|
Benim bildiğim, Alara'nın ürettiği fidanlarda kullandığı Gisela serisi (bodur anaçlar) anaçlar için de böyle bir durum var. Almanya da ıslah edildiği için bitkisel materyali üretme izini Türkiye'de sadece onlarda diye duymuştum. Duymuştum diyorum çünkü bir sempozyumda firma yetkililerine sormuş olmama rağmen bu iznin nasıl alındığı ve ne anlama geldiği husunda tam bir açıklama yapmamışlardı.
Bizdeki ıslahçı hakları ve yabancı (gelişmiş) ülkelerdeki birbirinden tamamı ile farklı. Şöyle söyleyeyim, Türkiye de birisi üstün özellikleri olan yeni bir çeşit ağaç (meyve ya da başka bir ağaç) ıslah ettiğinde, bunu tescil ettirse bile, bununla ilgili ticari haklara sahip olmuyor. Yani bunu çoğaltmak isteyenler ıslahçıya patent ya da çoğaltma izni karşılığında ödeme yapmıyorlar. Bu durumda ıslahçının tek avantajı çeşide kendi ismini vermekten öteye gidemiyor.
Bu soruyu yeni meyve çeşitlerinin adaptasyonu ve çoğaltılmasında (!) çeşit tescilinde çalışan kişilere sormama rağmen mevzuata ya da duruma hakim herhangi bir kimseye henüz ben de rastlamadım. (Varsa buyursun burada bize açıklamalar yapsın, memnun oluruz).
Ama arkadaşın bahsettiği durum büyük ihtimalle belli bir emek ve ıslah çalışması sonucunda, özel bir firma tarafından elde edilmiş kıymetli bir materyal ile ilgili bir durum. Bu bitkisel materyal için bir patent alınmıştır ve bu patent hakkı uluslarası patent yasaları ile koruma altındadır. Bu durumda izinsiz ya da karşılığını ödemeden hiç kimse bu materyali çoğaltıp, ticari amaçlar ile kullanamaz. Aksi durumlar sanıyorum diğer teknoloji ürünlerin de de olduğu gibi Uluslararası Patent Yasaları gereği cezayi müeyyideye tabi.
Bunları söylerken bildiğim kadarı ile olduğunu özellikle ifade etmek isterim, patent ve bitki ıslah hakları üzerinde daha uzman kişilerin açıklama yapmalarını da özellikle rica ederim.
|