Kara Yosunları

[kürekçi]

Sucul yaşamdan karasal yaşama geçişi oluşturaan bu bitki grubu üyeleri genellikle nemli bölgelerde yayılış gösterirler. Bu ortamlarda gelişmelerinin nedeni üreme evrelerinde muhakkak suya gereksinim duymalarıdır.

İlkel tipleri bulunduğu gibi, çiçekli bitkilere benzer yapılar gösterecek kadar gelişmiş olanları da varolan karayosunlarının çoğunda, ince bir gövde ve bunun üzerinde tek sıralı hücre katmanlarından oluşan ilkel bir yaprak ve ortama tutunmayı sağlayan rizoidleri görmek her zaman olasıdır.

Üremeleri genellikle eşeylidir. Ancak bazı Hepaticea üyelerinde gametofit bireyler üzerinde gemma çanakları oluşmuştur. Bu çanaklar üzerinde oluşan gemmalar eşeysiz üremeyi sağlamaktadır. Eşeyli üremelerinde her zaman antitetik döl almaşı (haploid nesli diploid sporofit neslin izlemesi) görülür.Gametofit döl haploid olup monoik ya da dioik olabilmektedir. Erkek organlar anteridium, dişi organlar ise arkegonium olarak isimlendirilir.

Anteridiumlarda oluşan spermatazoidler suda yüzerek kemotaksis ile dişi organa ulaşır. Döllenmde sonucu ana bitki üzerinde gelişimini sürdüren ve sporogon adı verilen diploid sporofit bitki oluşur. Sorogonun iç dokusunun farklılaşması ile oluşan sporogenik doku (Arkespor) meosise(mayoza) uğrayarak haploid spor tetratlarını verir. Bu sporlar çimlendiğinde zayıf **** iyi gelişen oldukça uzun ömürlü protonema(ön çim) oluştururlar. Protonema da gelişerek üzerinde erkek ve dşi üreme organı bulunan gametofit bireyleri oluşturur. Bryophyta üyeleri sporangium ve gametangiumlarının çok hücreli oluşu ile bu yapılarının dış bölümlerinin bir sıra kısır kenar hücre katmanıyla çevrilmşi olması gibi nedenlerle Tallophyta'dan ayrılır.

Birkaçı dışında genellikle kara yaşamına uyum sağlamış olan türleri içeren karayosunları, nesillerinin haplo ve diplo fazlarındaki farklı özellikleri nedeni ile üç sınıfa ayrılır.

1. Classis: Hepaticae (=Ciğerotları=Marchantiopsidia)
2. Classis: Musci (=Yapraklı karayosunları=Bryopsida)
3. Classis: Anthocerotopsida(=Boynuzlu Ciğerotları)