Yorumları değerlendirince şu kanaate vardım. Dizayn dünyanın bildiği ve Türkiye'nin yabancı olduğu bu sistemi sadece ve sadece kar amaçlı yapmaktadır. Aksi düşünülemez. Yetkili birinin yaptığı açıklama ilk sayfalarda var.
“- Bu sizin için önemli bir iş kolu olacak o zaman?
Tabii. Dizayn Grup zaten bir teknoloji firması. Ürettiğimiz teknoloji ürüne dönüşecek. Ya biz yapacağız ya da yapana satacağız.
Bu iş bir firma işinin çok ötesinde bir iş. Bir firmayı zengin etme projesi değil. Manevi yönü çok yüksek bir iş. “
Ama bir ticarethane topluma yeni iş alanları açmak için uğraşmaz, kendi iş alanını sağlamlaştırmak için uğraşır. Para kazanmak için uğraşır. Komik olmayalım. Topluma iş sahası açmak ve refahını düşünmek devletin yapacağı iştir.
Bu bağlamda Dizayn önce kendi para kazanmak istiyor. Bunuda büyük bir yatırım yapıp bekleyip görmektense yatıracağı paranın onlarca fazlasını yatırımcılara yıkarak bilgi satıyor. Forumda bir arakadaşın da dediği gibi benimde param olsa bende aynını yapardım. 100 tane tesis açmaktansa 100 tesis açtırır, karlarına ortak olurdum...
Dizaynı eleştirdiğim manası çıkmasın söylediklerimden, ama burda yatırımcının gözünün açık olması gerekli.
“- Siz şimdi çok iyi bir iş kolu yakaladınız. Bu alana, yani üretime hiç girmeyi düşünmüyor musunuz?
Biz üretici olmayalım. Türkiye'de üretici çok zaten. Çiftçilerimiz para kazansınlar, buradan girişimciler çıksın. Biz belki 'Miracle 'markası ile pazarlamasını üstleneceğiz. Sattığımız teknolojiyi de takip edeceğiz. Yani buradan oturup kendi bilgisayarımızdan, bitkinin özünü sensörlerle izleyeceğiz. Çiftçiye birşey bırakmıyoruz.”
Bu ikinci alıntı da dikkate şayan. Arkadaşlar eğer bir çifçi,yatırımcı varsa çalışmadan para kazanacağına inanan, bırakıversin. Bu mantıkla size sadece mahsülleri toplatacağını vaadeen bir firma etki-tepki denklemine aykırı konuşmaktadır. Çalışmadan para kazanılmaz.Yatırımcıların iştahlarını kabartan açıklamalar bunlardır ve tamamen tehlikelidir. Dünyanın hiç bir yerinde oturduğun yerden para kazandırmazlar. Hele hele sizin tesislerininzde sizin bitkilerinizi bilgisayarla kontrol edeceklerse sizin ne işiniz var orda?
Sizin şu işiniz var; Tesise para yatırmak ölü yatırım. Bu kadar parayı bulmak imkansız. Riski minumuma indirmek ve karı maksimuma çıkarmak… Sizce ?
Bu bigi ve sistemler dünyada mevcutken, globalleşen dünya şartlarında herşeye ulaşım daha kolayken sadece bir firmadan destek almak bana mantıksız geliyor.
Topraksız tarımla alakalı araştırma yaptığımda bir Ziraat Müh. ne bilgi almak için gittim. Sorduğum sorulardan bunalınca bana şunu sordu;
"-Siz neden soruyorsunuz bunları?
-Topraksız tarımla alakalı bazı bilgiler edinmek istiyoruzda ondan.
-Topraksız tarım mı? Niye topraksız yapacaksınız, toprakta yapsanıza!"
Ziraat Müh. arkadaşların bilgi ve birikimlerini, akademik formasyonlarını eleştirmek için anlatmadım bunu elbette. Ancak halkımızın çok yabancı olduğu, hatta ve hatta ömürleri böcek ve kurt ilacı satmakla geçen,buna mecbur kılınan meslek erbablarının bile fazla bilgi sahibi olmadığı topraksız tarımın geldiği nokta yukarda anlattığım noktadır. Eğer siz böyle boşluğu olan bir alanda biraz bilği sahibiyseniz adınız dizayn olarak duyulursunuz. İnsanlarda bunun için yatırım yapar. Bu bağlamda topraksız tarım Dizayn için ticari kaygısı olmayan bir yatırımdır. Peki yatırımcı için?
Bu sorunun cevabını zaman gösterecek elbet.
Kanaatim şu ki; bu işi yapmayı düşünen yatırımcılar daha fazla araştırsınlar. Ortam puslu gözüküyor. Kendi argelerini kendileri yapsın. Denesinler ve yanılsınlar. Bilgiye ve tecrübeye kendileri ulaşsınlar. Bunun maliyeti çok çok daha ucuz olacaktır ve kendilerine en uygun sistemi kendileri bulacaktır.Ancak böyle gelişeceği düşüncesindeyim topraksız tarımın.