[acemi_caylak]

Biyodiskler

Biyodiskler ile arıtma sistemlerinin esası, diğer aerobik biyolojik arıtma sistemlerinde olduğu gibi mikroorganizma (bakteri) ile oksijen (BOİ5) arasındaki ilişkiye dayanır. Şekilden de görüleceği üzere, disk dönme esnasında su içinde olmayan kısmındaki bakteriler havadan oksijeni absorplar.



Disk dönünce oksijen ile temasta olur. Bu şekildeki bir arıtma sistemi diğer arıtma sistemlerinden farklı olarak komple bir arıtma sistemi oluşudur.
Biyodiskler ile arıtma sistemlerde, büyük yüzey alanına sahip olmak için disk yüzeyleri büyük ve bakterilerin yapışması (yani tutunabilmesi) için pürüzlü olarak dizayn edilirler. Temas alanınındaha fazla olması için de disk plakaları birbirine çok yakın olarak dizilirler.


Biyodisklerde Görülen Mikroorganizma Türleri

Biyodisklerin hakim mikroorganizmaları Bakteri ve Protozoalardır. Disk yüzeylerinde bakteriler koloni hainde yer alırlar. Kolonilerin kalınlığı artıkça protozoalar kolonilerin arasında yaşarlar. Koloni belli bir kalınlıktan sonra disk yüzeyinden kopar ve mikroorganizma biyokütleleride dipte çökererek uzaklaştırılmış olur.

Oksidasyon Havuzları (Lagoon veya Lagün)

Derinlikleri 1 ila 1,5 metre arasında değişen geniş yüzey alanına sahip havuz veya havuzlar sistemidir. Arıtma işlemleri basit olarak, atık suyun belli bir süre havuzda kalması esasına dayanır. Belli zaman aralıklarında da havuzun dip kısmında oluşan çamur uzaklaştırılır.

Oksidasyon havuzlarında ortama hiç enerji verilmez. Sadece havuza atıksu verilir ve kabarma-taşma ile deşarj edilir. Havuzda, yüzeyden rüzgârın da etkisiyle artan bir oksijen alış-verişi oluşur. Şekilde oksidasyon havuzlarındaki arıtma sistemi gösterilmiştir.



Oksidasyon Havuzlarındaki biyolojik Faaliyetler

Oksidasyon havuzlarında;

1- Atık suda gerekli besi maddesi var,
2- Havuzda çoğalma için başlangıç mikroorganizmaları var,

ise, mikroorganizmalar çoğalma mekanizmasını başlatırlar. Çoğalmanın bir enerji alışveriş olayı olduğunu biliyoruz. Dolayısıyla, mikroorganizmalar atıksudaki substratı kullanarak çoğalırlar. Havuzdaki mikroorganizmaların tür dağılımı, havuzun derinliği ve yeterli ışık diffuzyonunun olup olmasına göre farklılık gösterir.

Oksidasyon Havuzlarında Canlı Grupları: Oksidasyon havuzlarında,

1- Havuzun üst kısmında diffüze olabilen tabakada aerobik mikroorganizmalar,
2- Havuzun orta kısmında oksijen içeriğine göre fakültatif mikroorganizmalar,
3- Havuzun dip kısmında oksijenin nüfuz edemediği kısımlarında ve dip çamurunda ise, anaerobik mikroorganizmalar, oluşturmaktadır.

Üst tabakadaki aerobik mikroorganizmaların büyük bir çoğunluğunu fotosentez yapabilen algler oluşturur. Atık suyun bulanıklığı ışık geçirgenliğini azalttığı için, üst tabakanın hemen altındaki kısımlarda alglerin yerini bakteri ve protozoalar yer alır. Orta tabakalarda bakteriler, dip kısımda ise, bakteri ve funguslar arıtma işlemini yerine getirirler.

Oksidasyon havuzlarındaki canlı grupları arasında bir denge mevcuttur. Bu denge arıtma verimi ve sistemin işleyişi bakımından çok önemlidir. Ortam aerobik ise; bakteriler ile algler arasında hem besi maddesi alışverişi, hem de ortak yaşam söz konusudur. Aynı zamanda alglerin gündüz saatlerindeki hızlı faaliyetleri havuzun oksijen kapasitesinin artmasına neden olur. Şekil de bu ilişki gösterilmiştir.



Oksidasyon Havuzlarında Dengeyi Oluşturan Şartların Önemi

Okidasyon havuzlarında denge şartları aşağıda belirtilen hususlar açısından önemlidir.

- Gece saatlerinde, alglerin fotosentez yapamaması sonucu, oksijen azalır ve tükenirse ortamdaki canlı türü bozulur. (Bakteri-Alg dengesi) Sistemin bozulmaması için, sistemin özümleyebileyeceği sınır dışında atıksu verilmemelidir.

- Gündüz saatlerinde (bol güneşli bir gün) oksijen bakımından çok zengin olabilir. Bu durumda dip çamurundaki canlılar da özellikle metan bakterileri yaşamayacaktır. Bu nedenledir ki, az yüklenmiş havuzlar kokusuzdur.

- Mevsime bağlı olarak da oksidasyon havuzlarında bazı problemler meydana gelir. Sıcak iklimlerde, birim hacme verilen atıksu miktarı az olmalıdır. Atıksu miktarı arttıkça geniş arazi ihtiyacı ortaya çıkmaktadır.

- Bu arıtma sisteminde canlılar askıda olarak suda bulunurlar. Fazla veya yeterli miktarda ışık bulunmazsa, alglerin ölümü hızlanır. Ölen algler dibe çökerek ayrıştırılırlar.

- Askıda katı madde fazla ve BOİ5 de yüksek olduğu zaman, arıtmadan bir kısım organik madde ortama verilir. Dolayısıyla bu sistem gölde meydana gelen olaydan farklı değildir. Oksidasyon havuzlarına fazla atıksu verildiği zaman, bazı protozoa türleri yaşayamaz.

- Tesis yapıldıktan sonra fazla masrafı olmamamsı, küçük yerleşim bölgelerinde, nüfusu az olan yerlerde kullanılıyor.

- Arazi ihtiyacı büyük olması ve çıkış suyu standartlarını tutturamaması sebebiyle gelişmiş ülkelerdefazla yaygın değildir.

- Sıcak iklimlerde ve arazisi bol yerlerde kullanılmaktadır.

Oksidasyon Havuzlarındaki Bakteriler

Genellikle fakültatif nispeten aerobik bakteri topluluklarına çok sık rastlanır. Başlıca türler,

Pseudomonas sp.
Flavobacterium sp
Alcaligenes sp.

dir. Koliform grubu bakterilerin bu suda yaşama şansı yok. Dolayısıyla bu sistem bir anlamda koliform bakteri gidermektedir. Koliform bakterilerinin giderilmesinde, Sıcaklık, diğer hakim mikroorganizma türleri ve ortam şartları etkili oluyor.

Oksidasyon Havuzlarındaki Algler

Genellikle alg topluluklarına bilhassa ışık nüfuzunun olduğu bölgelerde çok sık rastlanır. Alglerden,

Euglena sp.
Chlorlla sp.
Scenedesmus sp.
Ankistredesmus sp.

türleri çok sık rastlanır.

Stabilizasyon havuzlarında nütrient miktarında azalma olursa, filamentli algler ortama hakim olurlar.

Filamentli alglerden,

Spirogyra sp.
Vaucheria sp.
Ulothrix sp.

türleri en çok rastlanan türlerdir.

Oksidasyon Havuzlarındaki Protozoalar

Stabilizasyon havuzlarındaki ortamda fazla besi maddesi olduğu zaman ise, hareketli protozoa türleri çok sık gözlenir. Bu türlerden,

Chilamonas sp.
Calpidium sp.
Paramecium sp.
Glaucoma sp.
Euplotes sp.

çok sık rastlanır.

Bu türlerin görülmesi, aynı zamanda stabilizasyon havuzlarına yüklemenin yüksek olduğunu gösterir. Böyle durumlarda ya hacim arttırılmalı veyahut yük azaltılmalıdır. Organik madde seviyesi düşük olduğu zamanlarda ise,

Vorticella sp.
Epistylis sp.

türlerine rastlanır. Bu türler ise sabit olarak hayatlarını idame ettirirler.

Oksidasyon havuzlarında fotosentez hızının şiddetini, dolayısıyla oksijen varlığı hakkında en iyi bilgiyi kabuklu mikroorganizmalar verir. Oksidasyon havuzlarında,

Rotifia sp. –Rotiferler
Dapnia sp. -Su piresi

ve kabuklu oganizmalar görüldüğü zaman, havuzun yüklemesinin az ve sistemin çalışmasının çok iyi olduğu görülür.