EM ve Tavukçuluk:
Uygulama şekli:
Mikroorganizmalar yaşamın yapı taşlarıdır. Gözümüzle görmesek de onların etkilerini görür, onlardan çeşitli biçimlerde yararlanırız: yoğurt yapımı, ekmek yapımı
vb. Tavukçulukta, EM, 3 değişik şekilde uygulanmaktadır:
1) İçme suyuna karıştırarak 1:1000 oranında seyreltilmiş EM aktif).
2) Tavuk yemi EM ile fermente edilerek (Yemin yalnızca %5’i fermente edilir ve %95 fermente edilmemiş yem ile karıştırılır).
3) Kümeste yerlere ve duvarlara spreylenerek (1:20 ila 1:50 oranında seyreltilmiş EM aktif).
Kötü Kokunun azalması:
Yukarıda belirtildiği şekilde EM uygulandıktan hemen sonra hızla kötü kokunun azaldığı yerini ekşimsi tatlı bir kokuya bıraktığı; sineklerin azaldığı gözlenecektir. Bunun nedenini aşağıda izah edelim:
Tavuk kümeslerinde kötü kokuya neden olan maddeler: amonyak, hidrojen sülfit, merkaptan ve metil merkaptandır. Bu maddeler oksidasyon ortamında oluşabilen bileşiklerdir. EM içindeki mikroorganizmalar ya bu maddeleri başka maddelere çevirmekte ya da oksidasyonu fermantasyona dönüştürdükleri için yalnızca oksidasyon ortamında bulunabilen zararlı mikroorganizmaları ortadan kaldırmakta ve dolaylı olarak da bu maddeleri azaltmaktadır. Hidrojen sülfit gibi gazların fototropik bakterilerce besin olarak da kullanıldığı bilinmektedir. Bu konuda çeşitli teoriler öne sürülmektedir. Ama bizim için önemli olan bu maddeleri kesinlikle ortamdan uzaklaştırmasıdır. 2000 yılında Beijing Tarım Üniversitesinde yapılan Prof. Weijiong ve Prof. Yongzhen’in tavuklar üzerine yaptıkları bir çalışmada, şu sonuçlar elde edilmiştir:
Beslenme Şekli Numune alma zamanı Amonyaktaki azalma (%)
EM’li su + Normal yem 3 gün sonra 42
EM’li yem + Normal su 6 gün sonra 54
EM’li yem + EM’li su 3 gün sonra 70
Yukarıdaki çalışmada kümeslerin içine EM çözeltisi spreylenmediği halde amonyağın %70 azaldığı rapor edilmiştir. Kokudan büyük oranda amonyağın sorumlu olduğu düşünülürse bu önemli bir azalmadır.
Kazanç artışı:
Ayrıca, broiler tavuğunun EM ile Et/Yem oranı 1,82’den 2,06’ya yükselmiş ve EM uygulamasının ekonomik analizi ise aşağıdaki gibi yapılmıştır:
İşlem Tavuk maliyeti Yem maliyeti EM maliyeti Tavuk satış geliri Net kazanç Göreceli kazanç Et:yem oranı
EM 100 207,74 10,0 427,00 109,26 125,18 2,06
Kontrol 100 227,73 0,0 415,01 87,28 100,00 1,82
Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi EM ile %25 daha fazla kazanç elde edilmektedir.
Sinek ve diğer haşaratın azalması:
EM ile sineklerin nasıl azaldığını anlamak için sineklerin üremesine daha yakından bakmamız gerekmektedir. Sinekler, çürümekte olan organik maddelerin üzerine yumurtlarlar. Tavuk kümeslerinde bu madde tavuk dışkısıdır. Yumurta metamorfiz geçirmeden önce larva (kurtçuk) haline gelmelidir. Yumurtanın larva aşamasına geçmesi için bazı özel enzimlerin ortamda bulunması gerekmektedir. Bu özel enzimler bozuşup kokuşmakta olan (oksidasyona uğrayan) organik maddeler üzerinde bol miktarda bulunur. O yüzden, sinekler organik maddelerin üzerine yumurtlamayı tercih ederler.
Ancak eğer sineğin yumurtladığı organik madde EM ile muamele edilmişse, bir başka deyişle, tavuklar EM ile beslenmiş ve/veya kümesler EM ile spreylenmişse, EM kötü kokuları yok ederken, antioksidan maddeler ve vitaminler salgılar. Bu yüzden, (tavuk dışkıları dahil) ortamda antioksitleyici bir durum söz konusudur ve bu antioksidan maddeler, sinek yumurtalarını kurtçuklara dönüştürecek enzimleri bastırırlar. Dolayısıyla, sinekler yumurta aşamasından öteye geçemeyeceğinden, sinek üreme çevrimi kırılmış olur.
Yukarıda anlatılanların ışığında daha sağlıklı tavuklar yetişecek, hastalanma oranı, dolayısıyla antibiyotik kullanımı azalacaktır. Ayrıca, üretilen tavuk etleri daha sağlıklı olacaktır. Diğer bir avantaj ise, EM uygulanan tavukların dışkılarında yatmaktadır.
Tavuk dışkısının gübre değeri:
Bugün ülkemizde tavuk çiftliği atıklarının sinek ve kötü koku oluşumunun haricinde en büyük dezanatajlarından biri de büyük bir çevre kirleticisi olmasıdır. İçindeki bitkilere yararlı besin maddeleri mineralleşmediği için, başka bir deyişle bir gübreleşme aşamasından geçmediği için, yağmur sularıyla birlikte içindeki nitrat yeraltı sularına karışmakta ve bu suları ve ayrıca yüzeyden akan sularla da akarsuları kirletmektedir. EM kullanıldığında, gübreleşme (kirletici maddelerin mineralleşmesi) kaynağında başlayacağından bu sorun da ortadan kalkmaktadır. Dolayısıyla, EM mikroorganizmaları içeren gübreler, tarım için son derece yararlı bir girdi olmakla birlikte, çevre için kesinlikle bir tehdit oluşturmaz!
Diğer ahır ve ahıl hayvanlarında da EM kullaınlmaktadır.