Sayın
prıtt
Rica ederim yardımcı olabildiysem. Ben yaklaşık 1 hafta önce ekimi yaptım. Şimdi çimlenmelerini bekliyorum. Dediğim gibi bende sizin gibi sera ortamında ekim yaptım. Sera içinde kapalı ortam olduğu için dikim yapılabilir.
Normalde edindiğim bilgilere göre Ege ve Güney bölgelerimizde çimlenme engeli olmayan tohumlarda sonbahar ekimi yapmak yanlış olur. Çünkü kış müddetince uygun iklim şartlarında çimlenme meydana gelebilir ve ekilen tohumlar ani bir don nedeniyle zarar görebilir. Bu bölgelerimizde çimlenme engeli olan tohumlar soğuk-ıslak katlamaya alınarak ekilebilir. Güney ve Ege bölgelerimiz de asıl dikkat edilmesi gereken ekimlerin sıcaklar bastırmadan yapılmasıdır. Aksi takdirde aşırı sıcak ve nem mantar (damping-off gibi) hastalıklarına neden olur.
Siz sera ortamında ekim yapıcağınız için bu tür donlara karşıda koruma altında olucaktır. Ekim yapıcağınız bölgenin hava koşullarını iyi biliyorsanız ekim yapabilirsiniz. Seranızda ısıtma olucakmı? Deniz seviyesinden yükseklik ne kadar? Yıllık en düşün sıcaklıklar ne kadar ve don olayı görülüyormu ? Bunlara dikkat ederseniz dikim yapın. Don olayı olsa bile serada soba kurup don beklendiği zamanlarda ekim yapabilirsiniz.
Size aşağıda bir kaç bilgi yazıyorum..
Bana özelden mailinizi verirseniz size bu konular hakkında bilgi verebilirim. Bende orman müdürlüğünden bir mühendis arkadaştan aldım.
-EKİM DERİNLİĞİ
Ekim derinliği ve örtü malzemesi kalınlığı, fidan yüzdesini ve dikime uygun kaliteli fidan sayısını etkilemektedir. Tohumlara verilecek ekim derinliği, tohumun büyüklüğüne, toprağın tekstürüne, ekimin ilkbahar veya sonbaharda yapılacağına göre değişir. Genel olarak büyük tohumlar küçük tohumlara nazaran daha derine ekilmesine rağmen derin ekimler damping-off mantarlarının zararlarını arttırmakta ve fidelerin toprak üstüne çıkmasını zorlaştırmaktadır. Ayrıca ekim derinliği toprak yapısına göre de değişmektedir. Kumlu topraklarda ağır yapılı topraklara nazaran 1/3 nispetinde derin olabilir. Çünkü bu tür topraklarda çimlenen tohumların fideciklerinin toprak üstüne çıkmaları daha kolaydır. Bu zamana kadar yapılan ekim çalışmalarından elde edilen tecrübelerde, sonbahar ekimlerinin ilkbahar ekimlerine nazaran daha derin yapılması gerektiğini göstermektedir. Çünkü bu suretle muhtemel don atmaları veya rüzgâr erozyonu ile tohumların açıkta kalması önlenmiş olur.
Genel bir kural olarak denilebilir ki bir tohuma verilecek derinlik tohum kalınlığının üç katı kadar olmalıdır.
Çok küçük tohumlarda tohumun ince kum veya olgunlaştırılmış testere talaşı karıştırılarak ekilmesi uygun olur. Bu durumda tohumlar çok ince materyaller ile kapatılır. Veya hiç kapatılmayabilir aşağıda bazı önemli ağaç türleri tohumlarına uygulanacak ekim derinlikleri belirtilmiştir.
Ağaç türü Ekim derinliği (cm)
Sarıçam 0,5 – 1,5
Karaçam 1,0 – 1,5
Kızılçam 1,0 – 2,0
Halep çamı 0,5 – 1,5
Fıstıkçamı 1,0 – 3,0
D.Ladini 0,5 – 1,0
Göknar 2,0 – 3,0
Sedir 1,0 – 2,0
Servi 0,5 – 1,0
D.Kayını 3,0 – 5,0
Meşe 3,0 – 5,0 Ağır topraklarda
Meşe 5,0 – 7,0 Orta ağırlıklı topraklarda
Meşe 7,0 – 10 Hafif topraklarda
Ceviz 3,0 – 7,0
Akçaağaç, dişbudak, ıhlamur 1,0 – 2,0
Yalancı akasya 3,0 – 5,0
Kestane 3,0 – 6,0
Genellikle yastıklara yapılacak ibreli tür tohum ekimleri için derinlik, ekim merdaneleri üzerindeki setlerle sağlanmaktadır.
-TOHUM EKİM TEKNİĞİ
Orman ağacı tohumları, fidanlıkta daha önce hazırlanan ekim yastıklarına elle veya makine ile ekilir.
Orman Fidanlıklarında çizgi ekimi ve serpme ekimi olmak üzere iki metot uygulanmaktadır. Çizgi ekiminde tohumlar yastık üzerine açılan çizgilere ekildiğinden fidanlar tam alan serpme ekimine nazaran daha sıktır. Bunun sonucu olarak çizgiler üzerindeki fidanların kök gelişmesi daha az olabilir. Ancak serpme ekiminde fidanların bakımı daha güç ve pahalıdır.
Bu sebeple bugün fidanlıklarda çizgi ekimi daha yaygın olarak uygulanmaktadır. Çizgi ekiminde çizgi aralıkları ibrelilerde 15-17 cm. yapraklı türlerde ise 20-24 cm. dir. Her bir yastıkta ibreliler için 7 adet, yapraklı türler için 5 adet çizgi açılır. Çizgiler yastık üzerine bir merdane vasıtasıyla ya da daha ekonomik bir şekilde bir mibzerle açılır. Açılacak çizgiler yastık boyunca düz ve aynı derinlikte olmalıdır. Tohumlar açılan bu çizgilere ya elle, (bilhassa iri taneli tohumlar) veya ekim mibzeri ile ekilir. Ekilecek tohum miktarının beher biriminin önceden belirlenmiş olması lazımdır. Burada dikkat edilecek önemli bir husus tohum sıklığının her tarafta aynı olmasıdır. Mibzerle ekimlerde arada tohum atılmayan boşluklar olursa buralara elle tamamlama yapılmalıdır.
Fidanlıklarda geniş çaplı ekimlerin zamanında yapılabilmesi için, kapatma materyalinin serilmesi de makine kullanılarak yapılmalıdır. Bu uygulamaya elle ekim veya elle kapatmaya göre 8 kat daha ekonomik olup, daha kısa sürede iş bitirilmektedir.
Kapatma Materyali: Ekimi yapılan çizgiler çeşitli kapatma materyalleri ile veya bunların karışımından hazırlanmış uygun harçlarla kapatılır. Bundan amaç tohumlara çimlenme için gerekli rutubeti sağlamak, onları aşırı sıcak ve soğuktan, kuş ve diğer hayvanlardan, rüzgâr erozyonu ve tabiatın olumsuz tesirlerinden korumaktır. Kapatma materyalleri ince elenmiş dere kumu, perlit, çürütülmüş testere talaşı, orman humusu, turba olabilir. Toprağın bünyesine göre bunların iki veya üçü uygun bir karışımla verilir. Özellikle ibreli fidan yastıklarında kullanılacak kumun, bazik bir karakterde olmamasına dikkat edilmelidir. Çünkü PH sı yüksek olan bu tür kum damping-off hastalığını artırır. Fidanlıklarımızda yapılan uygulamalarda ½ oranında çürütülmüş testere talaşı, ½ kireçsiz kaba kumla hazırlanan örtü malzemeleridir. Ancak burada kumlu mil ve orman humusu da kullanmak mümkündür. Ancak talaş kullanılması gerekirse, malzeme 3 - 5 ay önceden sulu katlamaya alınarak fermante edilir. Buradaki yanma olayında ısı 60 ila 80 derece olup, malzeme bünyesinde bulundurduğu ot tohumlarını yakmakta, dolayısıyla fidanlıklarımızın en büyük meselelerinden biri olan ot mücadelesinde fayda sağlanmaktadır.
Ekim yastıklarında tohumların ekimini yapıp üzerlerini uygun kapatma materyali ile kapattıktan sonra traktörlere akuple sıkıştırma merdanesi veya elle çekilen merdaneler geçirilerek tohumların toprak ve kapatma materyali ile daha iyi buluşması sağlanır. Orman Fidanlıklarımızda bazı durumlarda ekim yastıklarının ekimden hemen sonra rüzgârın zararlı tesirlerinden korumak için veya olası donlardan etkilenmemek için siperlemek gerekir. Siperleme işlemi için çuval, kanaviçe saz, kamış, çıta veya jüt kullanılabilir. Çimlenme başladığında bu malzemelerin kaldırılması gerekir.
-TOHUMLARIN ÇİMLENME SÜRELERİ
Tohumun ekim öncesi işlemlere tabi tutulup tutulmadığı, toprak işlenmesi derecesine, sıcaklık ve rutubet şartlarına göre değişmektedir. Bazı ağaç türlerinin tohumlarının ortalama çimlenme süreleri aşağıya çıkarılmıştır.
TOHUM TÜRÜ........................ ÇİMLENME SÜRESİ (GÜN)
Karaçam 15 – 20 gün
Sarıçam 15 – 20 gün
Kızılçam 16 – 22 gün
Sedir 20 – 30 gün
Göknar 20 – 30 gün
Ladin 20 – 25 gün
Fıstıkçamı 20 – 25 gün
Sahil çamı 20 – 25 gün
Servi 16 – 25 gün
Mazı 20 – 25 gün
Akçaağaç 25 – 30 gün
Dişbudak 25 –30 gün
Yalancı akasya 15 – 20 gün
Kıbrıs Akasyası 20 – 25 gün
Gladiçya 15 – 25 gün
-BAKIM ÇALIŞMALARI
Sulama: Ekilen tohumun çimlenebilmesi için belirli derecede sıcaklık ve nemin olması gerekmektedir. Özellikle sulama çimlenme sağlanıncaya kadar çok dengeli yapılmalıdır. Sulama gündüz saatlerinde ilk etapta, hava halleri ve toprak durumuna bağlı olmak şartıyla her gün 20–30 dakika, çimlenmenin gerçekleşeceği ortam kuru kalmayacak şekilde dengeli, hava şartları gerektirdiği takdirde sabah ve akşam olmak üzere iki kez yapılmalıdır.
Çimlenme tamamlandıktan sonra büyüme için gereken su , sabahın erken saatlerinde veya güneşin yakıcı etkisi geçtikten sonra verilmelidir.. Büyüme için 20–25 cm lik derinliğe isabet eden kısmın nemli tutulması gereklidir. Fazla su verilmesi havalanmayı engellemekte ve buda bitkide kendini sararma şeklinde göstermektedir. Az su verilmesi durumunda ise bitki su bulmak amacıyla kazık kök oluşturmakta, kök oluşması engellenmektedir.
Havalandırma: Havalanmayı sağlamak için çizgi aralarında, özellikle ağır topraklarda kaymak tabakası kırma işlemi yapılmalıdır.
Kök Kesimi: Kök ve gövde arasındaki dengeyi oluşturmak, kazık kök gelişmesini önleyip saçak kök oluşmasını teşvik etmek ve dolayısıyla bitkinin toprak üstü kısmının fazla büyümesinin önüne geçmek için kök kesimi yapılmalı, hava şartlarına ve toprak yapısına bağlı olarak kök kesimi akabinde de sulama yapılmalıdır.
Gübreleme: Kaliteyi arttırmak, standarda uygun fidan üretmek için gerektiğinde gübreleme yapılmalıdır.
Ot temizliği: Fidanın daha iyi gelişmesini sağlamak için topraktaki besin maddelerine ortak olan yabancı otlar sahadan atılmalıdır.
İlaçlama: Çimlenme aşamasında danaburnu gibi zararlılar için uygun ilaçlar, şeker ve kepekle karıştırılarak verilmelidir. Damping-off hastalığı içinde sulama azaltılmalı, çizgi araları tırmıklanarak havalandırılmalı, gerekirse uygun mantar ilaçları verilmelidir. Kuş zararlılarına karşı kullanılan pomarsol forte de , damping-off mantar zararlılarını önleyici etkisinden dolayı erimeleri azaltıcı etkisi olduğu gözlendiğinden ihmal edilmemelidir.