Begonvil, Gelin duvağı (Bougainvillea sp.)

[Feyzan]

Begonvil
BOUGAINVILLEA SPECIES

Türkçe Adı: Begonvil, Gelin Duvağı, Rodos Sarmaşığı
İngilizce Adı:Bouganvil
Familyası: Nyctaginaceae

Fiziksel Özellikleri: Anavatanı Brezilya olan bu bitki ülkemizde Akdeniz bölgesinin yazlık evlerinin vazgeçilmez bir bitkisidir. Begonvil’in rengi aslında “bract” denilen rengini değiştirme kabiliyetine sahip bir grup yaprak tarafından verilmektedir. Yani aslında renkli görünen parçalar çiçek değil, kendi rengini değiştiren bir grup yapraktır. Braktelerin altında küçük sarı renkte görülen asıl çiçekler kokusuzdur.

Yapraklar 3-4 cm veya türe göre biraz daha büyük olabilir. Yaprak kenarları düz olup, kış soğuklarında yaprak uçlarında bronzlaşma görülür. Begonviller sarılıcı bitkilerdir bu halleriyle binaların ya da peyzaj elemanlarının boyu uzunluğunca büyüyebilirler.
B.spectabilis mor renkli olan türdür, brakteleri en büyük türlerden biridir. ‘jamaica white” beyaz renklidir, soğuğa en dayanıksız olan türdendir. “rainbow gold’ ise kırmızı renklidir ve spectabilise göre daha seyrek bir yapısı vardır.

Yetişme istekleri:
Işık: Güneşli aydınlık fakat rüzgardan korunaklı yerlere dikilmeli, kurak yerlerde ise yarı gölge yerler tercih edilmelidir. Gerektiğinde dallar bağlanarak ağacın gelişimi kontrol altında tutulmalıdır.

Su: Dona ve kuraklığa karşı çok hassas olan begonviller, yaz aylarında özellikle çok daha fazla su istemelerine rağmen çiçeklenme zamanında az su verilmesi uygun olur. Büyümelerini tamamladıktan sonra su istekleri minimumdur. Kış aylarında derinden budanırlarsa muhtemel don tehlikesine karşı önlem alınmış olabilir.

Toprak: Çok fazla toprak seçiciliği olmamakla birlikte iyi drenajlı bahçe topraklarında iyi gelişir.

Üretim: Anaç bitkilerden alınan çeliklerin köklendirilmesi ile çoğaltılmaktadır. Özellikle yan sürgünlerden alınan ve ökçeli tipte hazırlanan çelikler daha iyi köklenmektedirler.

Peyzaj Mimarlığında Kullanımı: Begonvil gölgeleme elemanlarının, istinat duvarlarının, boş görüntülü bina cephelerinin, çok geniş olan yükseltilmiş çiçek kasalarının hızlı bir şekilde bitki örtüsü tarafından kapatılması istenildiğinde düşünülecek bir bitkidir. Dikildiği peyzaja deniz kıyısında tropik bir yerde olunduğu izlenimi verir. Çok gösterişli rengi uzun dönemler boyu devam ettiğinden, çiçekleri olmayan türlerin dominant olduğu peyzajlarda mekana renk katar.

Tırmanıcı ve sarkıcı özelliğe sahip olan bitki aynı zamanda yayılıcıdır. Kıyı bölgelerinde eğimli alanların kapatılmasında kullanılabilir. Uzaktan bakıldığında böyle kullanımı ile mekanı daha da belirleyici, göz alıcı bir hale getirir. Çok büyük mekanlar begonvil yayılıcı formda bırakılırsa çok çabuk şekilde ve göz alıcı bir renkte doldurulabilir.

Bitkinin dalları ile aynı renkte olan dikenleri onun yaya sirkülasyonunun çok olduğu yerlere yakın kullanılmamasını gerektirir. Begonvil palmiye türü hem tropik görüntülerin bir elementi olan hem de su kullanımı açısından kendisine uyumlu bitkilerin uzun ve ince gövdelerinin yaratacağı boşluk ve monotonluğu azaltıp, onların altında destekleyici ve çerçeveleyici bitki olarak son derece etkili bir işleve sahip olabilir.

Dezavantajları: Begonvil sürekli olarak eski yaprakları dökerek kendini yeniler, bu temizlik problemi yaratabilir. Özellikle gölgeleme elemanlarının üzerinde kullanıldığında altında bulunan bitkilerin begonvil’in dökülen yapraklarını kolayca temizlemeye izin verici nitelikte olması akılda bulundurulmalıdır. Dikenler yaralayıcı olabilir. Karasal iklimli yerlerde kışın dona karşı çok hassastır.

Sonia VAROL dan begonvil ile ilgili bilgiler.