22-03-2011, 18:38 | #1 |
Ağaç Dostu
|
Beslenmiyoruz, kandırılıyoruz!
Modern gıda endüstrisinin ürettiği yapay lezzetlerle doldurulmuş yiyeceklerle beslenen, bunları sabahtan akşama dek atıştıran çocukların kemikleri gelişmiyor; eskiden büyükannelerde görülen belkemiği deformasyonu gençler arasında yaygınlaşıyor. Geçen gün bir arkadaşım bebeğini anlatıyordu. Her zamanki gibi sebzeleri ve iyi pişmiş et parçalarını karıştırıcıdan geçirmiş, mamayı bebeğine yediriyormuş. Bebek ilk lokmayı ağzına alır almaz tükürmüş. Anne ne yaptıysa mamayı yedirememiş; nedenini araştırınca, kattıkları etin bozulmuş olduğunu fark etmişler. Tat duyusu, yedirilmeye çalışılan yiyeceğin bozuk olduğu sinyalini bebeğin beynine uyarı olarak iletmiş, o küçücük beden, bunun kendisine zarar vereceğini içgüdüsel olarak saptayıp gerekli tepkiyi vermiş. Fizyologlar, lezzet denen kavramın öznel edinimlerle oluşmadığı görüşünde. O, bize belirli mesajları ileten bir aracı. Tat alma duyusunun ana görevi ise gıdaların kalite kontrolünü yapmak. Binlerce yıl doğadaki gıda maddeleriyle haşır neşir olmamız sayesinde bedenimiz, yediklerine tepki verecek bir sistem geliştirmiş. Beynimizdeki küçücük bir merkezden yönetilen ve bilincimizle kumanda edemediğimiz bu sisteme 'limbik sistem' adı veriliyor. Büyük olasılıkla ana karnındaki bebek, annenin yediği yiyeceklerle kendi limbik sistemini geliştiriyor. Genlerine işlemiş bilgiler, annesi alkol aldıktan sonra emzirmeye kalkan yeni doğmuş bir bebekte bilinçaltını devreye sokuyor ve bebek kendisine zarar vereceği uyarısıyla ana sütünü reddediyor. YAŞLILAR YENİ LEZZETLERE DAHA AÇIK Dünyaya geldikleri andan itibaren bebeklerin ağızlarında tatlı, acı ve ekşiyi ayırt edebilecek reseptörler mevcut. Tatlı, onlara hızla değerlendirilebilen enerji kaynağını işaret ediyor. Acı ise yediklerinin tehlikeli, hatta zehirli bile olabileceği konusunda uyarıyor. Ekşi için bilim insanları henüz görüş birliğine varmış değil. Büyük olasılıkla bebekler ekşiyi 'sağlıklı' sayıyor. Nitekim C vitamini hepimizin bildiği gibi, ekşi. Doğduktan birkaç ay sonra algılanmaya başlanan tuz da yaşamsal önemi olan mineralleri çağrıştırıyor. Vücudumuz tat algılama duyusu genç kalabilsin diye tat hücrelerini sürekli yeniliyor. 10 günde bir bu önemli sensörlerin yarısı yenilenmiş oluyor ve bu yenilenme ileri yaşlara kadar devam ediyor. Sadece koku duyusu yaşlandıkça zayıflıyor. Son yapılan araştırmalar, yaşlıların yeni lezzetlere daha açık olduklarını gösteriyor; uzmanlar bunu, koku duyusunun gerilemesine bağlıyor. Buna karşılık küçük çocuklar ve yeni yetme gençler, yiyecek ve içecekler konusunda yeniliklere karşı direnç gösteriyor. Başka değişle, çocuklar bildikleri, alıştıkları yiyecekleri tercih ediyor. Bu ise sürekli yeni ürünleri piyasaya süren gıda sanayii için büyük dezavantaj. Ancak onlar bu olumsuzluğu kendi lehlerine dönüştürmenin yolunu bulmuşlar. Yapılan araştırmalar, birçok kez kendilerine yedirilen ve içirilen şeyler olumsuz sonuçlar doğurmadığı takdirde, çocukların bunları alışkın oldukları gıda ürünleri arasına kattıklarını gösteriyor. Yine araştırmacılar, güvendiği bir kişinin karşısında yeni bir şeyi keyifle yediği takdirde, çocuğa örnek oluşturduğunu, onun bu yiyecek ya da içeceği kolayca kabullendiğini de ortaya koyuyor. Bu kandırma işlemi, küçük çocuklar fabrika ürünlerinin aromalarına alıştırıldıklarında çok daha kolaylaşıyor. Araştırmalar bebekliklerinde sentetik vanilin ile tatlandırılmış mamalarla beslenen çocukların anne sütüyle büyümüş çocuklara göre bu aromalara dört kat daha fazla düşkünlük gösterdiklerini ortaya koyuyor. Batı dünyasının çağdaş çocukları toz gıdalar ve yapay atıştırmalıkların tadından başka bir lezzet tanımadan büyüyor. ET SUYU VARMIŞ GİBİ Masallarla günümüz gıda sektörünün ortak bir yanı var; her ikisi de gerçekleri yansıtmıyor, insanları hayal dünyasına götürüyor. Örneğin çağdaş gıdalar, ortada çilek yokken, varmış gibi gösteriyor; çorbanın içinde zerresi bile yokken et suyu ile yapılmış izlenimi yaratıyor. Bu gerçek malzemelerin yerini, örneğin Japon Takida firmasının dünya gıda endüstrisinde en yüksek pazar payını elinde tutan 'ribotide' adlı aroma güçlendiricisi ve diğer firmaların benzer aromaları alıyor. Firmanın kendi tanıtımına göre, bunlarla daha güçlü lezzete sahip çorbalar pişirebiliyor, et suyunun yerini tümüyle ribotide alabiliyor ve bu da büyük tasarruf sağlıyor. Peki, insan vücudu buna nasıl tepki gösteriyor? Aslında karnı acıkmış, et suyunun kokusunu almış, dumanı tüten çorbayı görmüş kişi, büyük bir beklenti içindedir, onu bir an önce kaşıklamak ister. Gurmelerin atası Brillat-Savarin'in belirttiği gibi, "Bir zamanlar damağı okşayan şeyler bellekte tekrar canlanır. İnsan hayalinde buları gördüğünü sanır. Ağız tükürükle dolar, sindirim güçleri tıpkı hücum komutuna kendilerini hazırlamış askerler gibi, silahlarını kuşanmış, tetikte bekler." İşte o anda önlerine ribotide geliyor. Peki, bir gurme ribotide ile yetinebilir mi? Bilim insanlarına göre aromalar vücudu kandırmayı başarıyor. Sığır eti aroması hemen beyni faaliyete geçiriyor, sindirimi gerçekleştiren salgıbezleri çalışmaya başlıyor, bütün sistem sığır etine odaklanıyor. Ama heyhat; bu yapay aromalar vücudu kandırıyor, sistem boşa çalışıyor. Bedenimizin buna karşı geliştirdiği refleks ise yemeye devam etmek oluyor. KIZLARDA DURUM DAHA VAHİM Sonuçta modern gıda endüstrisinin ürettiği yapay lezzetlerle doldurulmuş boş ve hoş yiyeceklerle beslenen, bunları sabahtan akşama dek atıştıran çocukların kemikleri gelişmiyor; eskiden ihtiyar büyükannelerde görülen belkemiği deformasyonu osteoporoz, gençler arasında yaygınlaşıyor. Çünkü gençler ihtiyaçları olan kalsiyumun ancak dörtte üçünü alabiliyorlar. Kızlarda durum daha da vahim; onlar gerekli miktarın ancak üçte birini gıdalardan temin edebiliyor. Yarım litre süt içmekle bu eksiklik giderilebilecekken, onlar kolalı içecekleri tercih ediyorlar. Sadece çocuklar değil; varlıklı yetişkinler arasında da hazır yemek kurbanları hızla artıyor. Sonuçta vücudun ihtiyacı olan besin maddelerini tekrar kazandırmak için devreye doktor giriyor ama vücut fonksiyonlarını doğru yöne yönlendiren tat duyusu, bu arada tümüyle devre dışı kalmış oluyor. Kantin yemekleri, hazır gıdalar insana fayda sağlamıyor, enerji vermiyor, yaşam gücünü sıfırlıyor. Gıda reklamlarındaki güneşli sofraların etrafında kahkaha atıp kahvaltı eden mutlu aileler, bizlerin de o ailelerle akraba olduğumuz duygusunu uyandırsa da, o reklamlardaki yiyecekler reklamlardaki gibi bizi mutlu ya da başarılı kılıyor mu? Maalesef hayır!. Başta çocuklar olmak üzere doğal vücut fonksiyonları devre dışı bırakılan, tat duyusu iştah ve doyma hissini yönetemeyen biz yetişkinler giderek daha fazla yiyoruz. Sonuçta ortaya çağımızın çelişkili gerçeği çıkıyor: Bir yandan aşırı kilo alıyoruz, öte yandan yeteri kadar beslenemiyoruz. Pekala, bunun sonu nereye varacak? Bu konuda hepimizin külahımızı önümüze koyup düşünmeye başlamamızın vaktidir. KAYNAK Bu yazı Sn. Ahmet Örs'ten izin alınarak sitemizde yayınlanmıştır... Sevgiler |
24-03-2011, 12:35 | #3 |
Ağaç Dostu
|
Merhaba. Sn. Sebahattin Sargın, Çok güzel yazı için Ahmet Örs'e ve size teşekkür ederim. Zevkle okudum. Benzer durumlar hepimizin başına gelmiştir. Ancak son yıllarda gıda katkılarının ve kimya sektörünün gelişmesiyle korkutucu boyutlara geldi. Neredeyse, bakkal ve marketlerde sağlıklı hiç bir şey yok diyebiliriz. Üzerlerinde çok küçük puntolar ile yazılıyor, ayrıca kimse okumaya gayret etmediğinden ve ülkemizdeki şikayet etme duygusu gelişmediğinden görevli kurumlar da denetim yapmıyorlar. Yapanlar ise yetersiz kalıyor. Şüphelendiğiniz bir gıdayı götürüp tahlil yaptırabileceğiniz laboratuvar bile yok. Olanlar da hıfsısıhha gibi aylarca sonucu bildirmiyorlar. Sonuçların kamuoyuna açılması zaten yasak durumda. Herkes yiyeceğini artık balkonunda yetiştirecek galiba. Saygılar |
25-03-2011, 19:05 | #4 |
Ağaç Dostu
|
Aslında inatla içindekiler kısmını okusak ve çevremizdekileri de bu bilinci aşılasak belki bir kademe daha ilerleyebiliriz bu sorunda Sn. Karsan. Bugün marketteki çeşnileri bakıyorum MSG (Mono Sodyum Glutamat) kullanılmayan ürün yok resmen. Daha nice örnekler var bu konuda... |
12-04-2011, 12:33 | #5 |
Ağaç Dostu
|
Merhaba. Sn. Sebahattin Sargın, Ülkemizde bazı kavramlar malesef içinde yaşadığımız çağın gerektirdiği kadar gelişmemiş. Şikayet etmek alışkanlığı da, işte böylesine bir vatandaşlık görevidir. Şikayet etmek çoğumuzun sandığı gibi utanılacak birşey değildir. Topluma karşı yapmamız gereken bir vatandaşlık görevidir. Devlet yapılanmasında yakın zamana kadar herhangi bir şikayet mercii yoktu. Son on yılda bazı şeyler değişti 4982 sayılı kanun şikayet etme şeklini değiştirdi ve düzenledi. Ancak kurumların başındaki yöneticilerin çoğu bu devrin adamları olmadığından, önlerine gelen şikayetleri değerlendirip gereğini yapmak yerine boşverip sümenaltı yapmayı tercih ediyorlar. Böyle olunca da Vatandaşta " Aman canım banane nasıl olsa birşey yapılmayacak" fikri gelişiyor. Halbuki gereğini yapmayan yöneticiyi de şikayet edip, yine gereğini yapmayan bir başkasını ve bir ötekini daha. Elbet sonuç alacağımız birileri çıkacaktır. Yüzlerce şikayetin sahibi olarak 98'inden sonuç alamamadım. Ama en azından suçu işleyenler, günün birinde birilerinin bu işin peşine düşebileceği ve yanlarına kar kalmayacağı kaygısıyla işlerini daha özenli yapma yolunu seçebilirler. Bu da bir şeydir. Saygılar |
19-04-2011, 18:57 | #6 |
Yeni Üye
Giriş Tarihi: 19-04-2011
Şehir: Houston
Mesajlar: 18
|
TR de yine durum iyi, siz bir de ABD yi gorun. Supermarketteki yiyeceklerden kacalim tazesini alalim diyoruz mesela balik alicaz. Allah'tan ABD de etiket zorunlulugu var. Baligin uzerinde "articially colored" diyor. Tavuk eti alicaz etiketinde "%15 chicken broth" added diyor. Marketin kasabina sordum bunu neden tavuk etine ekliyorlar diye. Daha lezzetli olsun diye cevap verdi. Balik reyonuna gidiyorsun %90 ciftlik baligi. Midye ve istridyenin %99'u ciftlik urunu. (Biliyorum sasirdiniz) Raflardaki hemen hersey cok buyuk ve iri ama hicbirinde lezzet yok. Yani o meyve sebzelerin herhangi birini gozu kapatilmis bir Turk'un agzina atin ne oldugunu anlayamaz. Cunku goruntu var ama tat yok. O yuzden bati dunyasinda ozellikle ABD de sos sistemi gelistirilmis. Adam kilosu 2 liraya tavuk etini aliyor 3 kurusluk tavuk kokusu verilmis sosa karistiriyor bir yemek yapiyor sen tavuk yedigini zannediyorsun. Ama gercek tavuk kullansa fiyat 4 e katlayacak. Organik marketler var elbette ama fiyat farki 3-4 kat olunca yanina yaklasilmiyor. Oyle bir ulke ki bu ABD, tavuk etinin kilosunu 2 TL den satiyorlar (yaziyla iki lira) ama kimsede "kardesim bu nasil bu kadar ucuz oluyor demiyor. Tavugun kemikleri insan kemigi kadar var neredeyse. Konuyu degistirmek amacinda degilim ama bence TR de et pahali degil ABD de cok ucuz. TR yi ziyaret eden herhangi bir Amerikali ne kapadokya dan ne oludenizden ne istanbul'dan bahsediyor, ilk konustuklari sey etin lezzeti. Siz dua edin TR de pahali olabilir ama en azindan gercek et yiyorsunuz. Biz onuda unuttuk burada. |
19-04-2011, 21:22 | #7 |
Ağaçsever
Giriş Tarihi: 28-03-2011
Şehir: Houston
Mesajlar: 95
|
ABD'de durumun ayni oldugu konusuna cok katilmiyorum. Turkiye'de urunun etiketlenmesi ile yonetmelik var fakat bu konuda hem uygulamada hem de denetlemede aksakliklar var. BIM vs gibi alisveris merkezlerinde alinan urunlerin (ozellikle de kucuk taseron firmalardan temin edilen) etiketlerinin ne kadar gercekligi yansittigi suphe goturur. Ciflik baligi diye satilan urunlerle ilgili hicbir bilgi yok (neyle beslenmistir, hangi yoreden gelmistir vs...). ABD'de etiket zorunlulugu oldugu gibi bu urunun tum icerigi yansitilmistir. "Ucuz etin yahnisi pek olur" diye bir tabir vardir, ayni onun gibi $2-3 alinan tavuk, balik urunleri tamamiyle suni yontemlerle uretilmistir. Gercek denizde buyumus baligin, ciflikte buyumus tavugun, otlaklarda yasayarak yetistirilmis inegin etini bu fiyatlara bulabilmenin imkani yoktur. Guzel tarafi alirken ne aldiginizi bilmek. Tum marketlerde ufak bir bolumde ve pahali bile olsa dogadan tutulmus balik, ciflikte gezerek yetistirilmis tavuk, otlaklarda buyutulmus inek eti ve nicelerini bulabilirsiniz. Azicik bilincli tuketiciyseniz, eti, sutu, baligi kilolarca degil de eskilerin yaptigi gibi azicik, azicik tuketirseniz hem "organik" olarak satilan urunlere paraniz yeter hem de obezite, kolestrol, seker, tansiyon gibi hastaliklarin onune gecersiniz. ABD'nin en guzel yani etiketin uzerinde ne yaziyorsa odur. Yapay tatlandiricisi da, boyasi da , katkisida uzerinde belirtilmistir, ister alirsiniz, ister almaz. Organik istiyorsaniz "organik" etiketiyle satilani alabilirsiniz, yarin oburgun gazete haberinde o firmanin aslinda sizi kandirdigi haberini okumazsiniz. Sikayetinizi e-mail yoluyla bile yapabilirsiniz hemen paraniz iade edilir, ozur dilenir, bilgi gonderilir vs... Ben tatilimde beni sikistirip yoldan cikarmaya calisan soforu , alisveriste kasla goz arasinda oglumun eline oyuncak sikistirip sonra "bu cocuk bunu kirdi, parasini ver" diyen seyyar saticiyi (vermeyince bagira bagira O..., S..k,....diye arkamdan kufretmistir) polise, jandarmaya sikayet etmeye kalktigimda : dilekce verin, mahkemeye sevkederiz, sahit bulun bir de mahkemeye gelmeniz gereklidir, gelmezseniz dava duser, karsi dava acilabilir denilip bastan savulmus bir insanim. Elimde marketten alinmis ismi cismi bilinmeyen bir meyveli yogurt'un tahlili, meyvenin uzerindeki toksik madde miktarinin olculmesi icin biryerlere sikayete giderken goremiyorum Turkiye'de. Tuketici haklari, yasalar, kanunlar ve uygulamalari konusunda Turkiye cok cok geride ve bu tartisilmaz. Tum buna ragmen doganin bizlere cok comert davrandigi bir ulke. Arka bahcesi, o da yoksa balkonunda bile nice bitki, meyve, sebzenin yetistirildigi bir ulke. Iletisimin bu kadar kolaylasmasi, kendimizi egitme konusunda bu kadar caba saglayanlar sayesinde daha iyiye gidecegimiz dusuncesinden uzaklasmadim henuz. Turkiye "tarim ulkesi" trenini kacirsa dahi , iklim ve toprak cesitliligi ile dunya "organik" tariminda yerini almamasi icin hicbir engeli olmayan bir ulkedir. Ebru |
20-04-2011, 03:24 | #8 |
Yeni Üye
Giriş Tarihi: 19-04-2011
Şehir: Houston
Mesajlar: 18
|
Merhaba Ebru, Ayni sehirden eski bir arkadasimin burada karsima cikmasi beni sasirtti ))) Tuketici haklari konusunda haklisin ama unutma konumuz bu degil. Ayrica konumuz yiyecek ve iceceklerin etiketlenme zorunluluguda degil, bunda da haklisin ama buda konumuz degil. Konumuz, yani burada tartisilan konu bize yiyecek diye satilanlarin gercekte kafamizda algiladiklarimizla hicbir alakasi olmayan maddeler olmasi. Etiketleri gordugun gibi ben okuyorum ama cok egitimli Amerikalilar haric kimsenin okudugunu zannetmiyorum. Cunku aklinda 1gram IQ olan bir insan kalkipta suni olarak renklendirilmis veya tatlandirilmis yiyecek balik ekmek vs yemez ama ABD de satilan ki simdiye kadar cok sehirde bulundum ve yasadim durum boyle. Mcdonalds **** obur fast food konulara hic girmiyorum cunku yasadiklarimi gorduklerimi anlatmak sayfalar surer ve TR den okuyan hickimsede inanmaz. Onlarin gozunde ABD cok ileri ulkedir ya hani )) Supermarketleri gectim, lokantalarda yediklerinizde ayni, yani bulabildikleri en ucuz malzemeye en ucuz sosu karistirip size suni ama cok lezzetli yemek sunuyorlar. Hakkaten tavuk tavuga benziyor, yani siz plastikten biraz farkli bir sey yiyorsunuz ama beyin onu yiyecek gibi algiliyor. Oysaki o tavugun nasil yetisrigini bir belgeselde seyreden asla agzina almaz. Hele sosis salam konusuna hic girmiyorum. Cocuklara bile yediriyorlar bunlari. Son 1-2 aydir bende organige dondum daha pahali olmasina ragmen baska carem yok diye dusunuyorum. ABD hukumeti ornegin cig sut satimini yasaklamis, organik kirmizi et **** tavuk etindeki fiyat marjlari normalin hic abartmasiz 4 katini gecmis bir ulkede yasiyorum maalesef. Hele et konusu daha da vahim. Bazi marketlerde kiyma kilosu 3-4 liraya satiliyor, yine kimse sormuyor nasil oluyor bu diye. Ama eve alip geliyorsun icinden kan cikiyor, kansiz alman icin pis kokulu arap marketlere gitmen lazim ona ne kadar guvenilir? Esim Izmirli oldugu icin ondan devamli "sehrin icindeki pazarlarda koyluler sut yumurta tavuk bile satiyor" cumlesini isittigimden dolayi Izmirlileri kiskanmaya basladim bu arada. Ah bir bilseler ne sanslilar. ABD deki sehir icindeki sokak pazari niyetine acilmis yerler var Allahtan. Inanirmisiniz musteri kitlesi ABD nin en zengin top %1 i falandir heralde. Ne kadar super ultra zengin varsa orada. Arabalardan anlasiliyor zaten. Buda sunu gosteriyor, marketteki satilan yiyeceklerin ne kadar kotu ve kalitesiz oldugunu bu zenginler bilmeyecekte kim bilecek? O yuzden Izmir'deki sokak pazarinda aciyarak baktigimiz koylulerin elindeki domateslere milyoner Amerikalilar (hic abartmiyorum) resmen saldiriyorlar. Yasadigim sehirde bu pazarlar ilk acildiginda ornegin domates sabah 9 da bitiyordu hemde (paundu 4 dolar) kilosu 12TL oldugu halde. Dusunun marketteki etin 6 kati ustune satiliyor. Ebru'cum gordugun gibi dediklerin dogru verdigin TR-ABD karsilastirmasida dogru hepsine katiliyorum. Ancak ABD halkinin cok buyuk cogunlugu gercek yiyecek nedir bilmeden yasiyor. 2-3 sene once sehrimizde Turk bir arkadasimiz balik lokantasi acti. Lokantaya ne zaman gitsem hep bos. Bende adama sordum nedir sorun diye. Cevap; Amerikalilar balik kokan baligi sevmiyor. Neymis fileto seviyorlarmis ciftlik urunu seviyorlarmis deniz kokunda igreniyorlarmis. Gulermisin aglarmisin? Ayni seyi domatesten havuca tavuktan sute hersey icin soyleyebilirsiniz. Ayni karakterleri ve yasam tarzlari gibi yiyecekleride kendilerine benzetmisler. Yapay suni ve gercek disi, ama sus ve renk bolca. Ne zaman TR ye tatile gitsem gordugum Mcdonalds, Burger King, Chilis, Dunkin Donuts, KFC gibi yerlere girip insanlari uyarmak icimden geliyor. Insanlar lezzet ve kalite arasinda farki ogrenene kadar obez olacaklar, kendi halkima uzuluyorum. Batinin bir suru ornek alinacak guzellikleri varken neden suni yemekler? Yazik |
08-05-2011, 14:12 | #9 | |
Ağaç Dostu
|
Merhaba. Elektronik posta yolu ile gelen mektubu paylaşmamın yararlı olacağını düşündüm. Alıntı:
Saygılar |
|
04-02-2015, 12:46 | #10 |
Ağaç Dostu.
Giriş Tarihi: 06-08-2009
Şehir: Çanakkale
Mesajlar: 6,526
|
|
|
|