Dinlenme döneminde meyve ağaçlarında yapılması gereken işlemler
Hanifi HANÇER
Ziraat Mühendisi
Meyve ağaçları Sonbaharda havaların soğuması ile birlikte yapraklarını dökerler, vejetatif gelişmesini tamamlayarak kış dinlenmesine geçerler. Bu durum ilkbaharda havaların ısınıp gözlerin patlama devresine kadar devam eder. Bu dönem takriben 1 Kasım-20 mart arası bir dönemdir.
Bu dönemde ağaçlar dinlenmeye çekildiği gibi bahçelerimize musallat olan hastalık ve zararlı etmenleri de toprağın 15 cm altında, ağacın gövde , çatlak ve kabukları altlarında yere dökülen yaprak ve meyve üzerinde kuruyan dal ve sürgünler üzerinde geçirirler.
Örneğin;
Yumuşak çekirdeklerin en önemli hastalıklarından olan karaleke hastalığnın askosporları kışı yere dökülen yaprakarda ve ağaç üzerlerindeki sırçalı dallar üzerinde geçirirler. Yine yumşak çekirdekli meyve ağaçlarenen en önemli zararlılarından olan elma iç kurdu kışı dalların çatlakları arasında, kuru dallar üzerinde, gövdedeki yarıklar arasında larva halinde geçirirler.Sert çekirdekli meyve ağaçlarının önemli hastalıklarından
Bakteriyel ve dal kanseri etmeni, kışı hasta ağaçların kanser yaralarında, gözlerde, çatlaklarda, yapraklarda, kurumuş dallarda ve bazı yabancı otlar üzerinde geçirirler.
Yazıcı böcekler kışı, kabuk altında diyapoz halinde, yaprak bitleri ağaçların dal ve sürgünleri üzerinde yumurta halinde, Armut Pisilidi (Ballık) kışı ağacın gövde ve dallarındaki kabuk çatlaklarında, yere dökülen dallar üzerinde geçirirler.
Kırmızı örümceklerin bazı türleri toprak yarıklarında bazı türleri ağacın gövde ve dalları üzerinde geçirirler.
Kiraz sineği pupa olarak, manas larva olarak kışı toprakta geçirirler
İlkbaharda havaların ısınması ile birlikte bu etmenler kışladıkları yerlerden çıkarak ağacın dal, sürgün ve yaprağına taşınarak ağaca zarar vermeye başlarlar. Bu zararlılarla mücadelede sadece kimyasal mücadele yerine entegre mücadeleye önem verilmeli , faydalı canlılar korunmalı, kültürel mücadeleye ağırlık verilmelidir.
Sonbaharda veya erken ilkbaharda toprak işlemesi yapılarak, toprakta kışı geçiren bazı canlıların yuvası bozulmalı, yabancı otlar yok edilmelidir. Yabancı otlar üzerinde bazı canlılar kışı geçirebilmekte, yabancı otların çok olduğu bahçelerde fareler fidan köklerine da çok zarar verebilmektedir. Bu nedenle bu dönemde yabancı otlar yok edilmelidir.
Budama yapılarak budama artıkları, yere dökülen yaprak ve meyveler, kuruyan dallar toplanıp imha edilmelidir. Bu şekilde bahçedeki etmenlerin populasyonu azaltılmış, baharın daha az ilaçlama yapmış oluruz.
Sert çekirdeklilerde bakteriyel kanser veya yumşak çekirdeklilerde Erwinya (Ateş yanıklığı) hastalığı o yıl görülmüş ise Sonbaharda %2’lik bordo bulamacı yapılmalıdır. İlkbaharda gözler patlamadan önce bordo bulamacı tekrarlanmalıdır. İlkbaharda gözler patlama döneminde %1 veya %2’lik bütün meyve ağaçlarına bordo bulamacı sigorta ilaçlaması olarak yapılmalıdır.
Meyve ağaçlarında 3 yılda bir kabuklu bit varsa her yıl olmak üzere gözler patlamadan sert çekirdeklilerde 1 ay önce, yumuşak çekirdeklilerde 15-20 gün önce kış ilaçlaması yapılmalıdır.
Kış soğuklarından zarar görmemesi için, sulama ve gübreleme bodur meyve ağaçları hariç 10 Eylül’de kesilmelidir. Aksi takdirde vejatatif gelişme devam edeceğinden ağacın kış soğuklarından zarar görmesi sözkonusudur. Ağacın ve bağın yaprakları doğal dökülmeye bırakılmalıdır. Bu yapraklar meyve hasatından sonra nişasta ve şeker depolayıp, ağacın kış soğuklarından korunmasını sağlayacaktır.
Gübreleme sonbaharda veya erken ilkbaharda yapılabilir. Bu dönemde fosfor ve potasyum içerikli gübrelerle, hayvan gübresi verilmelidir. Hayvan gübresi yanmış olmalı, bahçeye atıldıktan sonra bekletilmeden toprağa karıştırılmalıdır. Kompoze gübreler ağacın taç izdüşümüne 15-20 cm derinliğe verilmelidir. Fosfor ve potasyum içerikli gübreler hemen yarayışlı hale geçemediği, toprakta hareketinin yavaş olduğu için bu dönemde (sonbahar veya erken ilkbahar) derine bırakılmalıdır.
Kaynak