Ceviz (Juglans) Yetiştiriciliği

[ahmettt]

Tartışma konuları ve sorularla ilgili birkaç bilgi ve yorum:

1. Chandler, Pedro ile UC56-224 patent numaralı cevizin çaprazlanması sonucu elde edilmiş bir türdür, yani yakın akrabalardır. Ama meyve kalitesi, (büyüklük, iç doluluğu ve rengin beyazlığı anlamında) Chandler'da daha iyidir. Hem Pedro, hem de Chandler Payne gibi yabancı, Şebin gibi yerli cinslere göre daha geç yapraklandıklarından, geç dona karşı dayanıklıdır. Yerli cinslere kıyasla bakarsak, Pedro Kaman 1'den 3-5 gün, Chandler Pedro'dan 7-9 gün sonra yapraklanır. Yani, bir yerde Kaman 1 veya Şebin uzunca süredir yetiştiriliyorsa ve yapraklanma sonrası don nedeniyle sorun yaşanmamışsa, aynı bölgede Chandler'ın dona yakalanma ihtimali de çok düşük olacaktır.

2. Çeşit seçimi ile bir önemli nokta da hastalıklara ve zararlılara direnç'tir. Türkiye'de geliştirilmiş cinslerin büyükçe bir kısmında hedef, meyve verimi ve meyve kalitesi (özellikle meyve büyüklüğü)dir. Oysa yeni dikimlerde şu anda dünyada en çok tercih edilen Chandler'ın özelliklerinden biri hastalık ve zararlılara dirençtir. Örneğin http://walnutresearch.ucdavis.edu/2000/2000_73.pdf araştırmasında Chandler'ın iç kurduna ve husk fly zararlısında direnci açıkca ispatlanmıştır.

3. İthalata konan yasak ve yerli fidan üreticilerinin hala eski usul ve şartlarda (sınırlı sayıda) üretim yapmasından dolayı kaliteli fidan bulmada üreticilerimiz bugünlerde ciddi sorun yaşıyor. Bu durum, hemen hemen tüm meyvelerde görülürken, badem ve cevizde sorun çok daha ciddi boyutta. Bazı üreticilerin istedikleri cinsi bu dönemde bulamadıkları için "ne yapalım, filanca cins olsun bari" şeklinde yaklaştıklarını gözlemliyorum. Bunu kesinlikle tavsiye etmem; gerekirse 1 sene bekleyip, doğru cinsi dikmeyi tercih etmenizi öneririm. Bu ağaçlar çok uzun süre yaşayacaklar, 1 sene gecikme birçok yatırımcı/yetiştirici için çok da önemli olmayabilir.

4. Cevizle ilgili çok okuyorum, bir işim bilişimle ilgili olduğundan yerli internet sitelerini de yakından takip ediyorum. Hem içerik, hem de teknik kalite anlamında takip edilmeye değer benim bildiğim Türkçe bir site yok. Çoğu, çok yüzeysel bilgilere sahip, site tasarımları da son derece basit (bazen hatalı). Şu anda kaynak olarak tavsiye edilebileceğim (benim okumadığım kitap ve siteler olabilir) tek kitap Prof. Yaşar Akça'nın "Ceviz Yetiştiriciliği". İngilizce bilenler için kaynak çok; sitelerin haricinde "Walnut production manual" By David E. Ramos, kitabı da Google Books'da bulunup, okunabilir.