Sayın Sarıcan, Benim kaygım da aktarma yaparken oksijen teması.

Sn. Nariçi,

Kısa süreli oksijen temasından bir şey olmaz.

Bugün Extech PH100 Ph ölçer aldım ve hemen ölçümlerimi yaptım.
1- Patates, havuç, elma, yonca yaprağı, kuşkonmaz ve diğer mutfak artıklarından oluşan birinci şişede ph seviyesi 2.64. Bu şişe bir ay önce hazırlandı.
2- Sadece yonca yapraklarından oluşan şişede Ph seviyesi 2.77. Bu şişe 15 gün önce hazırlandı.
3- Sadece suyu sıkılmış nar çekirdeklerinden oluşan 3. şişeyi geçen pazar günü yapmıştım. Bu şişede Ph seviyesi 3.87.

İlk iki şişeye 4 gün önce yarım çay bardağı laktik asit eklemiştim. Sanırım bu yüzden ph seviyeleri çok asidik çıktı.
Nar çekirdeklerinden oluşan şişeye hiç laktik asit katmamıştım. Ya bu yüzden ya da henüz 1 haftalık olduğu için Ph seviyesi daha yüksek olmuş olabilir.
Bundan sonra haftada bir Ph seviyesini ölçeceğim. Bakalım nasıl bir değişiklik olacak?

Eser miktarda, co2 gazı çıkışı devam ediyor..Fakat içeridekiler çözünmüş vaziyette.....27 martı bekliyorum.Evde kullanmaktan ziyade, bizim kadıköyün kokusu ile meşhur kurbağalıdereye dökmeyi düşünüyorum.

Sn. acemi_caylak,

Aldığınız pH metrenin kalibrasyonu tamam mıdır? Değerler bana biraz düşük gibi geldi. Şimdi tam hatırlayamıyorum ama fermentasyon işlemi bitiminde pH 3,5-4 gibi olması gerekir diye hatırlıyorum. pH metre ile birlikte kalibrasyon kitide aldınız mı? Size kaça mal oldu?

Sn.Acemiçaylak, ekledim dediğiniz laktik asit tam olarak nedir? Yani saf laktik asit mi, laktik asit içeren yoğurt suyu benzeri bir şey mi? Saf laktik asitin PH'ı 2.2 civarındadır. Yarım çay bardağı bundan eklediğinizde, büyük bir orandır ve sıvının PH'ını 2.5 civarına düşürür. Yoğurt suyu gibi bir şey ise PH 3.5-4 civarındadır ve bu denli bir PH düşüşüne sebep olmaz.

PH ölçerin elektrodunu kurutmadığınız sürece size kalibrasyon dahi yapmadan yıllarca hizmet eder. Güle güle kullanın. Zaten söylemişlerdir, kullandıkran sonra musluk suyu ile yıkayarak nötralize edin, kapağının içini de ıslatıp suyunu silkeledikten sonra sıkıca kapatın, elektrod böylece kurumaz.

Sn. Sarıcan,

Kullanmadan önce, kalibrasyon çözeltisi (2 adet almıştım, 1 adet Ph'i 4 olan, 1 adet Ph'i 7 olan) ile kalibre ettim. Değerlerden eminim. Çünkü sadece bunları değil, evde laktik asit vardı onuda ölçtüm. Ph 2.1 çıktı.

Ph Meter'i 180 TL' ye, 2 adet kalibrasyon sıvısını 15 TL' ye Karaköy'den aldım.

Sn. Meyvelitepe,
Laktik asit, saf laktik asit. Hammadeler.com'dan sipariş etmiştim, sarımtrak bir rengi var. (Laktik asit almamda sizin zeytin yapım tecrübeleriniz etkili oldu. Yoğurt suyu ile Ph'i fazla düşüremedim. Bu yüzden laktik asit kullandım demiştiniz.) Ayrıca dün onunda Ph'ini ölçtüm. Ph 2.1 di. Ama 7 litrelik enzimi nasıl 2.64'e kadar düşürdü anlamadım. Orantıya vursak olmuyor. Gerçi burada normal orantı yerine logaritmik olarak bir hesap yapmak lazım, ama enzimdeki ilk değeri bilmediğimiz için şimdilik bundan sonraki gelişmeleri izleyerek göreceğiz.

Aslında ben nar suyunda da düşük bekliyordum. Çünkü narın kendisi ekşi zaten. Ama demek ki pekmezi katınca yükseliyor.

Kullandıktan sonra normal su ile nötralize edilmesi gerktiğini biliyordum. Ayrıca İngilizce kullanım kılavuzunda, kapağın içindeki süngeri Ph 4 çözeltisi ile ıslatmamız gerektiğini söylüyordu. Ama sizin yöntem daha pratik oldu benim için, teşekkürler.

Konuya ilgiliyim ama çok sık takip edemiyorum. em konusundaki deneyi şeffaf poşette yapmaya çalışmıştım. Şimdi ısı sorunu var. Yazın daha ayrıntılı deneyeceğim öğrendiklerimi. Birde ben bir fikir vereyim. Esmer şeker aramak yerine neden karışıma pancar parçaları atmıyorsunuz. En doğalı o çünkü hemde çok ucuz olur. kolay gelsin.

Isı önemli olsa da engel olmuyor herhalde ki sıfır civarında bile fermantasyon devam ediyor.

Sn. acemi_caylak,

pH düzenlemeleri yaparken damlalıkla asit damlatılır, siz bardakla boşalttım diyorsunuz. Bunun için sıvının tamamını bozmamak için sıvıdan bilinen bir ölçekte numune alınır ve önce bu numune sıvı üzerinde pH kaça ayarlanmak isteniliyorsa, onu ayarlamak için damla damla asit ilave edilerek ölçümler yapılır.

İstenilen pH derecesi kaç damlada yakalandı ise ona göre büyük hacimdeki sıvıya, örnek sıvıya damlatılan miktarın katı kadar asit damlatılarak işlem sonuçlandırılır. Hatta yine de hata yapmamak için büyük hacime asit damlatma işi de iki veya daha fazla kademede yapılıp ara ölçümler yapılır.

Kontrolsüz asit ilavelerinde sıvıyı tekrar geri döndüremeyecek kadar asidik yapabilirsiniz ve sizinki de sanki böyle olmuş gibi. Sizin şimdi pH' ı yükseltmeniz gerekir diye düşünüyorum ama nasıl yaparsınız bilemiyorum.

Pancar parçaları atmak da iyi bir fikir olabilir.

Doğrudur Sn nariçi,
Aslında organik maddenin fotosentez yaparken güneşten alarak CH2O şeklinde depoladığı enerji, fermantasyon sırasında açığa çıkar ancak bu enerji çözeltiyi ısıtmaya yetmez çünkü mikroorganizmalar tarafından hücre sentezinde kullanılır. O yüzden ve mikroorganizmaların da etkkinliğini artırmak için tüm işlemin ılık bir ortamda olmasında fayda vardır. Hakim olan organizmaların türlerine göre ılık ortamın sıcaklığı değişir ama ortalama olarak 25 - 30 derece dersek hata yapmış olmayız.

Sn. Karaselvi,

Enzim yaparken karışıma pancar parçalarıda ilave edebilirsiniz buna bir diyeceğim yok ama esmer şeker yerine atmak pek uygun olmasa gerek.

Çünki burada ki amaç bir kibrit çakmak gibi bir şey, yoksa meyvelerin hepsinin içinde oranları değişik olmakla birlikte şeker yani glikoz mevcuttur. Fermentasyon işlemini tetikleyebilmek için glikozun en konsantre şekilde bulunduğu melas, pekmez veye esmer şeker 1/10 oranında baştan ilave ediliyor.

Bir gram şeker kaç gram pancardan elde ediliyor ve ne gibi işlemlerden geçiyor, önce onu düşünmek lazım. Sizin söylediğiniz çay içerken şeker yerine pancar kullanamayız mı gibi bir şey olmuş. Uzun süren fermentasyon işlemi sırasında elbette pancarın içinde bulunan şeker oranı fermentasyon sürecini etkiler ama olayı başlatmaya yeter mi bilemem.

Şarap yaparken bile sıkılmış üzüm suyunun içine şarap mayası ile birlikte bir miktarda şeker ilave ediliyor. Bu işlem sadece süreci başlatmak için herhalde. Yoksa üzüm suyunun içinde de şeker var.

Doğrudur Sn nariçi,
Aslında organik maddenin fotosentez yaparken güneşten alarak CH2O şeklinde depoladığı enerji, fermantasyon sırasında açığa çıkar ancak bu enerji çözeltiyi ısıtmaya yetmez çünkü mikroorganizmalar tarafından hüçre sentezinde kullanılır. O yüzden ve mikroorganizmaların da etkkinliğini artırmak için tüm işlemin ılık bir ortamda olmasında fayda vardır. Hakim olan organizmaların türlerine göre ılık ortamın sıcaklığı değişir ama ortalama olarak 25 - 30 derece dersek hata yapmış olmayız.

Melas ya da esmer şekerin yerine değil ama birlikte atılabilir.

Şimdi anlaşıldı :) Etki doğru orantılı olmuyor. Yarım çay bardağı laktik asiti 100 litre salamura suyuna koyuyorum PH 4'ün altına geliyor.

292 nolu cevabınıza iyi bir açıklama olmuş, teşekkür ederim.

Amaç burada Ph 4-4.5 arası bir enzim elde etmek olduğuna göre, demekki işe diğer maddeleri (laktik asit) fazla karıştırmadan sadece pekmez ile aşılamak yeterli gözüküyor. Daha önceki mesajımda söylediğim gibi sanırım sadece EMA kullanmak daha doğru bir çözüm. Hem de daha ucuz. Ben iki şişeye de bir kilodan fazla pekmez ekledim. Pekmezin kilosu 8 TL olduğuna göre EMA daha ucuza geliyor.
Bugün Ph seviyesi düşük iki şişeninde kapağını açıp biraz kokladım genzimi yakacak kadar bir asit kokusunu hissettim. Bunun üzerine her şişeye bir su bardağı kadar pekmez ekledim. Henüz Ph ölçmedim. Biraz daha bekleyeceğim. Eğer Ph düşmezse bu iki şişeyi kaybettik demektir. Çünkü bu kadar asidik ortamda bırakalım yararlı bakterileri, sanırım zararlı bakteriler bile yaşayamaz.

Öyle düşünmeyin bence. Bu kadar asitik bir sıvıda patojen barınamaz. Bu sıvıları yaptığınız diğer enzimlerde asitlik düzenleyici olarak kullanabilirsiniz.

Sn. Meyvelitepe,

Çok güzel bir öneride bulundunuz. İnanın, Ph yükselmezse bu iki şişeyi ne yaparım diye kara kara düşünüyordum.
Hatta Ph seviyesini bile moralim bozulmasın diye ölçmedim:)

Sn Acemi Çaylak
Umutsuzluğa kapılmanıza gerek yok. Yararlı mikroorganizmalar öyle kolay kolay ölmezler. Örneğin, bizim kullandığımız EM'nin içinde bazen pH 2,5 değerine kadar inse bile yaşıyorlar. Yalnız deneylerinizde Nar suyu kullanmanızı ben pek tavsiye etmem çünkü nar suyunda değişik tür yararlı mikroorganizmalar pek üremiyorlar. İçinde antimikrobiyal bir bileşik olduğunu zannediyorum. Sizin de önerdiğiniz gibi, yapılan ev yapımı bu enzim çözeltilerine arkadaşların çok az dahi olsa, EMA koymalarını yine tavsiye edeceğim. En azından elde edilen enzimlerin çeşitliliği artacak ve ph daha düzenli hale gelecektir. (Eğer EMA koyarsanız, aynımiktarda melas veya pekmez koymayı da unutmayınız!). Ama tabii ki herkesin kendi bileceği bir iş. EMA'sız da nasıl olacağı ve bitkiler üzerindeki etkileri mutlaka denenmelidir. Kolay gelsin.

Youtube'da ki videolarda yapılan enzim çalışmalarında kahverengi şeker dışında birşey koymuyorlar. Su dahi koymuyorlar.

Ben pekmez ve yoğurt suyu koydum, su ile yaptım. Bu enzim suyu içilebilir mi?

enzimin içine yumurta kabuğu çekip koyabilirmiyim veya bulgur

Arkadaşlar, enzim bidonlarından biri hava çıkarmayı kesti. Bidon içe doğru çökme gösteriyor. Ben de hava çıkış deliklerini kapadım. Böylece bekleyecekmiyiz?

Sn. Nariçi,

pH ölçme imkanınız var mı? Benim sadece çilekten yaptığım içilebilir enzimde de gaz çıkışı bitmişti. Balonun söndüğünü görünce şişeyi boşalttım ve süzdüm.

pH ölçme imkanım olmadığı için damak testi yaptım. Sanki çilek likörü olmuş gibi ama kullandığım çilekler yoğun aromalı olmadığı için çilek kokusu ve tadı az geliyor. Biraz daha tatlı olsa likör olmuş diyeceğim.

Yarım bardak kadar içtim ama dokunur mu diye de tedirgin oldum.

Sayın Sarıcan, Böyle denemeler de üzerine bir iki kaşık yoğurt yesek zararsız olur diye düşünüyorum.

Gaz çıkışı bitince de 3 ay bekletmemiz gerekmiyor mu?
Bidon içe doğru daralır gibi oldu havası azaldı sanki. Ama suyu berraklaştı. posalar dibe çöktü. Diğer hava çıkışı devam edenlerde malzemeler üst tarafda duruyor.

Berraklaşma ve çökelmede olduysa işlem tamam gibi görünüyor. Bence tortuyu kabartmadan bir hortum yardımıyla sifon yaparak sıvıyı başka bir şişeye alın, kalan tortuyuda kompost oluşturmak için toprakla karıştırın. Bunların hepsi deney. deneye deneye öğreneceğiz. Olmazsa bir sürede süzülmüş sıvıyı kullanmayıp bekletirsiniz.

Bende, hepsinde 3 ayı bekleyeceğim. Bakalım ne olacak?

Bende 3 ay beklemeyi düşünüyorum. Ph seviyeleri düşük olan şişelerde berraklaşma arttı. Zaman geçtikçe mi berraklaştığı veya ph seviyesi düşük olduğu için mi berraklıştığı konusunda şimdilik fikrim yok. Bu hafta sonu yeniden Ph ölçümlerini yapacağım.

Bu mesajın tarihi 18 Ocak. Tam 1 ay olmuş. Yaklaşık 15 gün önce bu seferde hem mandalina hemde limona aynı oranda vermiştim. Limonda bir değişiklik yok. Yapraklar sanki biraz daha canlandı gibi ama belirgin değişiklik yok. Ancak mandalina da belirgin değişiklik var. Yapraklarının büyük çoğunluğu dökülmüştü. Ancak şimdi her tarafından yaprak veriyor ve 5-6 tane çiçek açtı.
Ayrıca geçen hafta ormadan menekşe toplamıştım. Onları küçük saksılara dikmiştim. İlk günler bir şey vermedim. Ancak menekşelerin hafiften solduğunu görünce çarşamba günü bir kapak kadarını 1 lt su ile karıştırarak menekşelere verdim. Menekşeler çoştular desem yeridir. Eğer bu coşmanın nedeni enzim ise, bence bütün sıvı gübrelerden daha etkili. 3 günde bu kadar hızlı etkisini beklemiyordum.

Denemelerde kontrol saksısı da yer almalı .

Örneğin menekşelerde bir saksıya enzim kullanılmasa idi net bir fikir hemen oluşabilirdi.

Fermantasyonun durduğu bidonda bir kısım posa yukarı doğru hareket etti ve yeniden yavaş olarak başladı.

Sn. Denizakvaryumu,

Şimdilik bir kesinlik yok zaten. Belkide havalar güzel gittiği için mandalina çiçek açtı veya menekşeler kendini toparladı. Bence sizin dediğiniz gibi ortama bir kontrol saksısı da dahil ederek, süreci 2-3 ay izlemek gerekiyor. Çünkü kısa vadede neyin etkili olduğuna emin olamayız.

Sn. Narici,
Yavaş olarak başladı derken gaz çıkışı mı yeniden başladı?

Benimkinde bir kısmı dibe çökmüş, bir kısmı en üstte, ortada ise berrak renge dönüşmüş sıvı var.

Dün akşam yaptığım ölçümlerde eski seviyesi 2.64 olan şişenin Ph seviyesi 2.82. Eski seviyesi 2.77 olan şişenin Ph seviyesi 2.87. Sanırım durum iyiye gidiyor.
Ayrıca limon ve mandalinaya her birinden yarım kapak kadar enzimi yaklaşık 1.5 lt su ile karıştırarak tekrar uyguladım.

Sn. acemicaylak,

Çöp enzim topraklı tarımda iyi sonuç verecek gibi ama topraksız tarımda pek faydalı olmayacak gibi.

Ben yoğurt kovasından yaptığım fermentasyon kabından elde ettiğim sıvıyı evdeki saksıların sulamasına kullanıyorum. Menekşe ve Mayer Limon çiçeğe durdu, diğer yeşil saksılarda yeni filizler canlandı.

Daha öncede denemiş olmama rağmen elde ettiğim bu olumlu sonuçlardan sonra aynı sulama suyundan topraksız tarımda yaptığım patetes saksısınıda suladım. Fakat yine aynı şey oldu, sıvı köklerin etrafında sümüksü bir birikim yaparak kökleri bloke etti ve düne kadar canlı fideler ölmek üzere. Bolca temiz su ile kökleri yıkadım ama kurtulmayacak gibi.

Bir şeyler öğreninceye kadar bayağı bir emeğide telef edeceğiz anlaşılan. Patateslerime üzüldüm dört aydır uğraşıyordum.

Sayın acemiçaylak, benimkiler de sizin tarifinize benziyor.

Sn. Sarıcan,
Gerçektende öğrenme aşamasındayız ve üzücü sonuçlarda olabiliyor. 4 aylık emeğin boşa gitmesine bende üzüldüm.
Ancak daha öncede tartışmıştık. Bu konuda fazla bilimsel bir çalışma yok. Mecburen bizde deneyerek öğreniyoruz.
Topraksız tarım konusunda hiç bir tecrübem yok. Ancak tahmin yürütürsek, birinci neden emzimdeki bakteriler, ikinci neden enzimin ph seviyesi topraksız tarımda olumsuzluğa neden oluyor olabilir.
Aslında bilimsel çalışma olmayışından dolayı, enzimin içinde tam olarak hangi bakteriler var bilmiyoruz. Laktik Asit bakterisi kesin vardır. Ama başka hangi canlı var bilmiyoruz. Daha önce şaka yollu söylediğiniz gibi iş mikroskop almaya varacak gibi.
Aslında çokta umutsuz olmamak lazım. Edindiğimiz tecrübelerde küçümsenecek türden değil. Şundan eminiz artık. Enzim topraklı tarımda işe yarıyor. Ama derecesi ne? Bundan sonraki aşama gözlemlerimizi kontrol gruplarıda oluşturarak kayıt altına almak ve enzim ne kadar etkili oluyor, hiç gübre kullanmadan sadece enzimle bitki besleyebilir miyiz bunu gözlemlemek olmalı bence.
Ayrıca sadece bir veya iki meyveyle yapılan içilebilir enzimi de, bir kaç meyve türüyle daha deneyerek işi ilerletmeliyiz bence. Bu konuda siz ilk adımı atmış oldunuz zaten. Bende sıkılmış nar çekirdeklerinden oluşan şişenin içine hiç bir şey katmadım. Daha şimdiden kokusu cezbedici gözüküyor. Bu gidişle en azından kendi likörümüzü ve şarabımızı üretebileceğiz gibi:) Bir adım ötesi düdüklü tencereye imbiği taktık mı rakı üretmek olur:)

Ph seviyelerini dün yine kontrol ettim. Takibi kolay olsun diye aşagıdaki listeyi yaptım.

1. Şişe: 2.64 -> 2.82 -> 2.79 (Karışık malzemeden oluşuyor.)
2. Şişe: 2.77 -> 2.87 - > 2.94 (Sadece yonca yaprağı idi, sonradan elma ve patates eklendi.)
3. Şişe: 3.87 -> 3.33 (Sadece suyu sıkılımış nar çekirdeklerinden oluşuyor.)

Gördüğünüz gibi 2. şişede asit seviyesi düşüyor. Birinci şişede biraz yükselmiş. Nedenini bende çözemedim. Ancak ikisine de biraz pekmez, bir adet patates ve bir adet elma katmıştım. Bu ekleme işleminden sonra 2. şişede bariz bir gaz çıkışı başladı. Hatta bir akşam kapağı gevşeterek gazını almayı unutmuştum. Ertesi sabah şişenin kapağını gevşettiğimde kola, soda vb. gibi taştı.
Birinci şişede gaz çıkışı nerdeyse durmuş durumdaydı ve yeni eklemelerden sonra da bir hareket olmadı. Gaz çıkışı nerdeyse yok denecek kadar az.
Ancak sonradan kattığım elma ve patatesin rengi, tıpkı turşu suyuna meyve kattığınızda renginin değişmesi gibi değişmiş durumda. Sanrım bu şişeye biraz daha pekmez eklemekte yarar var gibi. Ancak şişede yer yok. Şişeyi bölmem gerekecek.
Bu arada mandalinada oldukça fazla tomurcuk oluştu ve yeni filizlenen yapraklar büyümeye başladı. Eski yaprakların hepsini kopardım. Sadece üzerinde yeni çıkan yaprakları bıraktım. Hem ağaç eski yapraklara güç harcamaz, hemde takibi kolay olur. Limonun yaprakları biraz daha yeşillendi ve küçük tomurcuklar oluşmaya başladı. Menekşeler canlılığını koruyor.
Cumartesi günü 3 saksıya orman sümbülü diktim, diktikten sonra sulandırılmış enzimi onlara da verdim. Şimdilik fazla değişiklik yok. Bu saksılardakiler kendilerini toparlayınca bir tanesine kontrol amaçlı olarak enzim vermeyeceğim. Şimdilik yerleri değiştiği için hızlı toparlasınlar diye üçüne birden verdim.