|
Aşağıya koyduğum alıntı yazının imlası bozuk ama içerdiği bilgiler dikkate değer olabilir.
17.04.2007 09:20 - DPT RAPORU: KYOTO YA IMZANIN BEDELI 150 MILYAR DOLARI BULUR - REFERANS
dpt raporu: kyoto ya imzanin bedeli 150 milyar dolari bulur - referans
devlet planlama teskilati turkiye nin kyoto protokolu nunmuzakere
edilmeden imzalanmasi halinde turkiye nin milli gelirinde yuzde 10 ile
yuzde37 arasinda azalma olacagini acikladi.
referans gazetesi nin haberine gore,
devlet planlama teskilati (dpt) hazirladigi raporla kuresel isinmayi
kontrol altina almayi hedefleyen kyoto protokolu nun mevcut haliyle
imzalanmasi durumunda gayri safi yurtici hasilada (gsyih) en fazla
yuzde 37 lik (2006 gsyih ye gore hesaplandiginda 148 milyar dolar)
azalma olabilecegi uyarisinda bulundu. dpt nin iklim degisikligi meclis
arastirma komisyonu na sundugu calismaya gore kyoto protokolu nde
turkiye nin yukumluluk almamasi icinbunu muzakere etmesi gerekiyor.
muzakere edilmeden imza atilmasi durumunda ise olusacakmaliyet
gsyih nin en az yuzde 10 uyla en fazla 37 si (40 ila 148 milyar dolar)
arasinda degisecek. calismada turkiye nin karbondioksit emisyonunu
azaltmasini ongoren kyoto protokolu nun, yunanistan, norvec, avustralya,
portekiz gibi ulkeler icin ise emisyon artirimi olanagi sagladigina
dikkat cekildi.
yunanistan emisyonu yuzde 27 artiracak
dpt nin calismasina gore suanda iklim degisikligiyle ilgili olarak
2 ayri uluslararasi duzenleme bulunuyor. bu duzenlemelerden ilkini
iklim degisikligi cerceve sozlesmesi , digerini ise kyoto protokolu
olusturuyor. iklim degisikligi cerceve sozlesmesi ne suanda 190 ulke
ve avrupa birligi (ab) taraf. turkiye yaptigi itirazlar sonucunda,
2004 te farkli bir statuyle sozlesmeye taraf olmayi kabul etti.
ancak henuz bu farkli statuyle ilgili muzakereler yapilmadi.
rapora gore iklim degisikligiyle ilgili diger onemli duzenlemeyi
olusturan kyoto protokolu ne ise su anda 167 ulke ve ab taraf.
kyoto protokolu ne gore luksemburg un karbondioksit emisyonunu
yuzde 28, almanya nin yuzde 21, ingiltere nin yuzde 12,5, abd nin
yuzde 7 azaltmasi gerekiyor. buna karsin yunanistan in yuzde12,5,
norvec in yuzde 1, avustralya nin yuzde 8, portekiz in yuzde 27 oraninda
karbondioksit emisyonunu artirmasinaolanak saglaniyor. fransa nin
karbondioksit emisyonunda ise bir degisiklik ongorulmuyor. turkiye
ise su andaki tanimlamalara gore tam net olmamakla birlikte protokolu
imzalarsa, karbondioksit emisyonunu dusurmekle yukumlu olacak.
turkiye kisi basi salinimda 75 inci
raporda, turkiye nin karbondioksit emisyonunun bircok ulkenin
gerisinde olduguna dikkat cekiliyor. buna gore abd de kisi basina
karbondioksit emisyonu 20 ton duzeyinde bulunurken kanada da 17 ton,
japonya da 9 ton, ab ulkelerinde 8 ton, polonya da 7 ton, bulgaristan da
5 ton, turkiye de ise 3 ton duzeyinde goruluyor. turkiye kisi basi
emisyon saliminda da 75. sirada yer aliyor. su anda turkiye en fazla
karbondioksit emisyonuna sahip 25 ulke listesindeise 22. sirada. kyoto ya gore bu 25 ulkenin 11 inin hicbir yukumlulugu yok, 3 une ise
esneklik tanindi. geriye kalanulkeler ise abd, ab, japonya, kanada
ve turkiye.
dpt nin raporu, kyoto protokolu nde turkiye nin en fazla yukumluluk
ustlenen ek-1 ulkeleri arasinda bulundugunu gosteriyor. ek-1 ulkeleri,
protokole gore karbondioksit emisyonlarini azaltmakla yukumlu. turkiye,
karbondioksit emisyonu listesinde geri siralarda olmasina ragmen,
bu durumunu muzakere etmezse kyoto protokolu ile ciddi yukumluluklerle
karsilasacak. turkiye nin ek-1 ulkeleri listesinden cikmasi icin bunu
muzakere etmesi gerekiyor.
cin ve hindistan in yukumlulugu yok
turkiyehalen, kyoto protokolu nun hazirlanmasi felsefesini kabul ediyor,
ancak kendisine yuklenen yukumlulugun sorumlulugundan, fazla oldugunu
dusunerek taraf olmuyor. ustelik cin,hindistan, israil ve guney kore nin
gsyih basina emisyonlari turkiye den fazla olmasinakarsin herhangi bir
yukumlulukleri bulunmuyor.
turkiye nin 2013 ten sonra kyoto protokolu ne taraf olmasinin muhtemel
maliyetleri konusunda 3ayri senaryo bulunuyor. su andaki kosullar
gecerli olur ve turkiye taahhut ustlenerek protokolu imzalarsa, ciddi
bir maliyet olusacak. tuik in tahminlerine gore mevcut politikalar
isiginda 2004 te toplam223 milyon ton olan karbondioksit emisyonu,
2020 de yuzde 175 artarak 615 milyon ton olacak. bunun uzerinden
yuzde 10 luk emisyon azaltiminin maliyeti gsyih de en az yuzde 10 luk
bir azalmaya, yuzde 40 lik bir emisyon azaltimi ise gsyih de en fazla
yuzde 37 lik bir azalmaya neden olacak.
yeni liste olusturulabilir
dpt nin raporuna gore kyoto protokolu nde yapilacak gorusmeler cercevesinde
turkiye nin de aralarinda bulundugu isvicre, meksika gibi ulkeler icin
yeni bir liste olusturulabilir ve bu ulkelerin belli bir yukumluluk
duzeyiyle sinirli kalmasi saglanabilir. turkiye hicbir yukumluluk almadan
kyoto yu imzalama noktasina gelirse, ekonomide bir etkilenme yasanmayacak.
rapora gore turkiye ilgili tum taraflarin uzerinde uzlastigi bir ulusal
iklim degisikligi temel politikasi hazirlamali. ayrica uluslararasi
muzakerelerde turkiye nin pozisyonu ve alternatifleri belirlenmeli.
turkiye nin kyoto protokolu nde yukumluluk alip almayacagi, yapilacak
muzakerelere bagli. bu nedenle oncelik, ozel sartlarin muzakere edilmesine
verilmeli.
|