Soğanlı bitkiler ve ekimi bakımı

[Lilium]

Zambak ( Lilium ) YETİŞTİRİCİLİĞİ

Genel Özellikleri
Bilimsel Sınıflandırma
Âlem: Plantae
Şube: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Liliales
Familya: Liliaceae
Botanik Adı: Lilium
Türkçe Adı: Zambak
Avrupa Asya ve Güney Amerika kökenlidir. Liliumlar büyük ve bol çiçekli soğanlı bitkilerdir. Yaprakları şeridimsi, rast gele dizilmiş veya bir aksa bağlı olarak dizilişler gösterirler ve sapsızdırlar. Bol tohum verirler.

Lilium bitkisinin değişik görünüşleri





Çiçekleri salkım şeklinde dizilmiş, tek tek huni veya çan formundadır ve keskin kokuludur. Çiçekler normal borazan biçiminden türban biçimine kadar şekillenirler. Bunlar çoğunlukla yaygın ya da sarkık, çok nadiren olsa da dik durum gösterir.
Zambakların da sümbüller gibi bahçe ve saksı kültürleri vardır.
Bahçe kültürü: Bahçelere lilium soğanlarının dikimi ekim ayında 5-7’si bir grup hâlinde 10–12 cm derinliğinde ve 15–30 cm aralıkla yapılır. Dikilen soğanlar genellikle kumla temas eder. İlk kış soğanların üzeri bir miktar kuru yaprakla örtülür. Dikilen bu soğanlar 3 yıldan önce yerlerinden alınmazlar.


Lilium bitkisinin genel görünüşü



Her yıl ilkbaharda serpme suretiyle gübreleme yapılır. Gövdelerin altında köklenmiş olan zambak soğanları kısa boylu çalıların arasına dikilmeleri hâlinde en iyi gelişme ortamı sağlanmış olunur. Bütün zambakların çiçeklenme zamanında dikkat edilmesi gereken zamanında desteklenmesi ve ölü çiçeklerin hemen uzaklaştırılmasıdır. Fakat çiçeklerin gövdelerinden kesilmemesi gerekir.
Saksı kültürü: Soğanların saksılara dikimi geç
sonbaharda yapılır. En az 6 lilium soğanı 30 cm’ lik saksılara dikilirler. L. auatum gibi büyük soğanlar 25 cm’ lik saksılara tek olarak dikilirler. Soğanların üzeri 2,5 cm kalınlığında toprak ile örtülür.

Saksıya dikilmiş liliumlar





Gelişmelerinin ilk dönemini saksıda geçirirler. Eğer toprak ile doldurmak zorunda değillerse, saksılar burada kil, kül içine gömülürler. Çiçeklerin erken açılması istenirse camekân altına, geç açması istenirse siperli bir yerde ve dışarıda tutulurlar.
Üretimi
Sonbahar aylarında tohumla ya da köklerin ayrılmasıyla bazı türlerde ise sap üzerinde oluşan gözlerle üretilir. Ancak genel olarak ve çoğunlukla toprak altında oluşan soğan pullarından meydana gelen soğancıklarla yapılır.