Fritillaria imperalis (Ters lale)

[oktars]

Şemdinli’de bu bahar laleler açacak


Bir kitabevine yapılan bombalı saldırı ile Türkiye gündemine oturan Şemdinli’de bu bahar laleler açacak.

Doğal Çiçek Soğancıları Derneği ile Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Hakkari Şemdinli'de ilçenin adıyla anılan ters lalenin neslini kurtarmak için düğmeye bastı. Bu kapsamda Şemdinli lalesinin dağlardan toplanarak, ihraç edilmesini önlemek için 2003'te başlatılan çalışmanın başarısız olmasından sonra yeni bir proje hazırlandı. Bitkinin gelir getirici bir şekilde üretilmesini hedefleyen yeni proje, Birleşmiş Milletler (BM) Küçük Destek Programı ve Hakkari, Şemdinli ve Yüksekova'da Şemdinli Lalesi Yetiştiriciliğinin Teşviki Projesi'nin desteğiyle gerçekleştirilecek. YYÜ Çevre Sorunları Araştırma Merkezi Müdürü Şevket Alp, önceki çalışmanın yöre halkının yetiştirme zahmetine girmemesi sebebiyle amacına ulaşamadığını söylüyor. Bugüne kadar sadece Adıyaman ve Yüksekova'da 2 çiftçinin üretim yaptığını aktaran Alp, proje kapsamında halka yetiştiricilik, hasat, depolama, pazarlama ve nakliye konusunda eğitim vereceklerini kaydediyor. Alp, yöre halkına Şemdinli lalesini, doğadan sökmek yerine üretmenin daha kârlı olacağını anlatacaklarına da dikkat çekiyor. Çünkü lalenin gelir getirdiğine dair söylentiler, sökümünü artırıyor. 2004'te ihraç edilen 23 bin laleden yaklaşık 13 bin Euro gelir sağlandığı göz önüne alındığında, aracıların kârları da dahil 1 lale 900 YKr'ye yurtdışına satılabiliyor. Proje çerçevesinde üreticilerin birlik olmalarını sağlayacak bir kooperatif kurulacak. Jandarmanın görev alanına giren bölgede, askerler de bilgilendirilecek. Kaçak sökümlerin engellenmesi için ekstra önlemler alınacak. Bu arada Şemdinli lalesi ve soğanlı bitkilerle ilgili hazırlanan 40 sayfalık kitap da son aşamaya gelmiş. Çalışmaların ardından soğanlı bitki uzmanlarını bir araya getirecek ulusal bir seminer düzenlenecek.

Ters laleye BM’den destek

BM desteğiyle nesli koruma altına alınan ters lalenin de arasında bulunduğu soğanlı ve yumrulu bitkiler, kar topraktan kalkar kalkmaz veya sonbaharla birlikte çiçek açıyor. Gösterişli ve narin çiçekleri sebebiyle bahçe düzenlemelerinde süs bitkisi olarak tercih ediliyor. Türkiye'de genellikle üretimi yapılmayan bu laleler, doğadan sökülerek park ve bahçelere dikiliyor. Çünkü tohumdan üretimde çiçek aşamasına ulaşılması 6 yıl, soğandan üretimde ise 3 yıl alıyor.



23.12.2005
Gürhan Savgı
Ankara
http://www.zaman.com.tr/?hn=240276&b...r&trh=20051223