Domates ve biber için hazırlamıştım.

Benim bahçemdede geçen yıl ektiğim reyhanların kuruyup tohumunu toprağa dökmesinden dolayı bahçede reyhan fidelerim var,bunları biber,patlıcan,ve domates diplerine diksem fesleğenin gördüğü işlevi görürmü (sinekler için)neticede aynı familyadan.:rolleyes:

Domates ve salatalık uyumlu diye biliyorum, tabloda uyumsuz gözüküyor.
Domates ve dereotu uyumlu diye biliyorum, tabloda uyumsuz gözüküyor.

Yardımcı bitkiler (Kardeş bitkiler) listesi çoğunlukla uzun yılların gözlemi, pek azı bilimsel çalışmalar sonucu ortaya çıkmıştır. Kaynak ülkeler İngiltere ve Amerika'dır.

Çok fazla çeşit yetiştirmesemde uzunca bir süredir organik bahçecilik ile ilgileniyorum. Wikipedia sitesindeki listenin en güvenilir liste olduğunu düşünüyorum.

İnternetde biraz dolaştım; açıklayıcı tam bir metin bulamadım. Vaktim olduğunda biraz daha araştırırım.

Aşağıdaki bilgi domates ve dereotu birlikteliği ile ilgili.

Sanırım buldum nedenini.
Dereotu domates bitkisi için domates tırtılına karşı tuzak bitki oluyormuş. Dereotu enfekte olunca ya elle tırtılları toplamak veya bitkiyi imha etmek gerekiyormuş.

Bir yetiştirici dereotu gelişince domatesin büyümesini engellediği yazmış. Bunun nedeni yukarıdaki sebepten olabilir.

Öte yandan kadife çiçeğinin bir özeliği domates tırtılını uzaklaştırması.

Bir bitkinin etrafında zararlısını hem uzaklaştıran hem de çeken bitkilerin olması iyi bir şey değil.

Kadife çiçeği organik domates yetiştirmedeki en büyük yardımcıyken dereotunun orada iş yok.:D Domatesle dereotunun tabakta buluşmasıdan yanayım. Kadife çiçeksiz domates yetiştirilecekse denenebilinir. Deneyende sonuçlarını aktarırsa iyi olur.

Kadife çiçekli domateslerde bu tırtıllara hiç rastlamadım.Ya kadife uzaklaştırıyor, ya da çevremde/ülkemde bu zararlı yok.

Bahçemde domates için kadife çiçeği (domates zararlılarını uzaklaştırıp/yararlıları çeker) ve fesleğen (domatesin gelişimini destekler) yeterli oluyor. Diğer yardımcı bitkileri denemedim. Borage (hodan) dikmeyi düşünmüştüm; bu bitkinin tomates tırtılını uzaklaştırdığını öğrenince vaz geçtim. Nasıl olsa kadife bu işi de yapıyor...


Bazı kaynaklarda kardeş bitki olarak gösterilmesinin nedeni kadife çiçeği yerine isim karmaşasından dolayı aynısefa çiçeğinin dikilmesi ve bu bitkinin kadife çiçeği gibi işlev görmemesi nedeniyle tırtıl ile mücadelede dereotunun kullanılması olabilir.

İlk mesajdaki listenin kaynağı eski bilgilerin günümüze aktarılması sonucu oluşmuştur. Günümüzde eskilerin toprak, hava, su koşullarına, tohumlarına, sahip değiliz. Üstelik birde eskilere oranla çok daha fazla hastalıkla mücadele ediyoruz.

Tahminim bu listede bahsedilen salatalığı ve tohumunu günümüzde bulmak çok zor. Piyasadaki salatalık tohumları sırık isteyen/sırığa yatkın türler. Belki yerli (eski) tip salatalık tohumu ile denenebilir.

Yine de salatalık bitkisi (kabakgillerin pek çoğu) hastalıklara karşı direnci düşük bir bitkidir. Bazı hastalıklar çevresindeki bitkilere taşınabiliyor. Kabakgilleri mümkün olduğunca patlıcangillerden ayırmakta yarar var.

İki sıra domatesin önüne dereotu ekmiştim, çimleniyorlar. Domatesin yanında aynı zamanda fesleğen ve kadife de olacak. Bu durumda toprağını bozmadan (toprak çok yumuşak, işim zor olacak) dereotunu taşımayı düşünüyorum ya da biraz daha gelişince söküp başka yere alırsam tekrar tutar mı?

Dereotunu salatalık ile birlikte ekmek özellikle öneriliyor.

:(
Dereotunu hiç taşımadım ama dereotu kazık köke sahip olduğu için taşımada kayıp çok olabilir.

Türkiye'de domates tırtılı olup/olmadığını bilemiyorum; tırtıllar yoksa dereotlarına yazık olur.

İsterseniz dereotlarını şimdilik yerinde bırakın; gençken bir sorun yaratmıyormuş. (Birlikte ekim yapan birisi dereotunun gençken sorun yaratmadığını, olgunlaşınca domatesi kötü yönde etkilediğini anlatıyor.) Yeniden tohum ekme şansınız varsa ekin. Bu arada Mine Hanım'a veya domates zararlıları başlığında tırtılın Türkiye'de olup olmadığını sorayım. (Ben de merak ediyorum.)

Sn. Kiraz, ben arkadaşımın bahçesinden balkonda saksıda yetiştirmek için iki kök dereotunu çıkartıp getirdim, biri tuttu biri 2-3 gün sonra öldü. Bendeki verilere göre 50% şansınız var yani :)
Kökü derin,15 cm kadardı benim söktüklerimin. Çıkartırken çok özenmedik, yan kökler filan koptu hep, çapayla çektik aldık ama biraz daha özen gösterilirse tam tutabilir belki.

Mine Hanım,

Yabancı kaynaklarda ingilizcesi 'tomato hornworm', latincesi 'Manduca quinquemaculata' olan domates zararlısıdan bahsediliyor. Acaba bu zararlı ülkemizde var mı?

Teşekkür ederim.

Katılıyorum.

"Kardeş Bitkiler" başlığında konuyu yazdım; "Sebze bahçesi hazırlama" başlığında sesimi çıkarmadım. :D

Ben karışık ekim yapmıyorum. Domates, kadife, dereotu, salatalık içeren karışık ekim konusunda deneyimli sizsiniz.

Mine Hanım'dan cevabı alınca belki karışıklık önlenir.

Dereotu-salatalığı duymuştum ama bu sıra o kadar yeni bilgi okuyorum ki bu bilgiler oturumadan karışıklıklar da oluyor. İki adaya dereotu ekmişim, salatalıkların olacağı adaya ekmemişim, bir iki parça dereotunu kürekle bozmadan taşıyacağım.

Dün, kardeş bitkiler için "wikipedia"dan sadece bana gerekli bölümleri içeren bir liste aldım. Listede bahçede ekeceğim bitkilerin altını çizdim, artık bahçeye bununla çıkıyorum :)

Başka bölgeleri bilmiyorum ama benim Ege' de karşılaşmadğım bir zararlı Sayın Üzüm.

Sebze yeşil kurdu var, yapraklarda ve meyvede zarar yapar. Heliothis armigera.
Siz bana Manduca quinquemaculata yı sormuştunuz. Ama asıl sorun sebze yeşil kurdudur. Domates, biber, fasulye, patlıca ve bamyanın canına okur.

Kadife çiçeği nematodları kaçırır ama kırmızı örümceği de çeker. Kırmızı örümcek de önemli bir domates zaralısıdır.

Domatesin kendi yapraklarını soğuk suda ezer ve bitkiye püskürtürseniz zararlıları kaçırıp yararlıları çektiği de tespit edilmiş.

Mine Hanım,
Verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ederim. Elimdeki dökümanlar, kitaplar, internet üzerindeki bilgiler İngiltere, Amerika kaynaklı. Bazı işleri körü körüne yapıyorum.

Kadife çiçeği sebze yeşil kurdu (Heliothis armigera=Helicoverpa armigera=Tomato Fruit Borer) için etkiliymiş. Domatesin yanı sıra biber, fasulye, patlıcan ve bamyanın da ekimini yaparım. Bu bitkilerde de tırtıla rastlamadım. Büyük alan ekiminde belki farklılıklar olabilir ama kendi ihtiyacım için yaptığım sebze bahçemde tırtıl olmamasının sebeplerinden biri herhalde kadife çiçeği.

Kırmızı örümcek bahçemde var. İlginç tarafı ise kadife çiçekli domateslerin yapraklarını göz kontrolü ve elle imha yöntemiyle tek tük olan kırmızı örümceklerden temizlerken çiçek bahçesindeki - burada kadife çiçeği yok- kırmızı örümcekler ile baş etmekte zorlanıyorum.

Bahçemde uğur böceği oldukça çok var; ingilizcesi lacewings olan tülkanatlıya benzettiğim böceklerden de var. Bu böcekler kırmızı örümceğin düşmanı.

Seyrek olarak gördüğüm kırmızı örümceklere karşılık domatesleri kadife çiçeksiz yetiştirdiğimde daha büyük sorunlarla uğraştığım için kadifeden vazgeçemiyorum. Ayrıca kadife çiçeği yararlı böcekleride çektiği için galiba denge söz konusu.:)

Domateste olmayıp diğer patlıcangillerde rastladığım böcekler için sizin önerdiğiniz domates yapraklarından yapılan ilacıda kullanıyorum. Kadife çiçeğini sebze bahçesine yetecek kadar yetiştiremediğim için bazı zararlılar için bu bitkinin yapraklarından yapılan ilacıda sık kullanmaktayım.

Fesleğen' in kaçırtıcı özelliğini okumuştum. Bugün bir saksı fesleğen aldım. Bildiğimiz küçük yapraklı, süs için satılanlardan. Bu fesleğen türü de etkili mi yoksa iri yapraklı olandan mı gerekiyor mutlaka? Bir saksı da arkadaşım hediye almış bana. Bir ara gidip onu da olacağım. Bu saksıdaki fesleğen fidelerini, domates saksılarımın dibine eksem olur mu? Kökleri zedelenir mi acaba çıkarırken?

Fesleğen ile ilgili bir başlık da bulamadım maalesef. Fesleğenin yetiştirilmesi, tohumunun ne zaman nasıl alınacağını da öğrenmek isterim. fideler çok pahalıya geliyor çünkü:D Bilseydim geçen seneden tohumla onlarca fide üretip balkonu bir müfreze fesleğenle korurdum:D

Sn Kedi Tırnağı fesleğen başlığı:

http://www.agaclar.net/forum/showthread.php?t=1314

Ben bu sene İstanbul tohumculuğun iri yapraklı fesleğen tohumlarından alıp ekmiştim, 50'nin üzerinde fidem var. Bunları bahçeye alacağım ama bir türlü sıra gelmedi.

Tohumdan ekince büyümesi çok yavaş oluyor bilginiz olsun. Fesleğenleri biber-patlıcan gibi tohumdan gelişmesi yavaş olan bitkilerle aynı zamanlarda ekmek gerek bana kalırsa.

Gördüğüm kadarıyla dediğiniz top fesleğen domates yakınına ekiliyor. Ama ben hem boyu uzasın yüksekte de etkili olsun, hem de salatalara girsin işe yarasın diye iri yapraklı tercih ettim.

Bir de geçen sene fide olarak aldığım top fesleğenin tohumlarını ektiğimde çimlenme sağlayamadım. Bunları da f1'den yetiştiriyorlar diye şüpheleniyorum.

Sn Verdoque, yanıtınız için teşekkür ederim. Ben bu arama işini hala öğrenemedim galiba anlamadım:) Bir sürü başlıkta ve ayrıntılı arama kısmında arattım ama bulamamıştım.
İri cinsi tohumdan ekmek için geç kalmışımdır herhalde. Henüz başlığı incelemedim.
Önceden bu bilgiyi bilseydim iyi olurdu ama ne yapalım sağlık olsun:D

Büyük yapraklı fesleğen ile küçük yapraklısı (top fesleğen) arasında kardeş bitkiler açısından fark olduğunu belirten bir kaynağa şimdiye kadar rastlamadım.

Bildiğim kadarıyla küçük yapraklı fesleğen büyük yapraklı fesleğenin kullanıldığı (çorbalarda, salatalarda, fesleğen sosunda, vs.) yerlerde kullanılıyor; yani küçük yapraklı fesleğen süs bitkisi olma özelliğinin yanında mutfakta da kullanılan yararlı ve aromatik bir bitki.

Fesleğen bitkisi çapraz döllemeye açık bir bitkidir, yani farklı iki türü yakın ekerseniz onlardan elde edeceğiniz tohumlardan yetiştireceğiniz fesleğenler tadsal ve görsel farklılıklar gösterebilir. Birden fazla çeşitte yetiştirilecekse tohumluk bitkiyi çapraz döllenmeden korumak için ayrı yetiştirmek gerekir.

Gece eve dönerken, belediyenin bir site önüne diktiği kadife çiçeğinden bir fide çaldım:D( ne yapayım yakında satan bir yer göremedim) Nematodları kaçırdığı yazıyor ya. Eve gelince düşündüm '' hazır paket aldığım torfta nematodun işi ne, domatesin yanına ekip, fidenin köklerindeki topraktan, başka zararlıları durduk yere bulaştırmanın alemi ne'' diye:D
Gerçi başka bir paket toprak karışımını da eklemiştim saksılarıma. Ondan bişiler bulaşmış da olabilir. Neyse ben gene başka bir saksıya dikip ayrı balkona koydum kadifeyi:) tohum almak için kullanırım hem de güzel görünür.

2 saksı fesleğeni de domat saksıların aralarına yere koydum şimdilik. Domateslerin yanına diksem mi acaba? Fesleğen saksısındaki topraktan bişiler bulaşmasın bu sefer de? Yani fesleğen her tür zararlıyı kaçırıyormuki?
Vallahi ben iyice paranoyaya bağlıyorum, sonum iyi değil:D

Arkadaşlar bahçe planlaması yapıyorum. Yalnız anlayamadığım bir şeyler var..ben yapacağım adaları yazayım boşlukları hadi birlikte dolduralım. Sebze Adaları 1,25 *3 m ve sekiz adet.

1. Ada: Pembe Domates, Çorbacı Turşuluk Biber, Uzun Siyah Patlıcan, Büyük ve küçük yaprak fesleğen (karışık), Kadife, Yeşil soğan

2. Ada: Dikenli Köy Salatalığı (Geçen Sene hem yerde güzel oldu kabakla birlikte hemde çalıda), Dereotu, Kadife, (....buraları dolduramadım)

3. Ada: Siyah Domates, Çorbacı Turşuluk Biber, Tombul Patlıcan, Büyük ve küçük yaprak fesleğen (karışık), Kadife, Yeşil soğan

4. Ada: Salatalık(Turşuluk), Kadife, (....Buaraları Dolduramadım)

5. Ada: Fasülye (konservelik empürme-çok dökülür-Köylü), Mısır (Çok tatlı olur-köylü), kadife, fesleğen (....Buraları Dolduramadım)

6. Ada:Okka Köy Domatesi, Dolma Biber, Uzun Siyah Patlıcan, Büyük ve küçük yaprak fesleğen (karışık), Kadife, Yeşil soğan

7. Ada: Fasülye (konservelik empürme-çok dökülür-Köylü), Mısır , (Buraları Dolduramadım)

8. Ada: Okka Köy Domatesi , dolma Biber, Tombul Patlıcan, Yeşil Soğan, fesleğen, Kadife

Ayrıca küçük adacıklarda ayrı ayrı maydanoz, semizotu (Belki ekmem diğer kumlu bahçemde yabanisi çok var) marul dikmeyi düşünüyorum.
Bahçenin uzak bir noktasına acı biberleri (Tabasco, Arnavut biberi ve diğer biberleri) direk toprağa dikeceğiz. toprak ıslahı yapılmış şekilde.
Ayrı bir yerde ayçiçeklerini mısırla karışık ekeceğim (Geçen sene denedim. Güzel oluyor) Mısır , Ayçiçeği arasınada öbek öbek fasülyeler yapacağım.
Ayrı bir yerde de yaz kabağı, bal kabağı, kavun ve karpuzları ekeceğim..




Evet arkadaşlar... fikirlerimizi lütfen paylaşalım. Benim fikirlerim bunlar. dolduramakdıklarım var.

Salatalıkla birlikte turp, kırmızı pancar gibi köklü bitkiler, soğan ve sarımsak ekebilirsiniz. Salatalık adalarında latin çiçeğini özellikle tavsiye ederim. Aralara tek tük kıvırcık da ekebilirsiniz.

Fasulye ve mısır geleneksel olarak çok iyi arkadaş olmalarına rağmen adalarda mısır ekmenizi tavsiye etmiyorum. Boyu 3 metre ve kökü adanın dörtte birini kaplayan mısırınız olabilir :) Fasulye adalarında patlıcan da iyi gidiyor.

Domates adalarına patlıcan dikerken dikkatli olun. Patlıcan az olsun. İkisi de çok büyüyor. Biribirlerinin ışığını kesmemeli.

Domates adalarında maydonozgiller, yaprak kereviz (celery) iyi gidiyor. Yaprak kereviz ekerseniz bir adada en fazla iki tane olsun (zaten iki tanesi 2-3 ailenin bir yıllık ihtiyacını karşılar).

Adalara ve adaların dışında ama hemen yakınında hiç bir kabak türü ekmeyin. Tüm adayı riske sokar.

Bitkilerin adadaki yerlerini belirlerken güneş durumuna dikkat edin. Yüksek bitkiler, alçak bitkileri ışıksız bırakmamalı.

Adalarda sebze yetiştirirken, tüm bitkilerin normalden 2-3 misli daha büyük olacağını unutmayın. Hesapları buna göre yapın. Askılarınız yeterince yüksek ve sağlam olsun. Temmuz ortasında domates adalarınızın bir anda yüzer kilo yüklenmesi işten bile değildir.

Fesleğenler ortalarda, bitkilerin arasında oluşacak kubblelerde, kadifeler sınır bekçisi gibi kenarlarda olsun.

Ayçiçeği ve salatalık iyi arkadaş ama adalarda değil. Tek bir ayçiçeği de bir adanın tamamını işgal edebilir. Ada dışındaki yerlerde iyi olur.

Yerinizin durumuna göre ada dışında üç kardeş (mısır, fasulye, kabak) uygulaması yapabilirsiniz. Kışlık kuru fasulyeniz için iyi olur. Yalnız aralarındaki mesafeniz en az 2 metre olsun. Kışlık fasulyelerinizde (özellikle), ve adalarınızda kaolin uygulaması yapmanız çok işe yarar.

Yeri uygun olan arkadaşlara kendi nohutunuzu ekmenizi tavsiye ederim. Nohut yemeğini yeniden keşfetmenizi sağlayabilir.

Çok Teşekkür ederim Sayın Meyveli Tepe. Sizin söylediklerinize göre o zaman yeni bir plan yapayım..Tekrar dan paylaşırım..

Nohut toprağa azot bırakıyor diye biliyorum acaba bakla gibi toprağı zenginleştirmek için deneyebilirmiyiz?

Bugün fasülye ve bakla siriklari icin ayirdigim yere ispanak ve pazi tohumlari atmayi düsünüyorum. Bunlar birbiri ile uyumlu sebzeler midir?

Bahçede değil de saksıda sebze yetiştirecekler de bunlara uyabilir mi?

Limonlu fesleğen, tiny tim domates, habanero, nane, portakal kokulu kekik ve minyatür marul tohumlarım var ve saksı için hangi kardeş bitkileri ekmek gerek tam bilmiyorum. Ayrıca cüce fasülye ve bezelye, salatalık tohumları da almayı düşünüyorum. Hepsi saksıda yetişecek.

Başlığın tamamını okudum ama genelde veriler bahçe için. Saksı için de hepsi geçerliyse kadife çiçeği ve sarımsak da almak gerek demek.

Sn. Acemi Çiftçi, geçen sene saksıya ektiğim domateslerin yanına kadife çiçeği ve fesleğen diktim. Gayet güzel büyüdüler. Fesleğenler için ayrıca saksı kullanmanıza gerek kalmıyor ve gelişmelerinde problem olmuyor.

Ekeceğiniz bitkilere saksıda gerekli yer var ise kardeş bitkilerden uygun olanlarını beraber kullanabilirisiniz.

Sn Meyveli Tepe,

Yazılarınızı keyifle takip ediyorum. Bahçemde şimdiye kadar hiç kimyasal kullanmadım. Bu nedenle bilgileriniz çok ilgimi çekti. Bu sene bu yöntemleri mutlaka deneyeceğim. Yine her konuda olduğu gibi ağaçlar.neti daha önce keşfedemediğim için epey hayıflandım :)

Benim geçen sene en büyük sorunum;
Domateslerin alt kısmının kahverengileşip zaman geçtikçe o bölgenin çürümesi ve roka, tere gibi yeşilliklere dadanan toprak pireleri.
Domatesler ilk meyveden sonra düzeliyor. Duruma göre papatya suyu, oksijenli su, zeytinyağı gibi çeşitli şeyler deniyorum. Ancak toprak pirelerine ne yaptıysam kar etmedi.Bu zararlıdan bu sene kurtulamazsam mecburen ilaçlamak zorunda kalacağım :(( Bu konuda yeşilliklerle uyumlu toprak pirelerini uzaklaştıracak bir yöntem biliyor musunuz?

Bunun üzerine Nietzsche den bir alıntı ekliyorum. Nasıl bir şeyle savaşıyorum :)))

'' Yeryüzü artık küçülmüştür ve üstünde, herşeyi küçülten son insan sıçramaktadır. Toprak piresi gibidir o, kökü kurutulamaz: son insan, en uzun ömürlüdür. ''

BÖYLE BUYURDU ZERDÜŞT / Nietzsche