Araçlar

Bookmark and Share




Anıt ağaç kriterleri

ANIT AĞAÇ KRİTERLERİ

Anıt ağaçların bilimsel tanımı ‘’Yaş,çap ve boy itibariyle kendi türünün alışılmış ölçüleri üzerinde boyutlara sahip olan yöre folkloründe , kültür ve tarihinde özel yeri bulunan,geçmiş ile günümüz,günümüz ile gelecek arasında iletişim sağlayabilecek uzunlukta doğal ömre sahip olan ağaçlar anıt ağaçlardır. ‘’biçiminde yapılmaktadır.(ASAN,1992,s.18) Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere, bir ağacı anıt yapan özelliklerin başında fiziksel boyutlar gelmektedir. Özellikle çap ve boy gibi doğrudan göze hitap eden fiziksel özellikler bu konuda en etkin belirleyicidir. Ancak , izleyenlerde takdir ve hayranlık duygusu uyandırmak suretiyle birey ve toplum teknolojisini etkilese de , bu iki ölçüt, yani çap ve boy, bir ağacı anıtlaştırmak için yeterli değildir. Çünkü anıt ağaçların kuşaklar arasında bağ kurabilecek uzunlukta doğal ömre sahip olması da zorunludur. Salt bu zorunluluk nedeniyledir ki Kavak , Söğüt, Kızılağaç, gibi ağaçlar nedenli hacimli ve görkemli olursa olsunlar anıt sayılamazlar.Diğer taraftan , çalı ve bodur ağaç formunda olan örneğin Kermes Meşesi **** Şimşir gibi – ve ne kadar yaşarsa yaşasın ,çap ve boy gibi görsel ölçütler yönünden doyurucu olamayan , yöre kültürü ve tarihi açısından herhangi bir anlam taşımayan yaşlı ağaçlarda , bilimsel açıdan ne denli önemli olursa olsun anıt ağaç sayılmazlar. Çünkü , eğer albenisini arttıran renkli çiçekleri veya ilginç bir yaprak oluşumuna sahip değilse , kendisini izleyen sıradan insanlar için betonlaşan çevrede yeşili ve doğayı anımsatan canlı bir varlık olma dışında hiçbir anlam ifade etmezler.

Ağaçlara anıtsal nitelik kazandıran ikinci grup özellikler ise,ilgili ağaca atfolunan moral ve kültürel ayrıcalıklardır. Fiziksel boyutlar yönünden olağanüstü sayılmasa da , yöre kültüründe olumlu veya olumsuz , gerçek veya hayal ürünü, mistik veya folklorik bir öyküye sahip olmak , **** yöresel veya ulusal tarihte kimi olaylar ile özdeş hale gelmek ve onlara tanıklık etmek de ağaçlara anıtsal nitelik kazandırmaktadır. Bugün cami,mescit ve türbe avlularında karşılaşılan devasa çınarlar,serviler ve ıhlamurlar,hep bu mistik kültürün bizlere armağan ettiği birer doğal mirastır.

Anıtsal nitelik taşımasalar da , yerleşim alanlarının içinde ve hemen bitişiğindeki yeşil doku üzerinde bulunan , doğal peyzajı bütünleyerek estetik etkisini yükselten, tek veya sıra ve gruplar halindeki ağaçların özellikle büyük şehirler ve metropoller için hayati önem taşıdığı kuşkusuzdur .Toplum sağlığı ve çevre etkisi yönünden , bu ağaçların da koruma altına alınmasının gereği tartışmasızdır. Ancak , salt korunmaların garanti altına alabilmek amacıyla,böyle ağaçları anıt ağaç statüsü içine sokmanın teknik ve bilimsel açıdan yanlış olacağı da ortadadır. Bu bağlamda,anıt ağaç ile korunması gereken ağaç kavramlarını birbirine karıştırmamak gerekmektedir. Bu nedenle , Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 6.Maddesinde ifade edilen ‘’Korunması gereken anıt ağaçları belirleme amacıyla aldığı , 26.06.1998 tarih ve 10 nolu Karar’ını yeniden gözden geçirmesi, kanımızca uygun olacaktır.

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun yukarıda sözü edilen kararı aşağıdaki biçimde dispoze edilmiştir.(YALTIRIK 1994 s.15)

‘’Doğal yapısı, ölçüleri ve diğer özellikleri bakımından anıtsal nitelik kazanmış bulunan ağaçlara Anıt Ağaç denilmesine:

Buna göre;

Tarihi olaylarla bağlantısı bulunan yerli ve yabancı ağaç türlerinden herhangi birinin
Güzellik açısından plastik değerde bir görünüme sahip veya doğal görünümünden esaslı şekilde sapma göstererek dikkat çekici biçimler (çatal, şamdan,kıvrık, yatay vb.)kazanmış ağaçların,
Doğal yaşam tarzı bakımından benzerlerinden farklı gelişme nitelikleri gösteren ağaçların (aynı gövde ve kök üzerinde iki veya daha fazla türün bir arada yaşaması, garip kaynaşma ve birlikte yaşama örnekleri gibi )
Endemik ve nesli tükenmeye yüz tutmuş yerli ağaç türlerinden Porsuk(Taxsus’baccata), Karaçamın , endemik varyeteleri, Andız (Archethos drupacea), Finike Ardıcı (Juniperus phonicea),Kasnak Meşesi (Quercus vulcanica) Şimşir (Buxus sempervirens),Huş (Betula alba, Betula medvediewii), Kazdağı Göknarı (Abies egui-trojani),Sığla (Liguidambar orientals) , Toros Göknarı alt türü (Abies cilicica.sups isaurica), bazı Akçaağaç alt türleri ve benzeri ağaçların,
Kent dokusunu tamamlayan , kent imajına etkisi olan gurup, dizi veya tek ağaçların 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununu 6.maddesi uyarınca korunması gerekli ağaçların tescil edilmelerine , bu ağaçlar ve koruma alanlarında yapılacak uygulamalar için ilgili koruma kurullarının karar alması gerektiğine,
Nesli tükenmekte olan Sığla ağaçlarının doğal alanlarının tespit edilerek ,bu alanlara yeni Sığla ağaçları dikmek suretiyle bu sahaların yeniden kazanılmasının Orman Genel Müdürlüğü’ne tavsiyesine,
Ulaşım yolları ve meskun yerler ve yakınlarındaki anıt ağaçların ilgili belediyeler ve Mahalli Orman Teşkilatı tarafından korunmasına özen gösterilmesine , yaşlanmış veya hastalanmış ağaçların hazırlanacak teknik raporlar doğrultusunda kesilerek yerine yenisinin dikilebileceğine karar verilmiştir.
Ayrıntılı olarak açıklanan bu kararın e ve f maddelerinde sözü edilen ağaçların ülkemizin flora zenginliği yönünden son derece önemli olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Ancak , bilimsel bakımdan son derece önem taşıyan bu hususun sıradan izleyici gözünde anıt ağaçların gerçek etkisine sahip olmadığı da bir başka olgudur. Bu nedenle, gerek kent dokusunun doğal silüeti , gerekse bilimsel bakımdan mutlaka ciddi biçimde korunmaları gereken bu ağaçların anıt ağaç statüsü dışında ele alınması gerekmektedir.


Kaynak : Adana Orman Bölge Müdürlüğü
Basın ve Halkla İlişkiler Tanıtım Bürosu
09-05-2009
Eski 10-03-2015, 13:35  
fotosentez*
Yeni Üye
 
Giriş Tarihi: 10-03-2015
Şehir: bolu
Mesajlar: 0
Anıt ağaçlar tarihi ve kültürel yönden de korunmalıdır.Kültürümüzde anıt ağaçları önemli bir yere sahiptir.

fotosentez* Çevrimdışı Kurallara Aykırı Mesajı Bildir IP  
Eski 08-02-2018, 23:58  
kadinvsaglik
Yeni Üye
 
Giriş Tarihi: 08-02-2018
Şehir: istanbul
Mesajlar: 0
sitemde kadinvsaglik.com bu yazınızı yayınlamayı düşünüyorum sorun olur mu.

kadinvsaglik Çevrimdışı Kurallara Aykırı Mesajı Bildir IP  
Yazılım vBadvanced CMPS, Forum vBulletin Version 3.8.5 Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.
Search Engine Optimization by vBSEO 3.6.0
agaclar.net © 2004 - 2024