Kendimce başarıyla finallediğim ve yaz boyunca tüm saksılarımda kullandığım ilk kompost deneyimimden sonra "ben kaptım bu işi" diyerek tatile gitmeden önce boşalan kompost kutumu tekrar doldurdum. Uzun zamandır küçük plastik kutularda biriktirdiğim meyva ve sebze posalarını, diğer bilimum mutfak artıklarını (tabi ki et, süt ürünleri, yağlı yemek artıkları yok) kırpılmıs karton, gene kırpılmış kuru yaprak, bir önceki kompostumdan kalanlarla harmanladım, delikli çöp bidonu düzeneğime doldurdum. Hatta biraz fazla biriktirmişim, kutuda hiç yer kalmadı, zor kapattım. Tatilden döndüm, biraz ihmal ettim, hemen bakamadım. Kurduktan tam bir ay sonra kapağı kaldırdığımda şunlarla karşılaştım (temsili resimdir):
Her yerdeydiler... Yüzlercesi vardı... Gayet telaşlı ve hareketliydiler... Ve çöpü yerken çıkardıkları sesi duyabiliyordunuz...
Titreyerek kapağı kapadım. Sanırım 2-3 hafta oluyor, daha o kapağı tekrar açacak cesareti toplayamadım
Ama öteki taraftan internette yaptığım araştırmalara göre bu arkadaşlar "black soldier fly"ın larvalarıymış ve komposta büyük katkıları varmış. Solucanlardan daha hızlı ve daha fazla çöp öğütebildikleri için Amerika'da kompost üretiminde kullanılıyormus ve aynı solucanlarda olduğu gibi özel düzenekler hazırlanıp üretiliyormuş. (Kompost için olduğu kadar kümes hayvanlarini beslemek icin veya balik avlamak için de üretenler var).
Ben de bıraktım, istedikleri gibi kendilerine ziyafet çeksinler... Sanırım ancak bahara ya da en erken karlı bir havada o kapağı tekrar kaldırabilirim (havalar soğuyunca yok oluyorlarmış).
Öte yandan kompost olayından asla vazgeçmedim. Baharda bir saksının dibine bir miktar mutfak artığı gömüp, üstünü toprak ve gübreyle kapatıp üstüne de çiçek ekmiştim. Çiçek öldü, muhtemelen kompost sürecinden hasar gördü. Fakat son dönemde o saksıyı eşelediğimde tüm o mutfak artıklarının eriyip mis gibi toprak olduğunu farkedince kompost çalışmalarımı saksı düzeyinde sürdürüyorum. Büyükçe bir saksıyı 1/4 oranında toprakla doldurup üstüne karton kırpığı seriyorum.Bunun üstüne buzlukta dondurup çözdürdüğüm mutfak artıklarımı koyuyorum (buzlukta dondurmak hücre yapısını bozuyormuş, böylece çözülünce daha fazla miktarda su serbest kaliyor, bunu daha rahat süzebiliyorsunuz ve artıklar çürümeye daha yatkın oluyormuş). Üstüne tekrar toprak+kompost (veya gübre)... Bu haftasonu biriktirdiğim ikinci posta mutfak malzemesini ekleyip ağzına kadar toprak doldurup diğer saksıya geçeceğim...
Yaklaşık 1 senedir nerdeyse hiç çöp çıkartmıyorum. Geri dönüşecek en ufak parça bile geridönüşüme gidiyor, mutfak artıkları ise toprağa... Bir daha asla eski rutinime geri dönmem. Yaşasın kompost!
Not: Arkadaşımdan aldığım 50 kadar solucanla solucan kompost olayına da dahil oldum (onlar larvalar gibi korkunç değiller). Henüz 2 haftalık bir olay. Tecrübe edinmeye çalışıyorum. Solucanlar mutlu gözüküyor. Endişeye mahal yok