyollerde kısa bir süre durduktan sonra yerlerine dikilirler. Bu süre evsime göre değişmekle birlikte 2-3 hafta içinde değişir. Süre kısa olsa da dikim anına kadar özenli bir bakım isterler. Özellikle sulamaya dikkat edilmelidir. Yapılacak fazla sulama fidelerde çökme meydana gelmesine neden olacaktır. Sulama genellikle sisleme şeklinde yapılır. Mümkün olduğu kadar gece bitki üzerinde su kalmamasına dikkat edilir. Fazla sulamadan dolayı ortamda nem oluşacağından havalandırmaya da dikkat edilmelidir. Havalandırmaya seranın cam açıklarından ya da vantilatörler yardımı ile sağlanır. Her gün düzenli olarak fidelerin mutlaka havalandırılması gerekir. Fidelerin bakımında diğer önemli bir konuda ilaçlamadır. Fidelerin hassaslığı göz önünde tutularak her hafta mutlaka düzenli olarak koruyucu amaçlı ilaçlama yapılmalıdır. Fidelerin bakımında dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri de fidelerin boya kaçmasına engel olmaktır. Bunun içinde fidelerin bol ışık alan yerlerde yetiştirilmesi gerekir.

Toprak ve Gübre İsteği
Şebboy yetiştiriciliği yapılacak toprağın pH değer i 6,5-7 arasıdır. Toprak drenajı iyi ve organik maddece zengin olmalıdır. Şebboy yetiştirmeye uygun olan topraklar sürülerek veya bel ile işlenerek kabartılmalıdır. Yabancı otlar, kökler temizlenmeli, kesekler parçalanmalıdır.
Eğer imkan varsa toprak sterilizasyonu sağlanmalıdır. Bu sayede rhizoctonia başta olmak üzere hastalık ve yabancı otlara karşı etkili bir mücadele sağlanacaktır. Şebboylarda güzel çiçek rengi ve hastalık riski düşük bir üretim için, yüksek miktarda potasyum içeren taban gübrelemesi yapmak gerekir. Yapılan toprak analizinde alınabilir potasyum miktarına dikkatlice bakmak gerekir. Yetersiz düzeyde potasyum varsa, mutlaka taban gübresi ile takviye edilmelidir. Nitrat seviyesi ise düşük tutulmalıdır.

Dikim Şekli ve Mesafesi
Şebboy fideleri 4-5 yapraklı ve boğum araları uzamadan dikilir. Dikim esnasında fidelerin boya kaçmamasına özellikle dikkat edilmelidir. 1-1.20 m. genişliğindeki tavalara 13×13 cm. aralıklarla dikim yapılırsa, metrekareye yaklaşık 80 bitki dikilir.
Ancak yetiştiricilikte daha çok 15×15 cm. aralıklarla yapılan dikim kullanılır. Bu şekildeki dikimlerde metrekareye 50 bitki dikilir.
Dikim esnasında fideler derin dikilmemelidir. Kök boğazına kadar toprağa yerleştirilip yanları toprakla doldurulup hafifçe bastırılmalıdır. Dikimden hemen sonra can suyu verilmelidir.

Sıcaklık
Şebboy üretimi yıl boyunca devam edebilir. Yaz aylarında yüksek sıcaklıktan kaçınılması gerekir. Kış aylarında yapılan yetiştiriciliklerde, seralarda ısıtma sistemi mevcutsa ortam sıcaklığının 10 0C’de tutulmasında yarar vardır. Böylece ısıtmasız yetiştiriciliğe göre, hem daha erken hem de daha kaliteli üretim yapılmış olur.

Işık
Şebboy bitkisi bol ışıktan hoşlanır. Özellikle gelişmenin ilk döneminde fazla ışığın gelişim üzerine olumlu etkileri görülmüştür. Kış dönemi yetiştiriciliğinde serada yeteri kadar ışık bulunmalıdır. Yaz dönemi yetiştiriciliğinde ise özellikle çiçeklenme döneminde seralara gölgeleme yapılmalıdır. Aksi taktirde çiçek boyları kısa olabilir.

Nem
Sera içi neminin aşırı olması, örtü yüzeyinde yoğunlaşması istenmeyen bir durumdur.Nemin artması halinde, hastalıklar artar. İyi bir havalandırma ile bu sorun önlenmelidir.
Ayrıca seranın içerisine ikinci bir kat naylon çekerek fazla nemin bitkilere zarar vermesi de önlenebilir. Sera neminin %70–80 civarında olması gerekir.

Havalandırma
İlkbahar ve erken yaz dönemindeki yetiştiriciliklerde devamlı havalandırma ile seranın serin tutulması sağlanmalıdır.
Kış üretiminde en önemli noktalardan biri bitkiye doğru, direk hava hareketinin engellenmesidir. Çok iyi bir havalanma ile üretimin başarısı artar.

Sulama
Şebboy özellikle gövde çürüklüğüne oldukça hassastır. Özellikle kış dönemindeki yetiştiriciliklerde sulamalara çok dikkat edilmelidir. Bunun için de sulama periyotları aralıklı tutulmalıdır. Üstten sulamalardan kesinlikle kaçınılmalıdır.
Dikimden birkaç gün sonra dipten hortum ile sulama yapılmalıdır. Daha sonra damlama sulama yöntemine geçilir. Özellikle çiçeklenme döneminde bu hastalıklara karşı daha hassas davranmak gerekir.

Gübreleme
Toprak hazırlığının ilk devresinde iyi bir taban gübresi yapılmış ise, sıvı gübrelemeye gerek olmaz. Eğer gübreleme yapılacak ise gübreleme tanklarına, kompoze gübre konularak damlama sulama ile verilir.
Çiçeklenme döneminde fosfor ağırlıklı gübreler verilerek çiçeklenme teşvik edilmelidir.

Destek Sağlama
Şebboy bitkisinde gövdesinin dik durması için mutlaka destekleme sisteminin kurulması gerekir. Aksi halde boy yapan bitkiler yere yatarak, çiçeklerde kalitenin düşmesine neden olur.
Destekleme sistemi tava genişliğine uygun olarak 100–120 cm yüksekliğinde T demirinden yapılır. Çerçeve şeklindeki demirin aralarına 15–20 cm aralıklarla demir parmaklıklar yapılır.. Çerçeveler tavaların 2 başına ve her 4 m’ de bir olacak şekilde yerleştirilir. Aynı seviyedeki karşılıklı basamaklara dış sıradan daha kalın, iç sıralardan ise daha ince olacak şekilde 15 cm aralıklarla teller çekilir. Bu teller enine ağ iplerle bölünerek her bir kafeste bir bitkinin gelişmesi sağlanır. Üst basamaktaki teller ve ağ ipleri bitkinin büyüme durumuna göre birkaç kez daha tekrarlanır. Genel olarak şebboylarda yatmaya karşı 2 kat ağ çekilir.

Hasat
Şebboy başaklarında alttan üç kandil açtığında hasat yapmaya başlanır. Eğer gönderilecek pazar yakınsa kandillerin sayısı daha da artabilir.
Şebboy hasadı ya bitki tamamen kökü ile çekilerek ya da toprak seviyesinden kesilerek yapılır; fakat toprak seviyesinden kesilerek yapılan hasatlarda daha sonra ikinci bir işçilik gerektiğinden uygulanmaz.
Daha sonra kesilen şebboy dalları alttan 2-4 yaprak çift koparılarak sapların alt kısmı temizlenir.

Tasnif
Alt yaprakları temizlenen şebboylar uzun, orta ve kısa olmak üzere boylandırılır.
Şebboy kandilleri aynı şekilde olmak üzere 5’erli olarak demetlenir.

Pazara Hazırlama
Şebboylarda pazara hazırlık demetlerin su çektirilmesi ile başlar. 15-20’ şerli şebboy demetleri kovalara konularak su çektirilir.
Şebboy demetleri kovalara konulurken gazete ile sarılır. Bunun sebebi şebboy çiçeklerinin kirlenmemesi ve çiçeklerin bozulmamasını sağlamaktır. Bir gün boyunca su çektirilen şebboy demetleri, ertesi gün pazara gönderilmek üzere kutulara yerleştirilir. Şebboyların pazara sunulmasında kullanılan kutular, 115 cm uzunluğunda, 45 cm genişliğinde ve 25 cm derinliğindedir.

Kutuların her tarafı çiçeklerin muhafazası ve hava almaması için gazete ile kapatılır. Şebboy demetleri 5’ li olarak karşılıklı gelecek şekilde kutunun en alt kısmına yerleştirilir. Üzerlerine çiçeklerin zarar görmemesi için gazete serilir. Bu şekilde kutu dolana kadar devam edilir.

Genellikle kutulara 30 - 40 demet şebboy konulur. Ancak çiçekleri fazla sıkıştırmaması için 30 demet tercih edilir. En üste konulan şebboylar kutunun kendi gazetesi ile kapatılır.

En son işlem olarak kutunun kendi kapağı geçirilir ve sağlı sollu iki yerden bağlanır. En son olarak gideceği yer kutu üzerine yazılır ve çiçek mezadına gönderilir.

Depolama
Şebboy çiçekleri narin olduklarından fazla bekletilmeye gelmezler. Bunun için serin
bir yerde (0-2 0C ) ancak 1-2 gün saklanabilirler.

[Tura]

sercan1969

Verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederim.

Ben henüz tohumları ekmedim. Ev ortamında büyütüp sonra dışarı almak istiyorum. Bir de tohumlardan

seneye bırakmak istiyorum. Bir sorun olmaz değil mi.

[Buket Aknar]

Haklısınız, katmerli olunca böyle çok çiçek açıyorlar. Bir de tohum verseler. Geçen yıl katmerlilerden hiç tohum alamamıştım.

[Pyskhe]

Katmerli şebboylar, katmersiz olanlar ile birlikte ekilirse tohum verir diye duymuştum Belki yakınlara bir yere yalınkat ekmekte fayda vardır.

[Buket Aknar]

Hemen yanında beyaz renk bir yalıkkat var bakalım seneye o yalınkat katmerli olacak mı?

[huzunperest]

Sabahın erken saatinde, en yüksek sesiyle onları okşayıp seven, koklayan, eli nasırlı ama yüreğinde binlerce çiçek filizlendiren insanımıza, bu güzelliğini göstermesin de ne yapsın Şebboy?

[Passion]

Benim bahçemde sarı-turuncu karışık renkli şebboy var. 3 sene önce yaz sonu tohumlarını serpmiştim. Ama bu başlıktaki resimlere pek benzemiyor ve çok yıllık. Sanırım türü farklı. Her sene çiçek açıyor ve şu anda da çiçekteler. Kokulular. Solan çiçeklerinin bir taraftan tohumları oluşmaya başladı bile.

Geçen sene resimlerdeki şebboylardan üç renk katmerli ben de almıştım. Ama hiç tohum oluşmadı. Bitkinin kendisi de kalıcı olmadı.

Bu sene karışık renkli tohumlarından aldım. Tohum paketinin üzerindeki resimde hem yalınkat hem de katmerli görünüyor. Markası Vilmorin. Üzerinde şöyle yazıyor:

1-Tohumları Şubat ayından itibaren fideliğe ekin.
2-Fideleri 10 cm lik aralarla şaşırtın.
3-Kese halinde Nisan ayında yerlerine dikin.
4- Bitkiler haziran ayından itibaren çiçek açacaklardır.

Ben ancak bir hafta önce ekebildim. Direk bahçeye öğlene kadar güneş alan bir yere ektim. Şu anda topraktan çıkmaya başladılar. Bu yaz açarlar mı bilmiyorum.

[Passion]

Benim bahçeme 3 yıl önce ektiğim şebboylarda bu tür ve bu renk. Fotoğraflar internetten alınmadır.

[ardabora]

Benim de şebboyum var-mış...

Şebboyu sürekli çiçekçilerde görür koklar dururdum.Benim bildiğim şebboy katmerli ve kokulu bir çiçekti (sanki her çiçeği çok iyi bilirmişim gibi ).

Bahçeme geçen sene kimden aldığımı hatırlayamadığım bir bitki diktim,üç kök...Üçü de sarı turuncu tonlarda açtılar.Onlarla hiç ilgilenmedim,bu sene yine açtılar, demek ki ilgi istemiyor bu çiçek..

Akşam galeriye birinin resmini yükledim,internetten de adının wallflower-erysimum olduğunu buldum ama bir şebboymuş.galeriye yorum yapan bir arkadaş "biz buna şebboy diyoruz" diye yazmış.

Benim de kafam karıştı ve şebboy-wallflower-erysimum şeklinde arama yapınca hepsinin aynı çiçek olduğunu gördüm.

Şimdi bu çiçeğim bir şebboydur diyebilir miyiz?Hafif, güzel bir kokusu var ama çiçekçilerde satılan katmerli şebboylar gibi yoğun kokulu değil...

imza: kör cahil

[Passion]

Şimdi bu çiçeğim bir şebboydur diyebilir miyiz?Hafif, güzel bir kokusu var ama çiçekçilerde satılan katmerli şebboylar gibi yoğun kokulu değil...

imza: kör cahil [/QUOTE]

Evet ben o çiçeği bahçeme şebboy diye ekmiştim ve sarı-turuncu renkte bir önceki mesajımda yolladığım resimdeki gibi açtılar. Ayrıca nette Cheirantus cheiri diye arama yapınca yine o resimdeki çiçekler çıkıyor.

[mustafacolakoglu]

sayın ardabora
bende birzamanlar mesaj 70 te eklediğiniz resimde ki renginden yetiştirdim.
Ama ismini şebboy olarak değilde annemin bildiği ismiyle Mısır Menekşesi olarak.
Hala benim dilimde öyledir. Kokusu çok hoş beni mest eder. Taaa gerilere götürür.
Size çok teşekkürler.....

[ardabora]

Ayrıca internette resim ararken bu rengini de gördüm ve aşık oldum,acaba elinde bu karışık renkli şebboydan olan var mı?

[FIRUZAN]

Merhaba gece şebboy tohumu aldım.gece açarmış.Tohum ekimi için ilkbahar ile yaz arasında yapılır diyor yazın çiçek açarmış,şimdi ekersem sizce çimlenir mi ? havalar hala İstanbulda ısınmadı .Yoksa seneye kadar beklemelimiyim?teşekkürler

[özlem11]

Şimdi ekerseniz seneye kadar ölmezse eğer çiçeğini o zaman görürsünüz.Bnece tohum ekimde eylülde ekilmeli. Ben geçen sene mayısta ektim. Bu sene nisanda çiçek açtı.Kışın soğuk camlı bir yerde muhafaza ettim.

[Arzu Kırlangıç]

Bende katmerli mor ve beyaz olanı var . Beyazı daha yoğun kokuyor.

[özlem11]

Arkadaşlar bu şebboy gölgeyimi yoksa güneşimi sever...

[Arzu Kırlangıç]

Güneşi seviyorlar sevgili olay9

[ardabora]

Benim turuncu yalınkat şebboyun çiçekleri gitti,taze fasulyeye benzeyen tohum keseleri oluşmaya başladı,yoksa börülce mi demeliyim?

Ama diğer şebboylarımdan biri beyaz biri şeker pembe açtı,özellikle beyaz olanın kokusu daha yoğun...

[özlem11]

Benimkinde de var aynı şeyler. Zamanı gelince toplayıp. Ekimde tohumları ekmek gerek.
Ertangm sağolun.

[Passion]

Sevgili Ardabora ,son yüjklediğiniz şebboyları tohumdan mı yetiştirmiştiniz ? Yoksa fide olarak mı almıştınız?

[ardabora]

Sevgili Filiz,bu şebboylar bana İzmit'ten geldi,eşimin halası yollamıştı.Birkaç fide daha var,ama onlar daha küçük,renklerini merak ediyoum,dilerim mordur...

[ardabora]

Benim bu resimdeki şebboyumun tohum keseleri...

[Buket Aknar]

Sevgili ardabora; haydi hayırlısı. Demekki seneye bol bol şebboy'un olacak ( rengi süper ). Ben geçen yıl tohumlar iyice kurmadan almadım. Bazıları da kendi yere döküldü ve çimlendi.

[Passion]

Nisan ortasında ektiğim şebboylardan biri tomurcuk yaptı. Bu yaz çiçeklerini görebileceğim, çok mutluyum .

[ardabora]

Arkadaşlar,benim bu mesajdaki şebboylarımın diğerleri hala çiçek açmadı.Acaba bu yıl çiçeklenmeyecekler mi? Neden ikisi çiçek açtı da toprağa geçirdiğim diğer akranları açmadı? Küçükler mi,çiçek açma ihtimalleri var mı?
Bilen varsa aydınlatsın beni lütfen...

[Passion]

Orijinal Mesaj Sahibi ardabora

Arkadaşlar,benim bu mesajdaki şebboylarımın diğerleri hala çiçek açmadı.Acaba bu yıl çiçeklenmeyecekler mi? Neden ikisi çiçek açtı da toprağa geçirdiğim diğer akranları açmadı? Küçükler mi,çiçek açma ihtimalleri var mı?
Bilen varsa aydınlatsın beni lütfen...

Benim nisan ayında tohumdan ektiğim şebboylar çiçek açtı Sevgili Ardabora. Ama bazılarının boyu çok ufak büyüyemiyor bir türlü. Ona rağmen çiçek açanlar var. Fakat durumlarından çok memnun değilim açıkçası çiçekleri tek tük açıyor . Biri tek tük çiçek açıp hemen tohum yaptı mesela.

Ben de şunu merak ediyorum bu şebboyların otları kışın kuruyacak mı ? Tohumdan tekrar mı ekmek gerekecek?