Toprak pH'sı « Global Bilgiler
linkte kullanılacak kükürt ve gübre miktarı var
Toprak pH'sı
Global Bilgiler / at 20:23 / No comments
Global Bilgiler
Toprak pH’sı
pH= Potentia Hydrogenia
1 lt saf sudaki hidrojen iyonları konsantrasyonun tersinin logaritması.
pH= log 1/H+ 1/10.000.000H+
TOPRAKTAKİ H VE OH İYONLARININ KAYNAKLARI?
Hidrojen kaynakları:
Al +3 (hidroliz)
H +
Al +3 + H 2O = Al (OH)2 + 3H +
Hidroksil kaynakları:
Bazik katyonlar (hidroliz)
1. Kolloid - 2 Na + + 2 H 2O = Kolloid - 2H + + 2 OH - + Na +
2. Kolloid- Ca+2+ 2 H 2O = Kolloid-2H + + 2 OH - +Ca +2
pH daki 1 birimlik artış, OH iyonları konsantrasyonunda 10 misli artış demektir.
pH = 6 OLAN BİR TOPRAK,
pH = 7 OLAN BİR TOPRAKTAN 10 KEZ DAHA FAZLA ASİTTİR.
pH = 8 OLAN BİR TOPRAK İSE pH = 6 OLAN BİR TOPRAKTAN 100 KEZ DAHA FAZLA ALKALİNDİR.
DEĞİŞİK pH DEĞERLERİNDE ASİDİTE (ASİTLİK) VE ALKALİNİTE (BAZİKLİK) DERECELERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
TOPRAK pH’SI
pH = 7’YE GÖRE
ASİTLİK/BAZİKLİK DERECESİ
9
BAZİKLİK ORANI
X100
8
X10
7
NÖTR
6
5
4
ASİTLİK ORANI
x 10
x 100
x 1000
Toprakların pH Değerlerine Göre Sınıflandırılması
Reaksiyon
pH değeri
Reaksiyon
pH değeri
Fevkalade asit
Çok kuvvetli asit
Kuvvetli asit
Orta derecede asit
Hafif asit
< 4.5
4.5-5.0
5.1-5.5
5.6-6.0
6.1-6.5
Nötr
Hafif kalevi
Orta derece kalevi
Kuvvetli kalevi
Çok kuv. kalevi
6.6-7.3
7.4-7.8
7.9-8.4
8.5-9.0
> 9.1
pH’yı etkileyen faktörler:
Düşük bazla doygunluk
Yüksek asitlik
Organik kolloidler
Mineral kolloidler
Organik asitler (asetik asit, sitrikasit, oksalik asit)
İnorganik asitler (HNO3, H2SO4)
Oksidasyon (nitrifikasyon)
Redüksiyon
Toprak reaksiyonunun değişiminde etken faktörler:
CO2 gazı (karbonik asit dissosiye olup asitlik artar)
Organik madde
Bazların yıkanması
Ticaret gübreleri (amonyum sülfat, sodyum nitrat, kalsiyum siyanamid)
Bitkiler – M.organizmalar (pH düşmesini frenler)
Mevsimler
Ana kaya
Toprak asitliğine etki eden faktörler:
Yağış: topraktaki alkali elementler sudaki hidrojen iyonlarıyla yer değiştirir ve toprak asidik karakter kazanır.
ana kayanın jeolojik özellikleri ,
topraktaki organik madde miktarı ve bunun çözünmesiyle oluşan asitlik,
tek taraflı gübre kullanımı,
toprak işleme metotları,
ortamdaki fazla SiO2,
münavebesiz ziraat,
toprakta mevcut inorganik asitler,
hidroliz,
kök solunumu,
piritin oksitlenmesi,
toprağın yaşı, tabii vejetasyon (legüm bitkileri toprağı asitlendirir), ve
topografya (drenaj)
ASİT TOPRAKLARDAKİ ASİTİN KARAKTERİ
Bu asitler genellikle suda çözünmeyen HUMİN ASİTİ ve asitli killerdir.
Az miktarda karbonik, nitrik , sülfürik ve fosforik asitler gibi suda çözünebilir asitler de mevcuttur.
Toprak reaksiyonunun değişmesinde etkili olan önemli faktörlerin başında CO2 gelmektedir.
Bu gaz su ile birleşerek karbonik asiti oluşturur.
CO2 basıncı ne kadar fazla olursa, topraktaki H konsantrasyonu o nispette artar.
Karbonik asit ve onun oluşturduğu bikarbonatlar, nemli bölgelerde toprağın alt katlarına doğru taşınmaktadır. Böylece topraklar asitleşirler.
pH topraktaki aktif asitliğin bir ölçüsüdür. Bir diğer asitlik ise potansiyel asitlik olup ikisi sürekli denge halinde bulunur.
Toprak çözeltisindeki Toprak Kolloidlerinde H+ iyonları Adsorbe edilmiş H+ (Aktif asitlik) (Potansiyel Asitlik)
Toprak pH sına yapılan müdahalelerde potansiyel asitliğin dikkate alınması gerekir.
Bir toprağın kireç ihtiyacı rezerve asitliği belirtir. Kil oranı yüksek veya organik maddece zengin topraklar yüksek miktarda rezerv asidite ihtiva ederler
TOPRAKTA ASİTLİK ARTARKEN NE GİBİ DEĞİŞİKLİKLER OLUR?
Öncelikle topraktaki değişebilir bazlar hidrojen ile yer değiştirir.
Yer değiştiren bazlar ya bitkiler tarafından alınırlar, ya da çözünebilir tuzlar şeklinde sulama ve yağmur sularıyla topraktan yıkanarak uzaklaşırlar.
Böylece toprak asitliği yükselir ve demir, aluminyum ve manganın çözünürlükleri artar.
Fosfor, bu elementlerle birleşerek çözünmeyen bileşikler oluşturur.
Organik maddelerin parçalanmasını sağlayan, nitrat üreten ve atmosferdeki azot miktarını sabit tutan bakterilerin aktifliği azalır.
Sonuçta toprağın drenaj ve havalanma kabiliyeti düşer.
Toprak yağış sularını zor emer, işlenmesi zorlaşır.
Organik madde (hayvan gübreleri, anız ve bitki artıkları, vs...) parçalanmadan uzun süre toprakta kalır.
Bazı durumlarda suni gübre olarak verilen fosfor, toprakta birikir ve toprak yüzeyi mazot dökülmüş gibi renk alır.
TAMPONLUK
pH' da önemli bir değişme, şüphesiz ki toprak ortamında bilhassa besin maddelerinin elverişliliğinde büyük bir fark meydana gelmesine yol açar.
Toprak pH' sındaki değişmeye karşı görülen mukavemete "TAMPONLUK" denir.
Zayıf asit ve bunların benzeri tuzların karışımını içeren çözeltiler tamponluk özelliğindedir (karbonat, bikarbonat, fosfatlar)
KDK artıkça tamponluk artar
En etken kil ve humus kolloidleri
Tamponluk kapasitesi büyük olduğu nispette pH' nın değişmesi için gerekli kireç ve kükürt daha fazladır.
pH’yı artırmak için: Kireçleme
Kireçleme için: CaCO3, CaO, sıvı Ca(OH)2
pH’yı azaltmak için: FeSO4, kükürt tozları; Elementel Kükürt, Sülfürik Asit, Amonyum Sülfat,
Kalsiyum Sülfat (Alçı).
Partikül boyutu önemlidir.
Tınlı bir toprakta pH nın düşürülmesi için gerekli Alüminyum sülfat ve Kükürt miktarları
Uygulanacak Alüminyum sülfat, kg/da
Mevcut pH
İstenilen pH
6,5
6.0
5,5
5,0
4,5
8,0
880
1170
1610
2050
2340
7,5
585
1025
1320
1760
2050
7,0
290
585
1025
1465
1760
6,5
290
730
1170
1320
6,0
290
730
1025
Uygulanacak Kükürt, kg/da
8,0
145
195
245
290
340
7,5
98
145
195
245
290
7,0
49
98
145
195
245
6,5
49
98
145
195
6,0
49
98
145
pH’nın;
(1) Mikro organizmaların aktivitesi
(2) Toksik iyonların suda çözünürlüğü
(3) Bitki Besin Maddesi alımı,
üzerinde büyük ölçüde etkisi vardır
1. MİKRO ORGANİZMALARIN AKTİVİTESİ
Mikro organizmalar toprağın, bitki gelişimi ve büyümesinde uygun verimli bir ortam haline dönüşmesinde çok önemli bir rol oynarlar.
Mikro organizma popülasyonlarının çoğunluğu, toprağın biyolojik aktivitesini oluşturan fonksiyonlarını, nötr civarındaki pH değerlerinde ideal bir biçimde yerlerine getirirler.
2. İYON TOKSİSİTESİ
Bitki hücre gelişimi için önemli olan Protein molekülleri, toprak ortamında H + iyonları ya da OH - iyonlarının aşırı derecede bulunması durumunda önemli ölçüde değişebilir.
pH, H + ve OH - iyonlarının dengesini gösteren ifadedir.
Alüminyum gibi H+ iyonlarının fazla bulunduğu ortamlarda (düşük pH değerlerinde) suda çözünürlükleri artan fitotoksik elementler mahsul veriminin düşmesinde önemli rol oynar.
Genel kural, toprak pH’sının yüksekliği mahsulün verimini kısıtlayan bir faktördür.
Toprakta ağır metaller (Cd, Ni, Pb vd) pH azaldıkça mobiliteleri artar ve bitki tarafından daha kolay alınırlar.
3. BİTKİ BESİN MADDELERİNİN ALIMI
Bitki Besin Maddelerinin çözünürlüğü ve bitki tarafından alınabilirliği toprak pH değerine göre değişkenlik gösterir.
Bazı Bitki Besin Maddeleri yüksek pH değerlerinde suda çözünemezken bazı Bitki Besin Maddeleri ise düşük pH değerlerinde kökler tarafından alınamaz.
Her bir bitkinin optimum gelişimi için gerekli pH değeri farklıdır.
Bitki Besin Maddelerinin çoğunluğunun azami alınabilirliği 5.5 ile 7.0 arasındaki pH değerlerinde gerçekleşir.