Sn. Tuba,

İyi dilekleriniz için çok teşekkürler.

Sn. Malbman söyleyince Kudret Bey' in kimya derslerinden hatırladım. Hoş geldiniz.

Sistem çok basit kolaylıkla yapabilirsiniz. Yardımım dokunursa da çok sevinirim.

topraksız tarım denemelerim
http://www.tartes.com.tr/topraksiz.htm

Kesinlikle çalışmalarınız çok güzel ve profesyonelce. Başarılar dilerim.

Sn. Çelebi,

Herhalde bu övgüler Tartes' in linklerine. Bir an üzerime alınacak gibi oldum da. Ama zaten bildiğim kadarıyla şu an Türkiye' de topraksız tarımı profesyonelce yapan bir kaç firmadan biri Tartes. Bu arada sırası gelmişken bende Tartes' e paylaşımından dolayı çok teşekkür ediyorum. Gerçekten güzel çalışmalar yapmışlar.

Tartes adına yazan sevgili arkadaşım, linklerde bahsettiğiniz gübre programının bir demo cd' si veya daha kapsamlı tanıyabileceğimiz bir yayınınız var mı? Çok güzel bir çalışma olmuş. Programı biraz daha detaylı anlatırsanız sevinirim.

Her hafta ayrı bir formülle besleme yapmışsınız, mevcut besini tamamen mi değiştirip yeni formülü giriyorsunuz yoksa takviyelerle ikinci formülemi yükseltiyorsunuz. Yükseltirken takviye etmek kolayda indirgemek gerekirse nasıl bir işlem yapıyorsunuz? Bizi biraz aydınlatın. Tekrar teşekkürler.

Durgun Su' dan Akan Suya zorunlu transfer
 

Paralel saksılardaki yaşadığım olumsuzluklar ve EC ölçümü ile edindiğim tecrübeler bu sistemde kesin akan su kültürüne geçmemi gerektiriyordu. Damacananın üzerinde durduğu 0 nolu saksıya bir adet akvaryum kafa motoru ilavesi ile paralel saksıların herbirine üstten akan su ilavesi yaptım. Alttaki boru bağlantısı ise drenaj borusu ( 0 nolu saksıya dönüş) vazifesini üstlendi.

Bu kararı almamdaki ilginç gelişme şu şekilde gelişti. Birbirine bağlı altı adet saksının ilk saksıyı ( 0 ) damacanayı üzerine koymak için kullanıyorum ve burada hazırladığım yeni besin eriyiğinin EC değeri 2,20 olarak hazırlanıp yerleştirildikten sonra zaman içinde her saksıdaki domates fidelerinin kullandığı su ve buharlaşma ile eksilen besin yerine teorik olarak o nolu saksıdan hep 2.20 EC değerinde taze besin eriyiği gideceğini düşünmüştüm. Yalnız pratikte gerçekleşme böyle olmadı.

Saksıların damacanaya ( 0 nolu saksı ) uzaklıklarına göre sistemden aldıkları yeni besinin EC değeri logaritmik olarak yükselme gösteriyordu. Bunun bir rastlantısal sonuç olmadığını test etmek için uzun süre takip ettim. En son saksıdaki (5 nolu) domates fidesinde yapraklar tekrar sararmaya başlayınca tesbitimin doğru olduğuna karar verdim. Çünki yaptığım ölçümlerde EC değerleri

0. nolu saksıda 2,20
1. nolu saksıda 2,35
2. nolu saksıda 2,45
3. nolu saksıda 2,55
4. nolu saksıda 2,72
5. nolu saksıda 2,85

oluyordu. Bu EC değerleri zaman içinde 0 nolu saksıdaki hep 2,20 iken diğer saksılarda tuzluluk oranlarının sürekli artmasından dolayı hep yükselme eğiliminde idi. Son saksıdaki EC değeri hava sıcaklığına bağlı olarak bitkinin zarar görebileceği EC değerlerine yükselebiliyordu. Bunu saksı numaralarına göre fidelerin yapraklarındaki değişimden de gözlemleyebiliyorsunuz.

0 nolu saksıya devridaim motoru yerleştirdikten sonra sistem dengeye gelmesi için bir gece bekledikten sonra yaptığım EC ölçümünde yukardaki dengesiz dağılımın dengeye geldiğini tesbit ettim. 0 nolu saksı dahil 6 saksıdan yaptığın EC ölçümünde hepsininde 2,40 ta dengelendiğini tesbit ettim. Olması gerekende bu idi bence.

Damacanadan gelen 2,20 değerindeki taze besinle, saksılardaki kullanılmış besin zaman içinde, yine sistemde buharlaşma ve bitki sarfiyatlarından kaynaklanan tuzluluk oranının artması ile EC yükselmesi olacak, ama 5 adet bitkinin yaşam koşulları eşitlendiği için 1. saksıdaki sağlıklı yaşarken 5. saksıdaki can çekişmeyecek. Yapılacak EC ölçümleri ile belirli sınıra gelince besin eriyiğinin komple değişimine karar vermek daha kolay olacak.

Kavanozdaki tek başına duran fide çok sağlıklı şekilde büyüyor. Torftakiler de inanılmaz güzellikte sağlıklı olarak büyüyorlar ama inanın hepsi yaprak güzelleri. Paralel saksılardakiler de dahil birinci salkım çiçeklenmeden oluşan domateslerden sonra hiç birinde bir meyve gelişimi yok. Hepsi sürekli boya gidiyorlar. Paralel saksıların dışındakilerin yaprak rengi ve büyüklükleri ideal ölçülerde ama çiçeklenme yok. Paralel saksılardakiler ise birinci yaşadıkları travmadan sonra bir iki çiçek açtılar ama meyve oluşumu olmadı. Bu son yaptığım akan su değşiminden sonra daha ümitliyim.

Hyponica denemesinde koltuk almadan köklendirdiğim bir fide şu anda köklerini çoğaltmak için uğraşıyor ama görünüm sağlıklı. Bu arada tohumdan yetiştirdiğim bir fideyide ikinci bir kavanoz saksı ile durgun su kültürüne koydum. Üyemiz sürekli artmakta.

Daha sırada Red Robin var ama birinci denemede havanın çok sert değişiminde çimlendirdiğim fidelere sahip çıkamadım. Her şeye yeniden başlıyorum.

Çileklerin bol güneş gören tarafları çiçeğe boğuldu. Gölgede kalanlar biraz daha yavaş gelişiyor. Yaprak yanığı yenileri oluşmuyor, toplam dört adet fide telef oldu. Birkaç tanede hasta olan fide var onların tedavisi ile uğraşıyorum.

Çilek Ağacı
 

Bu da çileklerde ki son durum.

Tabii ki üzerinize alınmalısınız Sayın Sarıcan, forum sizlerin yaptıklarınızla büyüyor. Sizlerin de ellerinize sağlık. Bu arada bu çileklerin çiçeklerini neden kopartmadınız?

Sağolun Sayın Çelebi,

Görüyorsunuz ne kadar acemi olduğumuzu. Bu işe gönül veren zirrat mühendisi arkadaşlar da bir şey söylemediler, öylece bekliyoruz açan çiçekler çilek olacak diye. Koparmamız mı gerekiyor? Sebebi nedir? Biraz açar mısınız? Bilmeyen başka arkadaşlarımız da öğrenmiş olur sayenizde.

sn sarıcan. çileklerin yaprak uçlarında ki kararma hala devam ediyormu,devam ediyorsa ne yapmayı düşünüyorsunuz.Kararan yapraklar ağaç üzerinde aşağı gözler veya yukarı gözler gibi yoğunlaştığı bir bölüm var mı?

Sn. Derin,

Yeni açan yapraklarda kararma olmuyor ama eski yaprakların bazılarında hala var. Dağılım konusunda bir yer söylemek mümkün değil. Bu güne kadar toplam 50 fideden (gözden) 4 adet telef oldu, biri en alttan, biri en üstten, diğer ikiside üste yakın ama hala bir kaç kök zayıflamış gibi, onlarda genellikle güneşe direkt bakmayan bölgelerde. Güneşe bakan yüzeylerde fide daha canlı, yapraklar daha büyük, çiçekler daha çok.

Sn. Çelebi' nin ikazı ile kafam karıştı, çiçekleri koparmalımıyız? Koparırken nelere dikkat etmeli? Çiçek olmadan meyve nasıl oluşacak? vb. Bu konuda deneyimi olan arkadaşların ve Sn. Çelebi' nin izahatlarını bekliyorum.

Tarla ekiminde dikimin ilk senesi açan çiçekler kopartılarak bitkinin 2. seneye daha kuvvetli girmesi sağlanmakta. Fakat topraksız tarımda bu geçerli midir? Balkonda çilek yetiştiriciliği bölümünde de sık sık bu konu geçmişti. Selahattin Hocam'da bundan bahsetmişti. Yanlış hatırlamıyorsam çiçeklerin kopartılmasındaki amaç, bitkinin kök gelişimini sağlamasına destek olmak. Buna göre bende oluşan fikir şöyle oldu. Eğer topraksız tarımda yetişen bir çilek fidesinin kök gelişmesi sağlıklıysa ilk çiçekleri kopartmamız gereksiz. Yok kökler gelişmesini tamamlamamışsa -ki biz acemiler bunu biraz zor anlarız- :) en azından ilk çiçekleri kopartarak bitkinin daha sağlıklı ve uzun ömürlü olmasını sağlayabiliriz. Benimkisi mantıksal düşünceydi, tabii ki Envor ve Selahattin Hocam gibi abilerimiz konuya daha vakıftırlar, onlar daha iyi bilirler.

Topraksız yetiştiricilikte kullanılan çilek fidelerinin ömürleri ne kadardır? Örneğin 4 yıl verim alınabilir mi?

Çilek fideleri yeni dikildiğinde ilk açan çiçekler kopartılır. Sebebi de, fidenin yeterince büyümemiş olmasındandır. Fide çiçek açtığında, tüm enerjisini çiçeğe verir, böyle oluncada fidenin gelişmesi yavaşlar vede otomatik olarak verim düşer. Benim olaya bakış açım bu :) Başka yorumu olan varsa alalım :)

Sayın Sarıcan, eğer ben olsam kopartmazdım. ****** bu siz kopartmayın demek olmuyor.

Böyle güzel gelişen çicek bizim durumumuzda kopartılmaz. Bırakın meyve olsun.

Tabi tozlaşmayı sağlamayı unutmayın. Eğer hiç kıpırdamadan duruyorsa hiç elinizi değmemişseniz meyve bağlamayabilir. Polenlerin çicek tablasına düşmesini sağlayın. Basit parmak hareketleri bunu sağlar. Hatta mümkünse çok hassas bir işçilikle her fidenin tablasına başka bir fidenin polenini bulaştırın.

Umarım meyve tutarlar, bugüne kadar hiç özel olarak ilgilenmedim. Havalandırma için camlardan gelen esinti veya yaprak kontrolleri için fidelere dokunmamla polenler dağıldıysa bilemem ama özellikle çiçeklere dokunmadım. Bu kadar uğraşıdan sonra meyve görmezsem üzülürüm. Ama çilek için aynı ortamda başka bir çilek fidesinin olması bile yeter deniliyor.

Yaprak kıpırdamaz bir ortamda yetmez ama yaprak mutlaka kıpırdamıştır. Esinti,sizin hareketleriniz mutlaka bir şeyler olmasına yardım etmiştir. Polen gideceği yeri bilir sonuçta . . .

Havalar ısınınca EC kaç olmalı?
 

Havalar ısınınca hem buharlaşmanın fazlalaşması hemde besin eriyiğinin ısınmasından dolayı, daha önce 11 derecede 2,2 - 2,5 arası ölçülen EC değerleri, hava sıcaklığının 21 dereceye yükselmesi ile birlikte 3,0 - 3,35 arası çıkmaya başladı.

Normalde EC değerini kaçta tutmaya çalışmalı? Havalar ısndıkça EC değerini düşürmek için besin eriyiğini seyreltmeli miyiz?

Sıcak havlarda EC biraz düşürülmeli, 2.2, 2.5 EC'yi ayarladığınızda, ne kadar zaman sonra 3.0, 3.35 oluyor.

Sevgili Envor;

EC yi ölçtüğüm zaman sıcaklık parametresi ile düzeltmeden direkt ölçtüğüm değeri yazıyorum. 24.03.2009 da ölçtüğümde hava sıcaklığı 11 derece idi. EC değerleride 2,2-2,5 arası idi. Bugün hava çok sıcaktı (21 derece) EC değerleri ısı artışına bağlı olarak yüksek ölçülmüş durumda.

Ölçtüğümüz iki ayrı değeride 25 derecelik ortam sıcaklığına göre düzeltirsek 2,2-2,5 olan değerler 3,0-3,2 olması lazım, yeni ölçtüğüm 3,0-3,5 değerleri ise 3,2-3,6 olması lazım.

Yani buharlaşmadan dolayı yükselme bir haftada 0,4 mertebesinde. Diğer yüksek ölçme tamamen ortam ısının, dolayısıyla besin eriyiğinin ısısının yükselmesinden kaynaklanıyor.

Nominal EC değerini bilirsem ona göre saf su ilave ederek EC değerini düşüreceğim.

6 günde EC normal yükselmiş, bence siz suyu yenileyin. Size ilk başta yazdığımı sanıyorum, "5 günde bir değiştirirseniz iyi bir sonuç alırsınız" diye...

Sayın Sarıcan, Aldığınız motor benimkinin aynısı ise eğer, kesik kesik çalışmaması gerekir. Ya motorda bir kollektör problemi vardır **** kapak vidaları gevşektir. Bu motor kuru çalışarak çay bardağından 20 cm yukarıya suyu vakum etkisi ile çekebiliyor. Suyu çıkış ucundan 12 volt 1A ile daraltılmamış kendi ucundan 1 metre ileriye ( yere yatay 1 metre yüksekte iken) fışkırtabiliyor.

Bence 3 vidasını söküp kömürlere baskı yapan bakırları bir kontrol edin. Birisi eğiktir. Kömüre yay etkisi yapamıyordur mesela. Makinacı olarak kolayca anlarsınız demek istediğimi. Vidaları sıkarken küçük bir tornavida kullanın. Boşluğunu almak yeterli. Kolayca yuvasını bozabilir.

Aldığınız 12V 15W 1.2A adaptör yeterli bir vertex 701 motor için.

Adaptörde kısa devre koruması olmasın ? Darbeli çalışmaya bu da sebep olabilir. Motor çok çekince kısadevre oldum sanır ya voltajı keser **** düşürüp düşürüp tekrar verir.

Eğer böyleyse ya adaptörü değiştirin.

Paralel saksıdaki 5 fideden ikisini sistemden çıkarmak zorunda kaldım. Kalan 3 adedinde de büyüme noktasında yeni çıkan yapraklar hem sararmış hem cılız çıkıyor. Gövde odunsulaşmış ve gevrekleşmiş durumda. Gövde üzerinde ve yaprakların gövdeye tutunduğu sap bitim noktalarında kahverengi lekeler oluştu. Sebep ne olabilir, sebebini öğrenirsek ikinci denemede bilgimiz olur. Üzerinde meyveler ve yeni açan çiçekler olduğu için sökmeye kıyamadım. Biraz daha bekleyeceğim ama durum pek içaçıcı değil. Paralel saksıdaki eksiğimiz ne idi bilemiyorum ama fideleri yenilemem gerekecek herhalde.

Torftaki fidelerden daha önce yaprak güzeli dediğim fide aynı anda 3 salkım birden çiçeğe durdu.

Çilek Ağacı
 

Çilek ağacında ilk çiçeklenme 09.03.2009 da başlamıştı. Neredeyse tam bir ay olacak. Açan çiçeklerin bir çoğu yapraklarını döktü, bir taraftan yenileri açıyor ama meyve oluşumu henüz olmadı.

Çiçekten meyveye dönüşüm süreci kaç gündür. Yoksa tozlanmayı beceremedi mi bizim tembeller? Aslında çok çabuk dejenere oluyorlar diye iki ayrı cins çileği aynı ortamda tutmak bile sakıncalı oluyor diyoruz. Tozlanmama riskimiz var mıdır? Varsa ne yapmalı?

Vitamini görünce yapraklar azmanlaştı. Kocaman kocaman yapraklar ve bol sayıda çiçek var ama meyve yok. En vefalısı marullarmış, iki defa salata yaptık hiç değilse. Henüz domates yiyemedik, yiyeceğimizde şüpheli gibi.

Sn. Sarıcan besin eriyiğinizin formul,ec,ph değerleri,ortam sıcaklığı,güneşlenme süresi,hava motorunuzun çalışma aralığı,sirkülasyon aralıkları gibi bilgileri verebilirmisiniz.Teşekkürler.

Valla müthiş büyümüşler...
Ben çileklerimi saksıya ve normal olarak haftada 1 defa sulama yapıyorum..
Sadece 1-2 yeni yaprak açtılar... Bazıları büyümek dahi istemiyor..

Sayın Sarıcan,

Meyve bağlatma en önemli kısmı bu işin. Kapalı ortamda olmamız farkında olamadığımız bazı hassas işleri bazen engelliyor.

Bizim kullandığımız fideler yediveren, yani her mevsim meyve verebilen çeşit. Osmanlı ve arnavutköy çeşitleri gün uzunluğuna hassas olduğu gibi çicekleri çift cinsiyetli de değil en azından tam olarak. Polen sayısı az ve dişi taplalar sadece birkaç gün toşlaşmaya açık mesela.

Yediverenin çicekleri hem çift cinsiyetli hem de gün uzunluğuna hassas değil. Ama bence genede ışıklanma süresini ve sıcaklığı biraz önemsiyorlar. Neden ? Çünkü bunlar literatüre geçmiş saf, elit çeşit olmayabilirler.

Çicekler açtıktan sonra asla bitkiye spreyle su sıkmayın. Bitkinin çok hafifde olsa bir esintiye maruz kalmasını sağlayın. Stomalardan biraz su kaybı besinli suyu daha iyi değerlendirmelerini sağlar. (stoma = yapraktaki minik gözenekler)

8-10 saat ışıklanma tomurcuk oluşumunu hızlandırıken daha uzun ışıklanma dal oluşumunu hızlandırır.

Sıcaklığın 20 derecelerde bulunduğuna emin olun. 23-24 ideal olan sıcaklık. Geceleri biraz soğuyup gündüz ısınmak bitkiye daha faydalı olur. Ama gece soğuğunun 15 derecenin altına da düşmemesi gerek. Gece gündüz 23 derece de duran bir bitkinin gelişimi , gece gündüz farkı yaşayan bir bitkiden daha yavaş olcaktır.

Tam meyve bağlama döneminde bitkiyi hiç şaşırtmayın bizim usuller için söylüyorum. Su değişimi, sıcaklık değişimi, ciddi kimyasal değişim gibi.

Meyve bağlama süresi çicekten meyveye toprakta en az 20 - 25 gün alacak. Bazı çeşitlerde 60 - 70 güne çıkabilir. Bizim usulde diğer şartlar tamamsa bu sürenin 20 - 25 günden kısa olabilmesi gerek.

Çicekler tamamen açıldıktan sonra çok küçük ve hassas parmak hareketleri ile çiceği oynayın. Bunu aynı çiceğe birkaç gün tam gün ortasında uygulamaya devam edin.

Hocam tavsiyeler benim aklımın yattığı tavsiyelerdir. Bildiklerimle, önümdeki çilek çiceklerine bakınca aklıma oturan tavsiyeler. Henüz benim de çilek meyvesi göremediğimi göz önünde bulundurun.

Saygılarımla....

Sayın Sarıcan,

Yapraklar çok azman ve etli iken çicekler orantısız şekilde cılız ce çok cansız görünüyorlar resimlerde bana. Meyve bağlayacak çicek daha gergin beyaz yapraklara ve canlı etli stigmaya sahip olmalı. (stigma=ortadaki toz kabul edecek olan dişi organ)

Bitki dal gelişimine uygun şartlarda bulunuyor demekki hem besin solusyonu hem ışıklanma hem nem ortamı hem de sıcaklık olarak....

Sn. Selçuk,

Senin çilekler benden de önce açmıştı, ne yapacağız bu yaprak güzellerini. Bu sene çilek yiyemeyecekmiyiz. Bende ilk çiçeklenme 9 Mart ta olmuş, bugün tam bir ay. Henüz hiç bir meyve belirtisi yok.

Neden olduğunu bilsek yeni açan çiçeklere bir operasyon yapardık, sadece sallama titretme ile olmuyor bu. Yaprakların aşırı büyümesi çileğin cinsinden mi, yoksa EC den mi bilemiyorum?

Bilen biri yorumlasada öğrensek. Sn. Nariçi çileklerin yaprak ve meyve özelliklerini bilir herhalde, ona mı sorsak acaba?

Sn. Sarıcan,

Ben ilk diktiğim fidelerden hiçbirini sağ bırakmadım. Çilek ağaçları eski yatay yatay sistemler dahil bütün çilekleri çeşitli vesilelerle katlettim. Balkona yeni diktiğim akansudaki çilekler ve saksıdaki perlit fideleri ise daha üç beş günlük sayılırlar.

Çilek ağaçlarına da eski yatay sistemlere de birkaç hafta önce yeni fideler dikildi. Sistemlerden bu yüzden halihazırda meyve bekleyemeyiz. Herşeye yeni başladım sayılır.

Bu diktiklerimin çicekleri fena değil yapraklar gür canlı, bu şekilde meyve almalıyım diye düşünüyorum.

Bu kadar kılıçtan geçen fidenin arasından Envorun domates fidelerinin bir tanesinin inatla canlı kalması ve hala çicek açmaya çalışması çok enteresan.

Fideleri neden öldürdüğüme gelirsek, yapmadığım denemeyi bırakmadım bu bir, ikinciside bu düzenekleri bir yarışmaya soktuk, resmi prosedürlerden dolayı dolaşmadıklşarı yer kalmadı. Nakledilirken suları boşaltıldı rüzgara maruz kaldılar, çalışan düzen görülsün diye sıcaklığına bakılmadan geçici olarak su dolduruldu tekrar boşaltıldı vs. vs. vs.
Bu kadar çabaya eziyete, domates düzenimiz il ikincisi olmayı başardıysa da bana göre hepsi boşa gitti. 1 metrelik çilek ağacı benimle değil ama başka bir arkadaşla 1. oldu Antalya ya gidip ülke genelinde yarışacak . . . . . .

Sonuçta olan onca fideye oldu. Balkonumdakiler bana ait gerisine okul el koydu. Hikaye böyle.

Bunlardan meyve alacağız merak etmeyin.
--------------------------------------------------------------------------
1 ve 2 metrelik çilek ağaçlarının okuldaki son durumunun resimleri....

1 metreliğin içi perlit dolu ama eskisi gibi su sürekl,i akmıyor günde 10 kere falan 15 dakika akıyor sonra dinleniyor, 2 metrelikte hiç bir şey yok su şelale gibi sürekli akıyor.

Diğer resim de neredeyse hiç köksüz gelen Envorun domates fidesinin, çileklerin yataydaki akansuyu ve 2 metrelik çilek ağacında perlit olmadan tepeden akan suyunda nöbetleşe durarak geliştirdiği kökler.

Fidede yeni çicekler var, yaprakları çok iyi durumda.

Sn. derin,

Besin eriyiği Kudret Bey'den aldığım domates besini. Çilek içinde aynısını kullanıyorum.

pH ölçümü yapmıyorum. EC değeri hava sıcaklığına bağlı olarak değişiyor. Ortam sıcaklığı 11 derece iken hazırladığım EC 2,35 geliyordu. Havalar ısınınca 21 derece ortam sıcaklığında aynı EC 3,38 oldu.

Bu buharlaşma veya fidenin kullanımından kaynaklanan bir yükselme değil, tamamen iletkenliğin sıcaklığın bir parametresi olarak değişmesinden kaynaklanıyor. Bitkinin kullanmasından olsa 2,35 ' in anacak 2,7 olması gerekirdi. Diğer artış sıcaklıktan kaynaklanıyor.

Güneş alma süreci ise sabah 9 akşam 18 gibi, kapalı balkon bu yüzden gün içinde çok sıcak oluyor, mümkün olduğunca pencereyi açık bırakarak dengelemeye çalışıyorum.

Hava motoru kullanmıyorum. Devridaimi bir dalgıç pompa vasıtasıyla yapıyorum. Sabah 8 akşam 20 arası her iki saatte bir 15 dakika çalışıyor.