mulksuzlestirme.org

[malina]

http://mulksuzlestirme.org/


Siteden alıntı:

Sıkça Sorulan Sorular

“Mülksüzleştirme” ne demek?

Mülksüzleştirme, bizlere - yani kamuya- ait olan kamusal alanlarımızı, bizlerin kararı sorulmadan kaybetmemiz demek. Bize ait olan arazilerin, binaların, meydanların, su kaynaklarının, sahillerin yine “bizler için” inşa ve/veya dönüşüm sürecine tabi tutulduğu söyleniyor, “kamu yararı”ndan bahsediliyor. Peki, gerçekten böyle mi? Örneğin, kuzey ormanlarının arazisinde havaalanı, köprü yapıldığında yeni bir “mülk”e mi sahip olacağız, yoksa ormanın katledilmesiyle mülksüzleşecek miyiz? Hali hazırda kullanımda olan akarsular ve dereler üstüne hidro elektrik santral (HES) yapıldığında o bölgede yaşayan halkın suyu devlet ve özel sermaye ortaklığıyla zorla elinden alınıyor, yani mülksüzleştiriliyor. Ayrıca bu tesislerin işletmeleri 49 yıllığına özel şirketlere verildiğinde bu hala kamunun ve dolayısıyla halkın tesisi midir?

Mülksüzleştirme Ağları fikri nasıl ortaya çıktı? Ne zaman başladınız?

Mülksüzleştirme Ağları çalışması 6 Haziran 2013’de Gezi Parkı’nda konuyla ilgilenen kişilerin bir araya gelmesiyle başladı. Kentsel dönüşüm ve mega projelerini yapan ve yaptıran şirketlerin diğer projeleri nelerdir? Bu şirketlerin dahil olduğu ve orman, sahil, su gibi kamu kaynaklarını özelleştiren diğer projeler nelerdir ve bu projelerin ortakları kimlerdir? Bu projeleri üstlenen inşaat, müteahhit, mimarlık, emlak, turizm firmalarının ve taşeronlarının yöneticileri başka hangi kurumların yönetimindeler? Kentsel dönüşüm sürecinde kamu kurumları ve özel şirketler arasında halkı mülksüzleştiren ne tür ortaklıklar kuruluyor? Halkın cebinden çıkan vergiler, kamusal mülkün yeniden inşası/özelleştirilmesi/işletmesi üzerinden hangi sermaye gruplarına aktarılıyor? Bu ve benzeri iktidar-sermaye ilişkilerini açığa çıkaran sorularla ilgileniyoruz. Dolayısıyla bu ilişkileri tarayan, araştıran, bir araya getiren, yayımlayan bir işe kalkıştık.

Mülksüzleştirme Ağları çalışmasını yapanlar kim?

Gezi Parkı'nda bir araya gelen ve zamanla katılım ile büyüyen bir grup hukuçu, finansçı, akademisyen, sanatçı ve gazeteciyiz. Gönüllüyüz, kimimiz ismini paylaşıyor, kimimiz anonim kalıyor.

Mülksüzleştirme Ağları nasıl yapıldı?

Veri tabloları, üç aylık bir çalışmanın sonucu halka açık bilgilerin derlenmesi ile oluşturuldu. İstanbul Ticaret Odası, Türkiye Sicil Gazetesi, şirketlerin kendi sitelerindeki bilgiler ve medya taraması sonucu derlediğimiz bilgiler doğrultusunda ilerledik. Yapılan iş, hâlihazırda var olan bilgiler arasında ilişkiler kurup bunları görünür, işaret edilebilir ve dolayısıyla tartışılabilir kılmak. Ulaşabildiğimiz verileri biraraya getirerek, haritalarımızı birleştirdik, mülksüzleştirmenin resmini beyan ettik.

Mülksüzleştirme Ağları çalışması yapılırken şöyle bir yol izlendi: 1) Türkiye'deki kentsel dönüşüm ve mega projelerden yola çıkıldı, 2) Bu projeleri yapan ve yaptıran şirketler ve kurumlar toplandı, 3) Bu şirketlerin dahil olduğu ve orman, sahil, su gibi kamu kaynaklarını özelleştiren diğer projeler ve bu projelerin ortakları eklendi.

Araştırmanın bu ilk aşamasında en büyüklerden başlayarak yaklaşık 200 proje ve paydaşları toplanmış oldu. Daha bir çok proje mevcut, çalışma devam etmekte, ve herkesin katkısına açık. Yeni veriler girildikçe diğer projeler ve şirketler de haritalara ekleniyor olacak.

Mülksüzleştirme Ağları’nı yapmakta amacınız nedir?

Kentsel dönüşüm kent yakın tarihi için yeni bir kavram değil. Özellikle son on yılda kentsel dönüşümün artçıl etkileri, mimari doku, mahalle mücadeleleri ve benzeri sayısız konuda bilgi üretildi ve üretilmekte. Lakin Gezi direnişi sürecini de tetikleyen kentsel dönüşüm politikaları bu bilgi birikimine rağmen çözülemeyen ciddi sorunlara gebe. Dolayısıyla Mülksüzleştirme Ağları çalışması kent konusunda çalışan tüm aktörlere bilgi ve veri ilişkiselliği kurma, veri tabanı oluşturma ve bir sivil soruşturma / hesap sorma etiği geliştirme çağrısı niteliğindedir.

Ayrıca kentsel dönüşümün mağdurlarını değil, faillerini ifşa etme amacıyla yola çıktık. Normalde görünmeyen ilişkileri somut bir şekilde işaret edilebilir kılmak, mülksüzleştirmenin büyük resmini ortaya çıkarmak amacındayız.

Ağ haritaları ne işe yarayacak?

Gezi ile başlayan süreçte en önemli ihtiyaçlardan bir tanesi bilgilenmek. Gerçek zamanlı bilgilendirmeyi (eylem yeri, doktor avukat internet ihtiyacı, olaylardan fotoğraflar ve videolar şeklinde) sosyal medya araçları çok iyi yapmakta. Ancak sadece gerçek zamanlı değil, geniş zamanlı bilgilenme ihtiyacımız da var. Örneğin iktidarı oluşturan ilişkiler hakkında, kentsel dönüşümün paydaşları hakkında, bu paydaşlar arası stratejik ortaklıklar hakkında... Problem sadece bir bakanın damadının bir holdingin ceo'su olması değil, çok daha derin bir ilişkiler ağıyla karşı karşıyayız, ve bunu ancak beraber çalışarak ortaya dökebiliriz. Mülksüzleştirme Ağları herkesin hepimiz için katkıda bulnabileceği bir tür geniş zamanlı bilgi edinme projesi.
Öncellikle Mülksüzleştirme Ağları kentsel dönüşümde iktidar ve özel sermaye arasındaki ilişkileri geniş boyutta gösteriyor. Haritalarda baktığımızda hangi aktörler merkezi hangi aktörler kenarda, şirketler arasında ne gibi kümeleşmeler var, bu merkezlerin kümelerinde hangi aktörler durmakta bunları okuyabiliyoruz. Bu haritalar birer referans olarak kullanıldığında bilgilenmenin hızlanabileceğini ve derinleşebileceğini düşünüyoruz.

Örneğin, internet sitesinde bir firma adıyla arama yaptığınızda bu firmanın aldığı ihaleler, ihale bedelleri, projenin ürettiği değer, şirketin diğer projeleri, yönetim kurulu üyeleri ve bu üyelerin ortak olduğu diğer firmalar, varsa inşaatlardaki iş kazaları-cinayetlerini ve yine varsa firmanın medya bağlantılarını görebileceksiniz. Bunlar hem görsel hem de yazılı olarak karşınıza çıkacak.

Haritalardan kim nasıl yararlanabilir?

Gazetelerde yazacağınız haberlerde ve makalelerde Mülksüzleştirme Ağları'ndan bilgiler ve görsel kullanabilirsiniz, ilişki zincirlerini hikayeleştirmek, dolaylı ilişkileri tekrar tekrar anmak, merkezi aktörlere dikkat çekmek, haritadan kümeler alıp yorumlamak ve başka yaratıcı şekillerde kullanabilirsiniz. Ayrıca haber araştırmanızda bulduğunuz yeni verileri bizimle paylaşırsanız haritalara ekleyebiliriz.
Akademik ve diğer araştırmalarınızda referans verebilirsiniz, mevcut verilerinizle karşılaştırma yapabilir, beraber yorumlayabilirsiniz. Yine araştırmanızda bulduğunuz yeni verileri bizimle paylaşırsanız haritalara ekleyebiliriz.
Demokratik eylemlerde starteji taktik belirlemek için haritaları kullanabilirsiniz.
Sosyal medyada haritadan bilgileri birere tweet ya da video halinde hikayeleştirerek paylaşıp yayabilirsiniz.

Haritalama sistemi nasıl işliyor? Proje maliyetine ve aradaki ortaklıklara göre mi daha yakın duruyor düğümler?

Ağ haritası, bir yazılım ile kendiliğinden organize olarak ilişkiler ağındaki merkezi aktörleri, dolaylı bağlantıları ve organik kümeleri gözler önüne seriyor. Projeler değerlerine göre boyutlandırıldı. Birbiriyle sık ortaklık kuran şirketler yakın duruyor. Ayrıca bir çok şirket arasında sıkı ortaklık varsa bunlar ayrıt edilebilir bir küme oluşturma başlıyorlar. Sonra bu kümelerin merkezinde kimler var çeperinde kimler var, ve kümeler arasına köprü görevi gören şirketler, ya da yönetim kurulu üyeleri kimler görmeye başlıyoruz.

Haritada hangi projelere yer verdiniz? X-Y-Z niye yok?

Mülksüzleştirme Ağları çalışması yapılırken şöyle bir yol izlendi: 1) Türkiye'deki kentsel dönüşüm ve mega projelerden yola çıkıldı, 2) Bu projeleri yapan ve yaptıran şirketler ve kurumlar toplandı, 3) Bu şirketlerin dahil olduğu ve orman, sahil, su gibi kamu kaynaklarını özelleştiren diğer projeler ve bu projelerin ortakları eklendi.
Araştırmanın bu ilk aşamasında en büyüklerden başlayarak yaklaşık 200 proje ve paydaşları toplanmış oldu. Daha bir çok proje mevcut, çalışma devam etmekte, ve herkesin katkısına açık. Yeni veriler girildikçe diğer projeler ve şirketler de haritalara ekleniyor olacak. Örneğin Ankaralı şirket IC İçtaş çok büyük olduğu halde hakkında yeterli veri girilmiş değil henüz, diğer yandan Bienal sponsorlarından Eczacıbaşı grubu ise haritada mevcut.

Bu veriler her zaman güncel ve doğru mu?

Oluşturulan veri tabanına defalarca kontrol edilip teyit edilerek giriş yapılmakta. Her kayıdın bir ya da birden fazla kaynağı verilmekte. Dolayısıyla kendiniz de kontrol edebilirsiniz.
Şu anda küçük bir grup gönüllü tarafından araştırma ve editörlük sürdürülmektedir. Aradığınız verinin güncel olmadığını düşünüyorsanız, bir güncelleme varsa kaynağını kontrol edip bize gönderirseniz çorbada sizin de tuzunuz olur!

Veri kaynaklarınız nedir?

Pek yakında bu siteden en güncel tabloları indirip kaynaklara bakabilecek ve kullanabileceksiniz. Bir eksik varsa tamamlamak için önerilerde bulunabilirsiniz.

Bu çalışmadan yola çıkarak ne gibi taleplerimiz olabilir?

İhale sisteminin şeffaflaştırılması. Hesap verebilen ve şeffaf devlet kurumları. Mesela Ankara şirketleri hakkında kayıt bulamıyoruz. Tekelleşmenin önüne geçmek için idari yaptırımlar.

Mülksüzleştirme Ağları devam eden bir proje ise, ne kadar daha sürecek?

Bu daha başlangıç mücadeleye devam!
Haritalara Nasıl katkıda bulunabilirim?

Hiç sormayacaksınız sandık! Haritaların güncellenmesi ve devamlılığı herkesin katkısına ihtiyacımız var. Haritayı inceleyin, gördüğünüz eksiklikleri girin. Sokakta yürürken gördüğünüz bir proje ilanının resmini çekin, mulksuzlestirme@gmail.com adresine yollayın. Unutmayın, kaynaksız bilgi girmiyoruz!

Haritaya nasıl veri gireceğiz?

Mülksüzleştirme Ağları çalışması katılıma açıktır, aşama aşama devam etmektedir. Beraber çalışmak isterseniz ya da kaynak verebileceğiniz veriler varsa bize bir email atınız mulksuzlestirme@gmail.com. Gönderilen veriler editörlerimiz tarafından en kısa zamanda kontrol ederek veri tabanına işlenecek.

Metro-yol inşaatının mülksüzleştirme haritasında işi ne? Bunun mülksüzleştirmeyle ne alakası var?

Bu haritadaki her projenin “fiilen” mülksüzleştiren proje olduğunu iddia etmiyoruz. Ancak, metro projelerinin, yol inşaatlarının ve bunun gibi özellikle yüksek ihale bedelli projelerin nasıl finanse edildiğini - kredilerle - ve bu finansman planlarının/paketlerinin bizlere ne gibi ekonomik yükler getirdiğini düşündüğümüzde, bu tip alt yapı projelerini de göz ardı edemedik. Ayrıca bir otoyol yapılırken çevresinde yok edilen kamusal değerleri göz önüne alıyoruz.

Bienale neden katıldınız? Sponsorları arasında eleştirdiğiniz işleri yapanlar yok mu?

Burada önemli tartışma konusu bienale katılırsak işin ehlileşip ehlileşmeyeceğiydi. Ancak çalışma son derece literal bir araştırma ve bulgularını toplumsullaştırma işi, ilişkileri bir araya getirip yeni enformasyon üretiyoruz. Bu tür bir çalışmanın henüz bienal ya da başka bir etkinlik/kurum tarafından ehlileştirilebileceğini düşünmediğimiz için katıldık.
Mülksüzleştirme Ağları çalışması yapılırken şöyle bir yol izlendi: 1) Türkiye'deki kentsel dönüşüm ve mega projelerden yola çıkıldı, 2) Bu projeleri yapan ve yaptıran şirketler ve kurumlar toplandı, 3) Bu şirketlerin dahil olduğu ve orman, sahil, su gibi kamu kaynaklarını özelleştiren diğer projeler ve bu projelerin ortakları eklendi.
Araştırmanın bu ilk aşamasında en büyüklerden başlayarak yaklaşık 200 proje ve paydaşları toplanmış oldu. Daha bir çok proje mevcut, çalışma devam etmekte, ve herkesin katkısına açık. Yeni veriler girildikçe diğer projeler ve şirketler de haritalara ekleniyor olacak. Örneğin Ankaralı şirket IC İçtaş çok büyük olduğu halde hakkında yeterli veri girilmiş değil henüz, diğer yandan Bienal sponsorlarından Eczacıbaşı grubu ise haritada mevcut ve “13. İstanbul Bienali” sponsoru olarak işaretli.
Ayrıca aramızda bizzat mülksüzleştiren bu firmalarda çalışanlar var, çalışmak zorunda. Bienalin haritayı yaygınlaştırmak için yararlı olacağını düşündük, artıları eksileri tarttık, kolektif olarak katılma kararı aldık.

Haritaya başka kategoriler eklemeyi düşünüyor musunuz? Mesela X-Y-Z bilgilerini de girseniz pek hoş olur.

Tabii, yakın zamanda projelere açılan davalar, bu süreçlere dahil olan mimarlar, yönetim kurulu üyelerinin meslek örgütleri ilişkileri gibi eklemeler olacak. Başka ne olabilir, önerilerinizi mulksuzlestirme@gmail.com adresine yollayın, konuşalım.