[arodopman]

İLAÇ AĞAÇLAR

GİRİŞ

DROG VE İLAÇ KAVRAMI

İnsanlık tarihinde bitkilerden değişik hastalıkların tedavi edilmelerinde yararlanılmaya başlanılması günümüzden en az 5.000 yıl gerilere gitmektedir. Günümüzde bir bilim dalı haline gelmiş olan Fitoterapi(Bitkilerle Tedavi), bilinmelidir ki internet sayfalarında öğrenilemeyecek kadar geniştir ve ancak kendi bilimsel disiplini içerisinde işlevselliğini kazanabilir. Biz burada sitemizin ismini ve amacını dikkate alarak özellikle ilaç elde edilebilecek ağaçlardan söz etmek istedik. ‘’Yiyecekleriniz ilaçlarınız, ilaçlarınız yiyecekleriniz olsun’’ diyen tıbbın babası Hipokrat’ ın bu ünlü sözünü de hiç unutmayarak yiyeceklerimiz olan ağaçlarımızın bir de ilaç yanlarından söz edelim dedik.

Ağaçlarında birer bitki oldukları düşünülecek olursa, özellikleri de göz önüne alınarak diğer tıbbi bitkilerde de olduğu gibi ilaç olarak kullanılmaları halinde belirli yöntem ve yönergelerin bilinmesi ve uygulanması gerekmektedir. Bunları yapabilmek içinde bu konuda bilgilenmek birinci koşul olarak karşımıza çıkmaktadır. Pek çok tıbbi bitki de olduğu gibi ağaçların da kök, yaprak, kabuk, dal, çiçek, meyve, tohum ve reçinelerinden ilaç elde edilebilmektedir. Gerek elde edilişlerinde gerekse ilaç olarak kullanılışlarında bazı önemli noktalara dikkat edilmesi halinde hem ağacın kendisine zarar verilmemiş hem de hastalıkların sağıltımında en etkin şekilde yararlanılmış olur.

İlaç Ağaçlar konusuna başlamadan önce bu konuda yazılanlarda sıklıkla geçen bazı terimlerin kısaca tanımlanmasının yararlı olacağı görüşündeyim.

Drog(Drogue): Köken olarak Farsça kaynaklı olduğu sanılmaktadır. Eczacılık, kimya ve boya endüstrisinde kullanılan bitkisel, hayvansal veya madensel ilkel maddelere verilen bir isimdir. Osmanlıca da ‘’ecza’’ sözcüğü drog karşılığı olarak kullanılmış, günümüzde de kullanılan ‘’Eczane’’ sözcüğü de, dogların, ilaç yapımında kullanılan ürünlerin bulunduğu, yapıldığı ve satıldığı yer olarak bilinmektedir.

Bilimsel yayınlarda drogların isimleri Latince olarak yazılmaktadır. Ayrıca İngilizce, Almanca, Fransızca ve yazıldığı dildeki adlandırılmalarıyla da belirtilmesinde yarar görülmektedir. Biz burada ki yazılarımızda genellikle Türkçe ve Latince isimlerini vermekle yetineceğiz.

Drogların isimlendirilmesinde genellikle ilk isim drogun hangi kısmı(yaprak, çiçek, kabuk, kök, tohum v.s.) olduğunu, ikinci isim ise hangi bitkiye ait olduğunu gösterir.

Örneğin ‘’Ihlamur Çiçeği’’ nin Latince ismi ‘’Flos Tiliae’’ dir. Flos çiçeği, Tiliae ise Ihlamur ağacının bize belirtir. Aşağıda sıklıkla kullanılan droglara ait adlandırmalar birkaç örnek verilmektedir.

Tarçın Kabuğu (Cortex Cinnamomi)
Hatmi Yaprağı (Folium Althaeae)
Defne Meyvası (Fructus Lauri)
Ardıç Katranı (Pix Juniperi)
Badem Yağı ( Oleum Amygdalae)
Peru Balsamı (Balsamum Peruvianum)

İlaç (Deva) :Hastalıkları iyi etmek veya belirtilerini ortadan kaldırmak için kullanılan, hastalar tarafından alınabilir şekle getirilmiş, drog veya drog karışımlarına ilaç adı verilir. Drogların ilaç, gıda veya zehir olarak etki etmelerini alındıkları miktarları belirler. Bunun için uyulması gereken bilimsel kurallar vardır. Yetkili bir uzmana danışılmaksızın kullanılan droglar istenilmeyen durumların oluşmasını getirirler. Çok masum olarak bilinen bir drogun bile tıbbi kullanım miktarları aşıldığında zehir etkisi yapabileceği unutulmaması gereken bir gerçektir. İlacımızın zehirimiz olmaması için bireysel kullanımlarda özel bir dikkat gösterilmesi gerekir.

Drogların ve bunlardan hazırlanan ilaçların sınıflandırılmalarında drogun özelliklerinin(kimyasal yapıları, biyolojik, farmakolojik özellikleri) yanı sıra kullanım amaçları ve vücutta etki ettikleri yerler göz önünde bulundurulmaktadır. Kitap düzeninde ise genellikle alfabetik sıralama yeğlenmektedir. Biz bu derlememizde karışık bir isim sıralamasıyla İlaç Ağaçları ve bu ağaçlardan elde edilen drogları vermeyi amaçladık. Olabildiğince ülkemiz coğrafyasında rastlanan ağaçlardan beslenmede ve hastalıkların sağıltımında kullanım şekillerini de ardından sıralamayı düşündük.

(Devam edecek)

Not: Bu çalışma www.agaclar.net sitesi için yerli yabancı pek çok kaynaktan, çeşitli çalışmaların sonuçlarından, farklı yörelerdeki sözel aktarımlardan ve deneyimlerden derlenerek yapılmaktadır. Ayrıntılı kaynakça konu bitiminde verilecektir.