Ortanca (Hydrangea)

[lalecan]

merhabalar ortancamı geçenyıl martta poşet içinde alıp ektim.gelişmediği için bir boy büyük saksıya ektim.3 ay önce ,benimle beraber komşumda almıştı onun ki iki karış oldu üç ay öncede çiçek açmıştı.büyümüyor diye toprağa limon tuzu,çivi,sulamasını hazır suyla yaptım.ama hala bir gelişme yok resimleri de bu

[Zeferan]

Merhaba.
Kasım ayında ortancalardan çelik aldım. Sürekli dışarıda, yağmur suyuyla sulandı. Hiç kuruma olmadı. Şuan üzerlerinde yapraklar çıkmaya başladı. Meraktan çeliklerden birini topraktan çıkarıp baktım. Hiç kök oluşmamış. Sizce bu çeliklerin tutma şansı ne kadar?

[Muhsin Kuşcu]

Ortancalar doğal ortamda kırmızı olabiliyor. Nötral veya alkali toprakta kırmızı olabileceği hakkında yazılar okumuştum. Farklı yerele farklı topraklarda ortanca diktim. Hepside yaşıyor, bakalım ne renkte çiçek açacaklar.

[Buket Aknar]

Öyle ise, gönül rahatlığıyla deneyebilirim.

[Başbahcivan]

arkadaşım aralık ayının 15.20 si gibi ortancalardan 25cm çelikler al bunları kum,organikgübre,torf ile 25,30cm lik bir kanalatopraktan 10cm dışarıda kalacak şekilde dikin yaz döneminde bolcana sula 1 yıl sonraistediğin yere dikebilirsin
hoşcakal

[MSaygin]

Kış geldi sayılır ama bu soğuk günler de geçecek, bahar gelecek Ortancalar yine çiçek açacak.Zamanında ağaçlar dergi için planladığım, bir türlü bitiremediğim Ortanca notlarını, mevcut haliyle paylaşayım dedim.
Yabancı sitelerden, kataloglardan çevirilerle oluşturulmuş bir yazı, hatalar olabilir, beraber düzeltip zenginleştirebiliriz

Aralarda galerimizden üyelerimizin fotoğraflarını da kullandım, çeşitlerle ilgili listedeki fotoğraflar ise başka sitelerden alınma.Bu listenin bu mesaja sığmayan fotoğraflarını alttaki mesaja ekledim, her mesaj için 5 fotoğraf sınırı olduğundan.

----------------------------------------------------------------------

Ortanca, Hydrangea

Ortancalar, 70 kadar türü olan, genelde 3 metreye kadar boylanabilen çalı formunda, süs bitkisi olarak oldukça popüler çiçekli bitkilerdir.Çalı formu dışında ağaç şeklinde büyütülebilen ya da tırmanıcı türleri de mevcuttur.Genellikle kışın yapraklarını dökerler ancak her daim yeşil olan türleri de bulunmaktadır.

Ortancalar, ilkbahar başından sonbahar sonuna dek çiçeklenirler.Çiçek şekillerinin en yaygın ikisi, bizde de yaygın şekilde bulunan, küre formundaki “Mophead” ve son yıllarda ithal edilen ve yaygınlaşan disk şeklindeki “Lacecaps” formlarıdır.Yazıya eşlik eden fotoğraflarda çiçeklerin şekillerini görebilirsiniz.

Ortancaların renkleri pek çok türde beyaz olmakla birlikte pembe, eflatun, mavi, kırmızı gibi renkler de yaygındır.Ortancaların renkleri toprağın içeriği ve PH derecesiyle ilgilidir, buna daha detaylı olarak değineceğiz.

Bir çok Ortanca çeşidi vardır, uzunca bir listeye Wikipedia sitesinin Ortanca maddesinden ulaşabilirisiniz, çiçekseverlerin ilgiyle takip ettiği ve popüler belli başlı çeşitler aşağıda fotoğraflarıyla verilmiştir;

1. Arborescens



2. Aspera



3. Macrophylla Mopheads



4. Macrophylla Lacecaps



5. Paniculata



6. Quercifolia

7. Serrata

8. Tırmanıcılar - Sarmaşıklar

--------------------------------------------------

Ortancaların renkleri

Ortancaların renkleri yetiştikleri ortamın PH derecesi ve toprakta bulunan alüminyum metali miktarına bağlı olarak değişmektedir.Alüminyum kırmızı renk pigmentlerini (delphinidin 3-monoglucoside) etkiler ve çiçeğin maviye dönmesini sağlar.

Mavi tonlar en iyi asitli topraklarda meydana gelir ve maviliğin derecesi topraktaki alüminyum miktarına ve farklı tür ortancaların bu alüminyumu bünyesine alma kabiliyetine göre değişmektedir.Kırmızı ve pembe tonlar, alüminyumun yeteri kadar alınamadığı alkali ve nötr topraklarda oluşur.
Beyaz çiçekli ortancaların renkleri ph derecesine bağlı olarak çok değişmez ancak alkali ve nötr topraklarda daha mutlu olurlar.

Mavi çiçekli ortancalar yetiştirmek için, toprağın asitliğini yükseltmek, ph derecesini düşürmek gerekir.En iyi mavi tonları 4.5-5.2 ph derecelerinde elde edilir.
Ph derecesini düşürmek ve topraktaki alüminyum miktarını arttırmak için ilkbaharda, aralıklarla alüminyum sülfat takviyesi yapmak gerekir.Çiçeklenme zamanı istenen maviliğe ulaşılamadıysa sonbaharda ek uygulamalar yapılabilir ancak alüminyumun fazlasının, ortancalar özellikle de genç bitkiler için, toksik etkisinin olduğu unutulmamalıdır.
Alüminyumun, saksı toprağınızda zaten yeterli miktarda olabileceğini unutmayın.Ph derecesini düşürebilirseniz, bitki daha fazla alüminyum alabilir topraktan.
Ph derecesini düşürmek için sülfür ya da evde de bulabileceğiniz paslı çiviler, narenciye kabukları, kahve artıkları gibi atıklar kullanabilirsiniz.
Ortancaları gübrelerken fosfat değeri düşük gübreler tercih etmelisiniz, fosfat topraktan alüminyum alımını kısıtlar.

Pembe çiçekler içinse fosfor oranı yüksek bir gübre tercih etmelisiniz.Fosfor toprakta, özellikle de saksı toprağında uzun zaman kalacaktır ve alüminyum alımını kısıtlayacaktır.

Ortancaların çiçeklerinde gözle görülür bir renk değişimi olması için haftalar, hatta aylar geçmesi gerekebilir.

Bazı ortanca türlerinin renklerinin genetik olarak değişmez olduğunu da aklınızda tutmalısınız.

http://www.agaclar.net/galeri/files/14628-resim_157.jpg
Fotoğraf: Penelophe


Ortancaları Budamak

Ortancaları sonbaharda ya da ilkbahardan hemen önce budayabilirsiniz.Budamayı ne kadar geç yaparsanız ve ne kadar çok budarsanız, sonraki mevsim o kadar az çiçek açacaktır.Bunun nedeni ortancaların bir çoğunun eski sürgünlerden çiçek açmasıdır.
Budama yaparken, bu sene ki sürgünlerin ilk gözlerine kadar budayın.Gözün 1 ya da 2cm. üzerinden, 45 derecelik bir açıyla kesin.Ortancanız bu yeni göz üzerinden büyümeye devam edecektir.Don tehlikesi olan bir bölgedeyseniz, soğuk gecelerde bu gözü plastik torbalarla koruyabilirsiniz.

Ortancaları ilkbaharda budayacaksanız, çok fazla, sert bir şekilde budamayın.Yukarıda da değindiğimiz gibi çiçekler eski sürgünler üzerinde açacaklar.İlkbaharda don tehlikesi tamamen geçtikten sonra ve yeni sürgünler oluşmaya başlarken budayın.Bu yeni oluşan yaprak gruplarını sayın ve en az 3 göz bıraktıktan sonra kalan kısmı budayın.

Paniculata ve Arborescens türü ortancalar taze sürgünler üzerinden de çiçek açacaklarından, bunları sonbaharda da ilkbaharda da rahatça budayabilirsiniz.

http://www.agaclar.net/galeri/files/...mdan026.07.JPG
Fotoğraf: Erguvan Muhibbi


Ortancaları Gübrelemek

Ortancalar genel olarak fazla gübrelenmekten hoşlanmazlar.Yaprakları yeşil, sağlıklı olmasına rağmen çiçek açmayan bir ortancanız varsa fazla gübre veriyor olabilirsiniz.
Ortancalarınız sağlıklı görünüyorlarsa, yaprakları canlı, yeşilse ve çiçekleniyorsa ayrıca gübre vermenize gerek yoktur.Ancak toprağınızdan kaynaklanan eksikliklerde ilkbahar başında ve sonbahar başında 10-10-10 ya da 16-16-16 gibi dengeli NPK oranına sahip gübrelerle destekleyebilirsiniz.Azot oranı yüksek bir gübre kullanırsanız yapraklar ve gövde büyürken çiçeklenme istediğiniz düzeyde olmayabilir.

http://www.agaclar.net/galeri/files/2512-1137355956.jpg
Fotoğraf: caucasus


Ortancaları sulamak

Ortancaların tamamen kurumasına izin vermemek gerekir, bu durumda yapraklar ve çiçekler kalıcı zarar görebilirler.Sıcaklık, nem, rüzgar gibi bir çok faktör sulama zamanını ve miktarını değiştirse de en ideali toprak ya da yetiştirme ortamı tamamen kurumaya yakınken ancak bitki su stresine henüz girmeden bitkiyi sulamaktır.
Ortancalar su konusunda özellikle çiçeklenme döneminde hassastırlar.Bu dönemde hemen her gün sulanmaları gerekir.Küçük saksılarda yetiştirilen ortancalarda ise günde birkaç kez sulamak gerekebilir.Yine de fazla sulamanın da bitkinin gelişmesini engelleyebileceğini ve mantar oluşumuna neden olabileceğini akılda tutmak gerekir.
Drenajı iyi olmayan saksılardaki ortancaların fazla yağmur suyu alması da sıkıntı yaratabilir, yağmur suyu ortamdaki besin elementlerini de yıkayabilir.
Sulamayı sabah erken saatlerde ya da akşamüstü erken yaparsak, mantar ve küf sıkıntılarının da önüne geçebiliriz.

http://www.agaclar.net/galeri/files/2588-ortanca2.jpg
Fotoğraf: MSaygin


Ortancaları kesmek ve kurutmak

Taze ortanca çiçekleri vazo için kesmek ya da kurutmak için çok uygun değildir.Keseceğiniz çiçeklerin en az birkaç haftalık olmasına dikkat edin. Çiçeğin renk pigmentlerinin tamamen oluşmadan kesilmemesi gerekir. Çiçek ne kadar geç kesilirse, renklerini o kadar uzun süre koruyacaktır.

Sapı kestikten sonra, tüm yapraklarını da kesmelisiniz, yapraklar nemin daha hızlı kaybolmasına neden olur.Uzun saplı çiçekler vazolarda daha hoş dursalar da, sapı ne kadar uzunsa çiçeklere o kadar az su gideceğini aklınızdan çıkartmayın.

Kurutmak için, çiçekleri sonbahara doğru, donlar başlamadan bir süre önce kesmelisiniz.Yaprakları kestiğiniz çiçekli sapı, başaşağı olarak ılık ve karanlık bişr yerde birkaç gün bekletin.Daha sonra doğrudan güneş ışığı almayan kuru bir yerde çiçekleri kurutabilirsiniz.Güneş ışığı çiçeklerin renklerini daha çabuk kaybetmesine neden olacaktır.

http://www.agaclar.net/galeri/files/6500-ortanca.jpg
Fotoğraf: FüsunANK


Çiçeklenmeyen ortancalar

• Ortancaların çiçeklenmemelerinin en önemli nedeni yanlış budamadır.Ortancalar çiçeklerini önceki yılın, odunlaşmış dalları üzerinde açarlar.Bu dalları fazla budarsanız ya da ilkbaharda budamayı geciktirirseniz çiçeklenme az olacaktır.

• Çiçeklenmemenin bir başka nedeni ise soğuk havalardır.Kışı çok soğuk geçen bölgelerde ortancalarınız koruyarak çiçeklenmeyi arttırabilirsiniz.Yapraklarını dökmüş bir ortancanın sonbahar sonunda ya da ilkbaharda dona maruz kalması, gözlerin donmasına ve yazın çiçeklenmemelerine neden olabilir.

• Daha önce de değindiğimiz gibi, Azot oranı yüksek bir gübre kullanmak, sağlıklı, yeşil yapraklara sahip olmasını sağlasa da çiçeklenmeyi etkileyebilir.

• Macrophylla cinsi ortancalar tam gün güneşten hoşlanmasalar da çiçeklenmek için güneşe ihtiyaç duyarlar.En doğrusu ortancaları sabah güneşi alan ancak öğleden sonra gölgede kalan bir konumda yetiştirmek.

http://www.agaclar.net/galeri/files/17145-ortanca22.jpg
Fotoğraf: Baldaş



Ortancaları taşımak

Topraktaki ortancaları değiştirmek için bitkinin gelişimini tamamlamış ve sağlam bir kök yapısı oluşturmuş olması gerekir.Sonbaharda, çiçeklenme bittikten sonra ancak bitki tam olarak dinlenmeye geçmeden önce bitkinizi budayın.Dalların zarar görmesini engellemek için birbirine bağlayın.Toprağı, oldukça fazla miktarda kökü alacak şekilde kazın.Vakit geçirmeden yeni yerine alacağınız bitkiyi iyice sulamanız gerekiyor.
İlkbaharda da aynı şekilde bitkinizi taşıyabilirsiniz ancak budama konusunda değindiğimiz nedenlerden ötürü, taşımadan önce sert budamaktan kaçının.

[MSaygin]

Ortanca çeşitlerinden fotoğrafları eksik 3 madde aşağıda;

6. Quercifolia



7. Serrata



8. Tırmanıcılar - Sarmaşıklar

[L-EYLA]

Sayın MSaygın geçen yaz pazarda çok büyükleri satılıyordu 15ytl ye çok pahalı geldiği için küçük fidelerinden aldım. birtanesi öldü. 3.resimdekilere benziyorlar ama daha bir karış kadar oldular.birtanesinin ana dalı hafif odunsulaşmaya başladı.sizce çiçeklenir mi?ayrıca apartmanda oturduğum için bahçem yok. bende mutfak biraz serin olduğu için oraya koydum.Bodrum Muğla taraflarında bu bitkileri bahçelerde görüyorum ACABA hatamı yapıyorum

[MSaygin]

merhaba L-EYLA,

Üstteki mesaja bakıp da aman ortanca uzmanı zannetmeyin beni, çevirilerden hazırladığım bir yazı o, benim bilgilerim değil.
Şimdi zaten çiçeklenme için uygun zaman değil, madem bitkiniz de küçük, korumalı bir şekilde kışı geçirtin, sonra baharda üstteki talimatlara göre bitkinize bakarsanız tabi ki açacaktır, hiç merak etmeyin

[Güler]

Bir iki bilgi de benden.
Renk dönüşümünü gerçekleştirmek için uygun zaman ilkbahardır. Yirmibeş litrelik suya 500 gr.alüminyum sülfat eritildikten sonra onbeş gün arayla toprağı şişirecek miktarda iki kez verilmelidir. Bu durumda ortanca mavileşecektir.
Pembe yapılması isteniyorsa ilkbaharda veya sonbaharda 1m2 toprağa 250 g kireç tozu verilecektir.

[omar]

Sn. MSaygın,

Bilgilendirme yazınız ve emeğiniz için teşekkürler. Bu günlerde ortanca'ya merak sardım. Bende çeşitli kanallardan bilgi edinmeye çalıştım, yazınız derli toplu bir özet gibi imdadıma yetişti. "Uzman değilim" diyorsunuz ama ben genede size sormadan edemeyeceğim

-Arkadaşımdan 3 cm. ile 10 cm. arasından 4 adet çelik alarak (dal parçası), çeşitli özelliklerde toprağa diktim. Daha uzun alabilme şansım yoktu!!! Köklendirme şansım varmı?

-Yıllar önce büyütmeyi denemiştim, başaramamıştım. (agaclar.net yoktu o zamanlar...)
Ankara'da şansımın olması için fazladan ne yapmalıyım?

Şimdiden size ve cevap verecek diğer arkadaşlara teşekkür ederim.

[Selda]

ortancadan çelik yöntemiyle yetiştirmek istiyorum fakat ortancanın neresinden çelik alınır sap uzantısımı gövdedendenme sanırım aldığım çeliği suda bekletip ondan sonra toprağa ekicem,fakat ben çeliği neresinden almam lazım bu işlemi şimdi yapabilirmiyim yardımcı olabilirmisiniz ,yazılanlara bakıyorum ama o kadar çokki şaşırdım yardımcı olabilirmisiniz cevap bekliyorum arkadaşlar

[Kiraz]

Kahverengi kısımdan kesebilirsiniz. Bir dalı bir kaç parçaya bölebilirsiniz. Ben genelde bir- iki gözü toprağın içinde, bir gözü de toprağın hemen üzerinde kalacak şekilde dikiyorum. Aslında çok zor tutmuyor, toprağı kurumadığı sürece tutma şansı çok yüksek.

[sukranayalp]

Üzerinde 3 göz olsun ve üçü de topraküstünde kalsın. En alttaki gözden itibaren yaklaşık 3-5 cm uzantılı sap kısmı kalsın ki bunu üretme ortamına daldırın.
En üsteki göz üzerinde yarısı kesilmiş yaprak kalsın ki burdan solunum yapmaya devam edebilsin.

(Bitkiler, genel olarak yapıları gereği kökten ve yapraktan faaliyet gösterirler. Kök ile yaprak arasında dengeyi kurmak bu yüzden çok önemlidir. Kökten alıp yapraktan verirler.)

[Kiraz]

Teşekkürler Şükran Ayalp, bu bilgilerle tutma ihtimali daha da artmış olacak.

[limon]

Şu kırmızılıkta çiçek açması için ne yapmamız gerekir?

[sukranayalp]

Sevgili Limon, sanırım bu bir çeşit hibrit ortanca. Bizim yerli ortancalarımız ya mavi ya da pembe olmakta. Doğal yapısı pembe olan ortanca toprağına alüminyum sülfat eklenerek mavi renk almasını sağlayabilirsin.

[Güler]

Sevgili limon, acaba toprağı kırmızı mürekkebe mi boğsak?

[limon]

Şükran Hanım, sağolun. Hiç bu renkte satılan hibrit Ortanca ya rasladınız mı?
Değişik bir köşeye diğerlerinden ayrı diktiğim Ortancaları bu yıl mavileştirmek istiyordum, bilgi için çok teşekkür ederim.

Güler Hanım, aklıma takılacak bir şey daha bulunca, yanlız kalmamak için, sizlerin de aklına takılmasını istediğimden fotoğrafını ekliyorum

[günebakan]

Gerçekten çok güzel görünüyor sevgili Limon siz bir deneyin bakalım yetiştirebilecekmisiniz **** bulabilecekmisiniz belki arkanızdan gelenler olur

[hyanik]

Merhaba Sevgili Ortanca Sevenler.
Bunlarda benim özenle yetiştirdiğim ortancalarım.Hepsini çeliklerden yetiştirmiştim.Aynı bitkiden olmasına rağmen bazılarının yaprakları biraz değişik oldular.
Neyse umarım düzelir.

[hyanik]

Bizim ortancalarımız ya mavi ya da pembe olmakta. Ama bendekiler ne hikmetse sadece pembe.Doğal yapısı pembe olan ortanca toprağına bazı kimyasal maddeler atılıp (özellikle VİLMORİN marka ortanca mavileştirici gübre) mavi renk almasını sağlayabilirmişiz sanırım.Bu sene bunu deneyeceğim.

[Penelophe]

Hyanik, ortancalarınız çok güzel, sarıya dönük damarlı yaprakların nedeni ise kireç, büyük ihtimalle suyunuzdan kaynaklanıyor. Her 3-4 sulamada bir, 1 litre suya 2 tane(nohut büyüklüğünde) limontuzu karıştırarak yapacağınız limon tuzlu karışımla sulayın. Demir gübresini ihmal etmeyin, sorun hallolacaktır.

[Adalet Yağcı]

Her şey çok güzel, ama benim bir problemim var, burası 120 cm. eninde ve 4 mt. uzunluğunda çiçek alanı, evimin girişi sol taraf.
Gördüğünüz gibi, bu sırada bir sarmaşık gülüm, ve adını bilmediğim bir ağaççığım(bütün yaz küçük sarı güller açıyor)ve en kenarda on adet Galla çiçeklerim var.
Ortancalarım ise beş tane yaklaşık birer metre arayla dikilmiş, ben bunları bir mavi bir pembe olmasını istiyorum, ayrıca bu sarada iki asma iki de Clematis var(görünmüyorlar).
Ortancalara vereceğim Alüminyum sulfat, pembe için vereceğim kireç tozu, diğer çiçeklerime zarar verebilirmi, bundan endişeliyim.
burası

[Kiraz]

Sevgili Zeferan, Kasım ayında dikilip susuz kalmayınca yaşama şansı çok ama yerinden çıkarmamak, oynatmamak gerekiyor.

[Başbahcivan]

Arkadaşlar herşey çok güzelde yalnız ben yıllardır kendim bazı yöntemler denedim,kırmızı,mavi oluyorda niçin kar beyaz olmuyor,beyaz olması için ne yapmamız gerekir.Saygılarımla

[lalecan]

iki ay öncede nazlı ortancamın resmini göndermiştim. hala bu halde ne yapmam gerekiyor hiç gelişmiyor. yardımcı olurmusunuz.

[Kiraz]

Sn. Başbahçivan, bende bir adet beyaz açan ortanca var. Cinsinden mi yerinden mi bilemiyorum, hiç renk almıyor. Yazın sık sık salataları yıkadığım sirkeli suyla suluyordum ama diğer ortancalarım mor ve koyu pembe olmasına rağmen bu bembeyaz.

Yerinden de olabileceğini sanıyorum, bulunduğu yere bir saçaktan her yağmurda bol miktarda yağmur suyu akıyor. Aldığı yağmur suyu çok bol ve gölgede kaldığı için uzun süre bu yağmur suyunu kullanıyor. Nedenini bulmanın bir yolu, bundan çelik alıp başka yere dikmek aslında.

[Başbahcivan]

Orijinal Mesaj Sahibi Nurbahar

Sn. Başbahçivan, bende bir adet beyaz açan ortanca var. Cinsinden mi yerinden mi bilemiyorum, hiç renk almıyor. Yazın sık sık salataları yıkadığım sirkeli suyla suluyordum ama diğer ortancalarım mor ve koyu pembe olmasına rağmen bu bembeyaz.

Yerinden de olabileceğini sanıyorum, bulunduğu yere bir saçaktan her yağmurda bol miktarda yağmur suyu akıyor. Aldığı yağmur suyu çok bol ve gölgede kaldığı için uzun süre bu yağmur suyunu kullanıyor. Nedenini bulmanın bir yolu, bundan çelik alıp başka yere dikmek aslında.

Değerli arkadaşım o cinsinden beyaz ve ondan çelik alıp çoğaltsak nasıl olur?Özele yazarmısınız ,yinede sorum geçerli bilen varsa beyaz yapmayı akıl versin bizlere.

[Hülya]

Her rengi vardı.