Dünyada tarım alanında gidişe bakıldığında tohumların genetik analizleri, dayanıklı, daha verimli türler üretmek adına ilerleme göstermekte. Ülkemizde bu konuda ortaya çıkmış çok çalışma olmasa da, ithalatın getirdiği baskı ve devletin yönlendirmesi ile bir çok çiftçi genetik olarak düzeltmeler yapılmış tohumlar kullanmakta. Genetiği ile oynanmış tohum üretiminde her ne kadar İsrail'in adı çok geçse de, Fransa bu alanda öncü durumda. Amerika'da hibrid mısır tohumu dışında mısır ekmek bile yasak. Yani atadan kalma yöntemle yetiştirdiğiniz mısırın bir kısmını seneye tekrar ekmek için ayırma gibi bir yöntem kalmadı. Bu konuyu çok bilmeyen bazı mısır yetiştiricilerden, geçen yıl aldıkları mısır çok güzel olduğundan tekrar tohumu ektiklerinde koçanların boş veya seyrek çıkması ile ilgili şikayetler duyuyorum.
Yine İsrail üzerine yapılan bir spekülasyonda, ülkemiz genelindeki zeytin türlerinin gen analizlerini kayda almaya çalıştıklarını duyuyorum.
Aklıma buna bağlı olarak bir soru geldi:
Acaba kendi türlerimizin genetik açılımlarının patentini kişi bazında satın alabilir miyiz?
Ülkemizde bulunan zeytin türlerinin genetik anlamda sahiplenmesini nasıl yapabiliriz?
Yani ileride başka ülkeler "Tamam, bunlar sizde yetişen türlerdir, ancak genetik sahiplenmesi bizde, dolayısı ile bu gen üzerinde hızlı büyüme, ağaç başına alınan zeytin miktarında artış,
vb düzenlemeleri olan fidanları biz satacağız, devletiniz de bize izin verdi. Hatta yeni dikimlerde bu fidanları almak zorundasınız" diyebilirler mi?
Konu hakkındaki fikirleriniz merak ediyorum.
Dr.Behlül BAYDAR