Kapalı ortamda, yapay ışık altında topraksız tarım denemeleri
 

http://www.agaclar.net/forum/fidan-v...k-asi/1605.htm



Merhaba.
Sakarya'da ikamet ediyorum. Topraksız tarıma yaklaşık 1 yıldır ilgi duyuyorum. Fakat sistemi kurmaya yakınlarda zaman bulabildim. Bu iş için evimin bodrumunu uygun gördüm ve akan su kültürünü denemeye karar verdim. Güneş ışığı sorununu halletmek için, yaptığım bir kaç araştırma neticesinde HID lamba ışığında bu işi yapabileceğimi öğrendim.

Sistem faaliyete 20.11.2015'de geçti.

Sistemden Bilgiler:

-Marul aralıkları (orta noktadan) 25 cm
-100'lük pimaş boru kullanıldı. (64'lük punch kullanıldı)
-En üst ve orta sırada 1'er delik atlanarak, tohumdan kendim yetiştirdiğim fideler ve satın aldığım fideler bulunmakta. (tohumlar 19.10.2015'de ekildi)
-En alt sırada ise; 27.10.2015 tarihinde tohumunu ektiğim marul fideleri kullanılıyor.
-Toplam fide sayısı : 73
-Aydınlatma için iki adet 18 watt HID ve 1 adet 11 watt HID lamba kullanılmakta. (Lümen/watt oranının yüksek olmasına çalışıldı.)
-Aydınlatmaya katkı sağlamak maksadı ile yan duvarların ve tavanın bir bölümü alüminyum folyo ile kaplandı.
-Kullanılan su daha önce depo edilen yağmur suyudur.
-Sistem boş ve çalışmıyor iken 55 litre su tutmakta.
-Sistem boş fakat çalışıyor iken 78 litre su tutmakta.
-Sistem dolu ve çalışıyor iken 95 litre su tutmakta. (Kökler büyüdükçe miktarın artacağını düşünüyorum).
-40 watt'lık akvaryum kafa motoru ile su akışı sağlanıyor.
-3,5 watt'lık hava motoru ile oksijen takviyesi yapılıyor.

Hayırlısı olsun güzel bir sistem olmuş.

En alt sıranın 3lü olması garip olmuş sadece. Besin eriyiği akışı eşit bir şekilde olmayabilir.

EC değeriniz kaç ta şuan ve ısıtma var mı ?

Teşekkür ederim.
Dediğiniz gibi, en alt sırada akış hızı (resimde gördüğünüz sırası ile) sağdan sola doğru azalıyor. Bakalım nasıl bir tepki alacağım.
Borulardan ayrı ayrı numune alıp test ediyorum, şimdilik EC değerlerinde bir farklılık yok.

Sistemin EC değeri bailangıçta 1,23'dü. Son ölçümde ise 1,09 olarak hesaplandı. Kurulduğu zamandan beri kademeli olarak bir azalma var.

Havalar iyi gittiği için henüz kullanmadığım 100 watt'lık Eheim Jager marka bir ısıtıcı mevcut.

----------------------------

İlk iki gün bitkiler sisteme çok iyi tepki verdiler ama sanki bugün biraz durgun gibiler, boyunlarını bükmüş gibi gördüm. Isı kaybı yaşamamak için 3 gündür oda havalandırılmadı sorunu bu olabilir mi?

Dışarısı sabahları 9°C olmasına rağmen oda sıcaklığı 18°C-19°C civarında oluyor.

Bitkilerin karbondioksit ihtiyacı için bir öneriniz ya da düşünceniz var mı?


-------------------------

Kudret Bey'e de teşekkürlerimi tekrar iletmek isterim. Özellikle EC metre müthiş bir alet.

24 kasım ve 25 kasım tarihlerinde marullarda durgunluk vardı. Çok az besin ve su kullandılar. Dün gece havanın iyi olmasını fırsat bilip odayı iyice havalandırdım. Bu sabahki EC ölçümleri mutlu ediciydi.

Bu da bana güzel bir deneyim yaşattı. Güzel havaları fırsat bilip, olabildiğince odayı havalandırmaya devam edeceğim.

Fakat havalar soğuyunca (0°C'civarlarına düşünce) ne yapacağız bakalım. Odayı yine de havalandırıp bir şekilde ısıtırım ama enerji harcamadan,extra masraf çıkarmadan,oda sıcaklığını kaybetmeden havalandırma yapmak istiyorum. Biraz daha düşünelim bakalım.

Isıtma konusunda da odanın hepsine gerek yok. Benim sistemdeki gibi etrafına naylon çekip sulama suyunuza da ısıtıcı koyarsanız 25 dereceye ayarlı olarak bence bir sorun kalmaz. Hatta ilk resminizdeki pencereye küçük bir aspiratör takarak içeriye hava çekebilirsiniz.

Olabildiğince, su ısıtıcısını kullanmak istemiyorum. Çünkü dediğim gibi; oda sıcaklığını muhafaza etmek elimdeki şartlarda mümkün. Fakat negatif duruma sebep oluyor.

Lakin; sizin dediğiniz gibi, su ısıtıcısını kullanacağız gibi gözüküyor.

Sn Dudugen,

Benim tavsiyem fazla ısı kaybı yaşanmıyorsa seranızda normal ısıtıcı kullanarak ısıtma işlemini yapmanız. Bunun içinde rezistanslı bir ısıtıcıyı 0-40 derece ayarlı mekanik termostata bağlarsanız kendisi otomatik sizin istediğiniz sıcaklıkta tutar içerisini. Havalandırma konusunda ise zaman ayarlı bir priz ile bir fan bağlantısı yaparsanız belli aralıklarla içerideki havayı değiştirmiş olursunuz.

Saygılarımla.

Fidelerden birini sabah bu halde buldum. Diğerlerinde hiçbir sorun yok.
Nedeni ne olabilir acaba.

Kökü de diktiğim zamana göre oldukça büyümüş.

Bu gece ısıtıcıyı suyun içine koymayı düşünüyorum. Sabaha kadar çalışsın da suyun sıcaklığını ölçeyim diyorum. Bakalım 25°C ölçebilecek miyim!

Fideleri fazla derine gömmeyin. Genç filizler nemli ortamda kaldığı için çürürler. 25 derecelik ortam ısısı marul için fazla gelecektir. En ideal ısı aralığı 10-15 derece arasıdır.

öncelikle merhaba
dudugen arkadaşım seni tebrik ediyorum. çalışmalarında başarılar. bende sizin gibi akan su kültürüne merak sardım. fakar ben bu işi ankarada sera içerisinde kıvırcık olarak yapmak istiyorum. konuyu iyiki açtın. benimde kafamda soru işareti olan sera içi ısıtma.
**** sadece sistemde gezen suyu 24 derecede tutsam sera içinide ısıtmış olurmuyum. ben sistemi 320 m2 bir alana kurmak istiyorum. malum ankara soğuk bu konuda en az maliyetle nasıl sıcak su üretebilir ve sisteme verebilirim. solar sıcak su üretimimi yoksa solar elektrik üretimimi daha avantajlı olur.
çalışmalarında başarılar dilerim. bilgileri bizimle paylaşırsan çok memnun olurum.

öncelikle merhaba
dudugen arkadaşım seni tebrik ediyorum. çalışmalarında başarılar. bende sizin gibi akan su kültürüne merak sardım. fakar ben bu işi ankarada sera içerisinde kıvırcık olarak yapmak istiyorum. konuyu iyiki açtın. benimde kafamda soru işareti olan sera içi ısıtma.
**** sadece sistemde gezen suyu 24 derecede tutsam sera içinide ısıtmış olurmuyum. ben sistemi 320 m2 bir alana kurmak istiyorum. malum ankara soğuk bu konuda en az maliyetle nasıl sıcak su üretebilir ve sisteme verebilirim. solar sıcak su üretimimi yoksa solar elektrik üretimimi daha avantajlı olur.
çalışmalarında başarılar dilerim. bilgileri bizimle paylaşırsan çok memnun olurum.

İsmail Bey, bilginiz paylaştığınız için teşekkür ederim.
Odanın sıcaklığı 18-20 arası. Ama suyun sıcaklığı da suyu ısıtmadığımdan aynı sıcaklıkta oluyor.

Hem oda 10-15 hem de su sıcaklığı 10-15 derece olsa sorun olur mu?

Teşekkürler sayın özerengin. Size de projenizde başarılar dilerim. Sanıyorum hocalarımız size fikir beyan edeceklerdir, sorunuzla alakalı.

Ama Ankara gibi bir yerde, tahminimce ısıtma sistemi şart. Fakat solar sistemde gün ışığına oldukça ihtiyacınız olacak. Ben 2 sene kadar Ankara'da ikamet ettim ve hatırladığım kadarı ile, bir hafta güneşi doğru düzgün görmediğim zamanlar oldu.

Deneyim kazanmaya devam ediyoruz.

Fide dikiminde yapılan bir hata fidelerin %10'unu kaybetmeme yol açtı.
Elimde bulunan karton bardakları değerlendirmek istemiştim ve karton bardaklara fide dikimi yapmıştım. "Ne olacak canım, en fazla suda eriyip giderler" derken; haftasında, bardakların alt kısımlarında sümüksü organizmalar türemeye başladı.
Fidelere zararlarının olacağını hatta besin tükettikçe daha da büyüyeceklerini düşünerek, tüm fideler köpük bardaklara yeniden dikildi.
Fidelere ve köklerine zarar vermemek için elimden geleni yapsam da, fidelerin yaklaşık olarak %10'luk bir kısmı bundan memnun kalmadı ve pes etti.
Ayrıca bir gözlemim de şu olu ki; satın aldığım fidelerin hiçbiriyle sorun yaşamazken, kendi yetiştirdiğim fidelerde yaşadım bu sorunu. Hepsi kendi fidem olsaydı, %15'lik bir zarar söz konusu olacaktı.

-----------------------------------

Suyun bir alt kata geçtiği kısımda da, sanıyorum suyun akış hızı ile alakalı bir sorun söz konusu. Bu durumu da fotoğraflarda size sunuyorum.
Fide, yeni yaprak/filiz verse de eskilerini kaybediyor.

2 hafta sonucunda son durum:

Bu sistem tecrübe edinme sistemi dedik ve bardak değişimi sonrası kaybettiğim, fidelerden birinin yerine, perlit olmadan direkt kökleri suyun içinde duran bir fide yerleştirdim. Bakalım nasıl bir tepki alacağım.

Merak edenler için; PH:6 EC:0,92

Bir de sorum olacak.

EC değeri 0,92 olan 1 litre suya, kullanmış olduğum ve içi perlit dolu bardaklardan bir tanesini boşalttım. Yaptığım hesaba göre EC değerini 0,23 artırdı.

Sistemi çeşme suyu ile durulama vakti geldi mi? Biraz daha bekleyebilir miyim?
Ya da sisteme verdiğim EC değerini düşürmeli miyim? (örnek:0,8 ec)

1 hafta önce perlit olmadan sisteme koyduğum fide gelişiyor.(Daha önceki gönderilerilerde fotoğrafı var).
Hatta, diğer fideleri de bu şekilde yapmaya sevk ediyor beni diyebilirim. (Perlitin tuzlanma sorunundan dolayı)

Işığın yeterli olduğu bölgelerdeki marul fideleri gelişimlerini sürdürürken. Diğer yerlerde gelişim çok azdı. Bu yüzden Sayın smnvrl'un tavsiyesi ile bitkiler ve akvaryumlar için özel üretilen floresanları araştırdım. Yaklaşık birkaç saat önce sisteme 2 adet yerleştirdim. (2x40 watt)

Işığın hâla tüm sistem için yeterli olduğunu düşünmüyorum. Sistemin bir kısmına takviye ışık kaynağı gerekiyor gibi. Şimdilik takviye yapmayacağım ve gözleme devam edeceğim.

Tecrübeli arkadaşlara ve hocalarıma bir sorum olacak;
Fotoğraftaki fidenin kökü çok sağlıklı gözükmesine rağmen, sap kısmında neden çürüme meydana gelmiş olabilir?

NOT: Bu bitkiye 17 gündür dokunulmadı ve kökler direkt su içinde büyümekteydi (perlit vb ortamda hiç bulunmadı).

iki gün önce bir arkadaşımı kıramayarak 1 fidenin tadına baktık. Hiç bir katkı kullanmadan olduğu gibi yedik. Ben çok beğenmiştim (Her anne baba evladını sever :p) lakin arkadaşın hisleri daha önemliydi. Sonuç olarak yüz ifadesi ve sözleri beni çok mutlu etti. Sözlerinin samimi olduğunu düşünerek; (-Hayatımda yediğim en tatlı marul.) dediğini sizlerle paylaşmak isterim.

Bir ay göz açıp kapayıncaya kadar geçti. işte yeni fotoğraflar :

NOT: 1'den 3'e kadar numaralandırılmış fotoğraflar 1 haftalık yeni fideler. Başka bir deney için dikildiler.
Deneyin amacı : Yeni alınan bitkiler için özel üretim floresan ve ilk başta HID (evde kullanılan tasarruf ampulu) arasındaki farkı gözlemlemek içindir. Ayrıca Perlitli ve perlitsiz (direkt suya salınım kök) arasındaki farkı gözlemek içindir.

1 numara : HID ışığında suya salınım kök.
2 numara : Özel üretim floresan ışığında perlitte.
3 numara : Özel üretim floresan ışığında suya salınım kök.

1 haftalık gözlem sonucu : Suya salınım kök olarak perlitli ortama oranla daha hızlı büyüdüğü belirgin olarak görülüyor. Işık ile alakalı belirgin bir şey şimdilik diyemeyeceğim. İleride bu konu hakkında daha fazla yorum yapmam mümkün olacağını tahmin ediyorum.

Diğer fotoğraflardaki marul (16 cm yaprağa sahip olan) kendim tohumdan yetiştirdiğim fidedir. Kökleri de 20 cm yakın şuan. Yemeye kıyamıyorum, az daha büyüsün :D

Bir hafta daha geride kaldı.

İzlenimlerime göre : Suya salınım kök ve katı ortamda (perlitte) yetişen marullar arasında oldukça fazla gelişme farkı var.
Ayrıca, HID ve özel üretim floresan arasında da farklar çıkmaya başladı gibi. Biraz daha zaman geçince farkın daha belirgin olacağını tahmin ediyorum.

Aşağıdaki fotoğraflar; bir önceki paylaşımımdaki marul fideleridir, aynı sıra ve aynı numaralar ile verilmişlerdir. Aradaki farkı siz de görebilirsiniz.

Ek olarak, HID lamba ışığında 1 ayda oluşan yosunlaşma, özel üretim floresan ışığında 2 hafta içinde başladı.

1 hafta aradan sonra yeni fotoğraflar :
Yine aynı sıralama ile 3 fide :

İlk fotoğraf : 12 Aralık 2015
İkinci fotoğraf : 22 Aralık 2015
Üçüncü fotoğraf : 2 Ocak 2016
Dördüncü fotoğraf : 2 Ocak 2016 (yakın çekim) (Tohumdan yetiştirdiğim fideler)

Bu gönderide de; ışık yetersizliği ile ilgili izlenimlerimi paylaşmak istedim:
Fotoğraflarda göreceğiniz gibi; ışık yetersizliğinden dolayı, özellikle suya salınım köklerde büyük sorunlar yaşıyorum. Tüm (suya salınım kök) fideler biraz büyüdükten sonra ölüyorlar. Fakat; perlit ortamındaki fideler, gelişimleri az da olsa büyümeye devam ediyorlar. Onlardaki sorun ise, fiziksel olarak olgunlaşması gereken şekilde değil de, ağaç gibi dallanıp budaklanmaları.

(NOT: Arkadaşlar bu paylaşımlar sadece benim izlenimlerimdir.)

Her paylaşım farklı bir konuyu ele aldığı için, bu haftaki paylaşımlar fazla oldu.
Bunlar da, geçen hafta aldığım ve ayrı bir sisteme yerleştirdiğim çilek fideleridir.

Sistemde 50 litre cocopit + 15 lt torf + 5 lt perlit kullanıldı.
Kök altı damla sulama sistemi ile sulanmakta. (Kablo borusu kullanıldı, aralıklı delikler açıldı. Kullanımdan önce test edildi.)

Çilek fideleri ile alakalı olarak; Günde 1 sefer (besin eriği miktarı 20/1000 olan) 1 litre su ile sulanıyorlar. Her seferinde, yaklaşık olarak 200 ml su ise drenaj kanalından bir kaba akıyor.

Resimlerde görüldüğü gibi yaprakların bir kısmında sararmalar mevcut. Fideler elime geçtiğinde zaten oldukça büyüklerdi ve bu şekildeydiler. Benim için önemli olan yeni çıkan/çıkacak olan yapraklar. Şuan oldukça sağlıklı gözüküyorlar.

Sulama periyodu ve miktarı ile alakalı, tecrübeli arkadaşlardan yorum ve tavsiye bekliyorum.

NOT: fide sayısı 6

Öncelikle guzel bi çalışma olmuş tebrik ederim çilek icin yaprak sorun degil önemli olan bundan sonra göbekten gelecek olan yapraklar size tavsiyemiz bir hafta kadar surede cileklere besin takviyesi ugulamayin ya da 0.6-.0.9 gibi ec kullanırsınız daha güzel kök sistemi gelişir

Yorumunuz ve tavsiyeniz için çok teşekkür ederim Mesut Bey. Dediğiniz gibi ec değerini düşürerek sulama yapayım.

Şu aşamada kök başına 125ml besinli su yeterli midir? Az mıdır? Çok mudur?
**** şöyle sorayım soruyu; Çilek fideleri için sulama miktarını ve periyodunu nasıl belirleyebilirim? Neleri göz önüne almam gerekir?

Fotoğraf bana ait değil, fakat ben de fidlerimi dikerken bu şekildeydiler.

Fide başına sulama miktarı diye bisey yok bana gore katı ortam da fazla su verip kök kısmını oksijensiz bırakmayın yeter ilk başlarda '/.40 su '/. 60 oksijen diye bi mantıkla yaklasmanizi tavsiye ederim

Bir hafta sonra yeni fotoğraflar:

HID ışığını 7/24 direkt almasına rağmen suya salınım kök marul fidesini kaybetmek üzereyiz. Diğerleri gayet iyi gidiyorlar.

(Fotoğraflar her zamanki sıra ile verilmiştir)

Aslında merak ettiğim bi konuyu ele aldınız bitkilerin 7/24 ışık alması doğru mu sizce ???

Mesut Bey. İnternet araştırmalarıma göre 7/24 ışık altında marul yetiştirenler var. (Japonya-Hollanda)
Fakat, bitki gelişimini nasıl etkiler bilemiyorum.

Bu konu benim de aklımda ve bununla ilgili de bir deneme de yapmayı düşünüyorum. Fakat ilk baharı bekleme niyetindeyim.

Çilek fidelerinin yeni yaprakları belirginleşmeye başladı. (Diğer yapraklar dikim öncesi yapraklarıydı)

Size son 3 günün verilerini sunmak istiyorum. Bu veriler ışığında bana yol gösterebilecek hocalarımdan yorum bekliyorum.

Düşüncem:

ph için; Daha düşük ph değerine sahip besin eriği vererek ph'ını düşürmek.

ec değeri için; Bu oranla devam ederse yakında (2-3 güne) 1,8'e ulaşacak sanırım. 1.8'e ulaştıktan sonra değeri o seviyede tutabilmek için biraz daha düşük ec'li besin eriğine devam etmek. (Buradaki maksadım ec değerini şimdilik 1,8 ile 2,0 arasında tutabilmek)

Sizce bu yaklaşımlarım doğru mudur?

Bu haftanın "marul" fotoğrafları.

Geçen hafta belirttiğim gibi HID ışığında suya salınım kök marulu kaybettik.
Özel üretim floresan ışığında büyüyen suya salınım kök marul fidesi, perlit ortamında büyüyen fideye yaklaşık olarak 3 kat fark atmış durumda.

NOT 1 : Aşağıda göreceğiniz fotoğraflarda 2 ve 3 ile numaralandırılmış fotoğraflar geçtiğimiz haftalardaki aynı sıra ile verilmiştir. 1 numaralı fotoğraf yüklenmedi, zira fideyi kaybettik.

NOT 2 : Diğer fotoğraflar da, genel görünüm ile alakalı.

NOT 3 : Çilek sulama tekniği ile alakalı, yorumlarınızı ve tavsiyelerinizi beklediğimi belirtmek isterim.

Sn Dudugen;

Fideleriniz güzel görünüyor. Bodrum katta bunları yetiştirdiğinizi söyleseniz kimse inanmaz :) Başarılarınızın devamını dilerim.

Forumda çok sık sorulan bir soruya da deneyle net cevap getirmeniz çok iyi oldu.

*Işık alamayan bir ortamda normal ev floresanı ile bitki sağlıklı gelişim gösteremez , Bitkiye istediği dalga boyunda (renk) ışık verilmesi gerekir. Bunu ister bu iş için özel grolux floresan ile ister led ile ve ya HPS lamba ile yapın.

Saygılarımla.

Çok teşekkür ederim.

Bu işin zevkli olacağını biliyordum fakat, bu kadar zevkli olacağını düşünmemiştim. Öyle ki; sistemden çıkarıp yemeye kıyamıyorum marulları :)

Çok vaktimi de almıyorlar. Başlarda daha az vakit harcıyordum ama fideler büyüdükçe işi de artıyor doğal olarak. Günde 30 ila 60 dakikamı ayırıyorum. Çilek fideleri biraz daha uğraştırıyor.

Yeri olduğunu düşünerek bir konu hakkında da düşüncelerimi ifade etmek istiyorum: Forumdaki topraksız tarım ile alakalı yazılanların hepsini okudum sayılır. Gözden kaçırdığım noktalar olabilir. Büyük ihtimalle de vardır. Gördüğüm kadarı ile topraksız tarıma biraz geç başlamışız 10 yıldır bu iş ile uğraşanlar var. Ve site daha yoğun bir halde kullanılıyormuş. Ben siteye üye olduğumda, bana yardımcı olabilecek bir çok kişinin olacağını düşünüyordum. Mâlesef beklediğim yardımın çok çok altında bir yardım gördüğümü düşünüyorum. (Şimdiye kadar bana yardımcı olmuş olan herkese çok teşekkür ederim.) Biraz kendi yağımızda kavruluyoruz. Bunu bir yakınma olarak algılamayın lütfen, bu bir temennidir. Topraksız tarımı daha verimli hale getirebilmek için bilgi alışverişinin şart olduğu katî. Umarım ben de ileriki yıllarda tecrübelerimi aktarırım.

Sn Dudugen,

Tespitlerinde sana katılıyorum. Aynı güçlükleri bende yaşıyorum. Bu konuyu ben şunlara bağlıyorum ;

Topraksız tarıma ilk başlarken farklı bir konuydu el değmemiş bir alandı merak heyecan derken bir çok kişi bunu denedi paylaşımda fazlaydı. Sonraları bana göre değil diyen oldu, kimileri ticari boyuta geçti.

Birde siteye yeni girip hiç okumadan araştırmadan yardım talep edenler işi biraz öğrendiğinde yardım aldığı kişilere ve foruma eyvallah etmez tarzda davranınca üstatlar eskisi gibi ilgi göstermez yardım etmez oldu sanırım.

Küskünler var , ticari yapıp zamanı olmayanlar var. Ne yapalım araştıracağız soracağız yardım gelmesini bekleyeceğiz ama ümitliyim :)

Saygılarımla.

Aynı sorulara defalarca cevap vermenin yorgunluğu ve bıkkınlığı da var.
O yüzden soruyu sormadan önce konu ile ilgili forumda iyi bir araştırma yapmak gerek.
İlk zamanlarda yeni gelenler bu yüzden hafif bir fırça yerlerdi.
Bence forumu iyi incelemek , internette başka yerlerde konu ile ilgili bilgileri toplamak lazım . Zaten buralarda soruya cevap bulamamışsanız ,
İŞİNİZ ZOR.
Ama bazı şeyleri de deneyerek bulmanız gerekebilir .
Öğrenmeye devam .

Topraksiz tarimi bilmeden baslayanlarin sorunlari elbette fazla oluyor. Basit bir sistemle baslamak yerine, borulu sistem, suni aydinlatmali ve oda icerisinde bir sistem, uretiminin ekonomik olmasi zor olan bitkiler , bunlarkla baslamak neden olabilir mi ?

Suni isiklandirmali bir boru sistem ile baslayacaginiza, damlamali kova-saksi ile baslasaniz sorulariniz bukadar olur muydu ? Ortam malzeme kullanmadan dogrudan suya dikimi denemeseniz sorulariniz bukadar cok olur muydu ?

Basliklarda denenmis ve iyi sunulmus bir sistemi deneseniz ve sonra biraz ilerlemis, cetrefilli sisteme gecseniz zorlanmazdiniz saniyorum.

Basit bir sistemle ve gunisigi ile tekrar deneseniz..