Öncelikle köklere yapışmış olan bir kaç vermikülit tanesi hatta torf parçası hiç problem çıkarmaz sayın Jezebel.Hatta vermikülit diatomit ile karıştırılarak da kullanılabilir (Vermikülitin diatomite karıştırılarak kullanılmasının bir mantığı olmayacağını sadece yeterli diatomit yoksa miktar arttırıcı olabileceğini de bu arada belirteyim.Başka karışımlar da hazırlanabilir ancak onlar ile ilgili ayrı bir mesaj düzenlemem iyi olacak.)Belirttiğiniz tarzda bir uygulama kısmi bir stratifikasyon ve herhalde bir problem oluşturmaz ancak bir gerekliliği yok görünüyor.(Diatomit, Hydrotonun yapabildiklerini fazlası ile yapabiliyor.)Yine de sonuçlarını görmek açısından dikkate değer bir çalışma olduğunu düşünüyorum. Özellikle sukulentlerde farklı bir uygulama yapmanızın bir nedeni var mı sayın jezebel ? Sukulentler topraksız yöntem ile çok iyi uyum sağlıyorlar.(Bu konuda paylaştığım türler sanırım bir referans oluşturabilir.) Bu yöntemle uygulama yaptığınız sukulent türlerini de paylaşabilir misiniz?

Sukulentlerin saksıları , dolayısıyla saksı delikler daha büyük , diatomit' in deliklerden akmasını engellemek için bir sıra Hydrotonu dibe ekledim .
Hoyalar için kullandığım şeffaf bardaklara delikleri lehim aletiyle kendim açtım .
Delikleri uzun ve dar yaptım ki diatomit harcı deliklerden dökülmesin .
Yani sadece teknik sebeplerden dolayı .
Arkadaş dökülmeye engel olmak için çoraptan bahsedince kendi yöntemimi açıkladım sadece .
Saygılar .

İç kapların hazırlanması sizi biraz zorlamış görülüyor sayın Jezebel umarım bu çalışmadaki azminiz devamlılık gösterir.Uzun süreye dayanan tecrübem dolayısı ile yaşanabilecek problemleri olabildiğince vurgulamaya çalışıyorum.Öncelikle iç kap herhangi bir kap olabilir ancak kişisel tercihim ve bence en uygun olan da plastik saksılardır.Bu saksılar bir yüzeye koyulduğunda altlarında yüzeye temas etmeyen potensiyel bir boşluk/mesafe kalır.Bu mesafe ileride köklerin dışarı rahatlıkla çıkmasını sağlamaktadır.Altı düz kaplarla iç kap dış kabın içine tam oturan bir sistem kurulduysa köklerin dışarı çıkışı engellenir ki bu istenmeyen bir durumdur.İlk çalışma için önemi olmayıp ileride bitki uygun bir sisteme aktarılabilir.İkinci çekince ise deliklerin diatomit alttan dökülmesin diye küçük açılmasıdır.Oysa kökler yeterince hava alabilsin, rahatça dışarı çıkabilsin diye zaman zaman varolan delikleri genişlettiğimi veya yeni delikler açtığımı belirtmeliyim. Elyaf kullanımı bu olası problemleri çözümleyebilmektedir. Bu arada topraksız yönteme geçirdiğiniz sukulent türlerinizi merak ettiğimi tekrar belirteyim sayın Jezebel.

Delikler konusunun önemini daha önce kavramıştım .
Ancak hoya çeliklerim küçük olduğu için varolan en küçük hazır saksılar bile bana göre büyüktü .
O yüzden ve sağlık açısından siyah plastik saksıların sakıncalarını düşünerek şeffaf pet bardakları tercih ettim .
Lehim aleti işportadan 1 liraya alınabilen bir alet .
Delikleri yuvarlak ve geniş değil de dikdörtken dar ve uzun yaptım .
Aynı ölçüde güzel drenaj sağlamak için yeterli büyüklüğü sağladım .
Saksı dibine belki taş yünü de uygulanabilir , bu da aklıma geldi .
Daha sonra bunu da deneyebilirim , bulması kolay bir izolasyon malzemesi .
Stefanotis Floribunda için saksı hazırlığı yapıyorum .
Üç çelik alıp , 3 farklı saksıya dikeceğim , birine Hydroton , diğerine de diatomit , üçüncüsünü de hoya için önerilen harca dikeceğim .
Bunu bayram tatilinde yapıp resimleyeceğim .
Hepsini eşit koşullarda bakıp günlük gözlem yapacağım .
Tabi uygun başlıkta resimleri yayınlarım .

İç kap altındaki deliklerin büyüklüğü gerçekten önemli sayın jezebel.Sorun yaşadığım sistemlerde alt deliklerin küçük olduğu dikkatimi çekti.Bir bitkinin köklerine su ve besin sağlamak nispeten kolay, zor olan ve yöntemin en büyük avantajını oluşturan köklere hayatiyetlerini sürdürmelerini sağlayacak havayı sağlayabilmek.İç kap tabanına taş yünü (rock wool) kullanmak gerçekten iyi bir fikir,elyafa alternatif gibi görünüyor.Bulunabilirlik ve fiyat açısından değerlendirmekte yarar var.Kullanımda da mümkün olduğunca ince bir tabaka oluşturulması uygun olur.(Kalın tabaka köklerin aerasyonunu bozabilir.) S. floribunda hoyalar ile aynı bitki ailesinden hoş kokulu çiçekleri olan tropikal bir sarmaşık.Şahsen yetiştirmedim ama topraksız yönteme mükemmel uyum sağlayacağı ve sıcak bölgelerde (İzmir gibi) tüm yıla yayılan çiçeklenme elde edileceğine inanıyorum.Paylaşımlarınızın devam edeceği umuduyla şimdiden başarılar dilerim sayın Jezebel.

Dediğiniz gibi 1/4 oranında olması için bir ölçüde su ekledim.Yarın besinlerini değiştireceğim.Son durumları böyle ;)

İyi gidiyor sayın Fatih.Sıvı besin verilmeye başlanması köklenme ve yaprak çıkışı ile birlikte bitkinin enerji üretimi için artık ışık ihtiyacı artıyor.Bitki mümkün olduğu kadar aydınlık, pencere arkasından güneş alan bir yerde bulunursa gelişim daha hızlı ve sağlıklı olur.

Katı ortam materyali olarak dünyada yaygın olarak genleştirilmiş kil (Hydroton) kullanılıyor.Benim tercihim ve başarılı bir başka materyal de diatomit.Ancak olası alternatifler sınırsız.Temini kolay ve kullanımı olası görülenler vermikülit,klinoptilolit,asidik ve bazik pomza.Bu maddeler tek başına kullanılabilir, karışımlar hazırlanabilir ve karışımlara perlit,polystyren karıştırılabilir.Alternatif materyallerin tatışılmasının yararlı olacağını düşünüyorum.

Aynı anda bir büyük bir de küçük çelik dikmiştim. Küçük çelik olan daha çabuk gelişti.
Bitki eriyiğine geçtim ve güneş alan pencerede. Bir haftada eriyiği yineliyorum.

Çalışmanız iyi görünüyor sayın yeşillim.Belirttiğiniz gibi devam edebilirsiniz.Sadece size değil de benzeri çalışma yapanlara da besin eriyiği seviyesinin ayarlanmasında dikkat edilmesi gereken noktaları tekrarlamak istiyorum.Besin eriyiği seviyesi çok da yüksek seçilmemeli.(Kuruma yüzünden kayıp nerdeyse imkansız ama çürüme nerdeyse bitki kaybının tek nedeni) Sizinki gibi büyüklüğü olan iç kaplarda 1-1,5 cm arası bir seviye iyi olur.Daha büyük iç kaplarda bile 2 cm'yi pek geçmeye gerek yoktur.(Benim anlatımda verdiğim 3 cm değeri çok gelişmiş bitki ve geniş kaplarda kullanılabilecek üst sınırdır ve şahsen ben de bu seviyeye çıkmıyorum.)Bu arada diatomitin üzerinde oluşabilecek alglerin sorun çıkarmadığını temizlemeye pek gerek olmadığını belirteyim.

Sürgün vermeyince neler oluyor diye merak edip azıcık eşeledim:) Köklenmişler. Kökler toprakta gelişenlerden çok farklı. Daha kalın ve sulu sanki. Çeliklerin uzun olması nedeniyle geç sürgün verecekler gibi geliyor.

Bugün 3 ayrı türü daha topraksız ortama ( Diatomit) aldım. Mathilde, serpens ve australis. Uygun dış kabım olmadığı için şimdilik tabaklarından su alacaklar.

Sürgün gelişimi çoğunlukla toprakta köklendirmeye göre gecikir sayın Maki01.Ancak uzun vadede ara kapanır ve topraksız yöntem her yönden öne geçer.(Kişisel paylaşımlarımın da doğruladığı gibi) Gözlemlediğiniz gibi kökler ''water roots'' su kökleri denilen hızla yayılan, kalın farklı bir yapıda.Bu yöntemde bitki, gecikme olarak adlandırılan sürede köklerini geliştirmeye öncelik verir.Daha sonra çoğunlukla tek sürgünü belirli bir boya getirene kadar uzatır.Bir durgunluk süresinden sonra ise yan dal gelişimleri başlar ve bitki genelde olgun /erişkin kabul edilebilecek görünüme ulaşır.Benim elimdeki türler ile sınırlı tecrübemde süre 4-9 ay arasında gibi görünüyor.Ayrıca baştan kısa olan çeliklerin beklenilenin aksine daha hızlı geliştiğini de belirtmeliyim.
Bahsettiğiniz diğer türleri topraktan kökleri yıkayarak mı geçirdiniz yoksa çelik olarak köklendirmeye mi başladınız sayın Maki01? Duruma göre size bazı önerilerim olacak.

Çelikten başladım sayın Hydrosuccess.

Mathilde benim için yeni bir tür ve ilk kez topraksız ortamda yetiştireceğim.

Australis ve serpensde normal ortamda başarılı olamadım. Yeni çeliklerle, topraksız ortamda neler olacak hep birlikte göreceğiz :)

Sayın Maki01, çelikten başladığınıza göre tüm sistemlerinizi mini sera ortamına alın.Ben istisnasız tüm bitkilerimi köklenip ilk yapraklarını çıkartana kadar yüksek nem ve sabit sıcaklık sağlayan mini sera ortamında tutuyorum.Başarısızlık yaşama olasılığı (eğer çelik sağlıklı ise) nerdeyse sıfırdır.Özellikle serpens gibi zaten yüksek nem isteyen türlerde çok olumlu sonuçlar elde edilebilir. Mini serayı 2-3 günde bir 1-2 dakika havalandırmak ve 2 seferde bir de suyu değiştirmek yeterli.(Şahsen 10 gün kapalı bıraktığım çeliklerde bile bir problem yaşamadığımı da belirtmeliyim.)Bu uygulamada su kaybı/kullanımı sınırlı olduğundan seviye önerilenden çok daha az 0,5-1 cm olmalı.Ancak benzeri bir uygulamayı toprakta köklendirme yapanlar için önermem.Yüksek ve sürekli nemin 2-3 hafta devamı çürüme ile sonuçlanacaktır.Bu uygulamanın bitki için anlamı yüksek ve sürekli nem, sabit sıcaklığın aralıksız korunmasıdır.Havalandırma mümkün olduğunca az ve kısa tutulmalıdır.Topraksız yetiştirme yöntemleri bitkiye zarar vermeden bu koşulları sağlayabilmektedir.Başarılar dilerim.

Sayın Hydrosuccess, merhaba,

1-Yeni ekilen çelikler köklü olmadığı için alttaki suyu yeterli derecede alabilir mi? Üstten su dökülecek mi?

2-Köksüz çeliklerde de su seviyesi 1- 1,5 cm mi olmalı? ne aralıkla su eklenmeli ?

3-Kökler saksı altına çıkacağı için ilerde saksı değiştirmek sorun olabilir mi? En baştan küçük olmayan bir saksıya dikim daha mı mantıklı olur?

4-Çok yavaş büyüyen köklü bir ananasım var. Topraksız sisteme uygun mu?

Yanıtlarsanız sevinirim.

3. sorunun yanıtını buldum :))

Sayın agözce,
İlgili konu başlığında sorularınızın yanıtları büyük ölçüde yer alıyor ancak buradan da eklemeler yapmam uygun olur.Yeni dikilen çeliklerin su kullanımı yok kabul edilebilir köklenmek için daha çok neme (ıslaklığa) ihtiyaçları vardır.Tanımlamış olduğum (açıkta ve mini sera ortamında farklılık göstermekte olan) su seviyeleri bu gereksinimi sağlamak içindir ve diatomit için uygundur.Su eklenmesi tanımı çok riskli olup değişim/yenileme olarak kullanmak ve uygulamak doğru olacak.İlgili bölümleri tekrar değerlendirmenizi öneririm.
Şahsen tecrübem yok ama Ananasın topraksız yöntemde yetişmemesi için bir gerekçe yok.Ancak transfer sırasında nasıl bir sorun yaşanacağını bilemiyorum.Riski size ait olmak üzere deneyebilirsiniz.Benim ortalama transfer kaybım tüm türler göz önüne alınırsa % 10'u bulmakta.İdeal uygulama bitkinin topraksız ortamda tohum, çelik, rizom vb formlardan köklendirilerek büyütülmesidir.

Teşekkürler sayın Hydrosuccess.

Serpens konusunda size katılmamak mümkün değil. Normal ortamda mini sera kabında köklendirdiğim ve hatta 4-5 yaprak veren serpensi sera dışına alıştırarak almaya çalışmama rağmen 2-3 günde sürgünü kurudu. Mathilde de carnosa- serpens melezi olduğuna göre aynı ortamı sevecektir.

Hemen tüm hoyalar yüksek nemli ortamlarda yaşamaya alışıktır ancak çoğu tür evdeki düşük neme de uyum sağlayıp büyüyor ve çiçek açıyor.Serpens'in de ev ortamına uyum sağladığı görülüyor. Ancak görsellerini paylaştığım ve yavaş da olsa istikrarlı olarak büyüyen bendeki serpens'i belirli bir süre sonra mini sera ortamından çıkarmam gerekecek.Mini sera ortamları uzun vadede 2 yönden yetersiz kalmaktadır.Mekan genişliğinin yetersizliği ve hava sirkülasyonunun (dolaşımının) sağlanamaması.Bu nedenler ile geçici bir çözüm olarak kabul edilmelidir.Bu güne kadar köklendirdiğim türlerde ev ortamına adaptasyonda bir problem yaşamadım.Serpens için ise henüz birşey söylemem mümkün değil.

Geçirmek isteyip çekindiği iki tür bitkimide topraksız ortama geçirdim.Biri Lacunosa (son çelikler),diğeri de stapelia.İkisinide geçirdim artık.Lacunosa geçen yıl bu dönemde olduğu gibi birden bozulmya başladı elimde son üç çeliği kaldı.Yaşarlarsa muhteşem olacak;)

Ve birde carnosa yaprakları.Bu tonda çok seviyorum. ;)(bıktık demenizden korkuyorum ;))

Genel olarak gelişimleri çok güzel.Soğuklar geldiğinde durumlarına bakacağım.Eğer herşey yolunda giderse burda değişen birşey olursa da kalorifer kenarında yerini alacaklar ;)

Sayın Fatih, H. carnosa'nın gelişimi çok iyi görünüyor.Topraksız ortamda yaprak büyüklükleri genelde saksı kültüründen daha büyük oluyor.Carnosanın ortama uyum sağladığını ve giderek büyüyeceğini söylemek mümkün. Ancak bitkinin tek gereksinimi su ve mineral değil.Bitkinin sürekli büyüyebilmesi için yeterli sıcaklık ve ışığın da sağlanması gerekli.Aksi durumda minimum yasası devreye girer ve gelişim yavaşlar.(Daha önce ayrıntılamıştım.)
Lacunosa tahmin ettiğimin aksine zor bir tür.Özellikle su, ışık ve sıcaklık değişimleri ile hızla bozulma eğilimine giriyor.Bende de sonbaharda biraz yaprak kaybı ve sararma oldu.Kuşkusuz hayati bir sorun değil ancak yeni çiçeklenme de yok.Oysa bilobata ve obscurada çiçeklenme devam ediyor.Hatta pubicalyx bile yeni çiçek geliştiriyor.Lacunosa çelikleriniz yaprak problemlerine rağmen büyük olasılıkla köklenecek.
Stapeliad türlerini topraksız ortama transfer etmek veya çelikten köklendirmek mümkün ancak hoyalar kadar kolay olmadığını belirtmeliyim.İlk 1 ay çürüme olmadan geçebilirse devamında bakımı kolay olmakta.Başarılı olmanızı dilerim.

Özellikle gece hava sıcaklıklarının düşmesi, topraksız ortamda sorun yaratacak gibi geliyor. Henüz su sıcaklığını ölçmek için termometre alamadım ama en kısa sürede alacağım. Parmağımla kontrol ettiğimde su oldukca soğuktu. Ürküttü beni...

Eğer Hoyalar için kurduğunuz sistemler gece ev dışında değilse bir sorun yaratacağını düşünmüyorum.Benim Hoyalar geçen kış henüz yeni gelişen bitki aşamasında hiçbir problem yaşamadılar ve büyümeye devam ettiler.Su sıcaklığı ev gibi kapalı ortamlarda suyu ısıtan veya soğutan bir etmen olmadığında ortam sıcaklığı ile aynıdır (Fizik prensibi) El ile hissedilen soğuk hissi daha çok suyun elinizin ısısını hızla almasından kaynaklanır.Tabii zemine temas ile bir miktar ısı kaybı ve sıcaklık düşüşü olabilir.Şu anda İstanbulda gece dış sıcaklık 10-12 derece ve ev dışında topraksız ortamdaki Stapelialar gündüz sıcaklıklarının etkisi ile çiçek büyütüyorlar.Bu bitkiler 2-3 hafta önceki 7-8 dereceye düşen sıcaklıklarda hiçbir problem yaşamadılar.Isıtılan evlerdeki sıcaklıklar her zaman Hoyaların yaşam koşulları ile uygunluk gösteren sınırlar içinde kalır.Topraksız yöntemde suyun var olma zorunluluğunu ve bitkiler için stress değil yaşam kaynağı olduğunu kabul etmeliyiz.

İç kabı çatlayan H. bilobata'yı kabı parçalayarak çıkardım ve halen üzerinde çalışmaya başladığım yeni yetiştirme yöntemine transfer ettim.Diatomitin 1 cm'lik üst bölümünde hiç kök yoktu.Bu seviyenin altında fotoğrafta görüldüğü gibi tüm iç kabın sağlıklı köklerle dolduğu ve köklerin iç kabın kenarlarına dayandığı görülüyor.Kökler elyafı geçerek alttaki deliklerden dışarı çıkmıştı.İç kap parçalandığı için kökler çok az hasarla çıkarılabildi.Üzerinde açmak üzere olan tomurcuklar olan bu bitkinin yeni yönteme transferinin sonuçlarını ileride paylaşacağım.

İnanılır gibi değil, sanki kök değilde farklı bir bitki gibi duruyor. Paylaşımınız için teşekkürler sayın Hydrosuccess.

Benim çeliklerde hala sürgün yok ama sıvı tüketimleri çok hızlandı. Toprakta yetişen hoyalarımdan çok daha fazla su tüketiyorlar. Havaların oldukca serin gitmesine rağmen bu kadar fazla sıvı tüketmeleri, kök gelişimlerinin hızlandığını düşündürüyor. Haftada 1 kez su verirken bugünlerde aynı miktar suyu 2 kez vermeye başladım.

Sayın Hydrosuccess, İç kap neden çatladı ki? Forumda biryerde kavanozda bitkiniz vardı.
Sanırım yeni yetiştirme yönteminizle ilgili görseldi.

Şimdi aynı anda bir büyük bir de küçük çeliği Diatomitte denemem vardı. Küçük çelik erken
harekete geçti. Bunu yukarıdaki mesajlarımda paylaşmıştım. Sıra büyük çelikte. O öne geçti.

Sayın Yeşillim, iç kap bir saksı ve üst kısmında bir çatlak oluştu.Aslında önemsiz olmasına rağmen bu durumu bir avantaja dönüştürüp hem bu yöntemde kök yapısının nasıl geliştiğini hem de deneysel çalışmama gelişmiş bir bitkinin nasıl uyum sağlayacağını göstermek istedim.Sayın maki01'in de belirttiği gibi toprakta görülemeyecek kadar yoğun, güçlü, homojen dağılan ve temiz bir kök gelişimi izleniyor.Ev bitkilerinde paylaştığım görseller kısmen yeni çalışmalar ile ilgili.Ancak halen denediğiniz yöntem kendini kanıtlamış, garantili, artıları ve eksileri bilinen bir yöntemdir.Yeni yöntemler üzerine deneysel çalışmalarım da çok iyi gidiyor ancak paylaşım için henüz yeterli ilerleme sağlayamadığımı düşünüyorum.

Bugün inceleme yaparken birşey farkettim.Umarım bu olumsuz bir sonuca neden olmaz.Elyaf!
Saksıların altına elyaf koymayı unutmuşum.

Sayın Fatih, elyaf bitkinin gelişimi için gerekli bir unsur değil.İç kabın altından diatomit parçalarının dökülmesini engelliyor ve besin eriyiği/suyun diatomit tarafından nispeten eşit şekilde emilmesine yardımcı oluyor.Eğer dökülme olmadıysa problem yok.Ancak iç kap altındaki delikler çok mu dar acaba ? Bu deliklerin daha da önce belirttiğim gibi mümkün olduğunca geniş olması tercih edilmeli. Eğer delikler dar ise acil bir problem oluşturmaz ve ileride kökler dışarı çıkmadan sistemi tekrar uygun şekilde kurabilirsiniz.

Pipetli bardak
 

Arkadaşlar hafta sonu büyük marketlerden birinin indirim reyonunda 1 TL ye satılan pipetli bardaklardan gördüm. Küçük çelikleri ya da yaprakları pet bardaklarda köklendirirken harika bir dış kap adayı olabilir bence. Benim için pratik faydası şu oldu, normal kupaların içindeyken "suyu ne durumda", "yeni kök görünüyor mu acaba" diye sürekli kurcalıyordum dayanamayıp, iç kap olarak kullandığım pet bardak da ince olduğundan koyup çıkarırken çelikler oynuyordu sürekli. Bu pipetli bardağın içindeki su seviyesini rahatça gözlemleyebiliyorum, doldurmayı şırıngayla pipet kısmından yaptım. Her ne kadar pipet hariç dış tarafı ışık geçirmeyecek uygun bir malzemeyle kapatacak olsam da şimdilik iç tarafta neler olup bittiğine evirip çevirip rahatça bakabiliyorum. Sözün kısası çelik rahat, ben rahat :D

Australis yaprağını koyduğum pipetli bardak aşağıda :rolleyes:
Aslında bu şekilde su seviyesini gösteren saksılara yurtdışı sitelerinde sıkça rastlamak mümkün, ama burada sadece 1 kere İkeada rastladım, o da epey pahalıydı diye hatırlıyorum. Bir daha da rastlamadım.