Meyve Ağaçlarında Budama

[Mine Pakkaner]

MEYVE AĞAÇLARINDA BUDAMA
Prof. Dr. Ali ÜNAL
E.Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü
EGE ÜNİVERSİTESİ TARIMSAL UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
Çiftçi Broşürü : 28

Meyve Ağaçları Neden Budanır?

Meyve yetiştiriciliğinde kaliteli ve bol ürün alabilmek için toprak işleme, sulama, gübreleme, mücadele gibi tedbirlerin yanında her yıl budamanın da yapılması zorunludur.

• Budama yapılmayan ağaçlarda;
  
• taç düzensiz gelişir,
  
• fazla verim nedeniyle dallar kırılır,
  
• küçük ve kalitesiz meyve oluşur,
  
• sık dallanma sonucu iç kısımdaki dallar ışık almaz,
  
• kısa zamanda verim düşer
  
• periyodisite (ürün bir yıl var ve bir yıl yok) görülür

Bu nedenle budama, meyvecilikte karlılık oranını artırmak için yapılması gereken en önemli bakım tedbirlerindendir.

Meyve ağaçlarında budama, dal kesme, dal eğme, dal seyreltme, uç alma ve dalların açılarının genişletilmesi veya daraltılması gibi işlemlere denir. Bu işlemler genel olarak şu amaçlar için yapılır.

• Fidan dikim esnasında kök ve gövde arasındaki dengeyi sağlamak.
  
• Ağaçlara istenilen şekli vermek.
  
• Şekli oluşturulmuş ve verime yatmış ağaçlarda verilmiş şekli muhafaza etmek.
  
• Ağaçlarda meyve verimi ile sürgün oluşumunu dengelemek.
  
• Dal çıkarma ile meyve seyreltmesi yapmak.
  
• Periyodisitenin (ürün bir yıl var ve bir yıl yok) etkisini azaltmak.
  
• İyi bir taçlandırma ile ağaç tacının iç kısımlarının da ışıklanma ve havalanmasını sağlayarak bu kısımlardan da meyve almak.
  
• Dal kırılma ve sarkmalarını azaltmak.

Ne Zaman Budama Yapılmalıdır?

Meyve ağaçlarında budama, genelde kış dinlenme döneminde havaların çok soğuk olmadığı zamanlarda yapılır. Ege ve Akdeniz Bölgeleri gibi kışın çok soğuk geçmediği bölgelerde sonbaharda, ağaçlar yapraklarını döktükten itibaren budamaya başlanır. Kış sonunda ağaçlar uyanıncaya kadar devam edilebilir.

Kışları çok soğuk geçen bölgelerde ise budama yerlerinin soğuktan zarar görmemeleri için budamayı soğuklar geçtikten sonra; fakat ağaçlar uyanmadan önce yapmalıdır.

Meyve ağaçları kış ayları dışında yaz başlangıcında da, kış aylarındaki kadar sert olmamak şartıyla budanabilir. Bu dönemde yapılan budama, genç ağaçlarda şekil vermek için yapılır. Bu budama dal eğme, uç alma, açı genişletme veya daraltma şeklinde olur. Yaz başlangıcında yaşlı ağaçlarda ise aşırı olmamak kaydıyla iç kısımların ışık almasını sağlamak için dal seyreltmesi yapılır. Bu budamada öncelikle ana dallardan çıkan obur dallar ile dalların uç kısımlarında birbirine yakın kuvvetli gelişen dallardan bazıları çıkarılır. Ana dalların uç kısmında ana dala rakip olabilecek kuvvetli dalların kalanları eğilerek zayıflatılır.

Budamanın Genel Kuralları Nelerdir?

Meyve ağaçlarının budanma şekli, meyve tür ve çeşidine, ağaçların yaşına, toprak ve iklim koşullarına, budamadan beklenen amaca ve ağacın gelişme gücüne göre değişir. Bu nedenle her meyve tür ve çeşidinin değişik iklim ve toprak koşullarındaki gelişme gücünün ve bunların budamaya karşı gösterdiği tepkilerin iyi bilinmesi gerekir. Ayrıca dalların kesilmesi, bırakılacak ve kesilecek dalların iyi seçilmesi konusundaki genel kuralların da bilinmesi zorunludur. Bazı kurallar aşağıda sıralanmıştır.

• Meyve ağaçlarına tabii büyümelerine uygun şekiller verilmelidir.
  
• Kuvvetli gelişen ağaçlarda veya dallarda az kesim yapılmalı, zayıf gelişenlerde ise fazla kesim yapmalıdır.
  
• Ağaçlarda dal kesimi yeni sürgün oluşumunu artırır ve genç ağaçlarda meyveye yatmayı geciktirir. Dal eğme, bükme, boğma, bilezik alma gibi işlemler ise erken meyveye yatmayı sağlar.
  
• Zayıf gelişen dalların gelişmesini artırmak için açıları daraltılmalı, kuvvetli gelişen dalların gelişmesini azaltmak için ise dallar eğilerek açıları genişletilmelidir.
  
• Dallar, ana dala birleştiği yerden itibaren geniş bir yay yapacak şekilde eğilmelidir.
  
• Şekil oluşturma amacıyla ana dalların açılarının düzenlenmesinde ana dalların gövde ile açıları 45-60 olmalıdır. Bu işlem yaz aylarında da yapılabilir.
  
• Kuvvetli gelişen ve yan dal oluşturmayan türlerde (kiraz, armut, elma gibi) gerekirse yaz aylarında da uç alarak istenilen aralıklarda yan dal oluşması sağlanmalıdır.
  
• Budanan yerlerde tırnak veya budak bırakılmamalıdır.
  
• Fazla yara açmamak için çok sayıda yan dal kesimi yerine mümkünse bir dal kesimi ile aynı işi görmeye çalışmalıdır. Kesimler fazla meyilli olmamalıdır.
  
• Kalın dal kesimlerinde mutlaka yük alma işlemi yapılmalıdır. Bu sayede kabuk veya dal yarılmaları önlenmiş olur. Yara yerleri aşı macunu veya kara boya ile kapatılmalıdır.
  
• Dallar çok sık değilse ana dalların alt kısımlarından dipten dal çıkarmamalıdır. Dal üzerindeki meyve yükü öncelikle uçtan itibaren geriye doğru dal çıkarılarak sağlanmalıdır. Uçta bırakılan dal altta kalan en yakın dallara göre daha kuvvetli gelişmiş olmalıdır.
  
• Dal kesimleri bir yan dalın veya gözün hemen üzerinden gözün veya dalın aksi yönüne doğru hafif meyilli olarak yapılmalıdır.

Budama Şekilleri Nelerdir?

Meyve ağaçlarında üç tür budama yapılmaktadır. Bunlar; şekil budaması, mahsul budaması ve gençleştirme budamasıdır.

1. Şekil Budaması Meyve ağaçlarında, meyve fidanı dikildikten sonra normal verime yatıncaya kadar yapılan budama, ağaca şekil vermek içindir. Ağaca verilecek şekil bölgenin hava nisbi nemi ve güneşlenme durumuna göre değişir. Nemli ve kapalı yerlerde ortası açık şekiller; güneşli, sıcak ve kurak yerlerde ortası kapalı şekiller tercih edilmelidir. Meyve fidanı dikildiği ilk yıldan itibaren ağaç şekli iyi oluşturulmalıdır. Bu, ağacın ilerdeki verimini ve meyve kalitesini büyük ölçüde etkiler. Ayrıca, budama, hasat, ilaçlama gibi bakım işlerinin de kolay ve uygun şekilde yapılmasını sağlar. Bu nedenle yeni meyve bahçesi kuran yetiştiricilerin, genç meyve ağaçlarında bölgeye ve ağacın genel gelişme yapısına uygun taç oluşturması zorunludur.

Meyve ağaçlarına şekil verilirken, seçilen ana dalların gelişme güçlerinin aynı olması dengeli bir tacın oluşması için önemlidir. Dikimden sonraki yılda istenen yönde ve sayıda dal oluşmamışsa, fidan sert kesilerek yeni dalların meydana gelmesi sağlanır. Bir fidan üzerinde aynı gelişme gücünde dal bulmak genellikle zordur. İlk yıllarda birbirinden farklı gelişme gücünde olan dalların, iyi budama ile birkaç yıl içinde aynı kuvvette gelişmelerini sağlamak mümkündür. Bunun için zayıf gelişen dal sert kesilerek (fazla dal çıkarılarak) ve gövde ile yaptığı açı da daraltılarak kuvvetli gelişmesi sağlanır. Kuvvetli gelişen dallardaki kesimler daha az yapılır. Ana dalları oluşturacak bu dalların gövde ile yaptığı açılar sağlam bir tacın oluşması için 45-60 derece olmalıdır. Ayrıca, Goble şeklinde, ana dallar aynı noktadan çıkmamalıdır.

Bir meyve ağacından en yüksek verimi alabilmek için ana dalların iyi oluşturulması yanında yardımcı dalların da düzenli seçilmesi gerekir. Genellikle genç ağaçlar kuvvetli ve uzun sürgünler meydana getirirler. Ana dalı oluşturacak bu sürgünler üzerinde yardımcı (tali) dalların meydana gelmesi için dalların uçları kesilmelidir. Bilhassa yan dal vermeyen meyve tür ve çeşitlerinde bu çok önemlidir. 80-100 cm ve daha uzun sürgün veren genç ağaçlarda dalların uçları alınmadığında istenilen yönde ve sayıda tali dallar oluşmayacağı için ilerde ana dallar üzerinde boşluklar meydana gelir. Bu da ağaçtan genelde daha az meyve alınmasına neden olur.

Ana dalların uçları alınırken en uçta bırakılan dal veya göz mutlaka tacın dışına doğru bakmalıdır. Ayrıca ana dal üzerinde bırakılan her kademedeki tali dallar bütün ana dallarda aynı yönde ve aynı yükseklikte olmalıdır. Dal kesimlerinde tırnak bırakmamalıdır. Başka bir ifade ile kesimler ya bir gözün hemen üzerinden veya o dal üzerindeki bir yan dalın koltuğundan dal veya gözün ters yönüne doğru hafif eğimli olarak yapılmalıdır.

2. Mahsul Budaması

Meyve ağacı normal verime yattıktan sonra yapılan budamaya mahsul budaması denir. Bir meyve ağacında mahsul budamasına başlamadan önce ağaç bütünüyle incelenmeli; çıkacak ve bırakılacak kalın dallar tespit edilmelidir. Dal kesimlerine öncelikle kuru, yaralanmış ve hastalıklı dallarla ana dallardan çıkmış obur dallardan başlanmalıdır. Bundan sonraki budama meyve dalı seyreltmesi ve ana dalların dengelenmesini amaçlar. Meyve dalı seyreltmesi ağacın gelişme gücü dikkate alınarak yapılır. Ana ve tali dalların budanmasına dal uçlarından başlanır ve geriye kesim uygulanarak bu dalların gereğinden fazla uzaması engellenir.

Budama sonucunda ağaçta bırakılacak en uç dallar veya gözler daha öncede belirtildiği gibi tacın dışına doğru bakmalı, diğer dallar ise ağacın boşluklarını doldurmalı ve güneş görebilmelidir. Kalın dallar üzerinde bulunan küçük meyve dalları çok sık değillerse kesilmemelidir. Böylece ağaç tacının maksimum hacminden yararlanılarak verim artırılabilir.

Kalın ve bilhassa ana dalların devamını sağlayacak en uçta bırakılan dallar, ondan sonra gelen ve ağacın gelişme gücüne göre uçtan itibaren 30-60 cm uzakta bırakılan yan dallardan daha kuvvetli olmalıdır. Eğer uçtaki dal bir gözün üzerinden kesilerek kısaltılmış ise gözün bırakıldığı dal üzerindeki ilk dallar yine 30-60 cm altta bulunmalı ve uzunlukları bu dalın yaklaşık üçte bir uzunluğunda olmalıdır.

Mahsul budamasında meyve dallarının uzunluğu iri meyveli şeftali, elma ve armut gibi meyve türlerinde en fazla 40 cm kadar olmalıdır. Zayıf dallar daha kısa, kuvvetli dallar daha uzun bırakılmalıdır. Bir yıllık uzun bir dalın ucu kesilmeden bırakılırsa, üzerinde meydana gelen fazla sayıdaki meyve, dalın kırılmasına neden olabilir. Ayrıca böyle dallar yeterli uzunlukta yeni sürgün veremezler. Bilhassa şeftali ağaçlarında daha sonraki yıllar verimde azalma ve ağacın gelişmesinde zayıflama görülür. Mahsul budaması sonucunda ağaç hem o yıl yeterli ürün vermeli, hem de daha sonraki yıllarda verim verecek yeni sürgünler oluşturmalıdır. Bir dalın hem meyve vermesi ve hem de yeni sürgün oluşturması o dalın ortalama üçte birini (1/3’ünü) kesmekle sağlanabilir. Daha fazla kesim meyvenin az olmasına, fakat sürgünlerin kuvvetli gelişmesine, az kesim ise meyvenin çok olmasına ve sürgünlerin zayıf gelişmesine neden olur. Ortalama 30 cm’den kısa olan meyve dallarında genellikle uç alma işlemi yapılmamalıdır.

3. Gençleştirme Budaması

Meyve ağaçları yaşlandıkça genellikle verimi fazlalaşır ve sürgün gelişmesi zayıflar. Bu tür bir gelişmenin uzun süre devam etmesi, zamanla verimin de azalmasına neden olur. İyi, kaliteli ve her yıl düzenli meyve elde etmek, ancak ağaç fizyolojik dengede olduğu zaman mümkündür. Yaşlı ağaçlarda diğer bakım tedbirleri yanında, ağaçta yapılacak kalın dal kesimleri yani gençleştirme budaması da ağacın verimini ve sürgün gelişmesini dengeler. Bazı meyve türleri çok kalın dal keserek ağacı gençleştirmeye karşı zamk çıkarma, kuruma gibi olumsuz tepki gösterirler. Bu gruba giren erik, kiraz, vişne, kayısı, şeftali ve badem gibi meyve türlerinde geçleştirme budaması, daha genç ve ince dalları keserek yapılmalıdır. Elma, armut, zeytin, ayva ve turunçgiller gibi meyve türlerinde gençleştirme budaması başarıyla uygulanır.

Meyve ağaçlarının budanmasında yukarıda anlatılan genel kurallar her zaman bütün meyve ağaçlarında uygulanamaz. Çünkü her ağacın gelişme gücü ve şekli farklıdır. Bu nedenle budamada da farklılıklar olabilir.

Budayıcı budama sırasında aşağıda belirtilen konulara dikkat etmelidir.

• budamanın şeklini ve dal kesim miktarını,
  
• ağacın gelişme gücünü,
  
• ağaçtan bir yıl önce alınan meyve miktarını,
  
• meyve dallarındaki çiçek tomurcuğunun miktarını
  
• budamaya etkili olabilecek diğer faktörleri

Başka bir ifade ile budayıcı ağacı iyi tanımalı ve onun kesime karşı göstereceği tepkiyi, dolayısıyla kesimin verime ve meyve kalitesine etkilerini iyi tahmin edebilmelidir.

Budama Sonrasında Neler Yapılmalıdır?

Budama sonunda çıkan budama artıkları ve bahçe kenarlarındaki çalılıklar, kuru bitki parçaları hastalık ve zararlıların en iyi barınak yeridir. Meyve ağaçlarına ve ürünlerine zarar veren bu hastalık ve zararlıların çoğalmaması için bu artıklar yakılmalı veya bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Budama sonunda meyve ağaçlarında kış ilaçlamalarının da yapılması zorunludur.

[ONURUM88]

Bu konu çok guzel ve çok önemli.ancak budamada yukaıda daha çok resim konulamaz mı.birde benim bahçemde 4-5 tane bag-asma var bunların budanması igli yazı ve resimler varmı.saygılarımla.

[Mine Pakkaner]

http://resources.cas.psu.edu/TFPG/pruning/slide1.htm Çok güzel bir slayt gösterisi.

[kusburnu]

Verdiginiz bilgiler icin cok sagolun.yalniz bu budama sekli kiraz,kayisi,seftali(nektarin cinsinden),kaki,yeni dunya,can erik,asma,kivi,incir,musmula,dut ve findik icin gecerlimi bahcemde bunlarin hepsi var ve ben budama teknigini tam anlamiyla bilmiyorum sadece goz ayari anlaminda yani.yanlis budamaktan cok korkuyorum ,budama konusunu biraz daha genis capli aciklaya bilmeniz mumkunmu acaba?

[Tüysüz Kartal]

Bu budama konusu çok önemli ama benim gibi bilmeyen birisinin yapabileceği iş değil. iyice öğrenmek gerekiyor. Kurs, seminer düzenleseniz ne güzel olur.

[sevkettahanci]

Arkadaşlar hepinize uzun bir aradan sonra tekrar merhabalar!
Bir süredir fırsatım olmadığından forumu takip etme şansım da olmadı. Öncelikle ilgilendiğim bazı bölümlerde neler kaçırmışım şöye bir göz attım. Bu arada Tüysüz Kartal rumuzlu arkadaşımızın bakım budama konusunda kurs, seminer düzenlenmesi fikri hiç fena değil, ama yanılmıyorsam Yalova'da enstitüde bu konuda eğitimler düzenleniyor. Belki İsmail Tosun Bey bu eğitimlerin, kursların düzenlendiği tarihler ve diğer hususları hakkında bizleri bilgilendirebilir.. İsmail Bey gördünüz sizi yine rahat bırakmıyoruz. )
Bu vesileyle herkese selamlar, saygılar!

[ertuğrulakay]

arkadaşlar selam herkese nar ağacının budanması konusunda bilgi almak istiyordum bilgilendirirseniz sevinirim teşekkürler

[batuhan38]

budama konusunda daha geniş bilgi alabileceğimiz kaynakları bilen arkadaşlar lütfen yazsınlar

[habibe]

Asma budaması nasıl ve ne zaman yapılmalıdır ?.

[Mine Pakkaner]

Bağcılıkta Budama

Hazırlayan:
Arife BAYRAM , Ziraat Yüksek Mühendisi

Budama, asmada vejetatif gelişme ile generatif gelişme arasıdaki dengeyi kurmayı sağlayarak en yüksek kalitede verim ve ürün elde etmek, kültürel işlemleri kolaylaştırmak, asmaya uygun şekli vermek ve bu şeklin verim dönemi boyunca korunmasını sağlamak, çeşide ve büyüme gücüne göre asmada göz bırakmak amacıyla bir yıl önce ürün vermiş dallar ile kurumuş veya şekli bozucu dalların kurallarına göre çıkarılması işlemidir.

Budamanın Amaçları:

• Asmanın ürün veren organlarının asma üzerinde ve asmalar arasında dengeli şekilde belli bir sayıda dağıtıp yerleştirmek ve bunun uzun süre korunmasını sağlamak
• Kültürel işlemlerde (toprak işleme, ilaçlama, hasat) kolaylık sağlamak ve asmaya şekil vermek
• Asma üzerindeki “yaprak/salkım” oranını dengede tutmaktır.

Budama yapılış zamanına göre;

• Kış budaması
• Yaz budaması olarak ikiye ayrılır.

Kış Budaması
Kış budaması, asmalarda yaprakların dökülmesinden gözlerin sürmesine kadar olan dönemde yapılır. Don tehlikesi olan yerlerde budama daha geç, olmayan yerlerde ise daha erken yapılır. Kış budaması sırasında bırakılacak olan dalların tam olgunlaşmış olması gerekir. Dalların iyi olgunlaşması öz bölgesinin dar olmasından, bükülünce kırılmasından ve renginin kahverengine dönmüş olmasından anlaşılır. Aynı zamanda bırakılacak olan dallarda herhangi bir hastalık belirtisinin de olmamasına dikkat edilmelidir. Budama yapılırken şekil korunmalıdır. Asmanın yaşlı kısımlarından oluşan obur dallar zorunlu olmadıkça asma üzerinde bırakılmaz.
Kış budaması sırasında bırakılacak olan dalların uzunluğuna göre;

• Kısa budama,
• Uzun budama,
• Karışık budama olarak uygulanabilir.

Kısa budama: Bir yaşlı dalların, dip kısmına yakın 1-4 göz üzerinden budanması işlemidir. Dip gözleri verimli olan çeşitlerde uygulanır. Kardinal, Alphonse Lavellee, Perlette, Karerik, Çavuş, Hafızali, Razakı, Hamburg Misketi...

Uzun budama: Bir yaşlı dalların 8-15 göz üzerinden budanması işlemidir. Bu budama şekli dip gözleri fazla verimli olmayan çeşitlerde uygulanır. Pembe Gemre, Sultani Çekirdeksiz, Yuvarlak Çekirdeksiz, Yapıncak. Bir asmada genellikle 2-6 arasında uzun budanmış dal ve o kadar da kısa budanmış dal bulunur. Böylece gelecek yıl bırakılacak olan uzun ve kısa dallar da oluşturulmuş olur.

Karışık budama: Bu budama şeklinde hem uzun hem de kısa budanmış dallar bulunur. Yuvarlak ve Sultani çekirdeksiz ve Perlette.

Yaz Budaması
Asmanın büyüme döneminde, yeni sürmüş tomurcuk ve taze sürgünlerin alınması, sürgünlerin kısaltılması, yaprakların ve koltuk sürgünlerinin alınması işlemlerine denir. Bunun yanısıra ürünün kalitesinin arttırılmasına yönelik bilezik alma, salkım ve tane seyreltme gibi uygulamalar da yaz budaması olarak değerlendirilir.
Bağlarda uygulanan başlıca yaz budamaları şunlardır.

Filiz alma: Asmaların yaşlı kısımlarından çıkan filizlerin alınması işlemidir. Salkımsız sürgünler de alınır. Böylece asmanın gücünün salkım ve dallara gitmesi sağlanır. İlkbaharda son salkımların görülmesinden hemen sonra yapılır.
Uç alma: Kuvvetli büyüyen verimli yazlık sürgünlerin uç kısımlarının değişik uzunluklarda çıkarılması işlemidir. Salkımların daha iyi beslenmesini sağlamak amacıyla yapılır. Sürgünün uçtan 7- 15 cm'lik kısmı çıkartılır. Uç alma sürgünler 40-45 cm olduğu dönemde yapılır.

Tepe alma: Verimli yazlık sürgünlerin haziran ve temmuz aylarında uçtan itibaren 30-60 cm'lik kısımlarının kesilerek veya koparılarak çıkarılması işlemidir. Bu işlemin amacı sürgünlerin daha iyi odunlaşmalarının sağlanması hem de yazlık sürgünlerin üzerindeki koltuk sürgünü gelişiminin teşvik edilmesidir. Böylece sıcak ekolojilerde salkımlarda güneş yanıklıklarının oluşması engellenir.

Koltuk alma: Özellikle uç ve tepe almadan sonra koltuk sürgünleri oluşur. Bunlar hızlı geliştiğinden besinlere ortak olur. Bu nedenle serin iklimlerde mümkün olduğunca kısa sürede alınması gerekir.

Yaprak alma: Nemli ve serin bölgelerde, sık dikilmiş ve özellikle goble şeklinde terbiye edilmiş asmalarda yapraklar, üzüm salkımının güneş almasını engelleyerek renklenme ve olgunlaşmayı geciktirir. Ayrıca mantarsal hastalıklar havalanmanın yetersiz olmasından dolayı artar. Bu nedenle salkımları örten dipteki yaşlı ve sararmaya başlamış yaprakların koparılması şeklinde yapraklarda seyreltme yapmak gerekir. Yaprak alma, üzümlerin irileştiği ve üzerlerinin mumsu pus tabakası ile kaplandığı zaman yapılmalıdır.

Bilezik alma: Bilezik alma, asmalarda çiçek silkmesini önlemek, tane tutumu ile tane ve salkım iriliğini artırmak ve erken olgunlaşmayı sağlamak için yapılır. Asmanın gövde, kol, iki veya bir yıllık dalları üzerinde 5 mm genişliğindeki kabuk ve floem tabakasının özel yapılmış bir çift ağızlı kesici makas veya bıçakla çepeçevre çıkarılması işlemidir.

Çiçek salkımı seyreltme: Asmalarda çiçek salkımları yeni sürgünlerde yapraklarla beraber oluşur ve 6-8 hafta içerisinde çiçeklenme meydana gelir. Çiçek salkımlarının bir kısmının doğuşundan kısa bir süre sonra dipten çıkarılması şeklinde yapılır.

Salkım seyreltme: Asma üzerinde fazla görülen salkımların tane tutumundan hemen sonra alınmasıdır. Salkım seyreltmede amaç tane iriliğinin arttırılmasıdır. Daha çok salkımı sıkı ve çok iri salkımlı çeşitlerde yapılır.

Tane seyreltme: Salkımların uç taraflarının veya kanatlarının ya da fazla sık olan bölümlerinin kesilmesiyle yapılan seyreltmedir.

Dip sürgünlerinin çıkarılması: Üzerine aşı yapılmış olan anaçtan oluşan sürgünlerin koparılması işlemidir. Bu işlem yapılmazsa bazı durumlarda aşının atmasına bile sebep olabilir.

Kaynak

[Mine Pakkaner]

Bu arada bir not düşeyim, kış budamasında önemli bir konu da asmanın şarjıdır. Asmanın şarjı ihtiyaca göre asma başına göz bırakmak demektir. Bu göz sayısı bağın gelişimi ve üzüm verimi arasında denge sağlamalıdır. Asma şarjını m2 ye düşen göz sayısı ile ifade ederiz.

Bunu Sevgili hocam Prof. Dr. Ahmet Altındişli'nin bize bir eğitim sırasında verdiği bir örnekle anlatalım;

m2 ye 4 göz hesabıyla şarj öngörülen bir asmada bırakılacak göz adedini hesaplayalım.

Bağın dikim sıklığı 2,5 x3 m ise bağda her asmaya düşen alan 7,7 m2 olur. 7,5 x4= 30 adet kış gözü bırakmak gerek. Bu gözlerin tek yıllık dallara dağılımı şöyle olur. Dal başına 10 göz hesabıyla, asmada 3 adet uzun, bir yıllık dal bırakmak gerekir. Göz sayarken en dipteki gözler sayılmaz. İlk göz dalın çıktığı yerden en az 0,5-1cm uzaklıktaki kısa da olsa boğum arası olan gözdür.


Çeşide göre farklı budama yapılacağı da unutulmamalıdır.

[Mine Pakkaner]

Turunçgillerde Budama

Hazırlayan:
Dr. Sami TUNAR, Ziraat Yüksek Mühendisi


Turunçgillerin Budanması:
Turunçgil yetiştiriciliğinde gübreleme, hastalık ve zararlılarla mücadele, sulama, yabancı otlarla mücadele ve budama gibi kültürel işlemlerden en az önem verileni ve ihmal edileni budamadır. Diğer işlemler yerine getirilmediği zaman sonuçlar hemen görülmesine rağmen budama yapılmadığında ise bu ileri yıllarda ortaya çıkmaktadır ve çoğunlukla yapacak fazlaca bir şey kalmamaktadır. Gerçekte zor olmayan ve fazla masraf istemeyen bu işlem, fazla ve kaliteli ürün alınması için mutlaka yerine getirilmelidir.

Budamanın çok çeşitli tarifleri olmakla birlikte karlı ve kaliteli ürün elde etmek için ağaçların gelişmelerinin kontrol altına alınması, yönlendirilmesi ve istenilmeyen kısımlarının alınması için yapılan her türlü işlemler ve uygulamalar olarak tarif edilebilir.

Budamanın Faydaları:

1. İyi planlanmış bir budama ile ana dalların sayı ve dağılışı düzenlenmiş olur.
2. Ağacın gelişmesi (vejetatif gelişme) ile verime yatma (generatif gelişme) dengesi ve devamlılığı sağlanır.
3. Güneş ışığından ağacın iyi bir şekilde faydalanması sağlanmış olur.
4. Budama ile meyve iriliği ve meyve kabuk renklenmesi sağlanmış olur.
5. Budama, ağacın çiçek açması ile meyve toplama arasındaki sürenin kısalmasına olumlu etki yapar.
6. Budama ile ağaç büyüklüğü ve dalların sıklığı direk kontrol altına alınabilir.
7. Püskürtülerek yapılan ilaçlamanın etkinliği artırılabilir.
8. Hastalıklı ve kuru dallar alınarak mücadeleye yardımcı olunur.
9. Alet ve ekipmanların çalışabilmesi için gerekli boşluklar oluşturulmuş olur.
10. Verimden düşen ağaçlar budama ile gençleştirilerek yeniden verimli ağaçlara dönüşmeleri sağlanmış olur.

Turunçgillerde Budama Zamanı:
Turunçgillerde budama zamanı diğer meyve ağaçlarının aksine pek sınırlandırılmış değildir. Diğer kültürel işlemlerin yoğun olmadığı zamanda yapılabilir. Buna rağmen budamanın en uygun olduğu zaman ilkbahar don tehlikesinin geçtiği ve ilkbahar sürgünlerinin başlamadığı dönemdir.

Uçkurutan hastalığı gibi özel durumlar hariç olmak üzere, budama ağaçta meyve olmadığı veya toplandıktan sonra yapılmalıdır. Eğer ağaçlar periyodisite gösteriyorsa meyvenin yok yılında budama yapılmalıdır. Ağaçta gövdeden çıkan obur dallar her zaman alınmalı ve bunların büyümesine izin verilmemelidir.

Günümüzde sebzecilik, süs bitkileri, fidancılık hatta bodur meyve yetiştiriciliğinde topraksız veya kısmi topraklı gelişme ortamlarının kullanılmasının oldukça yaygınlaştığı düşünülürse ekonomik, doğaya dost ve verim artırıcı olan kompostun birçok gelişme ortamına alternatif ya da destek olabilecek bir materyal olarak ilerde gittikçe önem kazanacağı göz önünde bulundurulması gereken diğer yönüdür.

Budama Alet ve Ekipmanları:
Budama makası, testeresi, bıçağı, kumanda edilebilen uzun saplı uç makası, merdiven, aşı macunu ve eldiven budama alet ve ekipmanlarını oluştururlar. Ayrıca aletlerin dezenfeksiyonu için kullanılacak kimyasal madde ve kaplar da hazırlanmış olmalıdır. Bunlara ilave olarak geliştirilmiş ve budamayı kolaylaştırıcı elektrikli, motorize ve traktörlere monte edilmiş ekipman ve platformlar da mevcuttur.
Budamada Dikkat Edilecek Hususlar :
Mekanik olarak bulaşan hastalıkların taşınmasını önlemek için aletler kullanılmadan önce dezenfekte edilmelidir. Dezenfektan olarak virüs ve benzeri hastalıklarda %5’lik hipoklorik asit (çamaşır suyu) içeren su ve uçkurutan hastalığında %0.1’lik potasyum permanganat (KMnO4) eriyiği kullanılır. Ağaçtan ağaca geçerken de bu işlem tekrarlanmalıdır.

Dal çıkarmalarında kesimde tırnak bırakmamalıdır. Eğer büyük dal kesilecekse önce alt taraftan biraz kesilerek kabuk sıyrılmalarına engel olunması sağlanmalıdır. Bundan sonra dalın kesimine geçilmelidir. Dal ve sürgün kısaltmalarında normal olarak iyi gelişmiş ve yere bakan bir gözün üzerinden kesim yapılmalıdır. Eğer etek dallarda kesim yapılacaksa yukarıya bakan gözden sonra kesim yapılabilir. Kesim yüzeyi gözün alt kısmından daha aşağıda olmamalıdır. Diğer bir deyimle kesim yüzeyi çok fazla eğimli olmamalıdır.

Fidanlıkta Budama :
Genellikle ilk budama çöğürler elde edilip şaşırtılmaları sırasında yapılır. Kökler kısaltılır ve bir denge oluşturmak için tepe de kesilebilir. Şaşırtılan çöğürlerin yan sürgünleri alınır ve tek gövde olarak büyütülür. Aşılamadan önce çöğürün topraktan 30-35 cm. yüksekliğe kadar olan kısmındaki yapraklar da temizlenir. Bu işlem aşılamadan en az üç hafta önce yapılmalıdır. Çünkü budamalar çöğürün kabuk vermesini geçici olarak engeller.

Çöğürler aşılandıktan sonra yan gözlerin sürgünler elle kopartılır. Aşı 5-6 cm. sürdükten sonra anaç kısmının tepesi kesilir veya aşağı doğru eğilir.
Sürgün yaklaşık 60 cm. uzunluğa ulaştığında anaç kısmı tamamen çıkarılır, macunlanır ve sürgünün daha hızlı sürmesi sağlanmaya çalışılır.

Fidanlar taçlandırma büyüklüğüne gelince topraktan yaklaşık 75 cm. yukarıdan kesilir. Buna taçlandırma yüksekliği denir. Kesim yerinin altından süren gözlerden 3-5 tanesi ileride ana dalları oluşturmak için bırakılır ve diğerleri sürdürülmez. Burada önemli nokta bırakılan sürgünlerin farklı aralıklardan çıkmış olması ve birbirleri ile yaptığı açıların yaklaşık eşit olmasıdır. Böylece ana dallar ağacı bir örnek şekilde oluşturmuş olur. Bir süre sonra bu ana dallar gövdeden 20-25 cm den tekrar kesilerek artık ağacın oluşması başlatılmış olur. Fidanlıkta yapılan tüm bu budamalara şekil budaması denir. Ülkemizde yapılan bu işlemlerde buna ya çok az uyulduğu ya da hiç uyulmadığı görülür.

Genç Ağaçların Budanması :
Bahçedeki fidanların ilk yıllarda vejetatif gelişmeleri daha hızlıdır. İlk 2-3 yılda neredeyse hiç budama yapılmaz ve sadece oburlar alınır. Bunlar alınmadığında dengesiz ve düzensiz ağaçlar oluşur. Yine bundan sonraki 2-3 yıl içerisinde anormal bir durum ve gelişme olmadıkça ağaçta budama yapılmamalıdır. Eğer ana dallar arasında anormal gelişme farkı varsa kuvvetli gelişenlere müdahale edilmelidir.

Verimdeki Ağaçların Budanması:
Gelişmiş ağaçlarda hafif bir taç içi dal seyreltmesi yapılabilir. Bunun ölçüsü çok fazla ve güneş yanıklığına neden olacak düzeyde olmamalıdır. Birbirine sürten dallardan uygun olanı çıkarılmalıdır. Dikine büyüyen dallar alınmalıdır. Hastalık, zararlı ve diğer nedenlerle zayıf düşen ve kuruyacağı kesin olan dallar öncelikle kesilmelidir.

Ağacı belli bir büyüklükte tutmak amacıyla şiddetli budama yerine düzenli ve programlı bir budama düzeni kurulmalı ve uygulanmalıdır. Böyle bir işlem ve ağacın belli büyüklükte tutulması ilaçlamayı ve diğer işleri kolaylaştıracaktır. Etek dallar genellikle verimli dallar olduğu için çok fazla alınmamalı, ancak bunların yere değmesine de izin verilmemelidir. Limonlar çok hızlı ve dalların dik büyümeleri nedeniyle her yıl uç almak gerekebilir.

Verimden Düşen Ağaçların Budanması:
Değişik etkilerin sonucu ağaçlar nispeten genç sayılabilecek yaşlarda verimden düşebilirler. Bu olumsuz etkilerin ortadan kaldırılması için yapılacak işlere ek olarak uygun bir budama ile ağaçlar tekrar verime kazandırılabilirler. Çok büyümüş ve birbirine girmiş ağaçlarda iki veya dört yönlü çitleme ile tepe alma budaması yapılabilir. Bu çitleme işlemi, bir yıl iki taraf ve tepe, ertesi yıl diğer iki taraf ve tepe dikkate alınarak yapılabilir. Tepeler genellikle aynı yükseklikten yapılmaya çalışılmalıdır. Şiddetle gençleştirilmesine karar verilen ağaçların 2.5 cm. den küçük bütün dalları çıkarılır ve bunların yenilenmesi sağlanmaya çalışılır. Bu işlem yapılırken diğer kültürel işlemler eksiksiz yerine getirilmelidir.

Don Zararı Gören Ağaçların Budanması:
Don zararı yaprak ve genç sürgünlerde birkaç gün içinde ortaya çıkmasına rağmen daha yaşlı kısımlarında birkaç haftadan bir yıla kadar olan süre içinde ortaya çıkabilir. Donun şiddetine göre zararın etkisi de doğru orantılıdır. Şiddetli bir dondan sonra uzun süre ölümler görülebilirken, diğer yandan önce zarar görmüş kısımlarda da iyileşmeler görülebilir. Bundan dolayı budamaya başlamadan önce zararın tam olarak ortaya çıkması beklenmelidir. Bu süre de 6-12 ay arasında değişmektedir.

Kaynak

[habibe]

Teşekkür ederim Mine Hanım.
Bir adet yapıncak asmam var. Her yıl rastgele ve göz kararı ile budama yapıyordum. Tanelerin arasında boşluklar ve kahve renkli üzüm taneleri oluuyordu. Salkın miktarı ise her zaman çok fazla olurdu. Fazla salkımları oluştuğu ilk anda ara ara alarak seyreltiyordum. Geçen yıl kükürt önermişlerdi onu da yapmıştım. Durumunda bir değişme olmadı. Bilinçli budama yapılmadığı için çardak görüntüsünde oldu. 1998 de diktiğim asmam bu zaman içersinde gövdesini kalınlaştırdı tabi. Geçen sene bu kalın dallardan birini budadığımda 2 gün boyunca o kısmından öz suyunu akıttı. Buda beni üzdü. Kendi haline bırakınca da olmuyor Durum bu .. Birde ilginç gelen birşey oldu, Yan apartmandaki komşu kendisine bir dalından uzatmamı istedi. Ucunu kendi balkonuna çektiği ipe bağladık. Bu yıl ki üzümler sadece komşuya uzattığımız tek dal üzerinde oluştu. Öyle ki ağırlığa dayanamayan ip kopunca üzümler bana geri geldi ) Gözüm kalmamıştı dersem yalan olurdu.
Şimdi, bu uzayıp aşşağıya düşen dalı budasam mı diyorum. Asmada dengeyi bozdu çünkü.
Sevgiyle kalın.

[BAHÇECİ]

Merhabalar:

Benim Sorum Kaysilarim Için Olacak. Kaysi Ağaçlarini Geçen Sene Budamadim. Dolayisiyla şuan Ince Uzun Bir şekil Aldilar. çok Uzadilar. Meyvede Fazla Vermediler. Ve Olan Meyvelerde Olgunlaşma Dönemine Doğru Kurtlanip çürüdü. Budama Da Neler Yapmaliyim, Sürgünleri Gövdeye Yakin Kesmem Mi Gerek. Bilgilendirirseniz Sevinirim. Selamlar.

[arsenakdogan]

200 adet deveci cinsi armut ektim...
ve her hangi bir budama yapmadım.
bir kısım insanlar şimdi buda ve boyunu 60cm ye indir,,,
ki; kar ve rüzgardan etkilenip kırılmasın,zarar görmesin diyor...
ama net te dolaşırken de,
kışın soğuk olduğu yerlerde budamayı şubat-mart ta yapın diyor.
kafam karıştı...
ve yardıma ihtiyacım var...

yer hakkında bilgi olarak ta aşağıdakileri okuyabilirsiniz.

ekim yaptığım yer ; bursa / inegöl / hayriye köyü
ekim yapılan fidan ; deveci armut
işlenmiş ; yani aşılı (hazır)
hava durumu ; gündüz : 4 ila 7 derece
gece : 1 ila -1 derece
yağış : karla karışık hafif yağmur (son 2gündür)


şimdiden teşekkür ederim ve bilginizi,tavsiyenizi bekliyorum...


arsen akdoğan

[maycan bahçe]

Merhabalar,

Bademli'de bulunan işyerimde modern meyveciliği çiftçilerimize öğretmeye çalışıyoruz.Kışları soğuk geçen yerlerde ki ,Bursa oldukça soğuktur ,meyve ağaçlarında budama tehlikelidir.


Biz , fidanlarımızı mart ayında gözler uyanmadan önce yapıyoruz. Don tehlikesi geçmiş oluyor. Ancak don tehlikesi olmayan yerlerde kış budaması yapılabilir. Bursa şuanda karlı ve

Sibirya soğukları var.İlkbaharı beklemeniz en uygunu olacaktır.


Ağaçlarınız genç diye düşünüyorum.Ayrıca budama amacınız form vermek veya ürün kalitesini artırmak mı?Ya da meyveye yatırmak mı ,amaç nedir?

[arsenakdogan]

fidan ekimini yeni yaptım yani henüz toprağa sarılmadılar bile.
budama işini kar dan (ağırlıktan) eğilmesin **** rüzgardan kırılmasın diye istiyorum.
teşekkürler

[maycan bahçe]

Açıkköklü olarak almışsınız armutları herhalde, açıkköklüleri dikmeden önce 60-70 cm den budamanız gerekirdi.Yapmadınız herhalde,ama şimdi ellemeyin.

[arsenakdogan]

evet aldığımda budamadım.
zaten hava şartlarından dolayı ancak ekebildim.
şuan hava tamamen kar a döndü ve önümüzdeki günlerde de pek normale dönmez.
mecburen şubat-mart ı bekleyeceğim.
peki herhangi bir destek gerekir mi acaba? sizinle görüştükten sonra fidan aldığım yer ile görüştüm.
eğilip kırılma ihtimali var dedi.

inanın hem kararsız kaldım hemde üzüldüm.
tabii burda hata bende.
çünkü eksik bilgi ile yola çıktım.
en kötü ihtimal ile (net'te görmüştüm fotoğrafını) bodur fidanlara yapıldığı gibi
destek ile ayakta durmasına yardım edeceğim sanırım...

[maycan bahçe]

Bunları size satan fidancının satarken kök ve gövde budamasını yapması hemen ekmeyecekseniz de sizi bilgi vermesi gerekiyordu.Vermediği için fidanlara bir zarar gelirse aldığınız fidancıyı sorumlu tutabilirsiniz.

Birde deveci armudu son derece dayanıklıdır.Şu anda tek çubuk olduğu için kar birikme durumu da olmaz.,endişielenmeyin.

[arsenakdogan]

Evet bu konuda haklısınız ve ben de bu konu ile ilgili alım yaptığım yer ile görüşeceğim.
margarit marilla cinsi armut ekim için en güzel fidan çünkü ; tam da dediğiniz gibi çubuk halinde bir fidan.
Ama deveci (yani aldıklarım) dallı fidandı.
Dün gece sizden cesaret alıp yakındaki bir köye gittim ve sizinle yaptığım sohbetten bahsederek konuyu açtım.
Onlar da aynı şeyi söyledi ve budamayı şubat-mart ta yapmamı tavsiye etti.

Bir de dölleme yapması için 4 adet 1 yaş üstü akça armut ekeceğim...

Dün ; bana bir tavsiye olarak mayıs ayında 1 kovan arı koymamı söylediler.

[maycan bahçe]

Bu sene meyve beklemiyorsunuz herhalde, dallı dediğiniz deveci armudu kaç yaşında?

Meyve bahçeleri kurarken birden fazla çeşidin aynı bahçede olması hem döllenme sorununu çözer hem verimi arttırır.

Kovan içinde meyve bekleniyorsa çok iyi olur.Ama ben sizin bu yıl pek meyve alabileceğinizi dşünmüyorum.

Ayrıca aldığınız deveciler bodur mu,klasik mi?

[arsenakdogan]

Hayır bodur değil, klasik.
Ve evet ; bu sene meyve almak mümkün değil .
Yani henüz yaşında bile değil fidanlar.

[captainmemo]

Arkadaşlar budama konusunda ki yazışmalarınızı okudum;
Budama konusunda hem kendi bilgi ve tecrübelerim hemde yaptığım detaylı araştırmalara göre burada bence yanlış düşünce içindesiniz diye düşünüyorum. Katılırmısınız bilmem?
Bir çok botanikçiye göre fidan çöğürden aşılandıktan sonra büyüyen gövdesi boylandığında ve yaprak dökümünden sonra topraktan sökülerek çıplak kök ile başka bir yere dikildiği durumlarda; fidanın rüzgar ve soğuğun olumsuz etkilerinden korunması için yaklaşık 120 150 cm den bir ön budama yapılmalı ve budanan yerler aşı macunu ile kapatılmalıdır.
Nedeni ise söyledir:
Fidan üretim aşamasından başlayarak gelişimini sürdürdüğü toprakta saçak ve odunsu kökler oluşturmuştur. Fidan satış için sökülmüştür. Söküm sırasında ve satılıncaya kadar ki dönemde fidanın köklerinde bir çok tahribat oluşmuştur. Fidanın dikimi yapıldıktan sonra söküldüğü boyda kalması halinde kökler hem gövdeyi yeteri kadar besleyemiyecek hemde kök gelişimini sürdüremiyecektir. Ancak dikim sırasında ön budama yapılırsa fidanın kök gelişimi daha sağlıklı devam edecek ve yeni saçak kökler üretecektir.
İkinci ve asıl gövde gelişim budamasını ilk baharda yaptığınızda fidanınız zararsız ve yeni kök gelişimi ile sezona girecek ve dal üretimine başlayacaktır, diye düşünüyorum.

hepinize iyi günler dilerim.

[arsenakdogan]

Merhaba,
öncelikle hepimiz şuan aynı fikirdeyiz fakat benim tereddütüm şu;
havaların soğuk olması nedeni ile fidan a şekil verelim ve kökleri daha fazla güçlensin derken hava muhalefeti yüzünden zarar vermek istemiyorum.
yaklaşık 1 aydır bölgede don var.
budama yapmak fidana hastalık vs. **** kuruma **** her hangi bir zarar vermez mi?
eger bu risk olmasa ön budama yapmak tabii ki faydalı olacaktır.
teşekkürler

[nkbalki]

Merhaba,
Fidanları yeni diktiyseniz, kök budaması ve dikimden sonra 70-80 cm den fidanların ucunu kesmiş olmanız gereklidir. Bulunduğunuz bölgede bu tip meyveleri şiddetli don yoksa yaprağını döktüğü andan itibaren budanabilir. Fakat fidan olduğundan ve sayısı az olduğundan işi yetiştirme proplemi olmayacaktır. Bu durumda donlar geçtikten sonra budama yapılmalı ve fidanlar yeni dikildiği için fidanlara şekil ilk baharda 70-80 cm den fidan uçları kesilmeli ve asıl şekil verme işine önümüzdeki sezonda başlamalıdır. Ağaç tam şeklini alana kadar budama işi (şekil budaması) çok dikkatli yapılmalı.

[xarfax]

Merhabalar.
Maycan bahçe nin söylediklerine katılıyorum. Size bu ürünü satan fidancının,aldığınız fidanları budayıp ekime hazır hale getirip size teslim etmesi gerekirdi..Budamayı kış bitiminde don olayları bittiğinde ,fideler içerisinde su yürüyüşü başlamadan yapmalısınız..

Ayrıca Captainmemo nun bahsettiği aşı macununun kullanım alanı ceviz gibi fidanın içi boru şeklinde olan ağaçlar için geçerlidir. Armut fidanı için budanan dallara aşı macunu kullanmak pek gerekmez..

İnegölde fidan üreticilerinin yanı sıra işi bilen budayıcıların olduğunu düşünüyorum. Çevrenizden yardım isteyiniz..

Görüşmek üzre.
AHMET UYANIK
UYANIKLAR FİDANCILIK
Çiftlikköy/YALOVA

[captainmemo]

Selamlar,

XARFAX rumuzlu arakadaşımızın budama konusunda ki düşüncelerine katılıyorum. Aşı macunu hakkıda ki düşüncelerine de kısmen katılmıyorum. Ceviz ağacının yapısı gereği budama sırasında aşı macununa özellikle ihtiyaç duyduğu bir gerçektir.

Uzun bir süredir. Ağaç ve Güllerimin budanması sırasında aşı macununu kullanmaktayım. Hiç bir zararını görmedim. Aşı macunu kullanmadığımda kesik yerinden aşağı yaklaşık 5 cm'lik bir bölge kararmaktaydı. Aşı macunu kullandığımda ise bu 5 cm' lik bölge kararmadan yaşamına devam etmektedir. Bildiğiniz gibi her türlü dış etkilere ve zararlıların girişine açık olan bölgenin kapatılması ağaç için daha faydalı olacağını kanısındayım.
hepinize sağlıklı günler dilerim.

[nkbalki]

Sn Habibe,
üzümde budamayı belirleyen en önemli faktörler; çeşit ve terbiye şeklidir. Fakat sizin en önemli sorununun mildiö hastalığı olduğunu görüyorum. Çünkü tarifiniz tamamen bu hastalığın özelliğidir. Bu hastalığın etkin olduğu çiçeklenme döneminde ilaçlamalra dikkat edilmelidir. Fakat bu dönem yağışlı olduğu için atılan ilaçlar yıkanmaktadır. bu dönemde sistemik mildiö ilaçları tane tutumu döneminde koruyucu (bakırlı-mankozepli vb.) ilaçlar kullanmalısınız. Kükürt külleme için kullanılmalıdır. Bunun dışında piyasada satılan bir dezenkfektan maddeside bu hastalığı önlemektedir. Fakat tarımda ruhsat almadığı için bir zıraat mühendisi olarak size öneremiyorum.

[habibe]

Sn nkbalki konuya duyarlılığınız için teşekkür ederim. Tam da şu sıralar gözüm asmada. Budama yapmayı düşünüyorum. Bu sözünü ettiğiniz dezenfektan maddesi nedir? İlaçlanmadığı için, Mildiö hastalığını bu yılda tekrarlar mı? 10 yaşında bir ağacın budaması neye göre olmalı?