View Single Post
Eski 30-09-2007, 13:31   #10
Mine Pakkaner
agaclar.net
 
Mine Pakkaner's Avatar
 
Giriş Tarihi: 06-01-2006
Şehir: İzmir
Mesajlar: 10,707
Bağcılıkta Budama

Bağcılıkta Budama

Hazırlayan:
Arife BAYRAM , Ziraat Yüksek Mühendisi

Budama, asmada vejetatif gelişme ile generatif gelişme arasıdaki dengeyi kurmayı sağlayarak en yüksek kalitede verim ve ürün elde etmek, kültürel işlemleri kolaylaştırmak, asmaya uygun şekli vermek ve bu şeklin verim dönemi boyunca korunmasını sağlamak, çeşide ve büyüme gücüne göre asmada göz bırakmak amacıyla bir yıl önce ürün vermiş dallar ile kurumuş veya şekli bozucu dalların kurallarına göre çıkarılması işlemidir.

Budamanın Amaçları:
  • Asmanın ürün veren organlarının asma üzerinde ve asmalar arasında dengeli şekilde belli bir sayıda dağıtıp yerleştirmek ve bunun uzun süre korunmasını sağlamak
  • Kültürel işlemlerde (toprak işleme, ilaçlama, hasat) kolaylık sağlamak ve asmaya şekil vermek
  • Asma üzerindeki “yaprak/salkım” oranını dengede tutmaktır.
Budama yapılış zamanına göre;
  • Kış budaması
  • Yaz budaması olarak ikiye ayrılır.
Kış Budaması
Kış budaması, asmalarda yaprakların dökülmesinden gözlerin sürmesine kadar olan dönemde yapılır. Don tehlikesi olan yerlerde budama daha geç, olmayan yerlerde ise daha erken yapılır. Kış budaması sırasında bırakılacak olan dalların tam olgunlaşmış olması gerekir. Dalların iyi olgunlaşması öz bölgesinin dar olmasından, bükülünce kırılmasından ve renginin kahverengine dönmüş olmasından anlaşılır. Aynı zamanda bırakılacak olan dallarda herhangi bir hastalık belirtisinin de olmamasına dikkat edilmelidir. Budama yapılırken şekil korunmalıdır. Asmanın yaşlı kısımlarından oluşan obur dallar zorunlu olmadıkça asma üzerinde bırakılmaz.
Kış budaması sırasında bırakılacak olan dalların uzunluğuna göre;
  • Kısa budama,
  • Uzun budama,
  • Karışık budama olarak uygulanabilir.
Kısa budama: Bir yaşlı dalların, dip kısmına yakın 1-4 göz üzerinden budanması işlemidir. Dip gözleri verimli olan çeşitlerde uygulanır. Kardinal, Alphonse Lavellee, Perlette, Karerik, Çavuş, Hafızali, Razakı, Hamburg Misketi...

Uzun budama: Bir yaşlı dalların 8-15 göz üzerinden budanması işlemidir. Bu budama şekli dip gözleri fazla verimli olmayan çeşitlerde uygulanır. Pembe Gemre, Sultani Çekirdeksiz, Yuvarlak Çekirdeksiz, Yapıncak. Bir asmada genellikle 2-6 arasında uzun budanmış dal ve o kadar da kısa budanmış dal bulunur. Böylece gelecek yıl bırakılacak olan uzun ve kısa dallar da oluşturulmuş olur.

Karışık budama: Bu budama şeklinde hem uzun hem de kısa budanmış dallar bulunur. Yuvarlak ve Sultani çekirdeksiz ve Perlette.

Yaz Budaması
Asmanın büyüme döneminde, yeni sürmüş tomurcuk ve taze sürgünlerin alınması, sürgünlerin kısaltılması, yaprakların ve koltuk sürgünlerinin alınması işlemlerine denir. Bunun yanısıra ürünün kalitesinin arttırılmasına yönelik bilezik alma, salkım ve tane seyreltme gibi uygulamalar da yaz budaması olarak değerlendirilir.
Bağlarda uygulanan başlıca yaz budamaları şunlardır.

Filiz alma:
Asmaların yaşlı kısımlarından çıkan filizlerin alınması işlemidir. Salkımsız sürgünler de alınır. Böylece asmanın gücünün salkım ve dallara gitmesi sağlanır. İlkbaharda son salkımların görülmesinden hemen sonra yapılır.
Uç alma: Kuvvetli büyüyen verimli yazlık sürgünlerin uç kısımlarının değişik uzunluklarda çıkarılması işlemidir. Salkımların daha iyi beslenmesini sağlamak amacıyla yapılır. Sürgünün uçtan 7- 15 cm'lik kısmı çıkartılır. Uç alma sürgünler 40-45 cm olduğu dönemde yapılır.

Tepe alma:
Verimli yazlık sürgünlerin haziran ve temmuz aylarında uçtan itibaren 30-60 cm'lik kısımlarının kesilerek veya koparılarak çıkarılması işlemidir. Bu işlemin amacı sürgünlerin daha iyi odunlaşmalarının sağlanması hem de yazlık sürgünlerin üzerindeki koltuk sürgünü gelişiminin teşvik edilmesidir. Böylece sıcak ekolojilerde salkımlarda güneş yanıklıklarının oluşması engellenir.

Koltuk alma:
Özellikle uç ve tepe almadan sonra koltuk sürgünleri oluşur. Bunlar hızlı geliştiğinden besinlere ortak olur. Bu nedenle serin iklimlerde mümkün olduğunca kısa sürede alınması gerekir.

Yaprak alma:
Nemli ve serin bölgelerde, sık dikilmiş ve özellikle goble şeklinde terbiye edilmiş asmalarda yapraklar, üzüm salkımının güneş almasını engelleyerek renklenme ve olgunlaşmayı geciktirir. Ayrıca mantarsal hastalıklar havalanmanın yetersiz olmasından dolayı artar. Bu nedenle salkımları örten dipteki yaşlı ve sararmaya başlamış yaprakların koparılması şeklinde yapraklarda seyreltme yapmak gerekir. Yaprak alma, üzümlerin irileştiği ve üzerlerinin mumsu pus tabakası ile kaplandığı zaman yapılmalıdır.

Bilezik alma:
Bilezik alma, asmalarda çiçek silkmesini önlemek, tane tutumu ile tane ve salkım iriliğini artırmak ve erken olgunlaşmayı sağlamak için yapılır. Asmanın gövde, kol, iki veya bir yıllık dalları üzerinde 5 mm genişliğindeki kabuk ve floem tabakasının özel yapılmış bir çift ağızlı kesici makas veya bıçakla çepeçevre çıkarılması işlemidir.

Çiçek salkımı seyreltme:
Asmalarda çiçek salkımları yeni sürgünlerde yapraklarla beraber oluşur ve 6-8 hafta içerisinde çiçeklenme meydana gelir. Çiçek salkımlarının bir kısmının doğuşundan kısa bir süre sonra dipten çıkarılması şeklinde yapılır.

Salkım seyreltme:
Asma üzerinde fazla görülen salkımların tane tutumundan hemen sonra alınmasıdır. Salkım seyreltmede amaç tane iriliğinin arttırılmasıdır. Daha çok salkımı sıkı ve çok iri salkımlı çeşitlerde yapılır.

Tane seyreltme:
Salkımların uç taraflarının veya kanatlarının ya da fazla sık olan bölümlerinin kesilmesiyle yapılan seyreltmedir.

Dip sürgünlerinin çıkarılması:
Üzerine aşı yapılmış olan anaçtan oluşan sürgünlerin koparılması işlemidir. Bu işlem yapılmazsa bazı durumlarda aşının atmasına bile sebep olabilir.

Kaynak

Mine Pakkaner Çevrimdışı   Alıntı Yaparak Cevapla Başa Dön