[kgursan]

İyi akşamlar herkese., Ben bu gün bir üvertür (açılış) yapayım diye düşündüm. Devamını sizler getirirsiniz.
1.SORU: Bitkilerde Soğan(Rizom-Yumru-soğanımsı gövde) nedir? Bazı bitkiler toprak üstü aksamları (yaprak,övde vs) kuruduktan sonra, toprak altında besin biriktirerek meydana getirdikleri şişkinliklere soğan (yumru-rizom-corm) denir.
2. Soğan yapısı nasıl oluşur? Bitkilerde Yaprak, gövde, hipocotil gibi kısımlar toprak altında besin biriktirir ve soğan (yumru-rizom) denilen yapıyı oluşturur.

3.Soğan tipleri nelerdir?

a) Gerçek soğanlar: Bunlar soğan tabanı üzerinden çıkmış olan yaprakların toprak altında besin biriktirmesi ile oluşur. Soğan tabanından iç içe halkalar şeklinde çıkan yapraklar toprak altında besin biriktirir,kalın etli bir yapı (Scale) oluşturur. Soğan tabanının merkezine yakın bir yerde çiçek tomurcuğu ve çiçek oluşturur.

Soğanın irileşmesi (Enlargment) genişlemesi, merkezden dışarı doğru olur. Merkezde en genç scaleler bulunur. En dıştaki scale(pul) en yaşlıdır.

Bazılarında en dış scale zar şeklinde ince,sert bir yapı da olur bu zar şeklindeki yapıya "Tunik" denir (Yemeklik soğan, lale) bazılarında dış kabuk(Tunik) yoktur (Lilium, Fritillaria) bunlar daha dikkatli korunmalıdır.

b) Soğanımsı gövdeler (Corm): Bunlarda gövde toprak altında besin biriktirerek şişer. Gövdenin etrafında yapraklar kuruyunca tunik gibi cormun etrafını sarar. Her yaprağın dibinde bir göz(tomurcuk) bulunur. Tepe tomurcuk zarar görürse yandaki bu tomurcuklar şişer,filiz verir. (Frezya, Gladiol, Crocus,Achidentera) bu soğan tipindedir.

Corm u boyuna kestiğiniz zaman düz bir yapı görünür ortakısmında öz bulunur. Bu soğan tipi YUMRU ya benzese de yumru değildir, çünki kök taban kısımdan, Sürgün başka yerden çıkar,Yumrularda kök ve sürgün aynı yerden çıkar.

c) Yumrular: Köklerin ucunda besin biriktirerek oluşmuş şişkinliklerdir. Patates ve Cyclamen örnek verilebilir. Bunlarda aynı yerden hem kök hem sürgün çıkar. Bunlarda da scale denilen pullar görülmez.

d)Rizom : toprak altında özelleşmiş,kalınlaşmış sürünücü gövdelerdir. Her boğumundan (nodyum) kök ve sürgün çıkar.

d) Pençe : Toprak altında köklerin besin biriktirip şişmesi,kalınlaşmasıdır. Özelleşmiş köklerdir. Üzerlerinde sürgün verecek gözler bulunur.

Bu yapıların tümüne pratikde SOĞAN denir.

4. Soğanlı bitkilerde Çiçek nasıl oluşuyor? Bazı soğanlı bitkilerde çiçek oluşumu soğan söküldüğü an da başlamıştır, kuruma-depolama aşamalarında soğan içindeki çiçek tomurcuğu gelişir ( Lale, nergis). Bu soğanlı bitkiler dikimden sonra az ışıkdan etkilenmez.

Bazı soğanlı bitkilerde çiçek oluşumu ancak dikimden sonra meydana gelir. Bu bitkiler gelişmeleri esnasında düşük ışık koşullarından olumsuz etkilenir. Işık yetmezliği durumunda çiçekleri açmayabilir veya körelir (Lilium, Dutch iris)

5. Soğan dikildikten sonra ne oluyor,nasıl gelişiyor?

Her soğan toprağa dikildikten sonra uygun NEM ve SICAKLIK koşullarını bulunca hemen kök salar, köklenir, içindeki besinleri kullanarak büyüme noktasından sürgün uzatır, yapraklanır, çiçek verir, yaprakları ile besin yaparak mevcut soğanı veya yeni soğanı besler büyütür. Sezon sonunda topraküstü kısımları kurur ve DİNLENME dönemine girer.

Evet dostlar, Ben bir başlangıç yaptım. Sorularınızı cevaplamaya hazırım.

NOT: Sn.Yöneticiler bu bilgileri Cafe10 dan ziyade "Soğanlı bitkiler soru-cevap" gibi Ayrı bir başlıkta toplarsa daha iyi olur düşüncesindeyim.