|
Değerli Forum Katılımcıları,
Bir süredir Isı pompası sistemleri hakkında yazılanları okuyorum. Bazı yazılanları hayret içerisinde, bazılarını da gülerek okudum. Bir süredir yazmak istediğim bir çok konuyu iş yoğunluğundan dolayı zaman bulup yazamadım.
Nacizane bu işlerle yurtdışı ve yurt içinde uğraşmış, daha önce bu forumda bir kaç mesaj ile soruları cevaplamaya çalışmış biri olarak bazı konularda ben de yorumda bulunmak isterim.Şimdi kısa bir şekilde bir kaç konuya yorum yapmak istiyorum. Daha sonra kavramları netleştirmede yardımcı olmak için daha detaylı şekilde bir yazı yazmaya çalışacağım.
COP kavramı anladığım kadarıyla herkesin kafasında oturdu. Kısaca verdiğimiz enerjiye karşılık aldığımız enerji diyebiliriz. COP ısı pompası sistemleri için kullanılan bir kısaltmadır.
COP yi etkileyen etkenler şunlardır;
Isı pompası cihazının çalışma sıcaklıları, hem kaynak(toprak,su,hava) hem yük (bina içi) çalışma sıcaklıkları ile doğrudan etkilenir.
Cihaz tasarımı ile doğrudan etkilenir.Bu etkilenme yukarıda saydığım sıcaklıktan etkilenmenin sınırladığı sınırlar içerisinde kısa bant aralığında olur.
COP başka bir etkenden etkilenmez.
Birinci maddeyi açacak olursak; sıcak kaynak, ısıtmada ısı pompasının COP değerini artırır. Ayrıca ev içi sistemi düşük bir sıcaklıkla ısıtmaya uygun bir sistem ( yerden ısıtma,fan-coil) olarak kurulursa COP değeri artar. Yani kaynak ile yük sıcaklıkları birbirine ne kadar yakınsa COP değeri o kadar yüksek olur. Hem ısıtma hem soğutma için bu geçerlidir.
Kompresörlerin kademeli veya invertorlü ( oransal **** frekans kontrollü) olması yalnızca sıcaklık farkının etkilediği COP değerinde küçük yüzde oranlarında değişim sağlayabilir. COP değerini 1 **** 2 kat artırıp azaltamazlar. Bu yüzden bir çok ısı pompasının verimi bir birine yakındır. Arada ciddi oranda farklar yoktur. Isı pompasında kullanılan soğutucu akışkanın bile yarattığı verim farkı yalnızca %20 dir.
Kompresör ilk kalkışta da sonra çalışırken de elektrik harcar, bir sefer kalkış yaptıktan sonra çok az elektrik harcamaz, kapasitesi ne ise ona göre harcar. Yumşak kalkış elektrik tesisatına bir anda çok yüklenmemeyi sağlar ve bina elektrik dengesini bozmamak için ve bir kaç başka nedenden dolayı kullanılmaktadır. Cihazlar ilk kalkışlarında daha fazla elektrik harcarlar ama bu 10yada 20 kat değildir.Ayrıca bu şekilde yüklenme ortalama 1 sn nin altındadır.
Toprak kaynaklı ısı pompası sistemin sistem verimini tüm ısı pompalarında olduğu gibi kaynak ve yük sıcaklıkları arasındaki fark belirler. Yük sıcaklığı ev içi sisteminizle ilişkilidir.
Toprak tarafı su sıcaklığı ise; Toprak sıcaklığı ve toprak altı kollektör tasarımınızla alakalıdır. Toprak sıcaklığı Dünyanın neresinde olduğunuza göre, yeraltı su seviyenize göre ve bir kaç coğrafi özelliğe göre değişkenlik gösterir. Fakat belli bir sıcaklıktaki topraktan, sizin kaç derecede bir sıcaklık alabileceğiniz sizin tasarımınıza kalmıştır. Tabiiki bunun üst sıcaklığı toprak sıcaklığıdır.Daha fazla olamaz. Çok boru döşerseniz toprak sıcaklığına yakın bir su sıcaklığını elde edersiniz fakat hem ilk yatırım artar hemde suyu çevirmek için kullanacağınız sirkülasyon pompasının tüketeceği elektrik tüketimi artar.
Fakat görüldüğü gibi Toprak kaynaklı ısı pompası sistemin COP değerinin dış hava sıcaklığı ile doğrudan ilişkisi yoktur. Toprak sıcaklığı, mevsimlerdeki sıcaklık değişimlerini daha geriden takip ettiği ve görece daha dar bir aralıkta sıcaklık değişimi gösterdiği için havaya göre daha verimli bir kaynaktır. Bu yüzden dış hava sıcaklığı arttıkça toprak kaynaklı ısı pompasının COP değeri 7-8 gibi değerlere çıkmaz. Ayrıca ben şimdiye kadar toprak kaynaklı hiç bir ısı pompasının bu değerlere çıktığını görmedim. Ne pratikte ne de katalog değeri olarak. Eğer yerin altında sıcak bir su varsa ve cihaz çok özel olarak yalnızca o sıcaklıkta ve yalnızca ısıtma durumunda çalışacak şekilde tasarlanmadıysa bu bana çok mümkün görünmüyor. Kaldıki bu şekilde özel bir cihaz tasarlasanız bile bu COP rakamlarına ulaşabileceğinizi düşünmüyorum. Bu rakamlar iddalı rakamlar. Ama bu rakamlara ulaşıldıysa bundan mutluluk duyarım. Bu ısı pompası sisteminin önünü açar.
Bu tür sistemlerde yalnızca cihaz COP sini söylemek doğru değildir. Bu sistem için toprak tarafında ve yük tarafında kullanılan pompaların elektrik tüketimleri, sistem toplam COP değerini bulmak için toplam tüketime eklenmelidir. 4 kw kompresör gücü olan bir ısı pompası için çalışan sirkülasyon pompası yaklaşık 0,7 Kw ile 1 kw arasında elektrik tüketmektedir.
Ayrıca cihazın gün içerisinde kaç saat çalıştığı ile COP değeri arasında kati suretle bir ilişki yoktur. Bu bir tek ödediğiniz parayı değiştirir o kadar. İyi izolasyonlu evde cihaz daha az çalışır daha az tüketir.
EN normları tüm ısı pompalarının verimlerini aynı şartlar altında karşılaştırmaları için belirlenmiş şartlardır. B0/W35 değerleri,ısı pompasına toprak tarafından (Kaynak) geldiğini, bina içinden de (Yük) 35C tesisat dönüş suyu geldiğini gösterir. Isı pompası üreticisi bu değerlerde ne kadar COP değerine sahip olduğunu kataloglarında belirtir. Eğer bu cihaz hava kaynaklı ise B0 dış hava sıcaklığını temsil edebilir.
Kısaca bir kaç yorum yapmak istediğimi yazdım ama bakıyorum yine çok uzun yazmışım. Kusura bakmayın, umarım yazdıklarım biraz daha aklımızı netleştirmiştir.
Doğru proje, doğru malzeme, doğru uygulama. 3 saç ayağı bunlar olmaz ise sistem doğru çalışmaz.
İyi günler diliyorum.
|