Hangi köy olduğunu hatırlamıyorum ancak Ankara, Afyonkarahisar ve Konya'nın ortasında bir köyde lise yıllarımda oradan geçerken üzerlik otunu yakıp elde edilen külden sabun yapıldığını görmüştüm. O bölgede birçok köyden geçtiğimiz için tam olarak hangisi hatırlamıyorum. Şimdi yapıyorlarmı bilmiyorum. Hiç sabun yapımını görmediğim için o zaman külden nasıl sabun yapılıyor diye düşünmüştüm. Sizin verdiğiniz bilgiler üzerine olay aydınlandı. O bölgede nerede ise hiç ağaç bulunmuyordu. Bir tek kuyunun yanında idris ağacı bulunmakta idi. Muhtemel tuzluluktan ağaçlar yetişmemekte, kül elde etmek için orada bolca bulunan üzerlikleri yakarak gerekli olan kostiği sağlıyorlarmış.

Kimya bilimini ve doğal oluşunu reddetmeden düşünebiliriz. Doğal olmanın ölçüsü nedir ?
Tüm canlıların, bütün hücreleri kimyasal üretme fabrikalarıdır. Örneğin, bitkilerdeki fotosentez olarak adlandırdığımız işlem, güneş ışığı enerjisini kullanarak kimyasal bir bileşik elde etme işlemidir. Hücre yaşamını sürdürmek için her an farklı kimyasal bileşikler üretir. Bu kimyasal bileşikleri üretirken de atıklar oluşursa (ki onlarda kimyasaldır) boşaltım yapıları kullanarak bünyesinden uzaklaştırır.
Hindistan cevizi ağacı topraktan aldığı kimyasal bileşikleri dönüştürerek hindistan cevizi meyvesini oluşturuyor. Cevizinin içine yağ bileşikleri yerleştirebiliyor. Kimyasal işlemler ile oluyor bunlar.
Diğer yandan binlerce ton sabuna gereksinim var. Hem de her gün. Nasıl ulaşılacak bunca malzemeye, doğada ve kendiliğinden üretilmiş ?

Yaşam kimyasız olamıyor yani.

Saponin içeren birçok bitki var. Kökünde, bitkisinde veya meyvesinde saponin içerirler. Suyun yüzey gerilimini düşürerek doğal bir sabun gibi davranırlar. "Doğal" sabun bunlardır.

(Doğal olmaları sorunsuz oldukları anlamına gelmez. Çoğu toksiktir. Bazıları ciltten emilirler ve ısıl işlem gerektirir, bazıları sucul canlılar için ölümcüldür. Nasıl kullanılacağı bilinerek kullanılmalı)

Güneyde kerebiç adı verilen bir tatlı yapılır. (İnanılmaz lezzetlidir.) İrmikle yapılıp içine ceviz doldurulan içli köfte benzeri pastanın üzerine beyaz bir köpük dökülür. Beyaz köpük şekrle çövenin kaynatılması ile elde edilir.
Bildiğim kadarı ile tatlının kaynağı kuzey Suriye.
Çöven yenilebilen bir bitki.

Burası şenlenmiş. Ben de katkıda bulunayım. Köyümüzde Tespi ağacı ya da Sabunluk ağacı dediğimiz bir çalı-ağaç var. Yeşil, nohut büyüklüğünde meyve/tohumları var. Tohumlarını taşla ezip elimizle sürterek sabun gibi köpürtürdük.

Hatta bu meyvelerden tespih yaparlardı.

Hatta hatta, bu ağacın dallarını oyarak yaşayan bir tür kurt/tırtılın artıkları esans gibi kokuyordu, diye hatırlıyorum.

Not: Bu ağaç Tespih ağacı- Neem ağacı değildir. Tespih-Neem ağacına Zanzalak denir bizde.

Merhaba herkese,
Aşağıda yazacaklarımın çoğu bu forumda anlatılmış yazılmış , ben de bir hatırlatayım kendi nacizane tecrübelerimi aktarayım.

Ben de soapcalc sayfasını kullanarak sabun yapıyorum.
Yağ ve kostik miktarını hesaplayıp tutturamayan arkadaşlara bir iki önerim var.
Sitelerden-forumlarda-facebooktan sabun tarifi reçete bulmaya çalışmayın.

Aşağıdaki soapcalc sitesinin hesaplayıcısı.
SoapCalc

Aşağıdaki de sabunaria sitesinin hesaplayıcısı ve Türkçe.
https://toptan.sabunaria.com/sabun-hesap-makinesi/

Bu iki hesaplayıcı da aynı ve neyi ne kadar kullanacağınızı hesaplıyorlar.
Bu hesaplamalar olmadan sabun reçetesi aramayın ve kendi tarifinizi deneyerek kendiniz bulun.
Su-yağ miktarını %30-33 arasında tutun.%38 olunca süre gerçekten çok uzuyor.
İlk defa sabun yapacaksanız zeytinyağı-hindistancevizi yağı-hint yağı dışında bir şey kullanmayın , ustalaştıkça farklı çeşitte yağlar ekleyebilirsiniz.

Sabun yaparken %5 hint yağı (castor oil) kesinlikle kullanıyorum.Hindistan cevizi yağını da %30-33 civarı kullanıyorum gerisi zeytinyağı. Hesaplayıcı siteleri kullanın isterseniz shea kakao vb. ekleyebilirsiniz.

Termometreniz kesinlikle olsun , yağ karışımı ve su-naoh karışımının ısıları birbirine çok yakın olmalı deniyor.Ben ikisinde de 41-42 dereceyi yakalayınca karıştırmaya başlıyorum.
Naoh ile suyu karıştırdıktan sonra kolay kolay soğumuyor , acele etmeyin bekleyin sık aralıklarla ölçün.Bu arada da yağ karışımını tencerede ocakta bekletin ve 42-43 derece civarında olmasını sağlayın , soğudukça 3-5 saniye ocağın altını yakın ısıtın.

Reaksiyona girmeyen Naoh'ı elimine etmek-minimumda tutmak için superfat oranını %5'te tutun kuralına uyuyorum

Naoh olarak lavabo aç kullanıyorum , evde brita sürahi var sudaki kireci alıyor , o sudan kullanıyorum ama musluk suyu ile de yaptım sorun olmuyor.

Renklendirici ve koku verici yağlar kullanmıyorum. Başlarda biberiye ya da lavanta yağı alıp kalıba dökmeden hemen önce ekledim ama işe yarar bir koku vermiyorlar. Çok fazla kullanmak lazım bu da maliyeti arttırıyor.
Fakat şekli önemsiyorum . Önceden süt kartonunu - içine streçfilm uygulanmış borcamı kalıp olarak kullanıyordum . Ahşap kalıp aldım iyi sonuç veriyor.

Reçete-hassas tartı-doğru ısı , bunlara dikkat ettikten sonra başarısız olmanız mümkün değil.
Eğer sabununuz tutmuyorsa her basamağı gözden geçirin bir yerde hata yapmışsınızdır.

Bir de hangi yağın ne kadar kullanılabileceğini gösteren bir liste var , oldukça işe yarıyor.

Ek:
INS iyot sabunlaşma değeri ile ilgili 1.5 dakikalık bir video.
Evde sabun üretenleri pek ilgilendirmeyen bir değer olduğu söyleniyor bu videoda.
https://youtu.be/f8-SqAWNwoY