|
Herkese iyi gunler.
Bir elin parmaklari kadar az olan, Turkiyedeki bonsai calisanlarinin icinde goruyorum ikinizi de(Mehmet ve Tekin) ve hepimizde oldugu gibi sizin de eksikleriniz ve bu yolda, birbirimizden ogrenecegimiz cok seyler var. Gonul ister ki bonsaicilerin dusunce ve deneyimlerini baskalari ile paylasirken birbirlerini kirmadan uygun bir dille anlasabilmeleri(gerekirse bunu ozelden de yapabilirsiniz, burada ikinizden fazla kisiler onunde yaptiginiz bu polomikle bir yere varamiyacaginizi ve sadece birbirinizi kiracaginizin sanirim siz de farkindasiniz.)
Bonsai ile ugrasanlar zaman icerisinde kendilerine en uygun yontemin ne oldugunu kendileri bulacaklar. Bir bonsai calisaninin yaptiginin uyguladiginin, tersini baskasinin yapmasi o yontemin yanlis oldugu anlamina gelmez, ben yaptim oldu anlamina da gelmez. Ama yeni basliyacak olanlar icin her yontemin getirdikleri ve goturdukleri acikca yazilmalidir, soylenmelidir.
Ornegin, telleme konusu.
Telleme bonsaide olmazsa olmazlardan birisidir(Turkiyede bonsai ile ugrasanlarin bir cogu telleme ile sorun yasiyor, bu sorunlardan one cikanlardan biri uygun teller bulamamaktir, ikincisi de tel sariminin gelisiguzel sadece tel sardim olarak yapilmasidir) Genelde bircok kaynakta tellemenin her zaman yapilabilecegine deginiliyor ve bu zamanlarin da iyi ve kotu taraflari vardir. Ilkbaharda yapilacak bir telleme(yapragini doken agaclarda) dallar ciplak oldugundan tellerin nasil sarilacagi tomurcuklar zedelenmeden daha rahat yapilabiliyor. Buyume ve gelisme zamani oldugu icin de egilen bukulen yerler daha cabuk istenilen yerde kaliyor. Ama buna karsilik da teller sarilan yerlere daha erken gomulme riski tasiyor. Diger taraftan sonbaharda yapilacak tellemelerle yine (yapragini doken) agaclarda dallar ciplak oldugundan kolaylikla sarimlar yapilabiliyor ama 6 ay sonra telleri bahar ve yaz aylarinda agac uzerinde yaralar yapacak diye cikarirsaniz(ve gerekirse tekrar sarmazsaniz) sarilan yerlerin istenilen yerlerde durmadigini goreceksiniz. Her zaman yesil olan agac turlerinde kimi kaynaklar tel sarimlarinin her zaman yapilabildigini belirtirken kimi kaynaklar da sonbahar kis aylarinda yapilmasini oneriyor. Yapragini dokmiyen agaclar sonbahar ve kista, Yapragini doken agaclar gibi gelisme ve buyumelerini tamamen durdurmuyorlar, az da olsa bu mevsimlerde gelismelerini surduruyorlar. O yuzden bu mevsim yapilan tel sarmalari onlar uzerinde daha etkili olabiliyor. Yapragini dokmiyenlere de bahar ve yaz aylararinda yapilacak tel sarimlari telin sarilan yerde zaman icerisinde yara yapmasi soz konusu oldugundan daha fazla ozenle gozlenmesi gerekiyor.
Iste o yuzden bonsaici tel sarimlarini deneyimleri ile kendi belirleycektir. Buna karsilik yeni ogreneceklerin tel sarimlarini en az risk tasiyan sonbaharardan baslayip kis aylarina kadar surdurmeleri en uygunu diye dusunuyorum.
Hazir konu acilmisken tel sarimlari uzerine devam edelim.
. Sagligi iyi olmiyan bir agaca tel samayiniz.
. Bakir ve aleminium teleler en uygun olanlardir(demir teller ardic ve kimi diger igne yapraklari zehirleyebiliyor. Demir tellerin olusturdugu kimyasallar, sarili oldugu yerden, agac uzerinde akim durumundaki besin ve suya karisip (Blackrot) karacuruk denen hastaligi kisa surede tum agaca yayip olumune neden olabiliyor) Yumusatilan bakir ve aleminium teller kolaylikla sarildiktan sonra(hareket etirildigi icin) dallarin bukuldugu yerlerde, sertlesip kaliyorlar.
. Teller sarilan yerlerde ne kadar kalmali sorusuna tek cevap verebilmek olanaksiz. Bu sarilan agcain cinsine, yerin kalinligina, yasina, ve sarilan mevsimin durumuna gore degerlendirilebilir. Buna ragmen kimi kaynaklar yapragini dokemlerde 3-6 ay yapragini dokmiyenlerde 6-12 ay kalabilir, bu sure icerisinde teller agaca zarar vermeye baslamissa teller cikarilip gerekirse yeniden sarilmali.
.Agac uzerine sarilan teller 45 derece ve ya ona yakin olarak sarilmali Sarilan teller birbiri ile kesismemeli kesisen teller cirkin gorunmek yani sira cok daha onemli olan agacin akim halindeki besin ve suyun ulasimini etkileyip kesisen yerin ust kismini kurumasina neden olabilir.
. Agac uzerinden cikarilan teller genelde geri sarilarak cikarilsa da en uygunu ozel tel kesicilerle telleri kucuk, kucuk kesip cikartmaktir.
. Telleri ne cok gevsek ne de cok sıkı sariniz, gevsek sarilan tel sarilan yerin direncine karsi koyamaz, sık sarilan tel de sarilan yeri kisa zamanda yaralar.
. Telleme yapmadan once agacinizi 4-5 gun suzun birakiniz. Bu telle saardiginiz yeri daha kolay bukmenizi sagliyacaktir.
Agaclariniza uygun bir bicimde tel sarip onlari sekillendirmekten korkmayiniz. Bonsai ogrenmek istiyorsaniz tel sarimlari ile agaclarinizi sekillendirmeyi de deneyimlerinizle gelistirmelisiniz. Tekrar etmekte yarar var Tel sarmiya yeni basliyacak olanlar en az riski olan sonbahar ve kis aylarinda yapsinlar deneyim kazandik sonra da kendilerine en uygun zamani saptarlar.
Hepinize, bonsaide kavgasiz gurultusuz calismalar diliyorum.
|