Alıntı:
Orijinal Mesaj Sahibi k0900
Aktif koruma yöntemleri
a. Atmosfere giden radyasyonun engellenmesi: Havaya su buharı püskürterek yapay bulut (sis) oluşturulması atmosfere giden radyasyonu engelleyerek don şiddetini azaltır. Benzer şekilde duman oluşturan aletler, sap, saman, lastik yakma gibi uygulamalar bahçe üzerinde yapay bulut oluşturarak radyasyon kaybını engellemektedir.
b. Bahçe havasının karıştırılması: Düşük sıcaklık soğuk hava tabakası ile ilişkilidir. Normal günlerde yükseklik ile sıcaklık azalırken; donlu günlerde, soğuk hava tabakası altta konumladığı için yükseklik ile sıcaklık artar. Bahçe havasının rüzgar makineleri, pervaneler, atomizörlü ilaçlama makineleri gibi hava akımı oluşturacak etkilerle karıştırılması don zararını azaltabilir.
c. Direk bitkilerin ve bahçenin ısıtılması: bahçe sobaları ile yapılan bu sistemin ticari büyük bahçelerde kullanılması kolay değildir.
d. Su uygulaması: Su donarken ortama ısı verir. 1 g suyun donmasıyla yaklaşık 80 kalorilik ısı açığa çıkar. Suyun bu özelliğinden faydalanmak için bitki yüzeyinde ince bir su tabakası oluşturup bu tabakanın donması sağlanarak bitki sıcaklığının donma noktasına inmesi engellenebilir. Bu yöntemde su tabakasının sürekliliği gereklidir. Sıcaklık 0 °C´ye düştüğünde sistem çalıştırılmalı, don süresince sistem açık tutulmalı ve sıcaklık tekrar 0 °C´nin üzerine çıktığında işleme son verilmelidir.
|
Yukarıda belirtilen yöntemlerin hepsi dona karşı koruma için gayet başarılıdır. Yöntemleri herkesin anlayacağı şekilde biraz açıklamak isterim. 1. yöntemde, don günlerinde bahçe üzerinde sis ve duman oluşturulması bahçenin mevcut havası ve dona neden olan soğuk hava arasında bir tampon-bariyer oluşturmakta sıcak ve soğuk havanın birbirine geçişini minimize etmekte ve don zararını azaltmaktadır.
2. yöntem; Sıcak havanın yükseğe çıktığını ve soğuk havanın da aşağıya çöktüğünü evimizde, odalarımızda bile gözlemleyebiliriz. Don da bu olayın bir özeti gibidir. Ve dikkat ederseniz yamaç yerler değil de, çukurdaki, ovanın alt kısmındaki bölgeler dondan daha çok zarar görür. Yani kabaca, don alçak yerlere çöker. 2. yöntem bununla ilgili. Havayı hareket ettirip o bölgeye çökmesini engellemek. Rüzgar makineleri ve pervaneler biraz pahalı bir yöntem ancak kesin çözüm. Çünkü en az 3-4 metre yüksekliğe konulup ufak ta olsa bir hava akımı yaratabilecek kapasitede olan bu pervaneler ciddi bir sirkülasyon sağlıyor. Araziniz çok büyükse zaten bir tane bile yetmeyecektir. Pulverizatör dolaştırmak da hava akımı oluşturucaktır. Daha ucuz bir yöntemdir ancak her çiftçinin pulverizatörü olmadığı da bir gerçek. Alara fidancılık Eskişehir Mihalıççık'daki tesisleri için ABD'den özel pervaneler ithal etti ve bu sistemi başarıyla çalıştırıyorlar.
4. yöntem, Ağaçların üzerinden yağmurlama başlığı veya mini yağmurlama başlığı denilen aparatlarla sağlanır. gerek direklerle gerekse tellerle tüm ağaçların üzerinden yağmurlama başlıkları geçirilir. Başlıkların ıslatma çapı, ağaçların tamamını kapatacak ve tüm sistem tek bir seferde çalışabilecek şekilde projelendirilmelidir. Ayrıca su kaynağı sistemi en az 3-4 saat aralıksız çalıştıracak kapasitede olmalıdır. Bu şartlar yerine getirilmezse, sistem dona karşı korumadan çok, çiçeğe zarar vericektir. Sistem tertip edildikten sonra meteoroloji'den don uyarısı verildiği gece ( veyahutta don sensörleriyle uyarı alındığında), sistem açılmalı, ve don tehlikesi geçinceye kadar çalıştırılmalıdır. Bu sulama sonucunda ağacın tüm gövdesi buz kaplayacaktır. Bazı çiftçiler bu buz kaplama anında korkup sistemi kapatmaktalar. Ancak işin sırrı zaten ağacın buz tutmasında; bu buz tutma esnasında ortaya çıkan ısı enerjisinde. Bu yöntem çiftçiyi her zaman korkutan bir yöntem olduğu için uygulayan kişi sayısı çok az. Elimde bununla ilgili çokça fotoğraf mevcut dileyenlere yardımcı olabilirim.
Yukarıda bahsedilmeyen bir başka yöntem de ağacın geç tomurcuklanmasını sağlamak için ocak-şubat aylarındaki ılık-sıcak günlerde ağacı komple ıslatmak. Ağacı bir insan gibi düşündüğünüzde, komple boydan boya ıslandığımızda açık havada nasıl üşürsek, ağaçta da aynı etkiyi yaratmaya çalışıyoruz. Bu gene yağmurlama başlıklarıyla veya pulverizatörle yapılabilir. Bitkinin tamamı ıslanacak şekilde sulama veya ıslatma yapmak, ağaçta üşümeye neden olup, "daha hava soğuk, tomurcuklanma için erken!" düşüncesini oluşturacak ve 3-4 gün geç tomurcuklanmayı sağlayacaktır. Bu 3-4 gün bile dondan korunma için çok önemli. Eğer ki hasattaki 1 haftalık kayıp ciddi maddi zararlara yol açmayacaksa bu yöntem bir nevi erken önlem olduğu için yukarıdaki yöntemlerin hepsinden daha başarılı olucaktır.