Müge (Convallaria majalis)

[hocam100]

Alm. Malgloeckchen (n), Fr. muguet (m). İng. Lily of the valley. Familyası: Zambakgiller (Liliaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Marmara ve Akdeniz bölgesi (Toroslar).
Nisan-mayıs ayları arasında beyaz ve güzel kokulu çiçekler açan, 20-30 cm boyunda, sürünücü köklü, çok yıllık otsu bir bitki. Daha çok gölgeli ve rutubetli yerlerde, orman altlarında, vâdilerde ve dere kenarlarında yayılış gösterir.
Tatlı kokulu beyaz çan çiçekleri, gelin buketlerinde sevilerek kullanılır. Toprak altındaki kök sapları, kalın burunları ile sökülüp, her yıl yeniden çiçeklenmeye alınır. Her ilkbaharda, her burun ucunun dibinden bazen 20 cm. uzunlukta yaprak ve ince çiçek sapı çıkarır. Sap üzerinde beş ile sekiz adet 6 mm. büyüklükte, portakal, eflatun-pembe, kırmızı meyve verir. Pek az tanınan C.majalis rosea, eflatun-pembe, açık renk çiçeklidir. Katmerli olanları ve yaprakları uzunlamasına çizgili olanları da vardır. Nefis kokulu bir kesme çiçektir. Gölge ağaç altları için çok uygundur.


YETİŞTİRİLMESİ
Kışa tamamen dayanıklıdır. Yarı gölge, nemli ve pH derecesi 4,3-8,0 olan asitli toprakları sever. Sonbahar veya ilkbahar başında 7,5 -10 cm. mesafeyle dikilir, üzeri 2,5 cm. toprakla örtülür. İnce komposto, yıllanmış ahır gübresi, iyi büyüme ve çiçeklenmeyi sağlar.
Convallaria Majalis; ilkbahar sonunda çan şeklindeki çiçekleri açar. Oldukça güzel kokuludur. Kesme çiçek olarak da kullanılır. Otsu bir yer örtücüdür. Soğuğa dayanıklıdır. Sonbahar da solan yapraklar, ilkbahar da yeniden canlanır.
Müge Çiçeği; gölge sever. Bahçede kuzey ve dopu kısımlarda çalı altların da yer örtcü olarak yerleştirebilirsiniz. Organik maddece zengin toprak, yerleştirilmesi için idealdir. Düzenli gübre verilmeli ve toprak nemli kalacak şekilde su verilmelidir. Yaz dönem sonu rizomlarından ayrılarak üretilir. Yaprakları sararınca, sonbaharda kök ayrılması ile çoğaltılır.

Yapraklar oval veya elipsodik, tam kenarlı, paralel damarlı ve koyu yeşil renklidir. Çiçekler uzun bir sapın ucunda, 6-10’u bir arada, salkım durumunda toplanmışlardır. Saplar ince, kısa ve sarkıktır. Çiçekler çan şeklinde ve beyaz olup uçları altı lopludur. Meyve küre şeklinde, küçük ve kırmızı tohumları mavimsi renklidir.
Kullanıldığı yerler: Bitkinin çiçekleri, kökleri ve rizomları kullanılmaktadır. Bileşiminde kardiyotonik etkisi olan heterozitler (konvallatoksin, konvallarin) vardır. Bilhassa kalp üzerine tesirlidir. Kalp faaliyetlerini tanzim edici özellikte, ham madde olarak kullanılır. İdrar söktürücü ve müshil etkisi de vardır. Çiçekleri parfümeri sanâyiinde ve süs bitkisi olarak kullanılır.