[Adil]

Fatma hanım,
Beğendiğiniz için teşiekkürler.
Kivi Yeşillenmiş filiz atmış olsa dahi eğer çok büyük değilse 5 yıllık falan.Köklerine fazla zarar vermeden itinayla çıkartılıp ,kök ucları budama makasıyla düzeltilerek tekrar başka bir yere dikilebilir.Diktikten sonra kök üzerindeki toprağı ayağınızla hafif bastırınız ,hava almasını önleyiniz sonra bol bol sulayınız .Dikkat yeni dikilen meyveye gübre vermeyiniz .Gübredeki asit zedelenmiş köklere ve fidana zarar verir.Kurumasına neden olur.Sadece bol bol sulamanız yeterlidir.
Kalem konusunda ise şu bilgileri verebilirim.
5.3. Çelikle Üretim
Kivi asıyla çoğaltıldığı gibi çelikle de çoğaltılabilir. Çelikler alınma zamanına göre; yesil
çelik, yarı odunsu çelik ve odun çeliği adlarını alırlar.

Yesil Çelikler: Yesil çelikler yaz baslangıcında, Mayıs ve Haziran aylarında alınırlar.
Çeliklerin, kalınlığı 4-10 mm, boyları 10–20 cm ve 2-3 boğumlu olmalıdır. Çeliğin üst kısmı,
gözün 1.5–2 cm yukarısından, alt kısmı gözün hemen altından, çapraz olarak ( 45o ) kesilir. En
üst yaprağın haricinde bütün yapraklar çıkarılır, bu yaprak yarım kesilir. Yesil çeliklerde su
kaybını önlemek için mistleme (yaprakları nemlendirme) zorunludur. Ayrıca taze ve duyarlı
olusları nedeni ile özellikle mantari hastalıklara ve olumsuz sartlara karsı hassas olup
köklendirme tavalarına konulmadan önce kivi çelikleri ve köklendirme ortamı mantari
hastalıklara karsı dezenfekte edilir.
Yesili çeliklerin ve köklendirme ortamının dezenfeksiyonu
Yarı Odunsu Çelikler: Yarı odunsu çelikler, aynı yıl süren, tam olarak odunlasmamış
sürgünlerden, Temmuz -Ağustos aylarında alınır. Uzunlukları 15–25 cm, kalınlıkları 7–12 mm,
2-3 göz olmalıdır. Alınan çelikler en üst gözün 1.5 cm üzerinden ve alt gözün hemen altından
45o çapraz gelecek sekilde kesilir ve üst yaprağının yarısı bırakılır, diğerleri dipten çıkartılır.
Yesil çeliklerde olduğu gibi, su kaybını önlemek için mistleme (yaprakları nemlendirme )
zorunludur.

Odun Çelikleri: Bir yılık iyi odunlasmış hastalıksız, düzgün sürgünlerden alınır.
Çelikler bitkinin yaprağını döktükten sonrası ile subatın ilk haftalarına kadar olan sürede
içerisinde alınır. Boyları 10-25 cm arasında, en az 2 gözlü, kalınlıkları 7–12 mm civarındadır.

Çelikle Çoğaltım Yöntemleri;

Uygun koşullar sağlandığında kivi bitkisinde çelikle de kaliteli çoğaltım sağlanabilir.Genellikle çelikle çoğaltımda yumuşak odun ve odun çelikleri kullanılmaktadır.Bu çelikler için uygun ortam ve köklenmeyi arttırıcı hormonlar kullanılması çoğaltım sisteminde başarıyı getirecektir.Çelik fidanları çoğaldıklarında kendi özelliklerini aynen taşıyan varyeteler oluşturduklarından soğuk iklim kuşakları için daha uygundur.Olası don zararından bitkinin toprak üstü aksamı kuruduğunda yeniden süren sürgünler, tekrar aşılamayı gerektirmeden rahatlıkla taçlandırma için kullanılabilirler.

Yarı odunsu çelikler:

En yaygın ve başarılı olarak kullanılan çoğaltım yöntemidir.Çelikler, iklime bağlı olarak Temmuz sonu Ağustos başında, aynı mevsimde sürmüş ve yarı odunlaşmış sürgünlerden, 20-25cm olacak şekilde alınırlar.Çeliklerin en üst yaprağının yarısı bırakılarak diğer yapraklar yaprak koltuğundaki yapraklar zedelenmeden dipten çıkarılır ve köklendirmeyi arttırmak için köklenmeyi uyarıcı hormona batırılırlar. Köklendirme hormonu olarak (İndol-3 Butirik asit -IBA) ve (Naftalen asetik asit-NAAkullanılmaktadır.

Kullanılacak hormon dozu konusunda çok değişik araştırmalar yapılmış ve IBA için hormon dozu olarak 4000-6000ppm,NAA için 1000-2000ppm’lik dozlar önerilmiştir.Ancak Giresun Fındık Araştırma Enstitüsünde Haywart,Bruno ve Matua çeşitlerinde yapılan çoğaltım çalışmalarında 2000ppm IBA dozunda ve perlit ortamda yıllara göre değişmekle birlikte %90’ı aşan oranda köklenme sağlanmıştır.

Kullanılacak hormon 1/1 oranlı saf su / alkol karışımında eritilerek istenen konsantrasyonda hazırlanır. Yönetimine uygun olarak hazırlanmış çeliklerin 1-2 cm’lik dip kısmı hormon eriyiğine hızlı daldırma yöntemiyle 5 saniye süreyle daldırılır. Hormon daldırılan çeliklerin hormonu emmesi için bir süre bekletilmeleri gerekir. Hormonu iyice emmen çelikler mistleme veya sisleme altındaki köklendirme ortamına dikilirler. Çelik dikim derinliği 5-10 cm arasında değişir. Mistleme aralığı hava durumuna göre değişmektedir. Kapalı havalarda mistleme aralığı artırılır, açık havalarda sıklaştırılır. Mistleme aralığı ya zaman rölesi ya da elektronik yapraklarla ayarlanır. Doğu Karadeniz Bölgesi gibi günlük havanın çok değişken olduğu bölgelerde elektronik yaprak kullanımı daha iyi sonuç vermektedir.Köklendirme ortamı olarak perlit, torf, dere kumu, vermikulit veya bunlardan hazırlanmış karışımlar kullanılabilir. Perlit en fazla kullanılan köklendirme ortamıdır. Köklendirme ortamı temiz olmalıdır. Bunu sağlamak için sterilizasyon yapılır. Farklı köklendirme ortamlarının köklenme oranına etkisi üzerine yapılan çalışmalarda çok önemli farklılıklar bulunamamıştır.mistleme altındaki köklendirme ortamında tutulan yarı odunsu çelikler 4 hafta içinde köklenirler. Köklenen çelikler; toprak ,kum çiftlik gübresi harcıyla doldurulmuş polietilen tüplere alınırlar. Tüplere alınan çelikler yarı gölge bir ortamda mini spring sulama yapılarak dış koşullara en az iki hafta süreyle alıştırılırlar. Çeliklerin üst gözlerinden yeni sürgünler sürebilir.bu nedenle kışın don tehlikesine karşı korunmalıdırlar. Kışın yaprağını döken köklü çelikler, ertesi ilkbaharda uyanıp sürgün verirler bir mevsim tüplerde bakıma alınan köklü çelikler fidan özelliği kazanırlar.

Odun Çelikleri: Kivi odun çelikleri, uygun koşullar sağlandığında köklenirler. Çeliklerin köklenmesi için alttan ısıtılmalı seraya gereksinim vardır. Odun çeliklerin en uygun alım zamanı ocak ayıdır. Ayrıca ocak ayı en uygun ürün budaması zamanıdır.

Budamadan sonra iyi odunlaşmış sürgünler seçilir. Sürgünün orta kısmından 25-30cm. boyunda çelikler hazırlanır.Hazırlanan çelikler aynen yarı odunsu çeliklerde olduğu gibi 5 saniye süreyle hormon eriyiğine daldırılır.Hormon konsantrasyonu IBA için 3000-6000ppm , NAA için 1000-2000ppm’dir.Kökler kolay ısınma özelliğinden dolayı perlit ortama dikilmelidir.Köklendirme ortamı sıcaklığı, 23C0 ‘de ve sürekli nemli tutulur.Dikimden 40 gün sonra köklenme en yüksek seviyededir.

Köklenen çelikler yarı-odunsu çeliklerde kullanılan dikim ortamına alınırlar.Köklü çelikler tüplerde bir süre daha serada bekletilip dış koşullara hazırlanır.Bu arada sürme ve uyanma başlamıştır.Daha sonra köklü çelikler dışarıya alınırlar.Tüplerde bakıma alınan çelikler, aynı yılın sonunda bahçeye dikilecek.
Umarım yardımcı olabilmişimdir Fatma hanım.
Saygılar selamlar.