Picea orientalis (Doğu Ladini)

[botanist]

40-50 metre, bazen de 60 metre boylara ulaşan, 1,5-2 metre çap yapabilen, dolgun ve düzgün gövdeli, sivri tepeli önemli bir orman ağacıdır. Doğu Ladini’ni ilk kez Kuzey Anadolu Dağları’nda (Trabzon’ un güneydoğusunda) Tournefort bulmuştur. Daha sonraları Pallas, bu türü Pinus picea olarak adlandırmıştır. Kabuk genç gövdelerde genelde açık renkli ve düzgün, yaşlı gövdelerde koyu renkli ve çatlaklıdır. Dallar çevrel olarak sık bir halde tüm gövdeye yerleşmiştir. Genç sürgünler ince, açık renkli ve tüylüdür. Tomurcuk kahverengi, sivri ve reçinesizdir. Doğu Ladini bilinen ladin taksonlarının en kısa iğne yapraklısı olup uzunlukları 6-11 mm., uçları keskin değil, kör ya da küt olarak sonuçlanır. Cilalı görünümlü ve koyu yeşildir. Enine kesitleri dört köşelidir. Her yüzünde 1-4 sıra stoma çizgisi bulunur.

Karmen kırmızısı renginde erkek çiçekler kozalakçık halinde, dişi çiçeklerde menekşe rengindedir. Kozalak 6-9 cm. uzunluğunda, önceleri kimi ağaçlarda yeşil, kimilerinde koyu kırmızı renktedir. Olgun kozalak açık kiremit renginde, oval ya da silindirik yapıda, pulların kenarları düz yani tamdır. Bu özelliği ile kendisine benzeyen Avrupa Ladini'nden kolayca ayrılır.

İlk yaşlarda büyümesi çok yavaştır. Bu nedenle, silvikültürel yönden doğal ya da yapay gençleştirmede önemli diri örtü sorunu ile karşılaşılmaktadır. Ancak 8-10 yaşlarından sonra büyüme hızlanmakta ve uzun yıllar sürmektedir. Kök sistemi genel olarak sığdır. Ancak, uygun, bir başka deyimle, fiziksel özellikleri iyi olan topraklarda kuvvetli yan kökler ve derine inebilen ana kök sistemi oluşturabilmektedir.

Doğu Ladini’nin yayılışı yereldir. Kuzeydoğu Anadolu’nun sahil kesimleri ile Kafkasya’da doğal olarak yayılmaktadır. Ülkemizde Türkiye-Gürcistan sınırından başlar ve batıda Ordu ili yakınlarında Melet Irmağı ile son bulmaktadır. Bu kesimde (Colchis) dağların çoğunlukla denize dönük kuzey yamaçlarında görülür.

Örneğin Trabzon-Meryemana yöresinde güzel örneklerine rastlanır. Bununla birlikte Harşit ve Çoruh vadileri gibi deniz ikliminin etkilerini iç kesimlere kadar ulaştırabilen büyük vadiler boyunca yine kuzey yamaçlarda güzel meşcerelerine rastlamak olasıdır. Örneğin Torul’un Saraç Dağı ormanları, Artvin Atila, Şavşat ve Borçka orman alanlarında olduğu gibi. Doğu Ladini ülkemizde genel olarak 150 000 hektarlık bir alanda bazen saf, çoğu kez de Pinus sylvestris, Abies nordmanniana ve Fagus orientalis gibi ağaç türleri ile karışık orman alanları oluşturur. Çoğunlukla 900-1500 metre arasında karışık; 1500-2200 metre, bazende 2400 metre aralarında saf ormanlar kurar. Ancak, Doğu Ladini ormanları günden güne aşırı kullanımlar, düzensiz yararlanmalar, böcek ve mantar tahripleri ile sürekli olarak azalmaktadır. Ayrıca Murgul yöresindeki bakır fabrikasının sanayi atıkları ve zehirli gazlarından önemli ölçüde zarar görmektedir.

Doğu Ladini vatanı dışında, özellikle Avrupa’da bir süs bitkisi olarak sıkça yetiştirilir. Yoğun koyu renkli ve cilalı görünümlü bir yapraklanma sistemi ile dikkati çekmektedir. Parkçılıkta değerli birçok formları bulunur. Bunlardan genç yaprakları önce sarı, sonra yeşile dönüşen P. orientalis cv. Aurea Hesse et Beiss., alçak ve geniş tepeli bodur formu Picea orientalis cv. Nana Carr. söylenebilir.

Son yıllarda çeşitli Avrupa ülkeleri başta Belçika, Avusturya ve İtalya gibi ülkeler Doğu Ladini’ni odunu bakımından da değerlendirmektedirler ve orman ağaçlandırmalarında bu ağaç türünden yararlanmaktadırlar. Süs bitkisi olarak İngiltere’de çok görülür.

Kaynak: Tohumlu Bitkiler (Açık Tohumlular), Üçüncü Baskı, KTÜ, Orman Fakültesi, Genel Yayın No: 122, Fakülte yayın No: 15 I. Cilt

[botanist]

Picea orientalis - İğne yapraklar

[botanist]

Picea orientalis - Kabuk

[botanist]

Picea orientalis - Tepe çatısı

[botanist]

Picea orientalis - Kozalak

[sezinci]

Botanist eline sağlık. İşte yapmamız gereken böyle bir şey.
Malina veya Backyard'dan rica etsek de bunu olduğu gibi siteye alsalar

[botanist]

Ladin Türlerinin Ayırdım Anahtarı:

1.İğne yapraklar dört köşeli, her dört yüzde stoma çizgileri bulunmakta, olgun kozalaklar belirgin sarkık.

2.Kozalak pullarının kenarları yuvarlak ya da tamdır. İğne yapraklar çok kısa, 6-10 mm., uçları küt, parlak koyu yeşil renkte, tomurcuk reçinesiz, genç sürgünler sık tüylü.
Picea orientalis

3.Kozalak 6-10 cm., pulları ince, düzensiz dişli, derimsi yapıda, iğne yapraklar mavimsi yeşil ya da gümüşi beyazdır.
Picea pungens

3.Kozalak 3-6 cm. pulları ince ve derimsi, pul kenarları yuvarlakça, iğne yapraklar sert, reçineli, ancak kırıldıklarında kötü bir koku vermekte.
Picea glauca

3.Kozalak pulları ince, kenarları yuvarlak, iğne yapraklar sivri batıcı, tomurcuk reçinesiz.
Picea obovata

2.Kozalak pullarının kenarları dişli, kozalak silindirik 10-15 cm., iğne yaprak 1-2 cm. uzunluğunda, uçları sivri, genç sürgünler çıplak ya da hafif tüylü, tomurcuklar reçinesiz.
Picea abies

1.İğne yapraklar yassı, alt yüzlerinde stoma çizgisi var.

2.Kozalak pullarının kenarları buruşuk, yuvarlak ya da çok hafif dişli, iğne yapraklar 1,5-2,5 cm. uzunlukta, uçları sivri batıcı, genç sürgünler tüysüz, alçak kesimlerin, Pasifik Sahillerinin ağacı.
Picea sitchensis

3.İğne yaprakların uçları sivri ya da küt, genç sürgünler gri esmer ve bol tüylü, kozalak pullarının kenarları dalgalı ya da yuvarlakça, kenarları içe doğru kıvrık, Balkanlar’da yetişmekte.
Picea omorica

Kaynak: Tohumlu Bitkiler (Açık Tohumlular), Üçüncü Baskı, KTÜ, Orman Fakültesi, Genel Yayın No: 122, Fakülte yayın No: 15 I. Cilt

[botanist]

Picea orientalis

[botanist]

Picea orientalis

[ormanbotanigi]

Doğu ladini hakkında biraz bilgi vereyim;
ekolojisine geçmeden önce okunuşu Pisea oriyentalistir(Picea orientalis)
orientalis = Latincede doğu anlamına gelmektedir.
İlk bulunduğunda bir çam türü olduğu düşünülmüş Pinus orientalis ismi verilmiştir.Daha sonra Avrupa ladin'inin bir varyetisi kabul edilmiş.(Pinus abies var. orientalis)
Daha sonra bunun ayrı bir ladin türü olduğu saptanmıştır.

-Çiçeklenme mayıs ayındadır.
-Tohumlar Ekim-Kasım ayları arasında olgunlaşır
-Asidik toprakları tercih eder. pH 5,5-6,5
-Yüksek hava nemi ister
-Bol yağış ister
-Kuraklığa duyarlıdır
-Büyümesi yavaştır
-Kabukları tanen içerir
-Odunu yumuşak, beyaz, kolay yarılır, hafif ve dayanıklı dır.

Doğu ladini'nin çelikle üretmek mümkündür;
-Yarı odunsu çelikler 5-8 cm uzunluğunda ağostos ayında alınır.
-Odunsu çelikler 5-10 cm uzunluğunda terminal sürgünlerden Eylül-Ekim ayları arasında alınır.
-Yumuşak çelikler yaz boyunca alınabilir ancak yavaş köklenir

[malina]

Familya: Pinaceae
Latince İsim: Picea orientalis
İngilizce:
Türkçe: Doğu Ladini
Yerel:
Boyu-Genişliği: 40-50 m
Büyüme Biçimi: Piramidal
Yer: 1200-2000 metreler arası nemi yerler
Toprak: Hafif asidik ve balçık topraklar
Kullanım Alanları: selüloz ve kağıt sanayi, doğrama ve kaplamacılık, ambalaj sandığı, müzik aletleri yapımı
Genel Dağılımı: Kuzeydoğu Anadolu sahilleri ve Kafkasya
Türkiye Dağılımı: Kuzeydoğu Anadolu sahilleri

GENEL GÖRÜNÜM Toprağa kadar dallanan, sivri tepe, dolgun ve düzgün gövdelere sahip 40-50 m boy, 1,5-2 m çap yapabilenbirinci sınıf orman ağaçlarıdır. Sığ bir kök yapısına sahip olduklarından rüzgarlara karşı dayanıklı değillerdir. Zehirli gazlardan çok çabuk etkilenirler.
Her ne kadar Kuzeydoğu Anadolu sahil kesimlerinde görülse de optimum yayılışını 1200-2000 m ler arasında Karadenize bakan yamaçlarda yapar.
Vatanı dışında genellikle süs bitkisi olarak kullanılmaktadır.

YAPRAK Diğer Ladin türlerine göre daha kısa ( 3-11 mm ) olan iğne yapraklar parlak koyu yeşil renkte ve uçları küttür. Yatay kesitleri dört köşelidir. Her bir yüzünde 1-4 sıra stoma çizgisi vardır
GÖVDE Genç gövdelerde kabuk genellikle açık renkli ve düzgün, yaşlı gövdelerde koyu renkli ve çatlaklıdır. Dallar çevrel olarak sık bir vaziyette hemen bütün gövdeye yerleşmiştir.

MEYVE / TOHUM / KOZALAK 3-9 cm uzunluğundaki kozalaklar olgunlaşmadan önce yeşil veya koyu kırmızı renktedir. Açık kiremit rengindeki olgun kozalaklar oval silindirik bir yapıdadır. Genellikle aşağıya sarkık vaziyette bulunurlar.

SÜRGÜN Genç sürgünler ince açk renkli ve tüysüzdür. Diğer Ladin türlerine göre daha kısa yaprakları vardır.

botanist

[malina]

Kuzey yarım kürenin serin ve yağışlı bölgelerinde yaklaşık 40 türle temsil edilen Ladin cinsinin ülkemizde yetişen sadece tek bir türü vardır. Picea orientalis (L.) - Doğu Ladini. Çin ve Japonya'da 18, Kezey Amerika'da 7 türle geniş ormanlar kurar.

Ladinler düzgün gövdeli, yüksek boylu, açıkta serbest yetişen fertlerinde yerden itibaren dallanabilen, sivri, dar ve konik bir tepe oluşturan orman ağaçlarıdır.Süegün ve dallar gövdeye çevrel dizilmiştir. Yaşlı ağaç gövdelerinin kabukları pullu ve çatlaklıdır.

Gölgeye dayanıklıdır. Sığ köklü olduklarından rüzgar ve fırtınalara karşı dayanıklı değillerdir. Zehirli gazlardan çok çabuk etkilenirler. Nemli yerlerde, hafif asidik ve balçık topraklarda iyi gelişme gösterir

Uzun sürgünler üzerinde teker teker bulunan yapraklar 4 (nadiren 3) köşelidir. Parmaklar arasında döndürülebilir.(Ağaç türlerinin ayrımı açısından önemli bir özelliktir). Sadece P. omorica ve P.breweriana türlerinde yassıdır. Yaprakların her bir yüzünde stoma lekeleri enine kesitlerinde iki adet reçine kanalı vardır.
Konik veya yumurta biçimindeki kozalaklar birbiri üzerine kiremitvari olarak kapanmış çok sayıda pullarla örtülmüştür.

Odunları hafif fakat dayanıkı, uzun lifli, açık renkli, kokusuz, az reçinelidir ve kolay işlenir. Başta selüloz ve kağıt sanayi olmak üzere doğrama ve kaplamacılıkta, ambalaj sandığı ve müzik aletlerinin göğüs tahtalarının yapımında kullanılır.

Ladinler yaprak ve kozalak özelliklerine göre 3 seksiyona ayrılır.
1- Europicea: P.abies, P.orientalis, P.glauca
2- P.sitchensis, P.engelmenni, P.pungens
3- P. omorica, P.breweriana

[uyartem]

Orijinal Mesaj Sahibi ormanbotanigi

Doğu ladini'nin çelikle üretmek mümkündür;
-Yarı odunsu çelikler 5-8 cm uzunluğunda ağostos ayında alınır.
-Odunsu çelikler 5-10 cm uzunluğunda terminal sürgünlerden Eylül-Ekim ayları arasında alınır.
-Yumuşak çelikler yaz boyunca alınabilir ancak yavaş köklenir

Sevgili ormanbotaniği,
Doğu ladini'nin çelikle üretilmesi konusunda vermiş olduğunuz bilgileri; (çelik alınışı, hazırlanışı ve dikilişini) çelik nereden alınır, alınan çeliklere yapılacak işlemler, çeliklerin köklenme ortamları ve hazırlanmasını içeren bilgileri resimlerle, yoksa çizimlerle biz amatörlere görsel olarak anlatabilsenizde bizlerde ev ortamında, balkonlarımızda saksılarımızda deneyerek çelikle üretim yapabilsek. Çelik dikiminden sonra yapılacak bakım ve koruma işlemleride sanırım en az çelik alımı ve dikimi kadar önemlidir. Görsel olarak edinilmiş bilgilerin etkinliklerde başarıyı artıracağı inancındayım. Hobi olarakta yapılsa verilen emeğin boşa gitmemesi için sizden bunu rica ediyorum. Şimdiden teşekkür ederim.

[ormanbotanigi]

En kısa zamanda hazırlayıp genel hatlarıyla çelikle üretim esaslarını sitenin ana kısmında yer vereceğiz. Teşekkürler

[drosophila]

birkaç ay önce tohumdan picea orientalis denemem olmuştu. ilk başta epeyce sevindim tohum çimlendi diye. başta benzemesine rağmen daha sonra saçak saçak birşey oluştu. diğer ağaç tohumları böyle bir büyüme şekli göstermiyor.
bende evde doğu ladini yerine bir ot beslediğimi düşünmeye başladım.
nette bulamadım. elinde hiç yeni çimlenmiş picea orientalis resmi olan var mı acaba?

[ormanbotanigi]

Elinizdeki doğu ladini fidanının resmini çekmeniz mümkünse üzerinde konuşabiliriz.

[kürekçi]

1.resim
2.resim

Tohumlu Bitkiler Laboratuvarı'nda incelediğimiz örneğin yakın çekim fotoğrafları.

[kürekçi]

Picea orientalis L.'in, Abies nordmanniana (Karadeniz Köknarı) ile morfolojik olarak karıştırılma olasılığı yüksektir. Yine laboratuvarda incelediğimiz örneklerin fotoğraflarını ekleyeceğim.

Ayrıca iki türü birbirinden ayırmak için farklı yöntemler vardır.

1. ibrelerin (iğne yaprakların) özelliklerine bakarak;

a-) A. nordmanniana'da ibreler dal üzerinde karşılıklı dururlar ( dalın enine kesitinde bu şekilde görülürler -O-) ve yere paralel olarak bulunurlar fakat P. orientalis'de ışınsal çıkışlıdırlar ( dalın enine kesitinde * şeklinde görülür).

b-) A. nordmanniana'da ibreler iki yüzlüdürler ve alt yüzlerinde iki adet stoma bandı bulunur. P. orientalis'de ise ibreler dört yüzlüdür ve her bir yüzünde bir adet stoma bandı bulunur.

c-) A. nordmanniana'da ibreler döküldüğünde dal üzerinde çukurluklar oluşur fakat P. orientalis'de törpü gibi çıkıntılar oluşur.

2. Kozalaklara göre karşılaştırdığımızda;

a-) A. nordmanniana kozalakları silindir şeklindedir ve dal üzerinde dik dururlar. Brakteler (çiçeği taşıyan yaprağa verilen isim) kozalak pullarından dışarı çıkarlar. Kozalak olgunlaştığında kozalak pulları dökülür ve dal üzerinde kozalak ekseni kalır. Tohumları kanatlıdır.

b-) P. Orientalis'de kozalaklar döllenmeden önce dik döllendikten sonra aşağıya sarkık durur.

Abies nordmanniana
Abies nordmanniana2
Abies nordmanniana3
Abies nordmanniana4

Kaynak: Tohumlu Bitkiler Laboratuvar Notları

[kürekçi]

Orijinal Mesaj Sahibi drosophila

birkaç ay önce tohumdan picea orientalis denemem olmuştu. ilk başta epeyce sevindim tohum çimlendi diye. başta benzemesine rağmen daha sonra saçak saçak birşey oluştu. diğer ağaç tohumları böyle bir büyüme şekli göstermiyor.
bende evde doğu ladini yerine bir ot beslediğimi düşünmeye başladım.
nette bulamadım. elinde hiç yeni çimlenmiş picea orientalis resmi olan var mı acaba?

Nasıl birşey oluştuğunu anlayamadım ama Çamgiller polikotil oldukları için başta çimen gibi filizlenirler diye biliyorum. Ama ben hiç denemedim çimlendirmeyi.

[drosophila]

Orjinal Mesaj Sahibi ormanbotanigi
Elinizdeki doğu ladini fidanının resmini çekmeniz mümkünse üzerinde konuşabiliriz.

webcam le fotoğrafları çekmeye çalıştım. pek net değil. sanırım en acemi üye yarışmasında bu ay birincilik benim olacak. çünkü bir ağaç fidesi için çok cılız bir bitki ortaya çıktı.
Picea orientalis fidesi 5-6 aylık

gövde kalınlığı 0,7 lik kalem ucu kadar

yapraklar yakın çekim


yorumlarınızı bekliyorum. hadi bana bunun bir ot değil de ladin olduğunu söyleyin.

[kürekçi]

Bunun bir ladin olabileceğine imkan vermiyorum ama şevkini kırmak ve bilmeden yorum yapmak istemem. Tahminimce ibreler bu şekilden ibre haline dönemezler. Acaba tohumları dormansi geçiriyorlar mıdır Belki senin tohumlar o yüzden çimlenmemiştir. Ya da soğuk şoku falan gerekiyordur belki de. Sonuçta bizde de Doğu Karadeniz'de yetişen bir bitki ve orada da soğuk dönemler oluyor.

İki acemi börtücü oturduk kafa yoruyoruz biri bize yardım etsin

[swordfish]

Orijinal Mesaj Sahibi ormanbotanigi

En kısa zamanda hazırlayıp genel hatlarıyla çelikle üretim esaslarını sitenin ana kısmında yer vereceğiz. Teşekkürler

Bence geçen süre yeterli umarım bir çalışma yapmışsınızdır.Teşekkürler

[ceratonia]

yaprak kalın,yaprak uçları diken gibi mi?

[sahin002]

Orijinal Mesaj Sahibi drosophila

birkaç ay önce tohumdan picea orientalis denemem olmuştu. ilk başta epeyce sevindim tohum çimlendi diye. başta benzemesine rağmen daha sonra saçak saçak birşey oluştu. diğer ağaç tohumları böyle bir büyüme şekli göstermiyor.
bende evde doğu ladini yerine bir ot beslediğimi düşünmeye başladım.
nette bulamadım. elinde hiç yeni çimlenmiş picea orientalis resmi olan var mı acaba?

bunun tam olarak ne olduğunu bilmiyorum ama; bu kesinlikle ladin değil...

[platanus83]

http://rapidshare.com/files/8424006/...entalis__L.ppt

yeni bir sunum daha biraz ögrencileri bedavacılığa alıştırıyorum ama ...

[kum__]

Bahçemde göknar görmek istiyordum,orman işletmenin fidanlığındaki görevli fidanları almaya giden arkadaşlara sürekli güneş gören yerde ladin daha iyi yetişir,göknar nem sever ve aralarında görünüm açısından fark yok diye ladin vermiş.Göknar fidanı görmediğim için farkı anlayamadım ağaç yetiştiğinde ne tür farklar ortaya çıkacak bana bilgi verir misiniz?Teşekkürler.

[sasahin]

Evet karıştırılıyor gerçekten de. ben trabzonluyum, bizim yaylalarda picea orientalis ormanları varmış
bizim oralarda insanlar sakız ağacı derler o ağaca. çiğnenebilen yayla sakızı olarakta bilinen bir reçinevari sıvısı vardır(siz biyologlar daha iyi bilirsiniz tabi isimleri). uzun bir süre araştırdım ne ağacı bu ağaç diye. en son abies nordmanniana olduğuna karar vermiştim ama sonradan picea orientalis olduğunu anladım.
"öğrenmek ne güzel şey"

Orijinal Mesaj Sahibi kürekçi

Picea orientalis L.'in, Abies nordmanniana (Karadeniz Köknarı) ile morfolojik olarak karıştırılma olasılığı yüksektir. Yine laboratuvarda incelediğimiz örneklerin fotoğraflarını ekleyeceğim.

Ayrıca iki türü birbirinden ayırmak için farklı yöntemler vardır.

1. ibrelerin (iğne yaprakların) özelliklerine bakarak;

a-) A. nordmanniana'da ibreler dal üzerinde karşılıklı dururlar ( dalın enine kesitinde bu şekilde görülürler -O-) ve yere paralel olarak bulunurlar fakat P. orientalis'de ışınsal çıkışlıdırlar ( dalın enine kesitinde * şeklinde görülür).

b-) A. nordmanniana'da ibreler iki yüzlüdürler ve alt yüzlerinde iki adet stoma bandı bulunur. P. orientalis'de ise ibreler dört yüzlüdür ve her bir yüzünde bir adet stoma bandı bulunur.

c-) A. nordmanniana'da ibreler döküldüğünde dal üzerinde çukurluklar oluşur fakat P. orientalis'de törpü gibi çıkıntılar oluşur.

2. Kozalaklara göre karşılaştırdığımızda;

a-) A. nordmanniana kozalakları silindir şeklindedir ve dal üzerinde dik dururlar. Brakteler (çiçeği taşıyan yaprağa verilen isim) kozalak pullarından dışarı çıkarlar. Kozalak olgunlaştığında kozalak pulları dökülür ve dal üzerinde kozalak ekseni kalır. Tohumları kanatlıdır.

b-) P. Orientalis'de kozalaklar döllenmeden önce dik döllendikten sonra aşağıya sarkık durur.

Abies nordmanniana
Abies nordmanniana2
Abies nordmanniana3
Abies nordmanniana4

Kaynak: Tohumlu Bitkiler Laboratuvar Notları

[herbaryum]

Orijinal Mesaj Sahibi drosophila

webcam le fotoğrafları çekmeye çalıştım. pek net değil. sanırım en acemi üye yarışmasında bu ay birincilik benim olacak. çünkü bir ağaç fidesi için çok cılız bir bitki ortaya çıktı.
Picea orientalis fidesi 5-6 aylık
Eklenti 4644
gövde kalınlığı 0,7 lik kalem ucu kadar
Eklenti 4645
yapraklar yakın çekim
Eklenti 4646

yorumlarınızı bekliyorum. hadi bana bunun bir ot değil de ladin olduğunu söyleyin.

Resimdeki bitki Ladin fidesi değil, sanırım toprak içindeki tohumdan çıkmış olmalı. Bu bitki Rubiaceae familyasından büyük ihtimalle Rubia cinsine ait. Kesinlikle bir Gymnosperm değil, otsu bir bitki.

[obex]

ladin olma ihtimali yok.ruscusa benziyor.ama topragınla gelmis bir ot türü.
eheh.yazık olmush.

[canofer]

bu da benin küçük ladinim
başta iki taneydiler
bir tanesi bu kış yapraklarını yavaş yavaş döküp sonunda yapraksız kaldı
ikinciside biraz yaprak döktü ama bu sene bir tomurcuk verdi
10 günde bir bolca suluyorum gün aşırıda yapraklarını ıslatıyorum
sizce bunlar doğrumu