Her şeyin organiği istiyoruz. Bu nedenle organik ev fikrini ağaçlar.net ile paylaşmak istedim. Taş yığma evler, kerpiç evler, ağaç evler, ağaç dış duvar ve kerpiç iç duvar olan karışık evler ve ülkemizde belki de hiç olmayan saman, saz, tünel, mağara, sal, sadece bodrumdan oluşan bir çok organik ev türleri var. Umarım bu yapıları bilenler, bu yapılar unutulup gitmeden nasıl yapıldıklarını anlatırlar, burada uygulanmış örneklerinin fotoğraflarını da görürüz.
Belki bu başlangıç ile %100 doğal, organik evlerimize tekrar bir dönüş başlar. en azından uzak arazilerimizde, orman içi, dağ, yayla ve araçların bile zor çıktığı tarlalarımıza kendi çabamız ile 4x4 büyüklüğünde de olsa ufak bir organik ev yapabiliriz.
Kerpiç yapımı hakkında aşağıdaki adresten özet olarak bazı başlıkları almamız yeterlidir. italik ve altı çizili yazıları ben araya ekledim.
http://www.kerpic.org/alker03doc_01.htm
2.2.2.3. SAMAN VE BENZERİ LİFLER KATILMASI,
Organik lifsel bitki artıklarının katılması ile dengeli, homojen kuruma sağlanır, büzülme ve çatlama azalır, dayanım artar. Anadolu da eskiden beri kerpicin sağlamlığını arttırmak ve çatlamaları önlemek için, saman katılmaktadır. Ortalama 1 m3 çamura, yaklaşık 8-12 kg.
Saman katılmaktadır. Döküm ve kurutma işlemi normal kerpiç gibidir.
Mutlaka Sap, Saman, Ot, Saz gibi lifli malzeme katılmalıdır.
2.4. ÇAMURUN HAZIRLANMASI
Kerpiç yapmak için, uygun toprak seçilir ya da, toprağı uygun duruma getirecek şekilde kum veya kil katılır.
"yani beyaz veya sarı tonlarında killi toprak en iyisi" Gerekiyorsa veya iyileştirme için herhangi bir katkı maddesi konulması öngörülmüşse, bu katkı maddesi de katılır. Kerpiç toprağının iyi biçimlendirilmesi için , toprağın kıvamının iyi ayarlanması gerekir. Toprağın kıvamı, katılan su miktarı ile değişir. Toprak su karışımında su arttıkça, kerpiçin dayanımı azalır, zor kurur. Kuruma sırasında fazla büzülme ve çatlama yaptığı gibi, kerpiçin biçimi bozulabilir, çarpılabilir.
Karma suyunun mümkün olduğunca azaltılması bu sakıncaları önleri, yani büzülmesi azalır, dayanıklılığı artar biçimi bozulmaz. Bunlara karşılık, kalıplanması zorlaşır. Çamuru kalıba iyi yerleştirmek için, sıkıştırma veya tokmaklama gereği ortaya çıkar.
Bu işlemler, karşılığı değen bir zahmettir. Çamurun kıvamı, uygulanacak kalıplama ve sıkıştırma yöntemine göre önceden denenerek belirlenmelidir. Toprağın nemliliğinin değişmesinin, katılacak su miktarını etkileyeceği unutulmamalıdır.
Kerpiçin uygun kıvamı için gerekli su miktarı belirlendikten sonra, bunun bir kısmı ( eğer katkı maddesi katılacak ise) katkı maddesi karışımı için ayrılmalı, geri kalan su ile toprak iyice karıştırıldıktan sonra en az bir gün dinlendirilmelidir. Çamuru oluşturulan toprağın kuru ağırlığına göre belirlenen katkı maddesi ( çimento, alçı, kireç ) ayrılan suya karıştırılır. Akıcı kıvamda ki bu karışım dinlendirilmiş çamura iyice karıştırılır, böylece tavlanmış çamur, kalıba yerleştirilmeye hazır hale gelir. Çamurun karşılaştırılması ve kalıba yerleştirilmesi katkı maddesinin katılaşma süresinden kısa zamanda bitirilmelidir.
Bence sap, saman gibi lifli malzeme haricinde hiçbir katkı malzemesi katmayın eğer toprak killi değilse çok yumuşak yapıdaysa kil ve kireç katabilirsiniz. bu organik yapıyı bozmayacaktır. Çamur hazırlığında eskiden bir tepe oluşturulur ve çamur 3, 4 gün mayalanmaya bırakılırdı. daha sonra ıslatılarak, tekrar karıştırılır ve tekrar çamur haline gelince kalıplara dökülürdü.eğer siz de eski usul yapacaksanız mayalanmaya engel olacak, kireç, çimento ve alçı karıştırmayın.
2.5. ŞEKİLLENDİRME- KALIPLAMA
Kerpiç üretimi için uygun kıvamdaki çamur, genellikle ahşap kalıplara dökülerek şekillendirilir. Bölgeden bölgeye farklılıklar göstermesine rağmen ülkemizde en çok kullanılan kerpiç boyutları şöyledir.
Uzunluk : 30-35 cm.
Genişlik : 30-35 cm.
Yükseklik : 10-12 cm.
Bazen yarım boyutta olanlar da aynı zamanda üretilir.
Uzunluk : 30-35 cm
Genişlik : 15-17 cm
Yükseklik : 10-12 cm
Büyüklere ana, küçüklere kuzu adı verilmiştir. ( Şekil 5,6) da ALKER kalıp örneği görülmektedir. Kerpiç kalıbı, çıralı çamdan ve iç yüzü rendeli olarak yapılmalıdır. Kalıbın iç boyutları, belirlenen kerpiç boyutlarından büzülme oranında daha büyük tutulur. Kalıbın iç yüzeyleri, kerpiçin kolay çıkarılabilmesi için, ya yağlanır veya kumlandırılır. Hazırlanan kerpiç çamuru, kuvvetli bir savurma ile kalıp içine çarpılır ve üzerinden bastırılır veya tokmaklanarak kalıbın her tarafına iyice yerleşmesi sağlanır. Bir çok evin aynı zamanda yapıldığı büyük şantiyelerde çok gözlü çelik kalıpla, karıştırma ve döküm işleri için betoniyer ve elevatörler gibi mekanik araçlar kullanılabilir. Çok sulu akıcı kıvamdaki çamurun kalıba dökülüp üstünün düzeltilmesi, iyi kerpiç üretimi için uygun bir yöntem değildir. Uygun bir sıkıştırma sağlanmalıdır. Kerpiç kendini çekerek bir miktar kuruyunca, kerpiç kalıbı sökülerek, kerpiç açığa çıkarılır ve kurumaya bırakılır. Kuruma, güneşten olmamalı, gölgede kurutulmalıdır. Kuruyan yüzeyler sürekli çevrilerek kerpiçin çarpılması ve çatlaması önlenir. Alçı gibi çabuk katılaşan katkılı kerpiçler, ALKER, kalıptan çıkarılınca hemen aralıklı istif edilir, veya duvara konulabilir. ALKER için, katkısız kerpiçlerveya çimento katkılılar gibi geniş döküm alanlarına, kuruma sırasındaki işlere ve zamana, ( bekleme) gereklilik yoktur.
3. YIĞMA YAPIM YÖNTEMİ
3.1. TEMELLER
Bina temelinin yapılmasında şu hususlara dikkat edilmelidir. Temeller sudan etkilenmeyen malzeme ile yapılmalı ve sudan korunmalıdır.
1- Temel çukuru kazılırken, köşelerin tam dik olması sağlanmalıdır.
2- Temel, ana kayaya veya sağlam toprağa kadar inmeli,
3- Taş temelin altına, oturmaları önlemek için yaklaşık, mümkünse 10 cm. kalınlığında beton altlık yapılmalı, olanak yoksa kum serilmeli, ( Şekil 8-9-10-11),
4- Taş temellerde kullanılan taşların, yüzeyleri yuvarlaklaşmış dere taşları dere, düzgün yüzeyli köşeli olmasına dikkat etmeli,
5- Taş temel duvarı örülürken kullanılacak harç, toprak veya kireç katılmış melez harç, olmamalı, çimento harç kullanılalı, temel duvarı örgüsüne özen gösterilmeli,
6- Temel duvarı üst hizası, yöredeki muhtemel sel seviyesinden yüksek olmalı ve zeminden en az 50 cm. yükseltilmeli,
7- Deprem bölgelerinde temel üst (su basman) seviyesinde “demirli” betonarme hatıl çepeçevre dolaşmalı, olanak yoksa köşelerde ve duvarların birleşme yerlerinde çok iyi bağlantılı ahşap hatıl kullanılmalı, ( Şekil 17)
8- Kerpice nemin geçmesini önleyecek nem izolasyonu bu hatıl ile beraber düşünülmeli, bunu için:
a. Nem izolasyonu betona katılacak ve geçirimsizlik sağlayacak katkı maddeleri ile yapılabilir,
b. Nem izolasyonu beton üst yüzeyine sürülecek bitüm emülsiyonu, bitüm solüsyonu veya geçirimsiz plastik maddeler ile sağlanabilir,
c. Nem izolasyonu kerpiç ile betonarme hatıl arasına konacak bitümlü karton, bitümlü kanaviçe veya bitümlü keçeler yardımı ile yapılabilir.
3.2. DUVARLAR
3.2.1. Kerpiç ile Yığma Duvar Yapılması
Kerpiç (blokları) ile duvar yapılmasının yararları :
Dayanımı en fazla olan kerpiç elde etme olanağı artar.
Çamur, kuruma sırasındaki büzülmesinin duvara konmadan yaptığından, duvarda kurumadan dolayı çatlama olmaz.
Kerpiç döküldükçe, (duvara konulmadan önce) kalitesini kontrol etme ve kalitenin yetersiz olduğu durumlarda iyileştirme işlemlerini yapmak olasıdır.
Herkesin kendi evini yapması düzeninde hava şartları elverdikçe ve boş vakitlerinde kerpiç dökülebilir.
DUVAR ÖRME USULLERİ
Taşıyıcı duvarlar 1 tuğla ana, 11 tuğla kuzu veya 1,5 tuğla ana- kuzu olarak örülürler (Şekil 12,13)
1 tuğla kalınlığındaki örgüde bir sıra dizi tuğlası olursa, 1 sıra bağ tuğlası olarak örülmelidir.
1 tuğla kalınlığındaki örgüde, dizi tuğlaları ¾ tuğla boyu ile başlamalıdır.
1 tuğla kalınlığındaki duvar, yalnız “Ana” büyük boyutlu kerpiçle de örülebilir.
Köşe saplama ve çapraz geçme duvarlarda, bağlantıların usulüne uygun olmasına dikkat etmelidir. ( Şekil 12-13)
Pencere altına, pencere ve kapı üstüne konacak lentoların (sürekli olmaları) hatıla dönüştürülmesi faydalıdır. (Şekil 19)
Kapı ve pencere kasalarının duvara kolayca bağlanabilmeleri için, kapı ve pencere boşluklarında, karşılıklı olarak, 1alt sırada, 1 orta sırada ve 1 üst sırada ziftlenmiş (bitümlenmiş) ahşap takoz yerleştirilmelidir. Takozun duvar yüzüne gelen yerlerinin sıva teli ile örtülmesi yararlıdır. Daha iyisi takozlar boşluk yüzeyine dik olarak duvarın orta kısmına konulmalıdır. (bakınız kapı bölümü Şekil 19)
Duvar örgüsünde harcın her yerde aynı kalınlıkta olmasına, tüm yüzeyi doldurmasına, çok kalın olmamasına ve düşey derzlerin tam doldurulmasına özen gösterilmelidir. Bu önlemler duvarın taşıma gücünü arttırır.