[Sarıcan]

Topraksız tarımdaki tam kapalı çevrim işlemi metal sektöründeki otomatik krom kaplama tesislerinden pek farklı olmasa gerek. İnsan yardımı olmadan full otomasyon yapılabilir mi bilemem ama arada mutlaka bir analiz labaratuarı ve bu konuda çok tecrübeli bir insana gereksinim vardır.

Otomasyon tesisi bir bilgisayar ve sisteme yüklenmesi için konulmuş stok depolardan dozajlama yapan pompalardan başka bir şey değildir. Sistemi işleten yine insandır. Gün içinde rutin kontroller yine yapılmaktadır. Tam kapalı çevrim olsa bile yine zaman zaman oluşabilecek beklenmedik olaylar karşısında yinede atık sıvılar çıkabildiği için mutlaka yine arıtma tesisi kaçınılmazdır. Bu arıtma tesisinden çıkan atıklar daha da özeldir ve mutlaka belediye kontrolündeki özel atık tesislerine göndermek yasa gereğidir.

Arıtma tesisleri yetkili kurumlar tarafından denetlenir ve arıtma tesisinden çıkan katı atıkların usulüne uygun ambalajlar içinde kanunda belirtilen yerlere tesbit edilip edilmediğini evrak karşılığı tesbit eder. Bu yüzden arıtma tesisi işletmek zaman zaman üretim tesisini yönetmekten daha zor hale gelir ve işletmeler bu yükten kaçmamak için hep kaçarlar ve çürümüş yönetimlerde işlerini rüşvetle halletmek daha kolaylarına gelir. Çünki yatırımcı en çok karı elde etmek, giderlerini en aza indirmek için doğaya zarar verdiğini düşünmek bile istememektedir.

Hatta belki şöyle düşünmek gerekir, bireysel arıtma tesisleri yerine bölgesel arıtma tesisleri kurmak ve bu atıkları bu tesisleri toplamak belediyelerin yükümlülüğü altında olması belki de daha doğru olacaktır. Çünki belediyeler sattıkları su fiyatlarının içine atık su bedeli olarak zaten ilave yapmaktadır. Sanayi tesislerinden çıkan atık suları yine cüzi bir bedel karşılığı bu merkezi arıtma tesislerinde arıtabilirler.

Sıvı atıkların dışında çıkan diğer katı atıklar için zaten bir katı atık yönetmeliği vardır. Sistem mevzuata uygun işletilirse bir problem olacağını zannetmiyorum. Önemli olan yerel yönetimler işlerini gereği gibi yapsınlar. Kanımıza işlemiş rüşvet hastalığının ilacını bulalım yeter. Dünyanın en güzel sistemini kurun, en iyi kanunlarını yapın, eğer insanınızı yuttaşlık bilincine sahip, düzgün insanlar yetiştiremiyorsanız herşey nafile.