Abies (Göknar)

[sezinci]

Pinaceae familyasından olan Abies (Göknarlar) cinsi, 35-40 türle Kuzey yarım kürenin ılımanl ve serin bölgelerinde, Kuzey ve Orta Amerika, Avrupa ve Asya'da dağılış gösterir.

Asli ürünü olan kerestenin yanında, kabuk ve yapraklarından elde edilen reçinesinden yararlanılır.

Genç yaşlarda piramidal, orta yaşlarda konik bir tepe yapısına sahiptir.Dallar gövdeye çevrel olarak dizilmişlerdir.

Kabuk genç yaşlarda açık gri renkli ince ve düzgün, ileri yaşlarda kalın ve çatlaklıdır.
sürgünler üzerinde sarmal olarak teker teker dizilen yapraklar iki yüzlü, yassı ve çok kısa saplıdır.Uçları tepe sürgünlerinde sivri, yan sürgün ve dallarda ise çoğunlukla küt ve kertiklidir. Üst yüzleri hafif oluklu, alt yüzlerinde iki det stoma çizgisi bulunur. Göknarlar kendilerine çok benzeyen Taxus (Porsuk)'tan stoma çizgileri sayesinde ayrılır. İğne yapralar sürgün üzerinde 7-8 yıl kalır. Tanı için önemli bir özallik de, yaprakların koparıldığında sürgün üzerinde iç içe iki daire halinde iz bırakmalarıdır.

Kırmızı sarı renkteki erkek çiçekler tepenin hemen altındaki alt dallar veya bir yıl önceki sürgünler üzerindeki tomurcuklardan gelişir. Oval bir kozalakcık şeklindedir.

Uca doğru daralan silindirik biçimli kozalak bir çok puldan oluşmuştur. Sonbaharda tohumlar olgunlaşınca pullar çamlarda olduğunun aksine açılmaz dağılır. Ağaç üzerinde kozalak eksenleri kalır.

Göknarlar kazık kök yapan ağaçlardır. Derin, nemli ve iyi havalanabilen topraklarda iyi gelişirler. Gölgeye çok dayanıklıdırlar. Sıcaklığı yüksek, kuvvetli rüzgar alan yerlerden hoşlanmazlar. Dona, kirli havalara ve zehirli gazlara karşı duyarlıdırlar.

Ülkemizde doğal olarak yetişen Göknar türleri:
Abies nordmanniana - Doğu Karadeniz Göknarı
Abies bornmulleriana - Uludağ Göknarı
Abies equi-trojani - Kazdağı Göknarı
Abies cilicica - Toros Göknarı