[shrub]

Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, topraksız tarım (Hidroponik) yönteminde, fide başta olmak üzere domates üretim maliyetlerini 10-30 kat aşağı çekecek bir projeye imza attı.


Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’nun (TÜBİTAK) desteğiyle gerçekleştirilen projenin yürütücüsü Üniversitemiz Bahçe Bitkileri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Servet Varış, projede olumlu sonuç alındığını ve bu yöntemin ticari olarak kullanıma geçmesi durumunda üretim maliyetlerinin önemli ölçüde düşeceğine işaret etti.

İthal materyaller maliyeti arttırıyor

Türkiye’de topraksız tarım yönteminde kullanılan materyalin büyük bölümünün ithal edildiğini belirten Prof. Dr. Varış, “Ülkemizde fide üretiminde en çok adına ‘torf’ dediğimiz materyal kullanılıyor. Serin ve nemli bölgelerden elde edilen yarı çürümüş haldeki bitki artığı olan torfun metreküp fiyatı 350 TL’dir. Dünya’da torf yataklarının gittikçe azalması ve torfun pahalı olması, araştırıcıları, sürekliliği olan, ucuz alternatif ortamlar bulmaya zorlamıştır. Bu arayışın son örneği olarak da Hindistan cevizi liflerinin çürütülmesiyle elde edilen ve adına kokopit (cocopeat) dediğimiz materyalin, Avrupa, ABD ve Avustralya’da yaygın olarak kullanılmaya başlanmasıdır. Yine bu materyali de ithal ediyor olmamız maliyetlere yüksek şekilde yansıyor” dedi.

Maliyeti düşüren alternatif madde: Üzüm posası (Cibre)

Prof. Dr. Varış, Ülkemizde üzüm posası ile üretim yapılmasına ilişkin bazı araştırmalar yapıldığını, ancak bu denli olumlu sonuçlar alınan ilk projenin kendi projeleri olduğuna dikkati çekiyor. Prof. Dr. Servet Varış bunun da nedenini şöyle açıklıyor: “Cibre, yani üzüm posasının, fide üretiminde ve saksılı bitkilerin yetiştirilmesinde, torf ve cocopeat yerine kullanımını sağlamak için, onlar gibi homojen bir yapıya dönüştürülmesi amacıyla, cibreyi öğütmek gerekiyor. Fakat cibre öğütüldüğünde ise içerisindeki hava miktarı yok denecek kadar azalıyor. Bu da fideyi olumsuz etkiliyor. Bizim araştırmamız ‘İnorganik ve Organik Maddeler Karıştırılmış Cibrenin, Fide Üretiminde ve Topraksız Tarımda, Yetiştirme Ortamı Olarak, Kullanım Olanakları’ adını taşıyor. Yani biz öğütülmüş üzüm posasına çeşitli materyaller karıştırarak, havasızlık sorununa çözüm getiriyoruz. Türkiye’de ilk kez bizim denediğimiz bu yöntemle, cibrenin fide üretimi ve topraksız tarımda kullanım olanağı artmış oluyor. Ayrıca bu şekilde üretilen domatesler, hem besin değeri hem de verim açısından diğer pahalı materyallerle üretilen domateslere eşdeğer özellikler taşıyor.”

Üretim maliyeti on kat düşüyor

Üretim şekilleri arasında maliyet kıyaslaması yapan Prof. Dr. Varış, “Cibrenin metreküp fiyatı halen 12-15 TL arasında değişiyor. Cibrenin içerisine karıştırılan maddeler maliyeti az da olsa arttırıyor. Ancak bu rakamları ithal materyallerin fiyatları ile kıyasladığınızda, bu yöntemin maliyetinin diğerlerine oranla en az 10-30 kat daha düşük olduğunu görüyoruz. Ülkemizde üretilen ve topraksız tarımda en çok kullanılan perlitin metreküp fiyatı 125 TL, zeolitin 150 TL, hem yerli hem de ithal olabilen torfun 350TL, ithal ürünlerden cocopeatin 250TL ve kaya yünününki ise 500 TL’dir. Ticari olarak bu yöntemin kullanıma başlaması, ülke ekonomisine bu alanda büyük katkı sağlayacaktır” diye konuştu.

Yaklaşık bir yıldan bu yana devam eden ve Prof. Dr. Servet Varış’ın yürüttüğü bu projede Doç. Dr. Uğur Bal, Doç. Dr. Yeşim Erdem ve Yrd. Doç. Dr. Korkmaz Bellitürk araştırmacı olarak, Zir. Müh. Aslı Gökgöz ile Zir. Müh. Onur İnal da bursiyer öğrenci olarak yer alıyor.